آموزش باغداری

هرس درختان ميوه

مقدمه:

درختان ، بویژه درختان میوه اگر در طبیعت و در شرایط محیطی مناسب بدون دخالت انسان رشد کنند بعد از چند سال ، یک حالت متراکم پر از شاخ و برگ به خود می گیرند و از نظر میزان کیفیت باروری نیز حالت نامطلوب پیدا می کنند . در اینگونه درختان ، رشد شاخه های مزاحم و پر پیچ وخم در داخل تاج درخت صورت گرفته و بدلیل متراکم شدن و پر برگ شدن شاخه ها نفوذ نور داخل تاج درخت محدود گشته و بتدریج شاخه ها خشک شده و از بین می روند و باردهی درخت نیز محدود می گردد و میزان محصول و کیفیت آن پایین می آید . علاوه بر این مسائل ، مشکل سال آوری و تناوب باردهی نیز بروز می کند بطوریکه درخت ، یک سال میوه های زیاد وریز وسال دیگر عدم باردهی ویا تولید ناچیز اتفاق می افتد .بنابراین ، لزوم اجرای صحیح عملیات هرس جهت ایجاد شکل و فرم مناسب و باردهی منظم و مطلوب ضروری می باشد .

تعریف هرس:

هرس عبارت است از قطع کامل یا جزئی شاخه ، ریشه ، پوست ، برگ گل ومیوه به منظور تحت تأثیر قرار دادن و هدایت نحوه رشد و باروری گیاه . بطور کلی در اجرای هرس با رعایت نکات فنی و شناختن نحوه باردهی و اعضای بارده هر نوع درخت ، می توان هرس مناسبی انجام داد .

فواید هرس:

1- شکل وفرم دادن به نهال که در سال های اول تا چهارم و بعنوان هرس فرم دهی اجرا می شود .

2-حذف شاخه های خشکیده ، آفت زده ، مریض ، شکسته و مزاحم .

3- خلوت کردن تاج درخت از شاخه و برگهای اضافی جهت ورود نور و هوا به درون شاخسار درخت .

4- جلوگیری از تناوب باردهی و سال آوری درخت با حذف وتنک کردن تعدادی از شاخه های بارده و در نهایت بعضی از میوه ها .

5- جوان کردن درختان مسن ، ازطریق حذف شاخه های پیر و جایگزین کردن آن ها با شاخه های جوان 6- جلوگیری از رشد رویشی بیش از حد و وادار کردن گیاه به رشد زایشی که منجر به تولید میوه می گردد .

7- ایجاد تعادل بین ریشه و ساقه ، که بویژه هنگام انتقال نهال دارای اهمیت است .

8- بالا بردن کیفیت واندازه محصول باقطع شاخه های اضافی و متراکم .

9- با کوتاه نگه داشتن درخت ، باعث راحتی کار در مراحل داشت (سمپاشی وهرس ) و نیز برداشت محصول می گردد .

زمان هرس:

هرس در دو موقع از سال انجام می شود:

- یکی در هنگام استراحت و خواب گیاه که معمولاً در فصل سرد زمستان می باشد و به هرس زمستانه (خشک ) معروف است دیگری هرس سبز یا تابستانه است که در موقع فعالیت گیاه و سبز بودن آن و حتی گل یا میوه دار بودن درخت انجام می گیرد .قابل ذکر است که اصولاً هرس در هر زمان انجام بگیرد باعث تأخیر در باروری نهال های جوان و کم شدن محصول درختان بارور می گردد لذا در تمام انواع هرس ، رعایت جانب تعادل ضروری می باشد . هرس زمستانه معمولاً در اواخر فصل زمستان قبل از جوانه زنی درختان صورت می گیرد و در این فصل بعلت متوقف شدن یا کند شدن شیره نباتی ، گیاه کمتر آسیب و صدمه می بیند و چون درخت فاقد برگ می باشد لذا کلیه قسمتهای شاخه ها براحتی قابل رویت بوده وتصمیم گیری در این حالت راحتتر می باشد .فرم دهی وتربیت نهال در سالهای اول کاشت وحذف شاخه های شکسته ،مریض وآفت زده و هرس ریشه در زمستان (هرس خشک)می گیرد.

- هرس تابستانه معمولا از اوایل بهار تا اواخر تابستان انجام می گیرد که منظور از این هرس ،حذف پاجوشها ،نرک ها وهرس قسمتهای انتهایی شاخه هایی که رشد سریع دارند می باشند .

انواع هرس:

1- هر س شاخه :در این هرس شکل واندازه وفرم نهایی درخت باید مد نظر باشد یعنی نحوه قرار گرفتن شاخه ها برروی تنه اصلی بطور مناسب انتخاب گردد،چرا که در درختان میوه نحوه قرارگرفتن شاخه ،روی قدرت بار دهی درخت تاثیر فراوان دارد بطوریکه در تعدادی از آنها میوه روی جوانه های تشکیل دهنده گل روی شاخه های بسیار کوتاه چند ساله (اکثراً2تا 5 ساله ) می باشد (از جمله سیب ،گلابی ،زرد آلو وگیلاس).

2- هر س ریشه :برای ایجاد تعادل بین ریشه وشاخه وبرگ جهت رشد ونمو گیاه .

3- هر س گل ومیوه (تنک کردن):در اوایل بهار وبعد باز شدن گلها تا موقعی که میوه ها به قطر یک سانتیمتر تشکیل شوند ،انجام می گیرد وهدف از آن حفظ تعادل مقدار محصول متناسب با قدرت درخت است .

4- زخم کردن وخم کردن پوست : که نوعی هرس محسوب می شود ودر بهار انجام می گیرد که به منظور تبدیل شاخه های غیر بارور و شکستن غرور درخت می باشد . بدین ترتیب که با زخم پوست ساقه ،رابطه قسمت بالای زخم با قسمت پایین قطع شده ومواد غذایی (کربو هیدارتها )تولید شده در قسمت بالا باقی مانده وآن شاخه را وادار به تولید گل ومیوه می کند .

نکاتی که در موقع هرس باید رعایت گردد:

1- اگر درخت مسن بوده وچند ساله هرس نشده نباید آنرا دریک دفعه ،هرس سنگین کرد ،بلکه باید ظرف 2-3روز وبتدریج هرس سبکتر انجام داد تا به هدف ایده آل رسید.

2- در موقع هرس ،باید شاخه هایی را حذف کرد که با تنه اصلی (شاخه حامل ) زاویه کوچکتری دارند و شاخه هایی که حفظ می شوند باید دارای زاویه نزدیک قائمه (بهترین زاویه60 درجه می باشد)باشند چرا ،که در این صورت بین دو شاخه بیشترین مقدار چوب تولیده شده و از شکستن آن در اثر فشار ناشی از وزن میوه جلوگیری می شود .

3- در موقع هرس ،با حذف شاخه های کج ومزاحم ،وسط تاج درخت باز نگهداشته می شود تا نفوذ نور به داخل تاج راحتتر صورت گیرد .

4- در هرس باید ابتدا باغات و درختان مسن را هرس کرده و سپس باغات جوان را هرس نمود چونکه اگر سرمای ناگهانی اتفاق افتد درختان مسن مقاومت بیشتری در برابر سرما از خود نشان می دهند

5- در موقع هرس در هنگام حذف شاخه باید تا آنجا که ممکن است برش ازته وموازی تنه اصلی صورت گیرد و از باقی گذاشتن مقداری از آن به عنوان ناخنک خوداری شود .

6- در موقع هرس شاخه های قطور وسنگین ،باید برش در سه مرحله صورت گیرد تا از شکسته شدن شاخه بر اثر سنگینی آن در موقع برش ،جلوگیری گردد.

7- در هرس به منظور جوان سازی درختان مسن قطع شاخه ها با قطر زیاد با عث ایجاد تعداد زیادی ترک در محل برش میشود لذا سرزنی شاخه های نازکتر با تعدادزیاد وپراکندگی مناسب در سطح تاج توصیه می گردد.

8- در مناطقی که امکان خشک شدن درختان در زمستان وجود دارد ،هرس زمستانه درختان تا حد امکان باید به تاخیر بیفتد .

9- شاخه های قوی ونیرومند قادر به تولید میوه های درشت با کیفیت عالی می باشند در صورتیکه شاخه های نازک وضعیف ،میوه های ریز وکم رنگ با کیفیت پائین تر بوجود می آورند لذا در انجام هرس ،اولویت حذف با شاخه های ضعیف ونازک می باشد .

10- میزان هرس با سن وقدرت ونوع آن تغییر می کند .درختان مسن با قدرت رشد وباز دهی کم را می توان سنگین تر از درختان جوانتر وقوی تر از همان نوع هرس کرد .

11- در سر شاخه زنی شاخه ها ،باید برش منتهی به یک جوانه باشد نه یک شاخه فرعی نازک وضعیف همچنین برش حدود نیم سانتی متر بالاتراز جوانه در بیرون تاج وپشت به با دهای غالب منطقه – در صورت وجود – قرار گیرد .

12- بعد از رسیدن به سنین باروری مقدار وشدت هرس بسته به نوع درخت فرق میکند، بطوریکه در مورد درختانی که میوه های خود را روی شاخه های کوتاه تولید میکنند نظیر سیب ،گلابی، گیلاس شدت هرس کاهش می یابد و درختانی که میوه های خود راروی شاخه های یک ساله تولید می کنند مانند هلو ،هرس شدیدتر صورت می گیرد .

13- با توجه به اینکه وجود پاجوشها در اطراف درخت باعث ایجاد رقابت با تنه ودر واقع درخت و نهال اصلی در باغ می گردد،باید در هرس اقدام به حذف کلیه پاجوشها ازته نمود.

آموزش باغداری

مطالب مشابه :

هرس و مبارزه زمستانه

مقاله درباره باغبانی عمومی .......مقاله درباره پرورش انگور

تحقیق در مورد آب

آموزش باغداری

طرح درس سالانه حرفه و فن

مقاله ای در مورد پرورش سیب

تحقیق در مورد گردو

روش های آماری گیری