آموزش کوک دستگاه های سنتور (تصویری)


کوک هایی که در زیر بیان میکنم کوک های آکادمیک هستند ولی در موارد نه چندان کمی کوک ها بر اساس نیاز قطعه تغییراتی می کنند.

کوک های آکادمیک سنتور در واقع کوک هایی هستند که بتوان با آنها کتاب های دستور سنتور، ردیف ابتدایی، دوره های صبا، سی قطعه چهارمضراب، قطعات موسیقی مجلسی و حتا ردیف میرزا عبد الله را اجرا کرد.

دستگاه شور، خود شامل چند آواز است: 1 آواز ابوعطا 2 آواز بیات ترک 3 آواز افشاری 4 آواز دشتی و 5 آواز بیات کرد. که همگی آنها دقیقا مانند دستگاه شور کوک می شوند مگر در موارد خاص که به موضوع ما "فعلا" بی ارتباطند.

دستگاه نوا: عینا مانند دستگاه شور کوک می شود ولی چون شخصیت مستقلی دارد آنرا جزیی از دستگاه شور نمی شناسند.(جای نت "ر بکار" و "ر کرن" در سیم های زرد و سفید میتوانند عوض شوند)

دستگاه سه گاه: کوک آن دقیقا مانند شور است فقط نت "ر" سیمهای سفید نیز کرن کوک می شود. (طریقه ی کوک نت های کرن دار در مقاله ی مذکور آمده است).

دستگاه همایون: مثل کوک دستگاه شور است با اختلافات زیر : نت "می" خرک اول سیم های زرد "بکار" کوک می شود. نت های "سی" در هر سه پوزیسیون "بکار" کوک می شوند (گاهی "سی" پشت خرک "بمل" می شود که در این مورد باید خرک پنجم را کمی به سمت راست کشید). نت "ر" سیمهای زرد "بکار" می شود.

آواز بیات اصفهان: این آواز جزو دستگاه همایون است و دقیقا مانند آن کوک می شود.

دستگاه چهارگاه: مقایسه ی این دستگاه با همایون راحت تر است بدین صورت که کوک چهارگاه را مانند همایون فرض کرده با اختلافات زیر : نت "می" سیمهای سفید و پشت خرک "بکار" کوک می شوند. (در مقاله ی "کوک سنتور با استفاده از تیونر" ذکر شد که هنرجویان تازه کار لازم نیست که سیمهای پشت خرک را کوک کنند بلکه با کوک سیمهای سفید، نتهای پشت خرک تا حد قابل قبولی از نظر آنها کوک خواهد شد). نت "ر" سیم های زرد و سفید و پشت خرک هر سه "کرن" کوک می شوند. نت "می" خرک هشتم زرد "کرن" و خرک هشتم سیم های سفید و پشت خرک "بکار" کوک می شوند. نت "فا" خرک نهم سیم های زرد "دیز" کوک می شود.

دستگاه ماهور و راست پنجگاه: مقایسه ی این دو دستگاه نیز با دستگاه شور راحت تر است بدین صورت که باز هم سنتور را عینا" کوک دستگاه شور فرض می کنیم با تغییرات زیر: نت "می" خرک اول سیم های زرد و سفید و پشت خرک هر سه "بکار" کوک می شوند. نت "لا" سیم های سفید "بکار کوک می شود در حالی که نت "لا" پشت خرک باید همان کوک "لا ی بمل" باقی بماند. برای انجام این کار کافی است خرک چهارم را کمی به سمت راست بکشیم. نت "ر" سیم های زرد "بکار" و در سیم های سفید " کرن" کوک می شوند. گاهی نیز نت "فا" خرک نهم سیم های زرد نیز "دیز" کوک می شود.

درباره ی اینکه چه مقدار باید خرک را جابجا کرد: وقتی "لا ی" سفید را "بکار" کوک می کنید "لای" پشت خرک را چک کنید و ببینید که آیا "بمل" شده است (با چراغ سبز) یا خیر. اگر که بود که درست است اگر نبود نسبت به اینکه لای بمل پشت خرک چه مقدار پایینتر یا بالاتر است باید دوباره خرک را کمی جابجا کنید و دوباره "لای" سفید را کوک و "لای" پشت خرک را چک نمایید تا به کوک درست برای هر دو نت "لا" برسید. پیشنهاد می کنم در این مورد از معلم خود کمک بگیرید.

همانطور که می بینید کوک دستگاه های مختلف، اختلاف کمی با یکدیگر دارند و این اختلاف در حد سه یا چهار نت است به جز دستگاه چهارگاه. بنابراین اگر نوازندگان سنتور کمی به کوک اشراف پیدا کنند به نظر من داشتن دو سنتور برای آنها کفایت می کتد، مگر اینکه یرای موارد خاصی از سنتور های "لا کوک" یا "سی کوک" یا سنتور های "ده یا دوازده خرک" بخواهند استفاده کنند.

نوشته سامان ضرابی و چاپ شده در سایت هارمونیک

------------------------------------------   روش دوم

این مسئله در سازی مانند سنتور بسیار واضح و هویدا است. طول سیم سنتور از نت‌های پایین‌تر تا نت‌های بالاتر کاهش پیدا می‌کند و صدای سنتور از بمی به زیری می‌رود یا به بیانی دیگر بسامد صدا بیشتر می‌شود. پس:

 

یا

بسامد صدا=

1

طول سیم

 

در سازهایی مانند سه تار و تار که پرده‌بندی روی دسته‌ی ساز است نوازنده با گرفتن قسمتی از دسته و قرار دادن انگشت خود بروی سیم تنها طول سیم را کوتاه و بلند می‌کند.

در موسیقی ایرانی و همچنین کلاسیک غربی این فواصل بین نغمه‌ها (نت‌ها) هستند که مهم می‌باشد.

البته برای فهم این مطلب حتمن درس دوم که فواصل موسیقی هستند را مطالعه بفرمائید ولی در اینجا می‌توان گفت جمله‌ی بالا بدین معناست که برای مثال در سنتور ایرانی فاصله‌ی بین نت فا بکار و سل بکار باید به اندازه‌ی یک طنینی یا یک پرده باشد. بصورت شماتیک:

 

با درک این مفهوم می‌توان کوک سنتور یا هر ساز دیگری را تنها بر قاعده‌ی همین فواصل انجام داد.

اما در عصر حاظر به این علت که بیشتر از همنوازی و هارمونی در موسیقی ایرانی استفاده می‌شود برای هر نت یا نغمه بسامدی خاص درنظر میگرند که هم اصول فواصل در آن رعایت شده و هم بتوان ساز را با هر دستگاه تیونری کوک کرد و هم اینکه سازهای یک گروه موسیقی با هم هم‌صدا باشند. باز هم لازم بذکر است که این کار تنها برای اصل هارمونی و هم‌صدایی سازها رعایت می‌شود و ضرورتی ندارد که بر فرض نت سل ساز سنتور شما حتما ً 391.5 Hz فرکانس داشته باشد.

ولی در اینجا برای استاندارد کردن سازها همان مقادیر پیش فرض مرجع قرار داده می‌شود تا همه یک نوع صدا بدست آورند.

ثابت گرفتن فرکانس یک نت تنها برای هم‌صدایی سازها و هارمونی آنها می‌باشد

پس اگر شما بخواهید سنتور خود را در دستگاه شور کوک کنید بایستی مطابق زیر سیم‌های سنتور را تغییر دهید:

می

کرن

EÞ

فا

بکار

F

سل

بکار

G

لا

کرن + پشت خرک بمل

AÞ , G#

سی

بمل

Bb یا A#

دو

بکار

C

ر

بکار و کرن (سیم زرد یا سفید)

D

می

بمل

D# یا Eb

فا

بکار

F

کوک شور

 

بصورت تصویری داریم:

 (با عرض تأسف در عکس بالا دو بمل نیست و اشتباه گرافیکی اعلام میشود)

حال نکاتی چند در مورد کوک سنتور

1.     کوک سنتور کاری‌ست بسیار زمان بر و هنرمند باید تحملی قوی داشته باشد.

2.     اگر ساز بصورت گوشی کوک شود بمرور زمان گوش هنرمند به صداها حساس شده و در زمان کمتری می‌تواند سنتور را کوک کند.

3.     سیم سنتور در قلاب‌های دو طرف ساز بایستی بدرستی پیچانده شود در غیر اینصورت کوک خالی می‌شود و سیم تحمل کشش نخواهد داشت.

 

مرحله‌ی اول: سیم‌کشی سنتور

 

1)    حال برای شروع به کوک فرض می‌شود یکی از خرک‌ها بدون سیم است. پس در ابتدا سیمی را به اندازه‌ی طول همان خرک با حساب کردن فاصله‌ی پیچاندن به دور گوشی سنتور و مقداری برای پیچانیدن و انداختن بدور قلاب در نظر میگیریم و آن را باز می‌کنیم.

در این مرحله به صلاح نمی‌باشد که سیم بریده شود.

2)    در مرحله‌ی بعد باید سیم را بصورت زیر بشکل حلقه در آورد

3)    قسمت تقاطع سیم‌ها و دنباله‌ی آن را باید به محکمی با ابزاری مانند دم‌باریک یا گازانبر گرفت تا به هیچ وجه تکان نخورد

4)    قسمت حلقوی شکل باید پیچانده شود تا پیچی یکنواخت و محکم بدست آید. در شکل زیر یک گره‌ی خوب را ملاحظه می‌کنید:

در اینجا اگر گره مانند شکل زیر بد پیچانیده شود سیم کوک خالی می‌کند. یعنی تنها یک سیم نباید به دیگری پیچانیده شود بلکه باید هر دو طرف سیم بصورت مساوی و هم‌زمان به هم پیچیده شوند

 

·        اگر قسمت حلقه بسیار کوچک یا بسیار بزرگ گرفته شود ، احتمال بریده شدن سیم وجود دارد.

·        اگر سیم نامرغوب باشد در این مرحله خیلی راحت بریده می‌شود. حتما ً سعی کنید از سیم مرغوب استفاده کنید.

5)    سیم اضافه‌ی حلقه را بدرستی باید برید تا به دست یا لباس در آینده گیر نکند. 

6)    حلقه را به سیم‌گیر می‌اندازیم

 

 

7) سیم را کشیده و به سمت دیگر (گوشی‌های سنتور) می‌بریم

 

8) حال در این مرحله با احتساب مقداری برای پیچانیده شدن بدور گوشی سیم را می‌بریم.9) سیم را به درون سوراخ سیم‌گیر می‌اندازیم و سیم را از بالا به سمت راست می‌کشیم تا سیم پیچانده شده بصورت یکنواخت و منظم درآید.

 

10) باید چک کرد که سیم دقیقا ً درون شکاف‌های تعبیه شده بیافتد. و هنگامی که سیم کمی محکم شد کار انداختن سیم به پایان رسیده است.مرحله دوم: کوکدر اینجا چند روش مختلف برای کوک سنتور وجود دارد.ساده‌ترین راه استفاده از دستگاه تیونر (tuner) است. که نرم‌افزارهای آن نیز برای سیستم‌عامل ویندوز نیز وجود دارد. نرم‌افزارهایی مانند AP Tuner و PitchPerfect Musical Tuner. نرم‌افزارهایی دیگری نیز وجود دارد ولی کار با این دو ساده‌تر از بقیه می‌باشد و AP Tuner بصورت مجانی کار می‌کند.


شما می‌توانید سیم سنتور را آرام آرام بپیچانید تا سیم محکم‌تر شود و با انتهای مضراب به صورت برعکس سیم مورد نظر را به صدا درآورید تا به صدای مطلوب برسید. فرضا اگر سیم نت سل می‌باشد باید اینقدر با سیم آرام آرام بازی کنید تا عقربۀ نرم‌افزار یا دستگاه تیونر درست مقابل G باشد.

 

همانطور که در بحث نسبی بودن کوک گفته شد در این نرم‌افزارها نیز می‌توان میزان فرکانس پیش‌فرض را تغیر داد.روش دیگر برای کوک بصورت گوشی می‌باشد که روش زمان‌بریست ولی برای هنرجو واجب است که بتواند این کار را انجام دهد زیراکه دستگاه و نرم‌افزار همیشه در اختیار ما نیست. (برای مثال خالی شدن کوک را هنگام دادن کنسرت تصور کنید)1) در این روش اگر کل سنتور کوک ندارد و شما می‌خواهید فواصل را کوک کنید باید از آهنگی آشنا کمک بگیرید. برفرض آهنگ ای ایران!2) آهنگ ای ایران دارای فواصل دور از هم و مشخص می‌باشد که برای این کار مناسب است. "ای" برابر نت سل بکار و "ایر" از ایران روی نت ر بکار میافتد و "ران" ایران روی نت دو بکار. پس شما با این کار توانستید فواصل بعد پنجم درست و چهارم درست را کوک کنید.3) این آهنگ یا آهنگ دیگری را ادامه می‌دهید تا کل سنتور کوک شود.

یکی از ابتدایی‌ترین تمرین‌های کوک ، هم صدا کردن چهار سیم یک نت می‌باشد. چهار سیم یک نت باید دقیقا ً یک صدا بدهند. این کار را با گوش کردن دقیق یا با دستگاه می‌توان انجام داد. که البته روش گوشی در این مورد توصیه می‌شود. زیراکه تمرین بسیار خوبی برای شروع به کوک کردن سنتور می‌باشد.
.
.
.
.
.
نویسنده: سهراب میرزا عابدینی
برگرفته از وبلاگ : mysantoor


مطالب مشابه :


کلیپ از سنتور زدن و خواندن آهنگ مرغ سحر

:: دانلود نرم افزار گیتار پرو 5 به همرا شماره سریال:: دانلود پکی تمام تبلچر های گیتار پرو




کوک سنتور

کوک سنتور چكاوك، دانلود نت و آرام بازی کنید تا عقربۀ نرمافزار یا دستگاه




آموزش کوک دستگاه های سنتور (تصویری)

آموزش سنتور،سنتور،دانلود آموزش سنتور با سنتور زدن عقربۀ نرمافزار یا




دانلود 40 نت تار و سه تار

نت های سه تار, نت های سنتور, سنتور, دانلود نرم افزار Google Earth Pro 7.1.2.2019 نرم افزار های




چهارمضراب ابوعطا

دوستداران ساز سنتور دانلود نرم افزار. به شباهت ها و تفاوت ها و سبک مضراب زدن شان




کلیپ انلاین آموزش زدن ریتم و ریتم نوازی در گیتار

کلیپ انلاین آموزش زدن ریتم و ریتم آموزش سنتور:: دانلود نرم افزار گیتار پرو 5 به




مجموعه نرم افزارهاي آموزشي هنري جديد

مرکز دانلود ایران - مجموعه نرم افزارهاي آموزشي هنري جديد آموزش سنتور. نرم افزار آموزش




نرم افزارهای کاربران

دانلود (Download) - نرم افزارهای کاربران - نرم افزار صدای پرنده، صدای سنتور، هلیكوپترو گیتار




نگاهی به جزئیات آموزش این گروه

ارائه انواع نرم افزار ارگ رایگان (2) عکس (2) آهنگ (2) دانلود آهنگ (2 ( نی ، سنتور




برچسب :