فوت خريدار بعد از تعويض پلاک و قبل از تنظيم سند انتقال
فوت خريدار بعد از تعويض پلاک و قبل از تنظيم سند انتقال.
لطيف عبادپور
آقاي ”الف“ يک دستگاه خودروي سواري پژو جي ال ايکس مدل1388 را از آقاي ”ب“ مي‌خرد. هر دو به مرکز تعويض پلاک محل سکونت خريدار مراجعه مي‌کنند و با تخصيص شماره انتظامي به‌نام خريدار، پلاک انتظامي فروشنده فک و پلاک خريدار روي خودرو نصب مي‌شود. طبق ماده‌ي20 آيين‌نامه راهنمايي و رانندگي[2] آنها دو ماه مهلت دارند تا با حضور در يکي از دفاتر اسناد رسمي، سند انتقال خودرو مزبور به‌صورت رسمي تنظيم شود و امضا کنند و دفتر اسناد رسمي نيز مکلف است مراتب انتقال را کتباً به مرکز تعويض پلاک مربوط اعلام کند تا کارت خودرو به‌نام خريدار صادر شود. قبل از تنظيم سند رسمي انتقال، خريدار دار فاني را وداع مي‌کند. وراث با گرفتن گواهي حصر وراثت از شوراي حل اختلاف به دفترخانه مراجعه مي‌کنند تا سند انتقال به‌نام آنها تنظيم شود. سردفتر مي‌ماند که چه اقدامي کند؛ آيا آنها را به مرکز تعويض پلاک هدايت کند که دوباره براي يکي از وراث پلاک انتظامي اخذ نمايند يا مي‌تواند با همان پلاک انتظامي مور¼ث (خريدار متوفا) سند انتقال را تنظيم و ثبت کند؟.
بايد ديد جايگاه تعويض پلاک در روند معامله خودرو، از زمان انجام معامله تا زمان صدور کارت خودرو کجاست؟ پروسه معامله خودرو بر حسب اين که خريدار خودرو را مستقيماً از شرکت سازنده بخرد يا از ايادي بعدي فرق مي‌کند؛
الف ـ خريد از شرکت سازنده: در صورتي‌که خريدار، خودرو را از شرکت سازنده خريداري کند، شرکت سازنده قبل از شماره‌گذاري، سند آن را صادر و به نام مرکز تعويض پلاک ارسال مي‌کند و مطابق آن شماره پلاک انتظامي به نام خريدار تخصيص مي‌يابد و شناسنامه و کارت خودرو نيز به نام وي صادر مي‌شود. در اين مورد، روند شماره‌گذاري در سيستم جديد فرقي با سيستم شماره‌گذاري قبلي ندارد. تفاوت فقط در اين است که در سيستم قبلي پلاک به خود اتومبيل اختصاص مي‌يافت ليکن در سيستم جديد به نام شخص مالک تخصيص مي‌يابد (ماده‌ي3 آيين‌نامه راهنمايي و رانندگي)[3] با اين حال شماره مزبور در قالب پلاک فقط بر خودرويي که اطلاعاتش در سامانه شماره‌گذاري راهنمايي و رانندگي وارد شده، قابل نصب است. بند66 ماده‌ي يک آيين‌نامه راهنمايي و رانندگي از شماره انتظامي به‌عنوان شماره وسيله نقليه ياد کرده و آن را چنين تعريف مي‌کند: «عدد يک يا چند رقمي و حروفي که از طرف راهنمايي و رانندگي روي پلاک‌هاي ويژه منقوش و در عقب و جلوي وسيله نقليه نصب مي‌شود». با انتقال خودرو، پلاک مالک از آن منفک و در انبار تعويض پلاک تا مدتي نگهداري و پس از آن فيزيک پلاک امحا مي‌شود. پس در خريد خودرو از شرکت سازنده مراحل زير به ترتيب طي مي‌شود:1 ـ انجام معامله بين شرکت سازنده و خريدار خودرو 2 ـ صدور سند (که سند اوليه، سند کمپاني، سند کارخانه ناميده مي‌شود) از سوي شرکت سازنده 3 ـ تخصيص شماره انتظامي و پلاک[4] 4 ـ صدور شناسنامه 5 ـ صدور کارت 6 ـ نصب پلاک.
در هر يک از مراحل مزبور، اگر خريدار فوت شود، انجام مراحل بعدي به‌نام وي وجاهت نخواهد داشت. چون طبق ماده‌ي956 ق.م. شخصيت انسان با زنده متولد شدن او شروع و با مرگ او خاتمه مي‌يابد. حال اگر قبل از صدور سند، خريدار فوت کند، سند مطابق گواهي حصر وراثت به‌نام وراث قانوني او صادر خواهد شد. اگر سند صادر شده و بعد از صدور آن، خريدار فوت شود، شماره انتظامي خودرو به‌نام يکي از وراث تخصيص خواهد يافت يعني شماره انتظامي خودرو به‌نام يکي از وراث اختصاص مي‌يابد و ساير ورثه نيز به‌عنوان شرکاي او در توضيحات شناسنامه خودرو معرفي خواهند شد. چنانچه خريدار بعد از تخصيص شماره انتظامي خودرو، ترک دنياي فاني کند؛ وراث طبق ماده‌ي 9 آيين‌نامه راهنمايي و رانندگي مکلف‌اند حداکثر ظرف مدت دو ماه؛ استفاده‌کننده مجاز از وسيله نقليه را به واحد شماره‌گذاري اعلام و براساس ماده‌ي 10 آيين‌نامه حداکثر ظرف شش ماه نيز بايد مالک و يا متصرف قانوني جديد وسيله نقليه را به منظور تغيير مالکيت و ثبت آن به واحد مزبور معرفي کنند و‌الا پلاک‌هاي وسيله نقليه از درجه اعتبار ساقط و غير‌مجاز تلقي خواهد شد.
ماده‌ي9 آيين‌نامه راهنمايي و رانندگي اشعار‌مي‌دارد:« در صورت فوت يا محجور شدن مالک وسيله نقليه، بر حسب مورد، نماينده قانوني وراث با ارائه گواهي تسليم دادخواست حصر وراثت به دادگاه، و يا وصي و يا قيم مکلف است حداکثر ظرف مدت دو ماه از تاريخ فوت يا حجر به نزديکترين واحد شماره‌گذاري براي اعلام استفاده‌کننده مجاز از وسيله نقليه مراجعه نمايد.» ماده‌ي 10 همين آيين‌نامه نيز بيان مي‌کند: « اشخاص مندرج در مواد (8 و 9) فوق مکلف‌اند حداکثر ظرف مدت شش‌ماه براي معرفي مالک و يا متصرف قانوني جديد وسيله نقليه، به منظور تغيير مالکيت و ثبت آن، به راهنمايي و رانندگي مراجعه نمايند. مراجعه نکردن در مهلت مقرر و سپري‌شدن مدت ياد‌شده موجب خواهد شد پلاک‌هاي وسيله نقيله از درجه اعتبار ساقط و غير‌مجاز تلقي شود.».
گرچه در ماده‌ي10 آيين‌نامه مذکور از معرفي مالک و يا متصرف قانوني جديد و تغيير مالکيت سخن به ميان آمده است ليکن به نظر مي‌رسد مقصود تغيير شماره و پلاک انتظامي خودرو است که به‌نام مور¼ث صادر شده است و الا وراث با فوت خريدار قهراً مالک خودرو مي‌شوند و نمي‌توان آنها را ملزم به تغيير مالکيت کرد که همانا با انتقال سهم‌الارث آنها ممکن است.
ب) خريد از ايادي بعدي: وقتي خريدار مي‌خواهد خودرو را نه از شرکت سازنده خودرو بلکه از دست‌هاي بعدي بخرد، ابتدا معامله به‌صورت عادي بين او و مالک خودرو در نمايشگاه اتومبيل يا خارج از آن انجام مي‌گيرد. آنها سپس درخواست خود را به مرکز تعويض پلاک خودرو صلاحيت‌دار مي‌دهند تا به نام خريدار شماره انتظامي تخصيص يابد، با تخصيص شماره انتظامي خودرو و صدور شناسنامه مالکيت وسيله نقليه به‌نام خريدار، پلاک نصب شده مختص نام فروشنده از خودرو فک و پلاک جديد اختصاص يافته به نام خريدار بر آن نصب مي شود و آنها تا دو ماه فرصت دارند با حضور در يکي از دفاتر اسناد رسمي، درخواست تنظيم سند رسمي انتقال را داده و به ثبت برسانند.
با اعلام مراتب ثبت سند انتقال به مرکز تعوض پلاک مربوطه، کارت خودرو نيز به‌نام خريدار صادر مي‌شود. پس در خريد از دست‌هاي بعدي، قبل از اقدام به اخذ پلاک، ايجاب و قبول عقد از سوي طرفين گفته مي‌شود و اقدامات طرفين را به ترتيب زير مي‌توان مرحله‌بندي کرد: 1ـ‌انجام معامله 2 ـ تخصيص شماره انتظامي و صدور شناسنامه خودرو به‌نام خريدار و آماده‌سازي صدور پلاک جهت خودرو به درخواست طرفين3 ـ فک پلاک انتظامي مختص نام فروشنده از خودرو و نصب پلاک اختصاص يافته به نام خريدار بر آن 4 ـ حضور و درخواست تنظيم سند انتقال در دفتر اسناد رسمي 5 ـ صدور کارت خودرو در مرکز تعويض پلاک.
اين همان ترتيبي است که در ماده‌ي20 آيين‌نامه راهنمايي و رانندگي پيش‌بيني شده است.
عمل تعويض پلاک در فاصله بين ثبوت و اثبات معامله قرار گرفته است. چون آيين‌نامه راهنمايي و رانندگي همه جا از متقاضي شماره انتظامي خودرو به‌عنوان مالک ياد مي‌کند چنانچه در ماده‌ي 15 مقرر مي‌دارد: « راهنمايي و رانندگي پس از تخصيص شماره پلاک به مالک وسيله نقليه و ورود اطلاعات مالک (شماره ملي) و وسيله نقليه به سامانه، کارت مشخصات و شناسنامه مالکيت وسيله نقليه را صادر و بر حسب مورد به‌نشاني (کدپستي) مالک ارسال و يا به وي تسليم مي‌کند» و چون دفاتر اسناد رسمي از تنظيم سند انتقال، قبل از تعويض پلاک، منع شده‌اند؛ منظور جز اين نمي‌تواند باشد که از نظر آيين‌نامه، اصل بر اين قرار گرفته است که طرفين پس از انجام معامله براي تخصيص شماره انتظامي، فک و نصب پلاک مراجعه مي‌کنند و تنظيم سند در دفتر اسناد رسمي صرفاً براي تسجيل رسمي معامله‌اي است که پيش از اين انجام گرفته است. معامله خودرو ثبوتاً بين فروشنده و خريدار انجام شده است و آنها مي‌خواهند امر تعويض پلاک را که مقدمه ثبت سند انتقال معامله است انجام دهند تا امکان تنظيم سند انتقال به عنوان ابزار اثبات بعدي معامله فراهم گردد. اگر معامله انجام شده است و تعويض پلاک قرينه‌اي بر انجام آن است، با فوت شدن خريدار، وراث قائم‌مقام قانوني وي هستند و بايد سند انتقال به‌نام آنها تنظيم و تسجيل شود.
مالکيت خودرو با انجام کامل پروسه فوق‌الذکر مسجل مي‌شود و نمي‌توان وراث را در نيمه راه اين پروسه عقب‌نشيني داد تا مرحله‌اي را از نو شروع کنند و دوباره پلاک جديد براي خود بخواهند تا امکان تنظيم سند به‌نام آنها فراهم شود، الزام آنها به اين کار برخلاف معناي عنوان قائم‌مقامي است که به آنها داده‌ايم. قائم‌مقام قانوني يعني کسي که به جايگزيني از ديگري داراي حقوق و تکاليف گردد، ضمن اينکه ملزم کردن فروشنده نيز به حضور مجدد در مرکز تعويض پلاک و تجويز فک دگرباره پلاکي که قبلاً فک شده است وجاهتي ندارد و اگر قرار است از نو عمليات قبلي تکرار شود ديگر انجام مجدد آنها به قائم‌مقامي نمي‌تواند محسوب شود بلکه در واقع وراث به اصالت کاري را انجام مي‌دهند. وراث مالک قهري خودرو تعويض پلاک‌شده به‌نام مور¼ث خود هستند. چون قبلاً معامله ثبوتاً بين فروشنده و مور¼ث آنها منعقد شده است ليکن از طرفي، نمي‌توانند درخواست تخصيص پلاک به‌نام يکي از وراث با شراکت ساير وراث بکنند چون هنوز سند انتقال به‌نام آنها تنظيم نشده است و يکي از مستندات لازم براي تعويض پلاک علاوه بر شناسنامه خودرو، سند انتقال اعم از سند فروش شرکت سازنده يا سند تنظيمي در دفتر اسناد رسمي است ولي اگر عمليات تعويض پلاک به منظور تخصيص شماره انتظامي به يکي از وراث با شراکت وراث ديگر و ابطال شماره انتظامي مور¼ث و امحاي فيزيک پلاک انتظامي مربوط به آن باشد البته نيازي به ارائه سند انتقال نخواهد بود و اگر مراکز تعويض پلاک ترتيبي اتخاذ کنند که در شناسنامه اصداري شرحي درج کنند که دلالت بر ابطال شماره انتظامي مور¼ث آنها و صدور شناسنامه جديد به‌نام وراث داشته باشد تنظيم سند انتقال از فروشنده به‌نام وراث با انجام عمليات مزبور مانعي نخواهد داشت؛ بدون تصريح در شناسنامه از آنجا که در برگ تأييديه براي نقل‌و‌انتقال نام فروشنده و خريدار قيد مي‌شود و با انجام عمليات جديد، در تأييديه براي نقل‌و‌انتقال نام مور¼ث به‌عنوان فروشنده معرفي خواهد شد اگر سند انتقال به استناد چنين تأييديه‌اي از فروشنده به‌نام وراث تنظيم شود سند تنظيمي با تأييديه براي نقل‌و‌انتقال مطابقتي نخواهد داشت؛ از آن جهت که در سيستم تعويض پلاک دو انتقال ثبت شده است و در دفتر اسناد رسمي فقط يک انتقال. تنظيم سند به ترتيب بيان شده در واقع پروازي است از انتقال اول به انتقال دوم که از انتقال اول، نام فروشنده را اختيار کرده است و از انتقال دوم، نام خريدار.
جا دارد در اين باره از سوي کانون سردفتران و دفترياران به معاونت راهنمايي و رانندگي نيروي انتظامي پيشنهاد شود در سيستم تعويض پلاک تمهيدي انديشيده شود در مواردي که خريدار بعد از تعويض پلاک خودرو به‌نام وي، فوت مي‌شود عمليات انجامي به‌نام خريدار متوفي حذف و شماره انتظامي ابطال و فيزيک پلاک امحا شود و عمليات تعويض پلاک مجدداً به‌نام وراث خريدار متوفي انجام گيرد. اگرچه فعلاً با توجه به ماده‌ي 9 و 10 آيين‌نامه راهنمايي و رانندگي از آن جا که شماره انتظامي تخصيصي به‌نام متوفي تا شش ماه از تاريخ فوت دارنده شماره انتظامي معتبر است تنظيم سند انتقال با فوت خريدار بعد از تعويض پلاک به‌نام وراث وي مانعي نخواهد داشت، به نظر مي‌رسد بايد مهلت‌هاي مندرج در مواد 9 و10 را تجميع کرد و مدت اعتبار پلاک‌هاي انتظامي مزبور را هشت ماه تلقي کرد. عدم ذکر قيد «از تاريخ فوت» براي مهلت تعيين شده در ماده‌ي10 آيين‌نامه مذکور چنين شائبه‌اي را تقويت مي‌کند.
نتيجه:
در صورت فوت خريدار بعد از تعويض پلاک خودرو به‌نام او دفاتر اسناد رسمي مي‌توانند به دو صورت عمل کنند؛
1 ـ چنانچه مراکز تعويض پلاک با فوت خريدار، قبل از تنظيم سند انتقال مجدداً به‌نام يکي از وراث با شراکت وراث ديگر در اجراي ماده‌ي10 آيين‌نامه راهنمايي و رانندگي شماره جديد تخصيص داده و تأييديه براي نقل‌و‌انتقال صادر کرده باشد تنظيم سند انتقال با مبنا قراردادن دو تأييديه براي نقل‌و‌انتقال (تأييديه از فروشنده به خريدار متوفي و تأييديه از خريدار متوفي به قائم مقامي وراث به‌نام يکي از وراث) اشکالي ندارد، عمل مراکز تعويض پلاک در صورتي صحيح خواهد بود که براساس ماده‌ي10 آيين‌نامه راهنمايي و رانندگي بخواهد شماره انتظامي متوفي را باطل کند و الا اگر بخواهد به استناد شناسنامه اصداري به‌نام متوفي با دخالت وراث وي به‌نام شخص ديگر و يا حتي يکي از وراث (بدون شراکت ساير وراث) شماره انتظامي تخصيص دهد عمل، تخلف از ماده‌ي20 آيين‌نامه راهنمايي و رانندگي و تعويض پلاک، قبل از تنظيم سند انتقال خواهد بود.
2 ـادامه مراحل به‌نام وراث به عنوان قائم مقام قانوني متوفي بيشتر با قوانين و مقررات فعلي سازگار است و بنابراين اصلح اين است که با همان برگ تأييديه براي نقل‌و‌انتقال اصداري به‌نام خريدار متوفي وراث قانوني وي بتوانند سند رسمي انتقال خودرو را به‌نام خود تنظيم کنند و آنها خود در اجراي ماده‌ي 10 آيين‌نامه راهنمايي و رانندگي مراتب فوت مور¼ث خود را به مرکز تعويض پلاک اعلام و با ارائه سند انتقال و شناسنامه خودرو براي يکي از وراث با شراکت ديگر وراث شماره انتظامي تخصيص دهند و پلاک منصوبه را که به‌نام متوفي است از خودرو فک و پلاک جديد را بر آن نصب کنند.
[1]. سردفتر دفتر اسناد رسمي شماره 10 پارس‌آباد.
[2]. ماده‌ي 20 آيين‌نامه: هنگام نقل و انتقال مالکيت وسايل نقليه، متعاملين يا قائم مقام قانوني آنها ابتدا درخواست خود را به راهنمايي و رانندگي نيروي انتظامي يا مراکز مجاز تعيين شده ارائه مي‌نمايند تا پس از احراز اصالت خودرو و تطبيق مدارک آنها، نسبت به فک پلاک منصوبه بر روي خودرو مورد معامله و اختصاص پلاک جديد و صدور شناسنامه جديد و ثبت تغييرات مزبور در نظام رايانه‌اي راهنمايي و رانندگي اقدام گردد سپس مراتب به طور کتبي توسط راهنمايي و رانندگي نيروي انتظامي يا مراکز مجاز تعيين شده به دفتر اسناد رسمي جهت تنظيم سند رسمي انتقال، منعکس مي‌گردد. کارت خودرو از سوي راهنمايي و رانندگي بعد از تأييد‌مراتب تنظيم سند در دفترخانه اسناد رسمي که به‌وسيله پست سفارشي يا رايانه‌اي به سيستم راهنمايي و رانندگي منعکس مي‌شود، به خريدار تحويل مي‌گردد. گواهي راهنمايي و رانندگي و شناسنامه صادره تا 2 ماه اعتبار دارد و در خلال مدت مذکور متعاملين يا قائم مقام قانوني انها موظف‌اند براي ثبت معامله و درج آن در ذيل شناسنامه (محل مخصوص) به دفتر اسناد رسمي مراجعه نمايند.
تبصره ـ شرايط و نحوه و احراز صلاحيت مراکز مجاز موضوع اين فصل و نحوه نظارت بر آنها به‌موجب دستورالعملي خواهد بود که با پيشنهاد راهنمايي و رانندگي به تصويب وزير کشور مي‌رسد.
[3]. ماده‌ي 3: مالک وسيله نقليه موضوع ماده قبل مکلف است خود و يا به وسيله نماينده قانوني خود، بامراجعه به نزديکترين واحد شماره‌گذاري يا مرکزي که به همين منظور تعيين و اعلام مي‌گردد، مدارک لازم را ارايه نمايد.واحد شماره‌گذاري پس از بررسي آنها، اقدام به تخصيص پلاک به شخص و تحويل آن مي‌نمايد. نصب پلاک با نظارت نماينده راهنمايي و رانندگي صورت مي‌پذيرد.چگونگي انجام شماره‌گذاري شامل مدارک مورد نياز و خدمات پس از شماره‌گذاري و عوارض و ماليات مصوب و مانند آنها در دستورالعمل مربوط از سوي راهنمايي و رانندگي مشخص و اعلام خواهد شد.
تبصره 1ـ انواع پلاک‌ها و ابعاد و رنگ‌هاي آنها براي وسايل نقليه مختلف در دستورالعمل ياد شده مشخص مي‌گردد.
تبصره 2 ـ هرگاه اشخاص ديگري در مالکيت وسيله نقليه شريک بوده و يا نسبت به آن حق عيني داشته‌باشند، نام و نشاني دقيق آنان نيز بايد در درخواست قيد شود.
[4]. در اين تعبير، شماره انتظامي خودرو به نام مالک خودرو تخصيص مي‌يابد و پلاک انتظامي خودرو به‌صورت منقوش در عقب و جلوي وسيله نقليه نصب مي‌شود.
مطالب مشابه :
نحوه فک پلاک خودرو و نمونه دادخواست فک پلاک خودرو
نحوه فک پلاک خودرو و نمونه دادخواست فک پلاک خودرو نمونه دادخواست فک پلاک خودرو.
نحوه فک پلاک خودرو و نمونه دادخواست فک پلاک خودرو
نحوه فک پلاک خودرو. چطور پلاک خودرو خود را فک کنیم
مشاوره حقوقی تلفنی با شماره 9099070219 تماس از تلفن ثابت منرل یا محل کار
نمونه دادخواست فک پلاک: 9. 49: نمونه دادخواست فک پلاک خودرو: 9. 50: تلفن مشاوره حقوقی
استفاده از پلاك تعويض نشده متعلق به مالك قبلي خودرو تخلف است و نمونه دادخواست فک پلاک خودرو
تخلف است و نمونه دادخواست فک پلاک خودرو خودرو تخلف است و نمونه دادخواست فک پلاک
نقل و انتقال خودرو و حواشی آن
نمونه دادخواست تعویض پلاک خودرو : و مستندات، اقدام به فک پلاک قبلی خودرو و نصب پلاک
فوت خريدار بعد از تعويض پلاک و قبل از تنظيم سند انتقال
نام فروشنده از خودرو فک و پلاک جديد اختصاص های دادخواست » دانلود نمونه
مشاوره حقوقی با وکیل دادگستری تماس با تلفن 9099070219 تماس از تلفن ثایت
خانه با فک رهن. نمونه داد نمونه دادخواست الزام به دو دانگ از پلاک
الزام به فک رهن
تهران الزام به تنظیم سند رسمی پلاک ثبتی دادخواست فک رهن و نمونه دادخواست
برچسب :
نمونه دادخواست فک پلاک خودرو