سفر به کویر ورزنه و تالاب گاو خونی

سفر به کویر ورزنه و تالاب گاو خونی

سفر سه روزه به کویر ورزنه و تالاب گاو خونی داشتم . که سفر بسیار جالب و بیادماندنی بود .

در فاصله ۱۱۰ کیلومتری شهر اصفهان کویر زیبا وبکر ورزنه قرار دارد برای سفر به کویر باید در مسیر اصفهان - نایین در گردنه ملا احمد و شهر ورزنه ۴۰ کیلومتری آنجا حرکت کرد تا به کویر رسید .

از تهران حدود ۷ ساعت با اتوبوس در حرکت هستید ولی به نظر من با تور بروید بهتر است . که حدود ۱۵۰ هزار تومان با اقامت هزینه دارد و تمام آژانس های طبیعت گردی به ورزنه تور دارند .

ورزنه :

شهر ورزنه در 110 كيلومتري جنوب شرقي اصفهان واقع شده و نزديك‌ترين شهر و ساده‌ترين راه دسترسي به تالاب گاوخوني به شمار مي‌آيد. اين شهر با جمعيتي در حدود 1000 نفر مركز بخش بن رود از توابع شهرستان اصفهان است كه داراي مساحتي در حدود 2300 كيلومتر مربع مي‌باشد.

ورزنه را سفيدتين شهر ايران معرفي كرديم،‌ چرا كه هر رهگذري كه گذرش بر اين شهر مي‌افتد،‌ اولين چيزي كه جلب توجه مي‌‌كند، زنان و دختران چادر سفيدي هستند كه به جاي پوشيدن چادر سياه متداول، چادري به رنگ كاملاً سفيد به سر مي‌كنند .

اين رسمي است كه از زمان‌هاي گذشته و شايد به قدمت پيدايش شهر. همگي زنان ورزنه بدان پاي‌بند هستند.در مورد علت‌ آن نظرات گوناگوني شايع است، برخي معتقدند پوشيدن چادر سفيد به خاطر مقابله با گرماي شديد تابستاني در اين نقطه كويري است. نظر دكتر سيروس شفق، نويسنده‌ي كتاب جغرافياي اصفهان در اين باره اين است: «زنان ورزنه بدون استثنا چادر سفيد به سر مي‌كنند كه معرف گرماي شديد تابستاني است. عقيده بعضي بر اين است كه چون از زمان‌اي گذشته ورزنه محل كشاورزي و كشت محصولاتي همچون پنبه بوده است، امكان تهيه چادر سفيد از نخ آن به راحتي ميسر بوده است».

از لحاظ زبان‌شناسي گويش مردم ورزنه و روستاهاي اطراف آن شاخه‌اي از زبان پهلوي ساساني و پارسيك جنوبي است. عده‌اي از مردم ورزنه نيز بر اين باور‌ اند كه زبان آنان ريشه زردشتي دارد، چرا كه بسياري از واژه‌هاي متداول قديمي كه در اين زبان به‌ كار مي‌رود.

از جاذبه های دیدنی ورزنه گاو چاه و ارگ قورتان وکبوتر خانه می باشد که هرکدام بسیار زیبا و با قدمت تاریخی بسیار کهن می باشد .

گاو چاه :

ورزنه به مانند بسیاری از جاهای دیگر با توجه به اینکه شغل اکثر مردم ویا به عبارتی همه مردم کشاورزی بود تا قبل از ورود موتورهای آب کش از نیروی گاو جهت بالا کشیدن آب از چاه استفاده می کرد که از آن زمان 50 سالی می گذرد ؛ معمولاً در گاوچاهها از دو راس گاو استفاده می شد و دو نفر نیز می بایست دست اندر کار این مجموعه می بودند ؛

یک نفر کار هدایت گاو را بر عهده می گرفت و نفر دیگر مسئول آبیاری و کلیه کارهای مرتبط به زمین بود ومعمولاً در این روش از آبیاری 3000 متر مربع زمین کشاورزی در یک روز به زیر آب می رفت .

گاوها نیز هر کدام در یک نوبت کاری یا صیح تا ظهر و یا ظهر تا بعد از ظهر به کار گرفته می شدند ؛ گاوها از نژاد خاصی بوده وبه آنها گاو سیستانی می گفتند چرا که دارای یال و کوهان بودند که هر دو ویژه گی جهت استفاده برای آب کشی ضروری می بود ؛ کوهان به عنوان تکیه گاه چمله و مانع از رها شدن طناب پچ بند و یال باعث می شد که چمله مستقیماً با گردن گاو در تماس نبوده و احیاناً باعث زخم شدن و ایجاد درد برای گاو شود .

در حین آب کشی گاوگردان معمولاً اشعاری را در قالب دو بیتی به سبک شیرازی می خواند که این خود باعث عدم احساس خستگی در فرد شده و فرمان برداری گاو را بیشتر می نمود ؛ وقتی که دو بیتی گاو گردان تمام میشد هم دلو پر آب شده بود و هم گاو میدانست باید حرکت کند.

این سنت کهن را فردی بنام آقای ابراهیم حیدری با همت بلند خودش احیا کرده است .

حاج ابراهیم حیدری، پیرمرد 60 ساله‌ي ورزنه‌يی، یک حلقه گاوچاه را باز‌سازی و به یک فرصت طلایی برای جذب گردشگران تبدیل کرده است.

شعر هائی که برای گاو ها می خوانند و گاو که شرطی شده است فقط بعد از خواندن این ابیات حرکت می کند .

دو سه روزه که بوی گل نیومد / صدای چه‌چه بلبل نیومد

بریم از باغبان گل بپرسیم / چرا بلبل به سیر گل نیومد؟

گل سرخُم چرا خوابی و نالی؟ / بیا تقسیم کنیم دردی که داریم

بیا قسمت کنیم درد سرت را / که تو کوچک‌تری طاقت نداری

سرت نازم که سرسر می‌کنی تو / مثال میش، به‌به می‌کنی تو

مثال بره گم کرده مادر / دمادم یاد مادر می‌کنی تو

ارگ قورتان:

قورتان روستائی جالب و دیدنی است که علاوه بر زیبائی های طبیعی قله قدیمی قورتان در آن جلب توجه می کند .قدمت این قلعه به ۱۱ قرن قبل و به دوره دیلمیان باز می گردد.این قلعه به واسطه موقعیت ممتازی که در زاینده رود دارد از تاریخ بنا تا به امروز سکونت در ان وجود داشته و به جرات می توان گفت ارگ قورتان تنها قلعه خشت وگل ایران است که هنوز مسکونی می باشد . در بیرون قلعه قورتان برج هائی وجود داشته که برای ارتباط با قلعه های نواحی دیگر و اعلام خبر و علامت دهی ساخته شده بودند که اکثرا تا امروز تخریب شده اند .

کبوتر خاته :

کبوتر خانه ها در گذشته برای استفاده از فضله آنان برای کشاورزی استفاده می شدند .و در مواردی برای خبررسانی به محلات دیگر استفاده می شده است .

کبوترخانه‌های ایرانی مانند بسیاری از مظاهر هنری ایران ناشناخته مانده‌اند این در حالی است که این برج‌های زیبای کبوتران به عنوان زیرساخت تاسیسات کشاورزی در تمام سرای ایران از کناره‌های شرقی دریاچه ارومیه گرفته تا کویر یزد و میبد و برخی روستا‌های نطنز و کاشان و از جنوب خراسان و طبس گرفته تا گوشه و کنار شهر‌ها و آبادی‌های این سرزمین حضوری پیوسته داشته است.
تنها در حوالی اصفهان بیش از سه هزار برج زیبای کبوتر وجود داشته است.

فضای داخلی کبوترخانه‌ها گاه محل اجتماع بیش از 25 هزار کبوتر بوده است.

تالاب گاو خونی :

تالاب گاوخوني يكي از بكرترين چشم‌اندازهاي طبيعي استان اصفهان محسوب مي‌شود كه به علت موقعيت جغرافيايي و مشكلات دسترسي به آن- به ويژه در گذشته- چهره طبيعي‌اش كمتر با اقدامات سودجويانه دستخوش تغيير شده است، از اين رو جلوه‌هاي بي‌نظير و چشم‌انداز‌هاي زيبايي را براي اهل ذوق و دوستداران طبيعت در دامان خود به وجود آورده است. اين تالاب در آستانه ورود به كوير (مرز ميان اكوسيستم‌ آبي با خشكي) واقع شده است . که طبیعت بسیار زیبائی دارد .

شهرام سدهی پائیز ۹۱

سفر به کویر ورزنه و تالاب گاو خونی

مطالب مشابه :

سایت خرید اینترنتی بلیط عدل از مبداء تهران - ارومیه - مشهد - کرمانشاه - همدان - قم و ...

مجموعه سایتهای خرید اینترنتی بلیط اتوبوس از شرکت های عدل کشور

قیمت بلیط اتوبوس های بین شهری از مبدا تهران (جدول)

گزارش سفر یکروزه به سرزمین کوهستانی ویونا (ابیانه)

شرکت مسافربری همسفر

ساعات حرکت سرویسهای تهران

تذکر جدی مجلس به روحانی و وزیر آموزش و پرورش بابت معلمان

سفر به کویر ورزنه و تالاب گاو خونی

تذکرات کتبی نمایندگان به مسئولان اجرایی کشور درخواست نمایندگان برای رسیدگی به وضعیت فرهنگیان و اجر

سفرنامه اصفهان