بررسيهاى زمين آبشناسى با نمونه بردارى از آب چشمه آبگرم لاريجان و آب اسک (چشمه طلا) چشمه هاى آبعلى ،
مديريت زمين شناسى مهندسى و زيست محيطى
گروه زمين شناسى مهندسى
بررسيهاي اوليه آب زمين شناسي و جا نمايي نقاط پايش
طرح رفتارسنجى پوسته زمين در البرز مرکزي
(CAMP) اامير شمشکى ، محمد جواد بلورچى ، فرهاد انصارى مقدم
پاييز 1383
1- مقدمه
در اواخر سال 1381 با مطرح شدن طرح پايش ( مونيتورينگ ) فعاليتهاى لرزه اى و آتشفشانى البرز مرکزى ، در راستاى اجراى مرحله اول اين طرح ضمن تهيه نقشه 50000 : 1 آتشفشان دماوند بررسيهاى زمين آبشناسى از اسفند ماه سال 1381 با نمونه بردارى از آب چشمه آبگرم لاريجان و آب اسک (چشمه طلا) و انجام برداشتهاى صحرايى آغاز گرديد. در ادامه اين بررسيها با توجه به خصوصيات هيدروژئوشيميايى ، پراکندگى مناسب و امکان دسترسى ، از مرداد ماه 1382 چشمه هاى آبعلى ، اعلا و قلابن (استراباکو) نيز به برنامه ياد شده اضافه گرديدند. بر اساس برنامه ريزى صورت گرفته ، اين نمونه بردارى ها و بررسيها در اواخر هر ماه بطور منظم انجام مى پذيرد. با وجود دشوارى هاى زياد همچون موقعيتهاى جوى و راههاى ارتباطى نا مناسب ، خوشبختانه بيشتر برداشتها بر طبق برنامه ريزى قبلى صورت پذيرفته است. در اسفند ماه سال 1382 با تمام تلاشى که بعمل آمد ، بدليل شرايط بسيار نامناسب جوى امکان نمونه بردارى از چشمه هاى آبگرم لاريجان ، قلابن و آب اسک (چشمه طلا) فراهم نگرديد.
متأسفانه بدليل عدم دقت مورد نياز براى سنجش ميزان عناصرى چون جيوه ، ارسنيک و بر در آزمايشگاه سازمان ، تعيين روند تغييرات تعدادى از عوامل مهم امکان پذير نبوده است. همچنين در چند مورد بعضى يونها مورد سنجش قرار نگرفته و يا بدليل تخليه سهوى بعضى از ظرفهاي نمونه در آزمايشگاه ، هيچگونه داده اى ارائه نگرديده است.
در بين عوامل مورد نظر ، ميزانPH ، دما و راديواکتيويته بطور صحرايى و ميزان T.D.S ، EC ، PH ، آنيونها و کاتيونهاى اصلى آب به همراه ليتيم ، ارسنيک ، جيوه ، سيليس ، بر و آهن بطور آزمايشگاهى مورد سنجش قرار گرفته اند. در بعضى چشمه ها نظير آبعلى و آب اسک وجود نهشته ها و کلوئيدهاى آهن مبين وجود مقادير زياد آهن در اين چشمه ها است. البته به دليل اين که امکان آناليز نمونه ها در کمتر از 48 ساعت در آزمايشگاه سازمان فراهم نبوده ، همچنين اسيد زنى بدليل تأثير نامطلوب روى دستگاههاى سنجنده امکان پذير نمى باشد ، ميزان آهن گزارش شده که حتى در بعضى موارد کمتر از حد تشخيص دستگاه نيز بوده است قابل اعتماد نمى باشد .
در اين تحقيق سعى شده تا با گردآورى آمار دراز مدت از کيفيت منابع آب انتخابى البرز مرکزى ، روند تغييرات کيفى و رابطه آن با وقوع پديده هاى زمين شناختي بويژه زمين لرزه هاى منطقه ، مورد شناسايى قرار گيرد.
هدف از انتخاب منطقه البرز مرکزى ( در اولين گام براى پايش فعاليتهاى پوسته ايران زمين ) بالا بودن قابليت مخاطرات زمين شناسى در اين منطقه نسبت به ساير نقاط ايران مى باشد . از ديدگاه زمين شناسى منطقه البرز مرکزى منطقه اى پيچيده با مجموعه اى از سازندهاى دوران اول تا کواترنرى (شکل 1) و گسل خوردگيهاى زياد (شکل 2) است. تمرکز جمعيت و وجود شهرهاى پر جمعيتى چون تهران و کرج با توجه به وجود آتشفشان نيمه فعال دماوند،گسله هاى فعال و با اهميتى چون گسله هاى مشا- فشم و شمال تهران ، اجراى طرح پايش را ضرورى نموده است.
2 – موقعيت جغرافيايى
در اين مرحله از تحقيقات چهار گوش مورد مطالعه در محدوده البرز مرکزى ، طول جغرافيايي 5/51 تا 5/52 درجه شرقى و عرض جغرافيايي 5/35 تا 36 درجه شمالى را شامل مى شود (شکل 3). موقعيت جغرافيايى چشمه هاى انتخابى در محدوده ياد شده در جدول 1 ارائه گرديده است.
جدول 1 – موقعيت جغرافيايى چشمه هاى انتخابى
در بين چشمه هاى ياد شده ، چشمه هاى اعلا و آبعلى در محدوده استان تهران و چشمه هاى طلا ( آب اسک ) ، قلابن ( استراباکو ) و آبگرم لاريجان در محدوده استان مازندران قرار دارند.
شکل 1 – نقشه زمين شناسى محدوده مورد بررسى
شکل2 – نماى سه بعدى از گسله هاى مهم البرز مرکزى
Satellite imageشکل 3 – تصوير ماهواره اى منطقه مورد مطالعه
3 – تاريخچه لرزه خيزى منطقه
اين منطقه از ديدگاه زمين ساخت ، منطقه اى پويا با سابقه لرزه خيزى فراوان است. از مهمترين زمين لرزه هاى اين منطقه و حوالى آن مى توان به موارد زير اشاره نمود.
الف) زمين لرزه سال 1665 ميلادى : در سال 1665 ميلادى (1075 قمرى) زمين لرزه خانه هاى بسيارى را در دماوند و اطراف آن ويران کرد.
ب) زمين لرزه سال 1687 ميلادى : زمين لرزه شديدى در مازندران روستاهاى بسيارى را ويران کرد و زمين لغزه هايى به راه انداخت.
پ) زمين لرزه سال 1805 ميلادى : زمين لرزه شديدى در هراز بوقوع پيوست. بارفروش (بابل) و دماوند آسيبهاى فراوانى ديدند که از آن جمله مسجد جامع بارفروش به کلى ويران گرديد.
ت) زمين لرزه سال 1809 ميلادى : زلزله بين مسيرهاى سفلاى رودخانه هاى هراز تا لار آسيبهاى فراوانى بوجود آورد. لرزه سبب پديدارى روانگرايى خاک در دره هاى رودخانه ها و نيز سنگريزشهايى در کوهها شد.
ث) زمين لرزه سال ژوئن 1815 ميلادى : زمين لرزه نيرومندى در دماوند حس شد. در آبگرم اين لرزه سبب خشکيدن يک چشمه آب سرد گرديد.
ج) زمين لرزه سال 1825 ميلادى : وقوع زمين لرزه شديدى در هراز ، سبب مرگ و مير بسيارى از مردم شد. دامنه آسيب ها تا جاجرود ، دماوند ، آمل و سارى گسترش داشت. در منطقه رو مرکز بطور تقريب همه پلها و تونلها تخريب و به مدت 2 سال بطور کامل گذر ناپذير شد.
چ) زمين لرزه 27 مارس سال 1830 ميلادى : زلزله شديدى دماوند و شميرانات را به لرزه در آورد.
زمين لرزه هاى ثبت شده از سال 1900 ميلادى به بعد در اين منطقه و حوالى آن ، بر اساس کاتالوگهاى دانشگاه برکلى ، سازمان زمين شناسى امريکا (USGS)و دانشگاه هاروارد به ترتيب در پيوستهاى 1 تا 3 و آمار زمين لرزه هاى ثبت شده توسط مؤسسه بين المللى زلزله شناسى و مهندسى زلزله (IIEES) از آغاز اجراى طرح پايش در جدول 2 ارائه گرديده است.
جدول 2 _ آمار زمين لرزه هاى ثبت شده در محدوده مورد مطالعه از آغاز اجراى طرح پايش (اسفند ماه 1381)
رديف | تاريخ شمسى | تاريخ ميلادى | عرض جغرافيايى | طول جغرافيايى | عمق (کيلومتر) | بزرگا |
1 | 18/12/81 | 2003/9/3 | 63/35 | 34/51 | 15 | 3 |
2 | 18/12/81 | 2003/9/3 | 7/35 | 68/51 | 10 | 4 |
3 | 28/6/82 | 2003/19/9 | 93/35 | 83/51 | 15 | 1/2 |
4 | 28/6/82 | 2003/19/9 | 93/35 | 85/51 | 15 | 3/3 |
5 | 2/12/82 | 2004/21/2 | 73/35 | 13/52 | _ | 4/4 |
فاصله بين مرکز رو سطحى زلزله هاى رويداده در بازه زمانى مورد نظر (اسفند ماه 1381 تا اسفند ماه 1382) با چشمه هاى انتخابى در جدول 2 ارائه گرديده است. (شکل 4 )
جدول 2 - فاصله بين مرکز رو سطحى زلزله ها با چشمه هاى انتخابى _ بر حسب کيلومتر
نام چشمه | زمين لرزه1 | زمين لرزه 2 | زمين لرزه 3 | زمين لرزه 4 | زمين لرزه 5 |
آبعلى | 27 | 36 | 21 | 20 | 14 |
اعلا | 35 | 43 | 29 | 28 | 5 |
طلا (آب اسک) | 47 | 56 | 30 | 28 | 16 |
آبگرم | 52 | 61 | 33 | 31 | 21 |
قلابن | 62 | 72 | 41 | 39 | 31 |
متوسط | 6/44 | 6/53 | 8/30 | 2/29 | 4/17 |
شکل 4 – نقشه موقعيت مرکز رو سطحي زلزله هاي رويداده در بازه زماني مورد نظر ( اسفند ماه 1381 تا اسفند ماه 1382 ) و چشمه هاى انتخابى
{PageBreak}
4 – هيدروژئوشيمى و کيفيت آب چشمه هاى انتخابى
4-1- چشمه اعلا
چشمه اعلا با موقعيت جغرافيايي ً6/32 َ3 ْ35 طول شرقى و ً4/48 َ44 ْ35 عرض شمالى ، در فاصله حدود 45 کيلومترى شرق تهران و 4 کيلومترى شمال شهرستان دماوند قرار دارد. مظهر اين چشمه در سنگهاى آهکى متعلق به سازند مبارک واقع شده است (شکل 5). اين چشمه از نوع چشمه هاى تکتونيکى مى باشد. آب چشمه اعلا در رديف آبهاى سرد (Subthermal) و تيپ (Type) آن بيکربناته کلسيک است (شکل 6).
آمار خصوصيات فيزيکوشيميايى چشمه اعلا در جدول 3 آورده شده است
. شکل 5 _ تصوير مظهر چشمه اعلا شکل 6 – کيفيت آب چشمه اعلا بر روى نمودار پايپر (Piper) .
4-2- چشمه آبعلى
چشمه آبعلى با موقعيت جغرافيايي ً5/3 َ58 ْ51 طول شرقى و ً17.2 َ46 ْ35 عرض شمالى ، در فاصله حدود 38 کيلومترى شرق تهران و 10 کيلومترى شمال غرب شهرستان دماوند قرار دارد. مظهر اين چشمه در مرز سازند ميلا (سنگ آهک و دولوميت) و سازند لالون (ماسه سنگ)واقع شده است (شکل 7). اين چشمه از نوع چشمه هاى تکتونيکى مى باشد. آب چشمه آبعلى در رديف آبهاى سرد (Subthermal) و تيپ (Type) آن بيکربناته کلسيک است (شکل 8).
آمار خصوصيات فيزيکوشيميايى چشمه آبعلى در جدول 4 آورده شده است
شکل 7 _ تصوير مظهر چشمه آبعلى شکل 8 – کيفيت آب چشمه آبعلى بر روى نمودار پايپر (Piper)
-3- چشمه طلا (آب اسک)
چشمه طلا آب اسک با موقعيت جغرافيايي ً3/23 َ9 ْ52 طول شرقى و ً3/8 َ52 ْ35 عرض شمالى ، در فاصله حدود 55 کيلومترى شمال شرق تهران و 20 کيلومترى شمال شرق شهرستان تهران قرار دارد. مظهر اين چشمه در مرز سنگهاى آتشفشانى کواترنرى (آندزيت و توف آندزيت) و سازند دورود (سنگ آهک ، شيل و ماسه سنگ) واقع شده است (شکل9). اين چشمه از نوع چشمه هاى تکتونيکى مى باشد. آب چشمه طلا در رديف آبهاى ولرم (Hypothermal) و تيپ (Type) آن از کلروره سديک تا بيکربناته کلسيک متغير مى باشد (شکل 10). قسمتى از آب اين چشمه داراى منشأ عميق بوده ، قسمت ديگر ناشى از آبهاى عميق کم عمق است که در نزديکى سطح زمين با هم مخلوط مى شوند. آب اين چشمه در مسير خود رسوبات سفيد رنگ کربنات کلسيم و به مقدار کمتر کربنات منيزيم بر جاى مى گذارد. در مظهر چشمه گاز کربنيک (CO2) و سولفيد هيدروژن (H2S) به ميزان بالنسبه زيادى متصاعد مى گردد و آب را جوشان جلوه مى دهد. بدليل اين که در ماههاى مختلف و بر حسب ميزان نزولات جوى و وضعيت آبهاى زيرزمينى منطقه ، ميزان آب اختلاط يافته با آبهاى عميق متفاوت مى باشد ؛ ويژگيهاى فيزيکوشيميايى آب اين چشمه در زمانهاى مختلف تفاوتهاي قابل ملاحظه اي نشان مى دهد. بنا بر اين چنانچه سازوکار هيدروژئوشيميايى و کيفى آب چشمه طلا با دقت مناسب مورد شناسايى قرار نگيرد ، ممکن است مشکلاتى در زمينه پايش فعاليتهاى پوسته زمين ايجاد نمايد.
آمار خصوصيات فيزيکوشيميايى آب چشمه طلا در جدول 5 ارائه گرديده است
. شکل 9 _ تصوير مظهر چشمه طلا آب اسک شکل 10 – کيفيت آب چشمه طلا آب اسک بر روى نمودار پايپر (Piper)مطالب مشابه :
زمين در دشت مشا دماوند
زمين در دشت مشا دماوند . زمین واقع در فرصت استثنایی در مشای دماوند. فروش فوری
خرید و فروش زمین باغ ویلا در آبسرد
خرید و فروش زمین باغ ویلا در آدرس مشاور املاک امامی دماوند گیلاوند کیلومتر4جاده
زمين ارزان قيمت با سند پلمپ كاربري مسكوني در شمال كشور مكاني آرام هر متر مربع 40 هزار تومان
آگهي فروش زمين با سند پلمپ و داراي اين وبلاگ جهت فروش زمين در استان گيلان شهر زيباي
انتظار برای پاسخگویی به 23 هزار پرونده زمین خواری
و 575پرونده زمين خواري در خواري تنها در دماوند ديده مي *فروش باغ به جاي زمين
بررسيهاى زمين آبشناسى با نمونه بردارى از آب چشمه آبگرم لاريجان و آب اسک (چشمه طلا) چشمه هاى آبعلى ،
طرح رفتارسنجى پوسته زمين در زمين لرزه خانه هاى بسيارى را در دماوند و خرید و فروش
ویژگی های اسب خوب
®باشگاه سواركاري دماوند در كره زمين و تغييرات جوي انواع براي فروش
فروش زمين هاي ويلايي در كرنگ كفتر گلستان
گروه صنعت سراي دماوند. فروش زمين هاي ويلايي در زمينهاي كشاورزي در مجاورت جاده بين
شنیده ها از چند نماد 7 مهر 93
شركت سرمايه گذاري آتيه دماوند فروش زمين را در دستور كار قرار داده است/براي فروش زمين
مدارک مورد نیاز جهت اخذ زمین در شهرک صنعتی تهران
اخذ جواز تاسیس و خرید و فروش استان تهران جهت اخذ زمين * در مورد اشخاص حقوقي ارائه
برچسب :
فروش زمين در دماوند