ایمنی ماشین آلات و خطرات مکانیکی
تعریف ماشین
ماشین
، مجموعه ای از قطعات متحرک و ثابت میباشد که این مجموعه بر روی فریم
(قاب) قرار است . از بعد ایمنی ، ماشینهای ناقص به ماشینهایی گفته میشود که
دارای یک یا مجموعه ای از خصوصیات زیر باشند.
1- ماشین تاقص ( نا ایمن ) به ماشینی گفته میشود که منطقه عملیاتی آن فاقد یکی سیستم ایمنی یا حفاظ باشد.
تعریف
منطقه عملیاتی : در ماشین ، منطقه عملیاتی منطقه ایست که ماده ای به یک
فرم وارد و به فرم دیگر خارج میشود . بعنوان مثال در ماشین خم کن ورقهای
فلزی با ضخامتهای مختلف از یک طرف بصورت یک پارچه وارد شده و پس از خم دار
شدن خارج میشوند ، یا در ماشینهای برش ورق ( آهنبر) ورق آهن وارد میشود و
پس از تکه تکه شدن به فرمهای مختلف خارج میشود ویا در ماشین تراش قطعه یا
میلگردی بصورت استوانه بسته میشود و پس از مخروطی شدن و یا دندانه دار شدن
خارج میگردد و یا در پرس ها ، ورق فاقد شکل در زیر سمبه یا در قالب که در
زیر سمبه قرار میگیرد ، و به فرمی از فرمها درمی آید.
2- ماشین ناقص ( نا ایمن ) ماشینی است که سیستم انتقال نیرو در این ماشین در معرض تماس باشند.
(انواع چرخها، تسمه ها ، پولی ها ، شفت های در حال چرخش ، و نظایر آن )
3-
ماشینی نا ایمن است که سیستم ترمز اضطراری در مواقع لزوم نداشته باشد . (
سیستم ترمز اضطراری سیستمی است که میتواند در هنگامیکه اپراتور بخواهد با
فشار دادن سوئیچها یا اهرمهای پدالی شکل توسط دست یا پا قسمت متحرک ماشین
را در کسری از ثانیه متوقف نماید .
4- ماشینی نا ایمن است که دارای لبه های تیز و برنده باشد.
5- ماشینی ناقص است که سیستم روغن رسانی آن بجای یک مخزن چند مخزن باشد.
6-
ماشین نا ایمنی است که یکی آلو دگیهای شیمیا یی یا فیز یکی را دارد یا
خطرات دیگری را تولید می کند ما نند گرمای بسیار زیاد- دود- صدای زیاد
7- ماشین نا ایمن است که نسبت به ماشینهای مشابه خود از شکل نامنظم هندسی و خیلی بزرگ باشد. وسیلهCompact باشد. هر چه از نظر ایمنی فضای کمتر وسیله اشغال کند فضای بیشتری برای کارگر بوجود می آید ومانور دستگاه بیشتر میشود.
8- ماشینی ناقص است که نور را منعکس می کند وسطوح صاف و صیقلی درخشان نداشته باشد.
چون باعث کوری لحظه ای شده و همین لحظه کافیست تا حادثه بوجود بیاید.
9- ماشینی ناقص که از سکوهای مخصوص جهت بالا رفتن از ماشین و انجام عملیات بار دهی برخوردار
نباشد.
خطرات مکانیکی :
خطرات مکانیکی ، از انواع خطرات هستند که بخاطر حرکت و نیرو متمایز شده اند . خطرات مکانیکی به انواع زیر تقسیم شده اند .
خطر مکانیکی سقوطï
خطر مکانیکی پرتابï
خطر مکانیکی گیرایشïï خطر مکانیکی له شدگی
خطر مکانیکی سطوح داغ و سردï
خطر مکانیکی NIPï
ï خطر مکانیکی برش
خطر مکانیکی سقوط :
در
خطر سقوط ، اجسام تحت تاثیر نیروی جاذبه زمین با انرژی کافی از طبقات
بالاتر به پایین سقوط میکنند و مسلما پس از برخورد به دیگر اجسام یا اشخاص
سبب آسیب خواهند شد. امروزه بسیاری از عملیات در صنایع وجود دارد که خطر
مکانیکی سقوط ، مشکلی حل نشدنی برای آنها شده است بعنوان مثال در صنایع
ساختمانی ( ساخت ساختمانهای بلند ، سدسازی ، تونل سازی ، پل سازی و معادن )
و همچنین در سیستم حمل و نقل ( حمل و نقل توسط لیفتراک برقی و یا بنزینی ،
حمل و نقل دستی ، حمل و نقل توسط جرثقیلهای سقفی ، ) خطر سقوط بیشتر
مشاهده میشود .
راه حل :
استفاده از انواع کلاههای حفاظتی ،
انواع نرده کشی ها ، محصور کردن ، استفاده از تابلو و علایم هشدار دهنده ،
انواع کمربندهای ایمنی و آموزش به پرسنل
خطر مکانیکی پرتاب :
در
این خطر ، اجسام ریز و درشت و یا قطعات درشت کوچک با انرژی زیادی به اطراف
پراکنده میشوند و در مسیر خود میتوانند پس از برخورد با اشخاص و یا دیگر
اجسام ، آسیب و خسارت برساند . عملیاتی که این خطر بیشتر دیده میشود
عبارتند از : سنگ زنی و سنگ کاری ، عملیات جوشکاری ، برشکاری ، تراشکاری ،
پولیش کاری ، سوهان کاری ، برش فلزات توسط گاز استیلن
راه حل :
ایزولاسیون
خطر مکانیکی گیرایش :
این
خطر مکانیکی وقتی بوجود می آید که یک جسم در حال حرکت و دیگری ثابت ، یا
هر دو متحرک دارای لبه های تیز و سطوح خشن که قابلیت گرفتن پوست دست و یا
لباس و یا چنانچه اپراتور دارای دستبند یا ساعت و یا انگشتر داشته باشد
میتواند این خطر را برای اپراتور بوجود آورد. خطر مکانیکی گیرایش ممکن است
خود به تنهایی چندان خطرناک نباشد اما این امکان را دارد که شخص را به دیگر
خطرات سوق دهد . مثالهایی که در رابطه با خطر مکانیکی گیرایش میتوان نام
برد عبارتند از :
1- شفت در حال گردش : یا محورهای در حال چرخش در
حالیکه دارای لبه های تیز و یا سطوح خشن باشد این توانایی گرفتن های
ناگهانی را دارد از این نظر توصیه میشود که اپراتور در هنگام کار ماشینهایی
که دارای قسمتهای گردان است از پوشیدنلباسهای آستین بلند خودداری کند و یا
از کشهای مخصوص جهت بستن آستین استفاده نماید یا آستین خود را بالا بزند و
از پوشیدن پیراهن یا روپوش گشاد و یا احتمالا شال گردن و یا کراوات یا
دستمال گردن ، مو و ریش بلند خودداری شود.
2- خار داخل یک شفت در حال گردش
3- نوار نقاله یا تسمه در حال گردش
4- کوپلینگ های در حال گردش
عملیاتی که در صنعت دارای خطر مکانیکی گیرایش میباشند متنوع و زیاد میباشدلیکن بعضی از آنها را بصورت زیر نام میبریم :
- عملیات سوراخکاری توسط ماشینهای دریل
- تراشکاری در ماشین تراش ( منطقه سه نظام و قطعه بسته شده به سه نظام )
- عملیات فرز کاری
خطر مکانیکی له شدگی :
این
خطر توسط دو جسم متحرک بوجود می آید که یکی از اجسام ممکن است ثابت و
دیگری متحرک یا هر دو متحرک باشند به نحوی که جسم متحرک تا فاصله 2 تا 12
اینچی به جسم ثابت نزدیک شود یا دو جسم تا فاصله 2 الی 12 اینچی به یکدیگر
نزدیک میشوند لیکن دو جسم به نقطه تماس نمیرسند. حال چنانچه بازو و یا ساق
پا و یا دیگر اعضای بدن در فاصله بین این دو جسم قرار گیرد ، امکان له شدگی
وجود دارد . له شدگی در ماشینهایی مشاهده میشود که آن ماشین دارای میز
متحرک افقی میباشد یا بعبارت دیگر دارای حرکت رفت و برگشتی میباشد . مثل
ماشین صفحه تراش . حال چنانچه فاصله بین انتهای کورس حرکت برگشتی میز با
دیوار مجاور و یا با ماشین مجاور در نظر گرفته نشده باشد امکان له شدگی بین
میز و دیوار چنانچه شخصی در این فاصله باشد، وجود دارد .
خطر مکانیکی سطوح داغ و سرد :
این
خطر مکانیکی را عامل شوک نیز مینامند یعنی فرد بطور ناگهانی دچار شوک
میشود و ممکن است آسیب ببیند . سطوح داغ یا سرد ممکن است خود به تنهایی
چندان خطرناک نباشد اما شخص را به دیگر خطرات سوق میدهد سطوح داغ مثل :
صفحات ناشی از عملیات جوشکاری ، لحیم کاری، دریل کاری ، فلز کاری ، سنگ زنی
، تراشکاری ، پولیش کاری و سطوح داغ ناشی از عملیات ریخته گری ، انواع
المنتها و سطوح سرد در لوله های عبور گازهای سرمازا . راه حل در این نوع
خطرات عمدتا در صورت امکان استفاده از افزایش فاصله و یا عمل عایق کردن و
یا ساخت یکنوع حصار محصور کننده به دور خطر مکانیکی مربوطه میباشد.
خطر مکانیکی NIP ( به داخل کشیدن )
این
خطر وقتی بوجود می آید که دو جسم متحرک یکی یا هر دو دارای حرکت دورانی
نیز باشند و به یکدیگر نزدیک شوند تا اینکه به حد نقطه تماس میرسند و در
نتیجه امکان دارد که دست انسان یا عضوی از بدن به داخل دستگاه کشیده و خرد
شود مانند دو چرخدنده درگیر با هم یا چرخ و زنجیر یا غلطکهای دوار .
غلطکهای دوار در صنایع کاغذ سازی ، نساجی ، لاستیک و پلاستیک سازی دارای
خطر مکانیکی NIP میباشند .
خطر مکانیکی برش (SHEAR)
این
خطر مکانیکی وقتی بوجو می آید که یک جسم با لبه های تیز ثابت و جسم دیگر
با لبه های تیز و بران متحرک یا هر دو لبه متحرک با فاصله بسیار کمی از
کنار یکدیگر میگذرند حال چنانچه عضوی ما بین دو لبه قرار گیرد احتمال قطع
شدن آن وجود دارد .اکثر کسانیکه با ماشینهای برش برقی ورق بر کار میکنند
نوک انگشتان دست یا برخی از انگشتان دست خود را از دست داده اند یعنی
اپراتور در ماشینهای برشی که سیستم ایمنی نداشته ، جهت تنظیم قطعه ، دست
خود را در نزدیکی های منطقه عملیاتی برده که ناگهان بنابر دلایلی ماشین به
حرکت درآمده و شخص دچار آسیب شده است . البته بعضی اوقات ماشین دارای سیستم
ایمنی میباشد ولی بنابر دلایلی اپراتور، سیستم ایمنی را از ماشین جدا
نموده و آنرا کنار گذاشته است که مدیران ایمنی و سرپرستان بخش میبایست از
انجام چنین کاری ممانعت به عمل بیاورند .
.
ایمنی برق و جلوگیری از برق گرفتگی :
بارزترین خطری که استفاده از انرژی الکتریکی ایجاد میکند عبارتند از :
1- خطرات ناشی از تولید حرارت نا مطلوب
2- برق گرفتگی
مقاومت بدن انسان در مقابل برق :
بدن
انسان دارای ساختمان فیزیولوژیکی مخصوصی است که کمابیش هادی جریان برق
میباشد لذا بدن انسان دارای مقاومتی است و زمانی انسان دچار برق گرفتگی
میشود که دو نقطه از بدن انسان با دو نقطه از یک سیم الکتریکی که در
ولتاژهای مختلف میباشد تماس حاصل نموده و در اثر این تماس و اختلاف ولتاژ
جریان الکتریکی بین این دو نقطه برقرار گردد .
مقاومت بدن افراد مختلف
با هم فرق میکند . همچنین مقاومت مسیر عبور جریان در قسمت های مختلف بدن
متفاوت است . ولی چیزی که کاملا مشخص است پوست و استخوان ، چربی و غضروف
نسبت به عضلات و خون مقاومت بیشتری را در مقابل عبور جریان برق نشان میدهند
و بزرگترین مقاومت بدن در قشر پوست که فاقد عصب و رگهای خونی است . به
همین دلیل در ابتدا برق گرفتگی ، که پوست محل ورود و خروج جریان سالم است
جریان عبوری کمتر است و لی بعد از مدت کمی که لایه پوست از بین میرود جریان
عبوری با توجه به پایین آمدن مقاومت بدن بیشتر میشود . در محیطهای گرم و
مرطوب که معمولا با عرق کردن همراه است مقاومت الکتریکی پوست خیلی کم میشود
و برق گرفتگی شدیدتر خواهد بود .
بطور کلی عوامل زیر باعث تغییر مقاومت بدن انسان میشوند :
1- ضخامت پوست
2- وضع رطوبت پوست ، درجه حرارت و مقدار نمک پوست
3- سطح تماس پوست به قسمت برقدار
4- شدت جریان الکتریکی
5- مسیر عبور جریان
6- مدت عبور جریان
7- نوع جریان الکتریکی و فرکانس
وضع روحی شخص نیز ممکن است در تغییر مقاومت موثر باشد ، خنده زیاد ، هیجانات و گریه مقاومت بدن را کمتر از حالت آرام می نماید .
مقدار جریان خطرناک برای برق صنعتی 50 تا 60 هرتز ، 25 میلی آمپر تعیین گردیده است .
عوارض ناشی از برق گرفتگی :
1- اختلالات قلبی
2- اختلالات و ضایعات عصبی
3- اختلالات حسی
4- سوختگی در اثر برق گرفتگی
لازم به توضیح است که عوارض فوق الذکر باعث بوجود آمدن امراضی از قبیل :
1- دریچه قلب گشاد میشود و همچنین باعث انبساط قلب و لخته شدن خون میگردد.
2- اختلال مشاعر و هذیان گویی ، سردرد عصبی و از دست دادن حافظه
3- کور و کر شدن شخص برق گرفته
4- سوختگی بدن مخصوصا جایی که در تماس مستقیم با برق قرار گرفته است .
خصوصیات خطرناک نیروی برق :
برق گرفتگی میتواند در سه حالت باعث کشته شدن شخص شود .
1- به دلیل تماس مستقیم شخص با جریان الکتریکی باعث ایجاد اثر مستقیم بر قلب و دستگاه تنفس میگردد.
2-
با توجه به شدت جریان الکتریکی باعث میشود شخصی که دچار برق گرفتگی میشود ،
پرت شده و در صورتیکه شخص بر روی ارتفاع بلند باشد باعث افتادن وی و
نهایتا موجب هلاکت وی میشود .
3- به دلیل تماس سیم با بدن ، شخص دچار سوختگی و جراحت میشود .
چگونگی و حالات برق گرفتگی :
1- تماس بدن با هر دو سیم فاز و نول
2- تماس یک فاز و یک نقطه با بدن و یا زمین
3- تماس بدن با دستگاهی که جریان فاز به آن متصل است .
نکات ایمنی مربوط به سیستم برق :
1- وسایل و ادوات برقی باید دارای حفاظ بوده و طوری ساخته و نصب و بکار برده شود که خطر برق گرفتگی نداشته باشد.
2-
نصب و امتحان و یا تنظیم وسایل و ادوات الکتریکی باید فقط توسط اشخاصی که
صلاحیت فنی آنها محرض باشد انجام گیرد و متخصص قبل از شروع بکار آنرا مورد
آزمایش قرار دهد .
3- پوشش ها و زره کابل های برق و لوله ها و بست ها و
متعلقات و همچنین حفاظها و سایر قسمتهای فلزی وسایل برقی که مستقیما تحت
فشار برق نیستند برای جلوگیری از بروز خطر احتمالی باید مجهز به سیستم
اتصال به زمین موثر گردند ، این سیستم به سیستم Earting موسوم است .
4-
سیم های اتصال به زمین باید دارای ضخامت کافی و در نتیجه مقاومت کم باشند
یا بتوانند حداکثر جریان احتمالی که در اثر از بین رفتن و یا خراب شدن عایق
بوجود می آید استقامت داشته باشند . ضمنا باید در مدار جریان وسایل پیش
بینی شود که در صورت پیدا شدن نقصی که موجب اتصال جریان برق به زمین گردد
تمام مدار یا قسمت معیوب آنرا قطع کند .
5- در نقاطی که احتمال صدمه به سیمهای اتصال زمین میرود بایستی یه وسیله مکانیکی آنها را محافظت نمود.
6- در مدت تعمیر شبکه برق باید آنرا بوسیله کلید از منبع جریان قطع ، و به زمین متصل نمود.
سیمها
و کابلهای برق باید دارای روپوش عایق مناسب با فشار الکتریسیته و سایر
شرایط بوده و روی اصول فنی نصب و حتی الامکان در لوله یا کانال قرار گرفته
باشد
مطالب مشابه :
ایمنی ماشین آلات و خطرات مکانیکی
تعریف ماشین ماشین ، مجموعه ای از قطعات متحرک و ثابت میباشد که این مجموعه بر روی فریم (قاب
تعریف خودرو
تعریف خودرو توانست خط تولید و مونتاژ این اتومبیل‌ها را توسعه دهد تا تولید ماشین‌ها سریع
تعریف صنعت
ماشین آلات صنعتی - تعریف صنعت - اگر تمام فعالیت‌های اقتصادی را که با تولید کالا و خدمات با
تعریف مکانیزاسیون و اهمیت ماشین در کشاورزی
مكانیزاسيون ماشینهای كشاورزي - تعریف مکانیزاسیون و اهمیت ماشین در کشاورزی - مکانیزاسیون
ماشین ابزار چیست؟
مهندسی نقشه کشی و طراحی بدنه - ماشین ابزار چیست؟ - فروش ویژه نقشه های صنعتی - مهندسی نقشه کشی
تعریف تولید
تعریف تولید. تولید ماشین آلات که در تولید ورکشاپی به کار میروند بالعموم شکل چندین عملیاتی
تعریف فرآیند سایشی(ماشین های سنگ زنی)
به وبلاگ تخصصی ساخت و تولید خوش آمدید. - تعریف فرآیند سایشی(ماشین های سنگ زنی) - آذربایجان
فروش دستگاه تعریف کلید تمام خودروهای سواری زیر قیمت بازار
فروش دستگاه های دیاگ عیب یاب ماشین خودرو - فروش دستگاه تعریف کلید تمام خودروهای سواری زیر
تعریف بازی
تعریف بازی. تعریفی پسران، بیشتر اوقات با استفاده از مکعب ها، ماشین، آدمک های یک شکل با
مشخصات ماشین های تزریق پلاستیک
ساخت و تولید - مشخصات ماشین های تزریق پلاستیک - قالب سازی - ماشین افزار - جیک و فیکسر-آموزش نرم
برچسب :
تعریف ماشین