الگوی تدریس " قضاوت عملکرد درمطالعه "

عنوان:الگوی قضاوت عملکرد درمطالعه

مقدمه

درنظام آموزشی کنونی ما مدت چند سالی است که موضوع شیوه ها و الگوهای جدید و فعال تدریس به طور جدی مطرح شده است. معلمانی که الگوهای جدید تدریس را در کلاس های خود اجرا می کنند در عمل، بیش از سایر معلمان با سئوالات و اشکالات در این زمینه برخورد کرده اند که در قالب چند نکته ارائه می شود.

- مسلط و با تجربه نبودن معلمان در اولین نوبت از اجرای الگوهای فعال.

- آشنا نبودن دانش آموزان با مراحل اجرا.

- انتخاب نوع الگوی تدریس با موضوع درسی.

- در حذف، ادغام یا اضافه کردن مراحل الگوهای تدریس اعتدال رعایت شود.

- در تمام جلسه های تدریس یک شیوه استفاده نشود.

-استفاده از شیوه ی تلفیقی یا ترکیبی در موقعیت مناسب تدریس.

- با توجه به نوع الگو،نقش معلم قبل از اجرای الگو و حضور در کلاس متفاوت است.

در این نوشته به معرفی یکی از الکوهای فعال تدریس به نام" الگوی قضاوت عملکرد" و تاثیر آن بر مطالعه پرداخته شده است.

به این امید که زمینه ای مناسب برای تغییر شیوه های تدریس در مطالعه دانش آموزان باشد.

لازم است از معلمین پایه سوم دبستان ولی عصر که با این جانب کمال همکاری را داشته اند سپاسگزاری نمایم.

هنر یاد دادن

درس دادن تنها، یا یاد دادن، تلاش حرفه مندانه ای نیست. یاد دادن حتی نیمی از تلاشهای حرفه مندانه هم نیست. چون معلم عاملی نیست که فقط به بچه ها یاد بدهد، بلکه عاملی است که باید سبب شود بچه ها یاد بگیرند. یاد بگیرند آنچه را که باید یاد بگیرند، تا بهتر، سریعتر و شوق آمیزتر رشد کنند و بزرگ شوند.

یاد دادن برای یاد گرفتن، عمده ترین کار معلم است که از عهده ی معلمان حرفه مند بر می آید. برای معلم حرفه مند، یاد گرفتنهای دانش آموزان، دریچه باز و روشنی است که می تواند از درون آن، توان و مهارت حرفه ای خودش را آشکارا ببیند، بیازماید و ارتقا بخشد.

بهترین یادگرفتنها وقتی اتفاق می افتد که یاد دهنده"معلم" با راهنماییهای کوتاه و مختصر، یادگیرندگان" دانش آموزان" را رها کند تا خودشان یاد بگیرند، بگذارد با توانمندیهایی که دارند، پنجه نرم کنند، به تجربه های فردی یا گروهی بپردازند، خودشان را پیدا کنند و سرانجام به " خودباوری" برسند، نه به " معلم باوری".

بهره گیری از روشهای فعال یاد گیری در خواندن متن فارسی شامل تمامی روشها نمی باشد. اما تحقیقی که در باره ی تاثیر روش قضاوت عملکرد بر خواندن دانش آموزان انجام گرفت نتایج قابل توجه ای بدست داد که نحوه ی انجام آن در ذیل ذکر می گردد.

آشنایی با الگوی قضاوت عملکرد

محورهای اصلی الگو:

1- انجام فعالیت های عملی توسط تک تک فراگیران

2- داوری و قضاوت فراگیران در مورد فعالیت یکدیگر، بر اساس استاندارد های خارجی.

معیارهای گروهی، استانداردهای خارجی:

معیارهای گروهی شامل معیارهایی است که اعضای هر گروه، پس از بحث و تبادل نظر، آن را تدوین می کنند.پس این معیارها توسط فراگیران و گروه ها مشخص می شود.

استاندارد های خارجی شامل معیارهای اصولی است که عملکرد فراگیران با آن سنجیده، قضاوت و پالایش می شود و شامل معلم- کتاب درسی- متن تکثیر شده، فیلم، تصاویر و عکس ها، اسلاید، نمونه هایی از کارهای هنری، رسانه های آموزشی یا سایر معیارها است. بنابراین استانداردهای خارجی را فراگیران تعیین نمی کنند.

مراحل اجرای الگو:

- تشکیل گروه ها به صورت تصادفی.

- تعیین موضوع یا فعالیت عملی توسط معلم.

- فراگیران به صورت فردی، در هر گروهی، آن فعالیت یا عمل را انجام می دهند.[2]

- در هر گروهی، فراگیران به صورت گروهی در مورد معیارهای انجام آن فعالیت یا عمل، بحث و تبادل نظر می کنند.

- هر گروهی، معیارهایش را در کلاس برای سایر گروه ها ارائه می دهد. پس از گروه اولی، گروه های بعدی معیارهای تکراری را نمی خوانند.

- گروه ها، معیارهای یکدیگر را در کلاس قضاوت و ارزشیابی می کنند.

- معلم، استاندارد های خارجی را ارائه می دهد.

- هر گروهی، فعالیت های خودش را در اختیار اعضاء گروه دیگر قرار می دهد.

- هر گروهی بر اساس استانداردهای خارجی، فعالیت یکدیگر را قضاوت و ارزشیابی می کند.

- فعالیت ها به فراگیران برگشت داده می شود.

- فراگیران در هر گروهی در مورد ارزشیابی انجام شده پاسخ گو یا مدافع خواهند بود.

نمونه

درس فارسی- بخوانیم

سوم دبستان

درس دهم: اتوبوس ( صفحه 60 ، 61، 62 )

هوا سرد بود و باران، نم نم می بارید.«امیر» جلوی در مدرسه منتظر« علی» برادر بزرگش بود. علی در دبیرستان درس می خواند. او هر روز به دنبال امیر می آمد و با هم به خانه می رفتند. مدتی نگذشت که علی از راه رسید. به طرف خانه به راه افتادند. راه زیادی رفتند تا به خیابان رسیدند، علی گفت: « امیر جان ! بهتر است، امروز با اتوبوس به خانه برگردیم. هوا خیلی سرد است. می ترسم سرما بخوری.»

اتوبوس از راه رسید. عده ی زیادی در اتوبوس بودند. علی و امیر هم سوار شدند. آخر اتوبوس، دو صندلی خالی بود. هر دو به طرف صندلی ها رفتند و روی آن ها نشستند. در ایستگاه بعدی پیرمردی سوار شد.پیر مرد به انتهای اتوبوس رفت و دسته ی صندلی را گرفت و سر پا ایستاد. اتوبوس دوباره به راه افتاد. علی نگاهی به پیرمرد انداخت فکر کرد: « خوب است بلند شوم و جای خودم را به این پیرمرد بدهم.» اما پشیمان شد و با خود گفت:« من هم خسته ام...»

هنوز داشت فکر می کرد که بلند شود یا نشود که ناگهان امیر برخاست و لبخند زنان، به پیرمرد گفت: « آقا، بفرمایید بنشینید.» پیرمرد با خوش رویی گفت: « نه پسرم ! خودت بنشین.» امیر گفت: « من می توانم بایستم. شما بفرمایید.»

دستش را به میله ی اتوبوس گرفت. پیرمرد جای امیر نشست و گفت: « الهی خیر ببینی پسرم. خدا نگهدارت باشد.»

علی با تعجب به امیر نگاه کرد و گفت: « من می خواستم جایم را به او بدهم. حالا تو بیا جای من بنشین.» امیر گفت: « الان می رسیم.» چند دقیقه بعد، اتوبوس ایستاد و علی و امیر پیاده شدند. پیرمرد از پشت پنجره ی اتوبوس برای امیر دست تکان داد. علی که با خودش فکر می کرد، چرا زود تر بلند نشده بود تا پیرمرد بنشیند، به امیر گفت: « آفرین به تو ! که این قدر مهربان هستی.» امیر گفت: « باید به بزرگ تر ها و مخصوصا پیرها احترام بگذاریم.» علی گفت: « تو، هم به پیرمرد احترام گذاشتی و هم برای انجام کار خوب، زود تصمیم گرفتی.» آن شب، وقتی افراد خانواده دور سفره نشستند، علی ماجرای کار خوب امیر را برای پدر و مادرش تعریف کرد. پدر گفت: « درست است ! گاهی کوچک تر ها کارهایی می کنند که ما بزرگ تر ها باید از آن ها درس بگیریم.»

مراحل اجرا:

انتخاب چهار گروه چهار نفره ( دوگروه آزمایشی و دوگروه گواه) که از نظر پیش دانسته ها در یک سطح قرار داشتند. ملاک این انتخاب درک مطلب، درست خواندن و دستور زبان بود.

برای هر یک از گروه ها متن درس دهم ( اتوبوس ) انتخاب گردید.

هر فراگیری در گروه خود درس دهم را بخواند.

فراگیران به صورت فردی در هر گروهی درس دهم را می خوانند.

برای گروه آزمایشی فراگیران به صورت فردی در هر گروهی درس دهم را می خواننددر عین حال گروه دوم خواندن گروه دیگر را مشاهده و اشکالات احتمالی آنان را یاد داشت می کنند.

فراگیران دو گروه آزمایشی در مورد معیار های مربوط به « خواندن فارسی» بحث می کنند.

گروه یک آزمایشی معیارش را در حضور گروه دو آزمایشی ارائه می دهد و گروه دو آزمایشی معیار تکراری را نمی خواند.

گروه یک و دو معیار های یکدیگر را نقد و ارزشیابی می کنند.

معلم ضمن خواندن متن درس، معیار های زیر را نیز تبیین می کند.

(استاندارد های خارجی):

1- رعایت آهنگ و سرعت بیان( نه آن چنان سریع بخوانیم و نه آن چنان کند).

2- کلمات و جملات را شمرده خواندن.

3- در پایان هر بندی استفاده از مکث های کوتاه.

4- رعایت بار عاطفی جملات و عبارات.

5- رعایت آهنگ کلام از نظر نوع جمله(پرسشی، خبری و ...).

6- بریده بریده نخواندن کلمات و جملات.

هر گروه« خواندن فارسی» گروه دیگر را بر اساس استانداردهای خارجی( آنچه معلم ارائه و تبیین کرده است) قضاوت می کند.

فراگیران در هر گروه، در مورد ارزشیابی های انجام شده، پاسخ گو یا مدافع خواهند بود.

محاسن الگو:

- این الگو برای تقویت مهارت ها و فعالیت های عملی فراگیران موثر است.

- به دلیل عملی بودن، دوام و تثبیت آموخته ها بیشتر و عمیق تر خواهد بود.

- فراگیران، معیارهای درست انجام یک مهارت را درک می کنند.

- زمینه ای برای مقایسه، قضاوت و نقد فعالیت های عملی فراگیران توسط یکدیگر فراهم می شود. و بدین ترتیب قوه ی نقادی فراگیران پرورش می یابد.

- فراگیران، حرکات و فعالیت های عملی خود را اصلاح می کنند.

محدودیت ها:

- این الگو برای همه ی موضوعات درسی قابل اجرا نیست.

- در موضوعات عملی که فراگیران اطلاعات و مهارت هایی نداشته باشند، این الگو قابل اجرا نیست یا در گام های اول فراگیران دچار مشکل خواهند شد.

- در مورد بعضی از موضوعات درسی، ثبت و ضبط فعالیت های اولیه فراگیران( فعالیت فردی) در برخی مدارس، به سادگی امکان پذیر نیست. مانند تلاوت قرآن، وضوگرفتن، انجام تیمم، خواندن متن درس.

- مصداق یابی این الگو توسط معلمان کار چندان ساده ای نیست. با توجه به این که مثال و مصداق مورد نظر باید املا جنبه ی حرکتی و مهارتی داشته باشد.

نتیجه گیری:

طی چهار جلسه برای دو گروه آزمایشی و گواه که از نظر پیش دانسته ها همسطح بودند، چهار درس انتخاب شد که در ذیل نام دروس آمده است.

درس هفتم « خود را دست کم نگیریم»

درس هشتم « فداکاران»

درس نهم « فکر روشن»

درس دهم « اتوبوس »

مطالعه این دروس با الگوی قضاوت عملکرد صورت گرفت. در آغاز فرا گیران با مراحل اجرا ی طرح آشنا شدند.در گام های اول فراگیران با مشکل تعیین معیار روبرو بودند هر چه تعداد دروس با این روش اجرا می شد، انتخاب معیار های قضاوت خواندن آسان تر می گردیدو همچنین در زمینه درک مطلب، درست خواندن و دستور زبان نسبت به پیش آزمون، پیشرفت معنا داری کسب کردند.

منابع

مصداق یابی الگو های فعال تدریس( 4 )، الگوی قضاوت عملکرد- مجید نقیه- تهران: جو کار، 1382

فارسی بخوانیم سوم دبستان- آذری، اعظم و همکاران. تهران: اداره ی کل چاپ و توزیع کتاب های درسی. 1381

الگوی تدریس " قضاوت عملکرد درمطالعه "

مطالب مشابه :

متن های زیبا و تصاویر آرامش بخش

نمونه اطلاعیه سالگرد

سپاسگزاری از خداوند

الگوی تدریس " قضاوت عملکرد درمطالعه "

متن ترانه های عربی - کارول سماحه