استفاده از تهویه ی هوا

استفاده از تهویه ی هوا ( ون تیلیشن)

«ون تیلیشن» از کلمه لاتین «ون توس» آمده که به مفهوم حرکت و جابه جایی هوا می باشد. «ون تیلیشن » در صنعت تهویه ی مطبوع به عمل جانشین کردن و یه حرکت دادن هوا دریک فضا توسط وسایل مکانیکی یا طبیعی گفته می شود. تهویه اغلب از طریق جابه جا کردن داخل با هوای بیرون انجام می گیرد و. تهویه در کنترل محیطی خانه به سه منظور انجام می پذیرد: 1) تأمین هوای تازه جهت ساکنین ساختمان ( تویه ی بهداشتی) 2) افزایش از دست دادن حرارت و تبخیر در بدن ( تهویه ی آسایشی ) 3)خنک کردن داخل ساختمان به وسیله تعویض هوای ختک خارج ( تهویه ی ساختمانی).«کانوکشن» به معنای لاتین انتقال دادن آمده و در فیزیک و مهندسی برای بیان جابه جایی گرما به وسیله حرکت یک مایع یا گاز استفاده می شود. جابه جایی گرما در یک سیستم بسته نظیر اتاق یا خحانه نیز می تواند انجام شود واین به هیچ وجه به معنای تبادل گرما یا هوا با هوای بیرون از خانه نیست.

روشهای تهویه و جابه جایی (حرارت)

هوا به گونه ای ست که به واسطه ی اختلاف در غلظت ویا فشار حرکت می کند . زمانی که یک توده ی از هوا گرم می شود، مثلاً در یک بخاری دیواری ، هوا منبسط می شود، غلظت آن کاهش یافته و به طرف بالا حرکت می کند . بر عکس یک توده هوای سرد که از سطح یک شیشه ی سرد رو به پایین جریان پیدا کرده ، جایگزین هوای گرم شده . ان را وادار به حرکت به طرف بالا می کند. در این صورت می توان گفت که هوا توسط نیروی حرارتی رانده شده است و یا می توان نام«شناوری حرارت » به آن داد. زمانی که نیروی حرارتی ، هوا را از یک ساختمان بیرون می فرستد، این عمل به «اثر دودکش » تعبیر می شود.

جابه جایی حرارت که به وسیله ی نیروی حرارتی ایجادی می شود مادامی که دریک سیستم باز اتفاق می افتد به نام «جابه جایی آزاد یا جابه جایی طبیعی»خوانده می شود . مانند بالا رفتن هوای گرم از سطح آسفالت پارکینگهای وسیع یا جریان باریکی از هوا که توسط سیگار روشن گرم شده به طرف بالا حرکت می کند و به علت دودی که از سیگار برمی خیزد، قابل روئت است.

زمانی که جابه جایی حرارتی در یک مدار بسته اتفاق می افتد، در اصطلاح معماری به نام «ترموسایفوریک» یا جریان گرانشی حرارت ( به واسطه ی جاذبه ی زمین ) نامیده می شود. از سیستم ترموسایفورینیگ در طراحیهای خورشیدی غیرفعال خصوصاً آبگرمکن بسیار استفاده می شود.

هنگامی که انتقال حرارت از طریق جابه جایی به واسطه اختلاف فشار به وجود می آید، به آن جابه جایی اجباری ممکن است توسط پمپها یا پنکه ها و یا با لستفاده از شرایط بیرونی مانند باد( گرچه باد یک جابه جایی کاملاً طبیعی است که در مقیاس ممنطقه ای اتفاق می افتد) ایجاد شود . سایر روشهای تهویه بر حسب نیروی جریان هوا نامگذاری شده اند. بدین ترتیب ما دارای تهویه به وسیله «نیروی باد» «جابه جایی دینامیکی» هستیم، به این تهویه اصطلاحاً کوران هوا می گویند. همچنین تهویه با «نیروی پنکه » که تهویه مکانیکی خوانده می شود.

تهویه ی طبیعی شامل جریان هوایی می شود که بر اثر فشارهه و نیروهای حرارتی حاصل از فعل و انفعالات جوی به وجود آمده است. این حالت شامل کوران طبیعی هوا و سیستم اثر دودکش نیز می شود. « جابه جایی طبیعی » در زبان مهندسی انتقلال حرارتی،

تنها به انتقال حرارت توسط جابه جایی هوا که تحت تاثیر نیروهای حرارتی است اتلاق می شود، در صورتی که «تهویه طبیعی » ممکن است به وسیله باد یا نیروی حرارتی به وجود آید.

رو پوششهای الاستیکی تنها باید برای پوشاندن دیوارهای ترک داری که در معرض فشارهای ناشی از انقباض و انبساط هستند و در صورتی که امکان استفاده از روش های دیگر وجود ندارد . مورد استفاده قرار گیرد.

تأثیر باد بر ساختمان

آنجه در این قسمت تحت عنوان «تأثیر وزش باد بر ساختمان » مورد مطالعه قرار می گیرد. عبارت است از تاثیر وزش باد در تهویه ی طبیعی ساختمان به طور کلی . ایجاد تهویه ی طبیعی در ساختمان به اختلاف فشاری که وزش باد در جداره های خارجی آن به وجود می آورد بستگی دارد و جریان هوای ایجاد شده در اثر اختلاف دمای سطوح مختتلف یک ساختمان در فضای داخلی آن ناچیز و قابل اغماض است و فقط وزش باد در چگونگی تهویه ی طبیعی و دمای هوای داخلی یک ساختمان و در نتیجه آسایش ساکنین آنا تاثیر می گذارد . در اینجا به منظور شناخت چگونگی این تاثیر ، نخست عملکردهای مختلف تهویه ی آن تاثیر می گذارد می پردازیم و در پایان ، به تاثیر محوطه سازی در الگوی حرکت هوا در پیرامون آن اشاره خواهیم کرد.

عملکرد تویه و نیاز به آن در ساختمان

وضعیت تهویه ی طبیعی یا میزان تعویض های ساختمان ، از جمله عوامل اولیه ی تعیین کننده سلامت و آسایش انسان است. ته.یه ی طبیعی به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم بر انسان تاثیر کی گذارد . از یک سو ، پاکی و سرعت جریان هوا درداخل ساختمان به طور مستقیم انسان را تحت تاثیر قرار می دهد. در اینجا به بررسی لزوم تهویه در ساختمان و عملکردهای مختلف آن می پردازیم .

به طور کلی ، تهویه طبیعی در ساختمان دارای سه عملکرد مختلف است که به ترتیب عبارتند از:

1) تامین هوای قابل تنفس در داخل ساختمان از طریق جانشین ساختن هوای تازه ی خارجی با هوای آلوده و مصرف شده ی داخلی . این عملکرد را تحت عنوان «تهویه برای سلامت « مورد بررسی قرار می دهیم.

2) ایجاد آسایش فیزیکی از طریق بالا بردن میزان کاهش دمای اضافی بدن با تبخیر عرق ایجاد شده برروی پوست . همچنین از طریق بر طرف کردن ناراحتی ناشی از خیس شدن سطح بدن از عرق. این عملکرد را نیز تحت عنوان «تهویه برای آسایش » بررسی می کنیم.

3) ایجاد آسایش فیزیکی در داخل ساختمان از طریق خنک سازی توده ی مصالح ساختمان . هنگامی که هوای داخل گرم تر از هوای خارج است . این عملکرد را تحت هعنوان « تهویه برای خنک سازی ساختمان » مورد بررسی قرار می دهیم.

البته اهمیت این سه نوع عملکرد ، همچنین میزان سرعت هوا و مقدار تعویض آن در ساختمان ، به نوع اقلیم و فصل های مختلف بستگی دارد که در قسمت های بعد به آن خواهیم پرداخت . در اینجا به بررسی هر یک از عملکردهای مزبور می پردازیم.

تهویه برای سلامت

عملکرد تهویه برای سلامت این است که اکسیژن مورد نیاز برای تنفس ساکنین و سوخت وسایل جلوگیری نماید. وقتی وسایل گرم کننده یا وسایل پخت و پز داخل ساختمان فاقد دودکش باشد. میزان تعویض هوا باید در حدی نگه داشته شود که مقدار اکسیژن کربن و سایر گازهای حاصل از سوخت این وسایل از سوخت این وسایل به میزانی نرسد که سلامت ساکنین آن را به مخاطره بیندازد.

تهویه برای ایجاد آسایش

سرعت مطلوب جریان هوا برای ایجاد آسایش در داخل ساختمان ، به دمای آن هوا بستگی دارد. هرچه هوا گرم تر باشد . این سرعت باید بیشتر باشد. البته این رابطه تا زمانی برقرار است که دمای پوست بدن انسان ( 35 درجه سانتی گراد) با دمای هوای اطراف یکسان شود. وقتی هوا از 35 درجه ی سانتی گراد گرم تر باشد ، افزایش سرعت هوا باعث افزایش حرارت جذب شده ی بدن از طریق جابه جایی می شود . ولی اثر نهایی سرعت باد بر بدن ، به رطوبت هوای در حال جریان ، نوع پوشش و قدرت متابولیکی بدن بستگی دارد.

تهویه برای خنک سازی ساختمان

ظرفیت حرارتی هوا بسیار کم است . از این رو اتاقی تهویه نشود ( یعنی هوای آن تعویض نشود). هووای داخل آن به اندازه ی سطوح داخل اطرافش گرم می شود و دمای هوای داخلی اتاق در حدی نزدیک به میانگین دمای سطوح خارجی دیوارهای اتاق نوسان می یابد. به طور کلی، نسبت بین میانگین دمای هوای داخل و خارج اتاق به رنگ سطوح خارجی دیوارهای اتاق بستگی دارد . هرچه رنگ سطح خارجی دیوارها تیره تر باشد، هوای اتاق گرم تر می شود. ولی میزان نوسان دمای هوای داخلی ، به ظرفیت و مقاومت حرارتی مصالح و میزان نوسان دمای سطوح خارجی دیوارها بستگی دارد.

وقتی ساختمانی تهویه شود ، بین هوای وارد شده به اتاق – که به گرمی هوای خارج است وهوای داخل اتاق ، تبادل حرارتی صورت می گیرد. در نیتجه ، دمای هوای داخل به اندازه ی اختلاف بین دو دما تغییر می یابد . مقدار حرارتی صورت می گیرد. در نتیجه ، دمای هوای داخلی بدین طریق جذب می کند یا از دست می دهد(Q کیلو کالری در ساعت)، به میزان تهویه (7 مترمکعب در ساعت)، ظرفیت حرارتی حجمی هوا (28) و اختلاف بین دمای داخل و خارج ( درجه ی سانتی گراد)بستگی دارد و بین این عوامل رابطه ی زیر برقرار می شود:

به منظور مطالعه ی تاثیر تهویه در دمای هوا و سطوح داخلی ساختمان ، آزمایش های متعددی انجام شده است . در برخی از این آزمایشها ، دمای هوا و سطح داخلی دیوارهای غربی در نمونه هایی که از مصالح ساختمانی گوناگونی ساخته شده و سطح خارجی آنها به رنگ های متفاوتی بوده است ، در سه وضعیت بدون تهویه ، تهویه ی شبانه روزی (دائم ) و تهویه فقط هنگام شب مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این بررسی در جدولا 3-11 و 3-12 به صورت اختلاف میانگین حداقل و حداکثر دمای هوای داخل ساختمان نسبت به دمای هوا خارج نشان داده شده است . با مطالعه ی این جدول ها در می یابیم که اگر رنگ سطح خارجی خاکستری باشد، تهویه باعث کاهش میزان حداقل و حداکثر دمای هوا وسطح داخلی دیواره ها غربی می شود . ولی هنگامی که سطح خارجی دیوار سفید باشد ،حداکثر دمای هوا و سطح داخلی یبسته به نوع مصالح دیوار افزایش یا کاهش می یابد. یعنی در این حالت ، نوع مصالح تعیین کننده ی حداکثر دمای داخلی اتاق است نه شرایط تهویه . ولی در هر صورت ، تهویه باعث کاهش حداقل دمای داخلی می شود. البته اگر رنگ سطح خارجی تیره باشد، این کاهش بسیار بیشتر از زمانی است که رنگ آن روشن است ، نسبت تاثیر تهویه دائم به تهویه شبانه نیز ، به رنگ سطح خارجی بستگی دارد. وقتی رنگ سطح خارجی خاکستری باشد ، تهویه دائم تاثیر بیشتری در حداکثر دما دارد تا زمانی که سطح خارجی سفید باشد . ولی اگر سطح خارجی سفید باشد، تهویه شبانه تاثیر بیشتری در خنک سازی هوای داخلی نمونه ها دارد تا تهویه روزانه . این آزمایشها همچنین نشان می دهد که حتی وقتی نمونه های سفید رنگ هنگام روز تهویه شوند، دمای هوای داخلی آنها افزایش می یابد.

تاثیر کمی تهویه در شرایط هوای داخلی ساختمان نیز ، به نوع مصالح و ضخامت دیوارهای آن بستگی دارد ؛ بویژه اگر رنگ سطوح خارجی آن خاکستری باشد. برای دیوارهایی با مصالح یکسان ، مقدار کاهشی که از طریق تهویه ی دائم در حداکثر دمای هوای داخلی ایجاد می شود . با ضخامت دیوار نسبت معکوس دارد و برای دیوارهایی با ضخامت یکسان ، تاثیر خنک سازی تهویه با ظرفیت و مقاومت حرارتی مصالح آنها نسبت عکس دارد . یعنی هرچه ظرفیت و مقاومت حرارتی دیوارکمتر باشد، تاثیر تهویه بیشتر می شود . بنابراین می توان گفت دیوارهای بتنی خاکستری بیشتر تحت تاثیر تهویه قرار می گیرند تا دیوارهایی از جنس بتن سبک و با همان ضخامت.

اندازه گیری دمای هوای داخلی ساختمان هایی با مقیاس حقیقی که از نظر تهویه ی طبیعی در وضعیت های گوناگونی قرار داشته اند نیز ، مؤید نتایج فوق بوده است. این ساختمانها، مسکونی و یک یا چند طبقه بوده اند و در منطقه نیمه خشک قرار داشته اند . مصالح دیوار این ساختمان ها ، بلوک های سیمانی تو خالی است که از دو طرف اندود شده اند. رنگ سطح خارجی این دیواره ها تقریباً کرمی روشن بوده است.

پایین ترین دما هنگامی که در هوای داخل این نمونه ها ایجاد شده است که پنجره ها و قاب های کرکره ای پشت پنجره ها بسته بوده اند . باز کردن یک پنجره باعث گرم شدن هوای داخل اتاق به میزان 50٪ درجه سانتی گراد و باز کردن دو پنجره باعث افزایش 1 درجه سانتی گراد دما شده است . باز گذاشتن پنجره ها و قاب های کرکره ای پشت پنجره ها باعث افزایش 3 درجه ی سانتی گراد دمای هوای داخلی شده است . باز کردن پنجره هی غربی رو به باد باعث افزایش حدود 5/2 درجه ی سانتی گراد و باز کردن پنجره ی شرقی پشت به باد باعث افزایش تنها 1 درجه ی سانتی گراد دمای هوای داخلی شده است.

اندازه گیری دمای هوای داخلی ساختمان های واقع در مناطق ساحلی ، نتایج مشابهی به همراه داشته است. در اینجا نیز بسته نگه داشتن پنجره ها و قاب های کرکره ای پشت آنها باعث پایین آمدن هوای داخل نسبت به دمای هوای خارج شده است.

به طور کلی ، از بررسی های فوق چنین بر می آید که ساختمان هایی که رنگ سطح خارجی آنها سفید یا نزدیک به سفید بوده ، دارای مصالح ساختمانی با طرفیت و مقاومت حرارتی متوسط ، پنجره های نسبتاً کوچک و مجهز به سایه بان های مؤثر می باشند . دمای هوای داخلی آنها هنگام روز پاینن تر از دمای هوای خارج است . ولی ساختمان هایی که رنگ سطح خارجی دیوارهایشان تیره است یا دارای پنجره های بزرگ بدون سایه بان مؤثر هستند . هنگام روز هوای داخلی آنها نسبت به هوای خارج گرم تر می شود . بنابراین ، میزان اهمیت تاثیر تهویه در تغییر دمای هوای داخلی ساختمان ، به رنگ سطح خارجی دیوارهای آن اندازه ی پنجره ها و کیفیت سایه بان آنها بستگی دارد.

نیاز به تهویه در ساختمان با توجه به نوع اقلیم

حداقل و حد مطلوب تهویه مورد نیاز در ساختمان ، به نوع اقلیم بستگی دارد و بر اساس فصل های مختلف سال در منطقه مورد نظر تغییر می کند.

در مناطق سردسیر یا در ماه هایی که هوا بسیار سرد و رطوبت آنها بسیار کم است . ورود هوای خارج به داخل ساختمان را باید به حداقل میزان ممکن رساند. وظیفه ی تهویه ( تعویض هوا) در این شرایط ، کنترل تعویض هوای داخلی در حدی است که از آلوده شدن آن جلوگیری کند . این مقدار تعویض هوا معمولاض اکسیژن مورد نیاز برای تنفس را تامین می کند . در این مناطق ورود بدون کنترل هوای سرد به داخل اتاق باعث ایجاد سوز می شود و رطوبت نسبی هوای داخلی را تا حدی که باعث سوزش و خارش پوست بدن می شود پایین می آورد . بنابراین در این مناطق افزودن رطوبت به هوای داخلی ساختمان ها درماه های سرد ضروری است.

درمناطق گرم یا در ماه هایی که هوا گرم است، وظیفه اصلی تهویه این است که با به جریان انداختن هوا در اطراف بدن ، عرق جمع شده بر روی پوست به سرعت تبخیر می شود و بدین طریق – بویژه در مناطق گرم و مرطوب- از طریق تبخیر عرق باعث کاهش دمای موثر شده ، شرایط آسایش را فراهم می سازد. در این شرایط مقدار هوای تعویض شده اهمیتی ندارد؛ ولی سرعت جریان هوا در منطقه ای که افراد فعالیت می کنند حائز اهمیت است. در مناطق گرم و مرطوب تهویه باید به صورتی انجام شود که سرعت هوای داخل به حدود 2 متر در ثانیه (400 فوت در دقیقه ) برسد.

در مناطق گرم و خشک باید میزان تهویه در روز را به حداقل ممکن رساند ؛ تا حدی که بتوان از آلودگی هوای داخلی جلوگیری کرد. البته راه حل هایی که در معماری بومی و سنتی این مناطق مورد استفاده قرار گرفته ، امکان استفاده از تهویه ی طبیعی با شرایط فوق را فراهم می سازد. از آنجا که در این مناطق ، هنگام عصر و شب می توان پنجره ها را کاملاً باز کرد و بدین طریق میزان آلودگی هوای داخل را کاهش داد؛ میزان تهویه ی مورد نیاز در روز حتی ممکن است از میزان تهویه در مناطق سرد نیز کمتر باشد. در این مناطق ة هنگام عصر و شبکه هوای خارج معمولاً خنک تر از هوای داخل دیوارها – که گرمای سطوح خارجی به آنها انتقال یافته و کاملاً گرم شده اند- در هوای داخلی و در نتیجه ، گرم شدن هوای داخل ساختمان جلوگیری کرد. در این مناطق ، چونهوا هنگام عصر و شب تقریباً خنک است، سرعتی در حدود 1 متر در ثانیه (200 فوت در دقیقه ) برای این جریان هوا در داخل کافی است.

معیار ارزیابی شرایط تهویه در داخل ساختمان

در مورد تهویه در ساختمان باید به این نکته تومجه داشت که سرعت هوا در نقاط مختلف یک اتاق متفاوت است و اندازه گیری این سرعت در یک نقطه از اتاق ، لزوماً‌نشان دهنده ی شرایط نقاط دیگر اتاق نیست. همچنین سرعت مطلوب جریان هوا در اتاق ، به نوعی فعالیتی که در آن اتاق انجام می شود و خصوصیات اقلیمی محل آن بستگی دارذد. سرعت مورد نیاز جریان هوا برای ایجاد آسایش در یک فضا نیز ، به دما و رطوبت هوا و فعالیت فیزیکی افراد مورد نظر بستگی دارد. به طور مثال ، در اتاق نشیمن یک ساختمان مسکونی که معمولاً افراد همیشه در حالت نشسه هستند ، بهترین شرایط تهویه زمانی فراهم می شود که هوا در تمام نقاط اتاق با سرعت مساوی جریان یابد و جریان اصلی هوا در در ارتفاع سر و شانه ی افراد – یعنی در ارتفاع 70 تا 120 سانتی متری از کف اتاق – باشد . بهترین معیار ارزیابی شرایط تهویه در این حالت ، میانگین سرعت هوا در ارتفاع یک متری از کف اتاق است.

در اتاق های خواب – بویژه درمناطق گرم و مرطوب- جریان اصلی هوا باید کمی بالاتر از سطح تختخواب ، یعنی حدوداً‌در ارتفاع 50 تا 80 سانتی متری کف اتاق باشد. در این اتاق ها ، بهترین معیار ارزیابی شرایط تهویه ی طبیعی ، میانگین سرعت هو در قسمتی از اتاق است که تخت ها قرار دارند.

در اتاق های اداری و کلاس ها- حتی در مناطق گرم ومرطوب – سرعت زیاد جریان هوا در سطح میزها باعث اختلال در کار می شودو در این شرایط ، جریان اصلی هوا باید در ارتفاع 120 تا 150 سانتی متری از کف باشد. بدین طریق می توان از تاثیر تهویه در بهبود شرایط حرارتی اتاق استفاده کرد و مزاحمت آن را به حداقل رساند.

مکانیزم تهویه ی طبیعی حرکت هوا در فضای ساختمان ناشی از اختلاف فشار هوا در سطح خارجی آن است. این فشار ممکن است نتیجه ی دو عامل اختلاف دمای هوای داخل و خارج ساختمان ووزش باد باشد. فشاری که در اثر اختلاف دما به وجود می آید ، معمولاً درتمام حالات بسیار کم است. بنابراین ، وزش باد عامل مؤثر و تعیین کننده ی حرکت هوا در داخل ساختمان محسوب می شود.

وقتی باد به ساختمان برخورد می کند ، جریان مستقیم هوا در اطراف و بالای آن شکسته و پخش می شود. در این حالت ، فشار هوا در سطوح رو به باد( منطقه ی فشار) زیاد و در سطوح پشت به باد ( منطقه مکش ) بسیار کم است و بدین ترتیب ، در سطوح مختلف ساختمان اختلاف فشار ایجاد می شود.

هنگامی که باد به صورت عمودی به ساختمانی مستطیل شکل می وزد ، دیوارهای مقابل باد تحت فشار و دیوارهای پشت به باد تحت مکش یا فشار منفی قرارمی گیرند. اگر باد به صورت مایل به ساختمان بوزد، دو سطح مقابل تحت فشار و دو سطح دیگر آن تحت مکش قرار خواهند گرفت.

بام ساختمان ها همیشه در منطقه ی مکش قرار می گیرند . البته در مورد بام های شیب دار ، این مساله زمانی صدق می کند که شیب باد کم باشد . سطوح رو به باد بام هایی با شیب تند در منطقه ی فشار و سطوح پشت به باد آنها در منطقه ی مکش قرار می گیرد.

تقسیم فشار هوا در یک سطح رو به باد یکنواخت نیست . در مرکز برخورد باد به سطوح ساختمان ، فشار هوا بیشتر است و به تدریج در اطراف این مرکز کاهش می یابد . هنگامی که باد به صورت عمودی به این سطح بوزد، اختلاف فشار هوا کم است . ولی وقتی جهت زش باد به صورت عمودی برخورد مایل باشد، فشار هوا در سطوح تحت فشار به طرف گوشه های سطوح تحت مکش به شدت کاهش می یابد . اگر باد با زاویه ی 45 درجه به یک سطح بوزد ، فشار هوا در گوشه های پایین سطح تقریباً از بین می رود ولی اگر این زاویه از 45 درجه کمتر باشد ، در گوشه های پایین سطجح مکش ایجاد می شود.

تغییر فشاتر هوا در قسمت های تحت مکش ، کمئتر از قسمت های تحت فشار است . هنگامی که جهت وزش باد عمود بر ساختامن باشد ، حداکثر مکش در قسمت فوقانی دیوارهای جانبی ساختمان ایجاد می شود و در دیوارهای پشت به باد ، مکش از مرکز دیوار به سمت اطراف کاهش می یابد . وقتی باد به صورت مایل به ساختتمان بوزد ، مکش در دیوارهای تحت مکش و بام در جهت مخالف وزش باد کاهش می یابد . تقسیم فشار هوا در اطراف ساختمانی که در کعرض وزش باد قرار گرفته ، در شکل 3-34 به طور شماتیک نشان داده شده است.

از اختلاف فشاری که بدین طریق در سطح دیواترهای ساختمان به وجود می آید ، می توان برای ایجاد تهویه ی طبیعی و کوران در داخل آن استفاده کرد. اگر در دیوارهای داغرای اختلاف فشار ، پنجره یا بازشوهایی تعبیه شود، هوا برای ایجاد تعادل بین دو اختلاف فشار ، از منطقه ی پر فشار به منطقه ی کم فشار جریان می یابد . البته هرچه اختلاف فشار دو سطح خارجی ساختملان بیشتر باشد ، سرعت جریان هوا در داخل ساختمان بیشتر می شود. حتی وقتی قسمت های بازشو و پنجره های این دو سطح بسته باشد، اختلاف فشار بین دو سطح باعث

تهویه مورد نیاز و اقلیم

پس از بررسی عملکرد تهویه ی طبیعی و ضرورت ایجاد آن در داخل ساختمان اکنون به لزوم یا عدم لزوم ایجاد تهویه ی طبیعی در ساختمان و میزان نیاز به آن یا توجه به شرایط اقلیمی ایران – اشاره نموده و اصول آن را مطرح می کنیم.

تهویه طبیعی امکان سریع خنک شدن هوای داخلی را به وجود می آورد . نیاز به کوران هنگام عصر و شب ، وجود پنجره های بازشو را ضروری می سازد . ولی ابید به این نکته توجه داشت که کارایی تهویه با اندازه ی پنجره ها متناسب نیست. با هماهنگ کردن محل ، شکل و نحوه ی باز شدن پنجره ها می توان اندازه ی آنها را به قدری کوچک انتخاب کرد که حرارت جذب شده از طریق آنها به حداقل برسد و در عین حال ، امکان تهویه مؤثر فراهم شود . هم چنین باید به مساله ی ورود گرد و غبار به داخل ساختملان نیز توجه کرد.

در مناطقی که همیشه طوفان شن و گردو غبار وجود دارد ، ساختمان هایی که به روی پیلوتی قرار گرفته اند ، مقدار بسیار کمی از گردوغبار و شن در هوا را دریافت می کنند . زیرا معمولاً در ارتفاع بیش از 10 متر ، میزان شن موجود در هوا به شدت کاهش می یابد.

اقلیم گرم و مرطوب

به طور کلی مهم ترین عامل ناراحتی انسان در مناق مرطوب خیس ماندن پوست بدن است که خود ناشی از رطوبت زیاد هوای این مناطق است . بنابراین در مناطق گرم و مرطوب نیز رعایت اصولی که در مورد اقلیم معتدل و مرطوب مطرح شد الزامی است . این اصول به طور خلاصه عبارتند از : ایجاد تهویه ی موثر و مداوم ، حفاظت دیوارها و پنجره ها در برابر تابش آفتاب و نفوذ باران و جلوگیری از گرم شدن هوای داخلی هنگام روز و حداقل رساندن دمای آن هنگام شب.

البته تفاوت عمده ی این دو منطقه ، گرمای دید هوا در مناطق گرم و مرطوب و اعتدال آن در مناطق معتدل و مرطوب است . با مراجعه به جدول زیست- اقلیمی ساختمانی مناطق گرم و مرطوب ایران ( مانند بوشهر یا چابهار ) در می یاتبیم که به دلیل دما و رطوبت زیاد هوا در این مناطق ، ایجاد منطقه ی آسایش در شرایط بحرانی از طریق تهویه ی طبیعی یا استفاده از ویژگی مصالح ساختمانی امکان پذیر نیست و برای کنترل هوای داخلی باید از دستگاه تهویه مطبوع استفاده شود. بدیهی است در این شرایط باید از ورود هوای گرم خارج به فضای داخلی جلوگیری کرد.

در هر صورت ، اگر شرایط حرارتی هوا به گونه ای باشد که بتوان از تهویه ی طبیعی در کنترل و کاهش دمای داخلی استفاده کرد، بهتر است نکات زیر رعایت شود:

1) ضرورت ایجاد کوران مؤثر در منطقه ای که افراد حضور دارند ، ایجاب می کند که تمام اتاق های ساختمان دارای قسمت های بازشو ، در یا پنجره ، در منطقه ی فشار یا مکش باشند یا اتاق هایی که فقط در قسمت های پشت به باد یا رو به باد پنجره دارند ، به وسیله ی بازشوهای بزرگ فقط در قسمت های پشت به باد یا روبه باد پنجره دارند ، به وسیله باز شوهای بزرگ فقط به اتاق هایی راه داشته باشند که در منطقه ی عکس فشار خ.د هستند .

2) پلان های باز و فضاهای عریض و آزاد ساختمان ها در ایجاد کوران مؤثر در ساختمان ها نقش عمده ای دارد. همچنین ، در این مناطق بهتر است ساختمانهای بر روی پیلوتی قرار گیرد. زیرا هم شرایط مناسب تری از نظر تهویه فراهم می سازد و هم باعث خنک شدن کف ساختمان که بویژه هنگام شب بسیار مطلوب است- میشود.

در اتاق هایی که معمولاً قسمت باریکی از فضای آن مورد استفاده قرار می گیرد (مانند اتاق های خواب ) ، با انتخاب پنجره ی کوچک تر برای قسمت رو به باد می توان جریان هوا را در منطقه ی مورد نظر متمرکز ساخت. ولی در اتاق هایی که معمولاً تمام نقاط آن مورد استفاده ی ساکنین است ( مانند اتاق نشیمن ) بهتر است پنجره ها رو به بتد و پشت به باد هم اندازه باشد.

در این مناطق ، استفاده از درها و پنجره های بزرگ بسیار سودمند است ؛ البته در صورتی که در برابر تابش آفتاب ، نفوذ باران و ورود محافظت شود . زیرا این بازشوها نه تنها میزان تهویه ی طبیعی را افزایش می دهد ، بلکه باعث کاهش دمای هوای داخلی هنگام عصر و شب نیز می شود.

مناسب ترین ارتفاع کف پنجره 5/0 تا 5/1 متر از کف اتاق است و اگر به دلایلی پنجره باید در ارتفاع بالاتری قرار قرار گیرد ، بهتر است از پنجره های افقی که بازشوی آنها لولایی و به طرف بالاست ، استفاده شود تا باد را به طرف پایین و منطقه ی مورد استفاده هدایت کند.

درمناطق گرم و مرطوب ، نصب توری جلوی پنجره برای جلوگیری از ورود حشرات به داخل اتاقها تقریباً ضروری است . ولی این توری ها ، میزان تهویه ی طبیعی و سرعت جریان هوای داخل اتاق را کاهش می دهند . به منظور کاهش این تاثیر بهتر است توری ها بات کمی فاصله نسبت به سطح پنجره و در سطحی بیش از مساحت پنجر%

استفاده از تهویه ی هوا

مطالب مشابه :

تاثیر باد در معماری

تاثیر انرژی باد در معماری

استفاده از تهویه ی هوا

تاثیر اقلیم بر روی طرح و شکل ساختمان

تاثیر اقلیم در معماری

تاثیر اقلیم در معماری

تاثیر اقلیم بر معماری

تنظیم شرایط محیطی

فروش انواع پروژهای معماری و رساله