ماشین های بسته بندی در صنایع غذایی

مقدمه :

انجام بسته بندی در مواد غذایی دارای چندین عملکرد مهم میباشد که از جمله آنها به محافظت از ماده غذایی ، حفظ ویژگی های حسی و ظاهری و کیفیت ماده غذایی ، و ارائه اطلاعات ماده غذایی به مصرف کننده، میتوان اشاره نمود . در این بخش به بررسی بسته بندیهای بیولوژیکی و بیان مسائل مهم مربوط به بسته بندی مواد غذایی ، پرداخته میشود . نقشی را که مواد بسته بندی کننده بیولوژیک در محافظت از کیفیت و ویژگی های حسی و ظاهری چندین گروه از مواد غذایی ، میتوانند بر عهده داشته باشند ، در این بخش مورد اشاره و بحث قرار میگیرند . علاوه بر جوانب ایمنی و حسی مربوط به مواد غذایی ، این نکته نیز به خوبی تشخیص داده شده است که در توسعه و انتخاب مواد بسته بندی بیولوژیکی مسائل دیگری نیز ه دقت و ملاحظه دقیق نیاز دارند . این جوانب که به طور مفصل در این مبحث مورد اشاره قرار خواهند گرفت . این موارد مسائلی همچون امور بازاریابی ، قانونگذاری زیست محیطی ، مالی و لجستیکی تولید مواد بیولوژیکی میباشند.

تعاریف بسته بندی برای مواد غذایی :

به طور معمول بیشتر بسته بندی های مواد غذایی درسه گروه یا بسته بندی اولیه ، ثانویه و ثالثیه قرار داده میشوند . اما در هر حال در مورد انواع مختلفی از مواد غذایی ، بسته بندیهای معمولی و متعارف شرایط بهینه و مناسب برای نگهداری آن محصول را فراهم نیاورده و رویکردهای دیگری در زمینه طراحی بسته بندی برای برخی از محصولات خاص مورد استفاده قرار میگیرند . این بسته بندیهای خاص شامل پوشش ها و روکش های خوراکی ، بسته بندی های فعال و بسته بندی با اتمسفر تعدیل شده ( MAP ) و یا به ار بردن ترکیبی از مواد بستهبندی کننده میباشند .

بسته بندی اولیه، ثانویه و ثالثیه :

مواد بسته بندی کننده اولیه ، آن دسته از موادی هستند که در تماس مستقیم با مواد غذایی قرار دارند . عملکرد و نقش این مواد، دربر گرفتن ، محافظت کردن و تسهیل اموری چون توزیع و نگهداری مواد غذایی همزمان با رفع نیازهای مصرف کننده در رابطه با ایمنی و شفافیت محصول میباشند . خواص و ویژگیهای مواد بسته بندی کننده اولیه ، بر طبق نیازمندی های رایج در بسته بندی مواد غذایی ، باید سازگار گردیده باشند . بسته بندی اولیه در جایی انجام میشود که مواد و ماده غذایی ممکن است از هم جدا گردیده باشند . بنابراین ، روکش های خوراکی در زمره گروه بسته بندی کننده اولیه قرار نمیگیرند. اما در هر حال پوشش های خوراکی نیز از عملکردهای مشابه با بسته بندی های اولیه برخوردار میباشند .

در اغلب موارد ، از بسته بندی ثانویه برای محافظت فیزیکی از محصول استفاده گردیده میشود . این بسته بندی ممکن است یک جعبه محافظ مواد غذایی یا یک کیسه پلاستیکی در اطراف ماده غذایی باشد . همچنین ، این بسته بندی میتواند یک جعبه آجدار حاوی تعدادی از بسته بندی های اولیه برای آسان نمودن حمل و نقل در طول توزیع و نگهداری محصول و برای محافظت از بسته بندی های اولیه در مقابل آسیب های فیزیکی ناشی از مراحل ذکر شده باشد . بسته بندیهای ثانویه ، اطلاعات بسیار مهمی را در مورد تعداد محصول موجود در درون بسته بندی و تاریخ تولید و همه را ارائه میدهند . علاوه بر این ، بسته بندی های ثانویه را برای مقاصد بازاریابی ( یک جعبه باز شده در ویترین سوپر مارکت ) میتوان مورد استفاده قرار داد .

بسته بندیهای ثالثیه یا سوم با بسته بندی ثانویه در یک سیستم حمل و نقل بستهبندی نهایی همراه گردیده میشود. در اینجا نیز ، هدف از انجام این بسته بندی تسهیل حمل و نقل و نگهداری محصول و محافظت از موارد درون بسته بندی در مقابل آسیبهای فیزیکی میباشد .

پوشش ها و روکش های خوراکی :

پو ششها و رو کشهای خوراکی یک گروه منحصر به فرد از مواد بسته بندی کننده را تشکیل میدهند با سایر مواد بسته بندی کننده بیولوژیکی و بسته بندیهای متعارف ، تفاوت دارند . پوشش ها و روکش های خوراکی در حالت شکلگیری و استفاده برای مواد غذایی تفاوت دارند . پوشش های خوراکی ، با اضافه نمودن یک محلول روکش دهنده مایع یا ترکیبات مذاب بر روی محصول بهدست آورده میشوند . این مواد را میتوان با استفاده از قلم مو ، اسپری کردن و یا مواد سیال کننده نیز مورد استفاده قرار داد. پوشش های خوراکی بخشی از یک محصول غذایی به شمار آمده و از این روی به ویژگیهای و خواص ظاهری مواد غذایی ، نباید هیچ گونه تاثیری را وارد آورند . اما از سوی دیگر روکش های خوراکی ساختار های جداگانه ای هستند که در مراحل بعدی شکل یافته و به مواد غذایی افزوده میشوند . این مواد با استفاده پخش کردن و خنک کردن محلولهای روکش دهنده بر روی یک سطح درجه بندی شده، خشک کردن ماده روکش بر روی یک درام خشک کننده ،و یا با استفاده از شیوه های سنتی فرآوری پلاستیک به وجود آورده میشوند . پوشش ها و روکش های خوراکی موانعی را در مقابل رطوبت ، اکسیژن ، دی اکسیدکربن ، بوها ،لیپیدها و سایر عوامل به وجود آورده و مواد غذایی را در درون خود نگه داشته و کلیت مکانیکی مواد و یا حمل و نقل و نگهداری ماده غذایی را آسان میسازند . از پوشش ها و روکش های خوراکی در بخشهای جداگانه از محصول و برای بهبود کیفیت ماده غذایی تولید شده میتوان استفاده نمود .

بسته بندی فعال :

زمانیکه یک بسته بندی فعال نامیده میشود که ماده بسته بندی کننده نقشی به جز یک مانع در برابر شرایط داخلی یا خارجی را بر عهده داشته باشد . محلولهای بسته بندی کننده فعال میتوانند یک عامل جذب کننده اکسیژن یا عامل ضد میکروبی در شرایطی باشند که رشد میکروبها یک عامل تهدید کننده کیفیت مواد غذایی به شمار می آید .

بسته بندی اتمسفر تعدیل شده :

بسته بندی اتمسفر تعدیل شده ( MAP ) به عنوان یک محیط برای محصولات غذایی در یک پوشش بدون گاز میباشد که در آن برای کنترل دم و بازدم ، کاهش رشد میکروبیولوژیکی و یا افزایش طول مدت نگهداری مواد، گازهای محیطی تغییر یافته و یا تعدیل شده اند . به عنوان نمونه گوشت قرمز را در اتمسفری بسته بندی میکنند که اکسیژن و دی اکسید کربن آن در مقایسه با هوا افزایش یافته و از رشد عوامل میکروبی از این طریق جلوگیری میکنند .

مواد ترکیبی :

مواد بسته بندی کننده ترکیبی مانند لامینات ها میتوانند خواص بازدارنده بسته بندیها را ارتقا ببخشند . یک نمونه در این زمینه مقوا و پلاستیک مورد استفاده در جداره فوقانی بستهبندی نوشیدنیهای میباشد . ورق مقوایی ثبات و محافظت از محصول را به وجود می آورد و این در حالی است که مواد پلاستیکی با مانع شدن در برابر بخار آب شرایط بهینه را برای مواد مایع به وجود می آورند .

ملزومات موردنیاز در بسته بندی مواد غذایی :

ملزومات مورد نیاز در بسته بندی مواد غذایی پیچیده میباشد . برخلاف کالاهایی که به صورت درونی بسته بندی میشوند ، در اغلب موارد مواد غذایی سیستم هایی دینامیک با طول مدت نگهداری محدود و نیازمندی های بسته بندی بسیار خاص هستند علاوه بر این ، از آنجا که مواد غذایی برای حفظ و تداوم زندگی مورد استفاده قرار میگیرند ، نیاز به تضمین ایمنی این مواد از مهمترین ابعاد مورد نظر در بسته بندی این مواد به شمار می آید . در حالیکه ایمنی و کیفیت مواد غذایی اولین و مهمترین مسئله در ذهن دانشمندان صنایع غذایی به شمار می آید اما مسائل دیگری نیز در زمینه تکامل و توسعه هر گونه بسته بندی مواد غذایی قبل از به واقعیت پیوستن یک سیستم بسته بندی خاص ، باید در نظر گرفته شوند .

موارد بسته بندی کننده بیولوژیکی باید معیارهایی را رعایت کنند که این معیار ها در رابطه با مواد بسته بندی کننده متعارف نیز مورد رعایت قرار میگیرند . این معیارها با خواص مانع شونده ( در مقابل آب ، گاز ، نور و بو ) و خواص بصری ( شفّافیت ) و خواص قوام ،قالب گیری و ویژگیهای نوشتاری و چاپ و خواص مقاومت در مقابل مواد شیمیایی و دما ، دفع زاید و خواص آنتی استاتیک به همراه کار بری آسان آن برای مصرف کننده ، باید مدنظر قرار داده شوند . مواد بسته بندی بیولوژیک باید در تطابق با قوانین مربوط به بسته بندی و مواد غذایی قرار داشته و فعل و انفعال موجود میان مواد غذایی و مواد بسته بندی نباید کیفیت یا ایمنی مواد غذایی را مورد تهدید قرار دهند . علاوه بر موارد ذکر شده ،ویژگیهای درونی این بسته بندی ها بدون توجه به خوراکی بودن یا تجویز پذیر بودن آنها ، باید بر محدودیتهای کاربرد آنها افزوده شوند .

جایگزین نمودن مواد بسته بندی متعارف با مواد بیولوژیک – یک چالش :

یکی از چالش های پیش رو در صنعت بسته بندی مواد غذایی در ارائه بسته بندی بیولوژیک ، تطابق دوام این بسته بندیها با طول مدت نگهداری محصول میباشد . مواد بیولوژیکی باید با حفظ خواص تدافعی مکانیکی خود به صورت با دوام باقی مانده و در طول دوره نگهداری محصول نقش خود را به طور صحیح انجام دهند . به طور ایده آل ، این مواد باید در هنگام دو ریخته شدن از قابلیت تجزیه بیولوژیکی برخوردار باشد . بنابراین شرایط زیست محیطی منجر به تجزیه بیولوژیکی این مواد در طول عمر نگهداری مواد غذایی نباید وجود داشته باشند و این در حالی است که بعد از دور انداخته شدن این مواد ، شرایط برای تجزیه بیولوژیکی آنها باید فراهم آورده شوند . این وضعیت ، چالش های جالب توجهی را پیش روی طراحی و کاربرد مواد بسته بندی بیولوژیک قرار میدهد زیرا بسیاری از فاکتورهایی که بر تجزیه بیولوژیکی این مواد تاثیر میگذارند به میزان فساد مواد غذایی موجود در درون این بسته بندی ها نیز تاثیر گذار هستند . در رابطه با مورد روکش های خوراکی که به عنوان بسته بندی های موضعی در مقابل گازها و رطوبت مقاومت به عمل می آورند . و در این زمینه مورد نیاز هستند ، اما این مواد نیز باید به عنوان بخشی از ماده غذایی در زمان مصرف قرار داشته باشند .

بسته بندیهای بیولوژیکی نیز همانند بسته بندیهای متعارف نیازمند آن هستن د که برای مصرف کننده اطلاعات اجباری به همراه اطلاعات اختیاری مانند دستورالعمل پخت و غیره را فراهم می آورند . این مسائل و نیازمندیها نیز چالش هایی بیشتری را فرا روی استفاده از مواد بسته بندی بیولوژیکی قرار میدهد . به عنوان مثال فن آوری جدید مستلزم آن میباشد تمام اطلاعات لازم بر روی بسته بندی به صورت برچسب درج شده باشد . در این زمینه نیز برچسب ها ، جوهر و حلال های تجزیه پذیر را نیز باید مدنظر قرار داد .

بسته بندی بیولوژیکی – تقاضا برای کیفیت مواد غذایی :

ارائه تعریف از ملزومات بسته بندی در زمینه حفظ کیفیت مواد غذایی به بیان چگونگی تعریف کیفیت مواد غذایی نیز بستگی دارد . عواملی که با ادراک مصرف کننده از کیفیت مواد غذایی در ارتباط میباشند عواملی چون ویژگیهای حسی ، مقدار مواد مغذی ، نگرش های ایمنی ،مسائل اخلاقی ، و کمیت مواد غذایی میباشند . تا آنجا که مواد بسته بندی بیولوژیکی بر این خواص و ویژگی ها تاثیر بگذارند ، آنها بر کیفیت مواد غذایی نیز تاثیر گذار خواهند بود .

از بین رفتن ویژگیهای حسی و ظاهری ، محتوی مواد مغذی و ایمنی در مواد غذایی در اصل به واسطه تغیرات فیزیکی و شیمیایی در ماده غذایی و در طول و دوره نگهداری توسط عوامل میکروبی ، ایجاد گردیده میشود . بسته بندی بیولوژیکی نیز همانند بسته بندی های متعارف ، باید این تغیرات آسیب رسان در مواد غذایی را به حداقل کاهش دهند . تغیرات شیمیایی در مواد غذایی که منجر به از بین رفتن کیفیت این مواد میشوند مواردی همچون واکنشهای قهوه ای کننده ، هیدرولیز لیپیدها و پروتئین ها ، اکسیداسیون لیپید و پروتئین و تغییرات گلیکولیتیک میباشند . مواد بسته بندی بیولوژیک ، برای به کنترل در آوردن این واکنشهای شیمیایی باید از ظرفیت کنترل یک یا چند مورد از موارد بیان شده را دارا باشند .

از بین رفتن کیفیت مواد غذایی به سبب رشد عوامل میکروبی نیز به واسطه توانایی مواد بسته بندی کننده بیولوژیک در کنترل این عوامل و واردی همچون فعالیت آب ، PH و حرکت مواد مغذی تحت تاثیر قرار میگیرد . علاوه بر این ، برای به حداقل رساندن تغییرات تخریب کننده ای که از زیر لایه های درونی و یا از سطح محصول غذایی ریشه میگیرند ، مواد بسته بندی کننده میبایست از ماده غذایی در برابر عوامل تاثیر گذار خارجی نیز محافظت کنند . در اینجا لازم است تا مواد غذایی در مقابل میکروارگانیسم ها از سایر منابع نیز محافظت شوند .

تغییرات فیزیکی همراه با از بین رفتن کیفیت مواد غذایی شامل مواردی همچون نرم شدن ، سفت شدن ، کاهش گنجایش نگهداری آب ،متورم شدن و یا شکسته شدن میباشند . تغییرات حاصله از جذب آب را نیز میتوان با کنترل حرکت رطوبت در درون و یا در بین مواد غذایی ،جلوگیری نمود . از آنجا که تغییرات فیزیکی و شیمیایی مستقل از هم صور ت نمیپذیرد ، کنترل تغییرات شیمیایی و جلوگیری از عوامل میکروبی با استفاده از مواد بسته بندی بیولوژیکی ، موجب حفظ ثبات ویژگی های فیزیکی نیز میشوند .

آخرین پیشرفتها در بسته بندی بیولوژیکی مواد غذایی :

استفاده از مواد بیولوژیک دربسته بندی مواد غذایی ، به فراهم بودن ، کمیت و قیمت و ویژگیهای این مواد بستگی دارد . تا به امروز ، برای تحقیق ، توسعه و راهبری مطالعات در این زمینه ،منابع بسیاری اختصاص یافته اند اما کاربرد مواد بستهبندی کننده بیولوژیکی در صنایع غذایی نسبتا محدود بوده است . ملاحظات فانی بسته بندی به همراه امور بازاریابی در زمان انتخاب نوع یا روش بسته بندی ازجمله مسائل و معیارهای بسیار مهم به شمار می آیند. اما در هر حال مطالعات انجام شده در این زمینه محرمانه تلقی شده و اطلاعات مربوط به آنها دردسر همگان قرار ندارند . بسیاری از کاربردهای مواد پوشش دهنده در صنایع غذایی در مدت ۱۰ سال گذشته مورد بررسی و آزمایش قرار گرفته اند . بیشتر این مطالعات در محیطهایی آکادمیک انجام شده اند و این واقعیتی است که در حجم عظیم مقالات علمی منتشر شده و بازنگری های انجام شده در رابطه با پوشش ها و روکشهای خوراکی ، منعکس میگردد . تولید کنند گان مواد پوشش دهنده و یا تولید کنندگان محصولات غذایی به دلایلی که در اینجا بیان میشوند ، هنوز به لحاظ تجاری این مواد را قابل اهمیت نمیدانند زیرا ۱) مواد پوشش دهنده به خودی خود تنها بخش کوچکی از محصولات غذایی را تشکیل میدهند . ۲) کاربرد و استفاده از پوشش ها و روکشهای خوراکی مستلزم وجود خطوط فرآوری گسترده ای میباشد . در تمام کارخانه ها فضای کافی برای توسعه یا انجام هزینه برای تجهیزات پوشش دهنده وجود ندارد . بنابراین در حالیکه بسیاری از کاربردهای پوشش خوراکی تاکنون مورد بررسی قرار گرفته اند و از دیدگاه آکادمیک مورد تایید قرار گرفته اند اما بدون شک کاربرد موثر و موفق این شیوه ها دربسته بندی مواد غذایی با محدودیت های بسیار انجام شده است .

کاربردهای بالقوه در مواد غذایی :

در طول یک دهه گذشته تحقیقات و فعالیتهای توسعه ای در زمینه بسته بندی بیولوژیک مواد غذایی شدت یافته اند. اما در هر حال ، کمبود مواد بسته بندی کننده بیولوژیک در بازار مواد غذایی آشکار بوده و به نظر میرسد که مطالعات علمی انجام شده در رابطه با این مواد ،هنوز مراحل اولیه خود را طی میکند . تولیدکنندگان محصولات مواد غذایی و تولید کنندگان مواد بسته بندی در حال حاضر در حال آزمایش مواد بسته بندی کننده بیولوژیک برروی مواد غذایی میباشند اما به دلیل ماهیت محرمانه اینکار به دست آوردن اطلاعات در این زمینه بسیار دشوار است .

در این بخش مواد بسته بندی کننده بالقوه برای برخی از محصولات غذایی خاص بیان شده اند و باید بهاین نکته توجه داشته باشیم که این مواد باید تمام ملزومات و نیازمندی های بسته بندی های متعارف را رعایت کرده باشند . گروههای مختلف مواد غذایی به لحاظ واکنش های تخریب کننده ای که طول مدت نگهداری آنها را محدود میسازند مورد بحث قرار گرفته اند . برخی از این مواد بیان شده ، در حال حاضر به طور مستقیم قابل استفاده نبوده و در رابطه با آنها به بهینه سازی های بیشتری نیاز میباشد . اما به هر صورت این نمونه ها شاهد روشنی از کاربرد با همراه بسته بندی بیولوژیک مواد غذایی در آینده را نشان میدهند . برای ارائه یک بررسی همه جانبه از کاربردهای مورد بحث در این مبحث ، مطالب به صورت خلاصه شده در جدول ۴-۳ بیان شده اند . محصولات لبنی :

شیر ، خامه ، محصولات تخمیر شده شیر و پنیر های فراوری شده به بسته بندی هایی با قابلیت نفوذ پذیری پایین در برابر اکسیژن نیاز دارند تا از اکسیداسیون و رشد میکروارگانیسم های نا خواسته در این مواد جلوگیری شود . علاوه بر این ، نور نیز موجب بروز اکسیداسیون چربی ها در محصولات لبنی شده و به تغییر رنگ و طعم و از دست رفتن مواد مغذی آنها می انجامد . حتی در صورتی که محصولات به طور متناوب در برابر نور نیز محافظت شده باشند ، ممکن است انجام واکنش های اکسیدی به واسطه نور ، همچنان ادامه پیدا کند . محصولات لبنی در برابر بخار آب ، بوهای مختلف از محیط اطراف و دمای بالا در طول نگهداری و برای گسترش طول مدت نگهداری ، باید مورد مراقبت و محافظت قرار بگیرد .

روش های بسته بندی :

برای محصولات مختلف ، فن آوری های مختلف بسته بندی مورد استفاده قرار می گیرند . بنابراین ، پر کردن با مواد سرد در رابطه با محصولات شیر خامه و محصولات تخمیر شده مورد استفاده قرار گر فته و بسته بندی های ضد عفونی شده برای شیر و UHT استفاده شده و برای ماست و کره از پرکردن با مواد داغ استفاده گردیده شده و از بسته بندی MAP برای پودر شیر و پر کردن با مواد داغ برای پنیر مورد استفاده قرار می گیرد . چندین محقق ، بسته بندی پنیر های تازه در اتمسفر تعدیل شده باN2 یا دی اکسید کربن به جای وجود اکسیژن در محیط بسته بندی را توصیه نموده اند . اما در هر حال ، فساد به وجود آمده وسط مخمر ها و به خصوص باکتری ها حتی در صورت کم کردن مقدار اکسیژن و افزایش مقدار دی اکسید کربن نیز وجود خواهد داشت . پنیر های شبه نرم و سفت از میزان تعرق نسبتا بالایی برخوردار بوده و این امر مستلزم استفاده از موادی در بسته بندی آنها می باشد که برای پرهیز از متورم شدن بسته بندی نسبت به دی اکسید کربن ، نفوذ پذیر باشند . در عین حال ، برای پرهیز از فساد به وسیله عوامل قارچی و اکسیداسیون پنیر ، اکسیژن را نیز باید دور نگاه داشت . انواع مختلفی از پنیر ها مثل پنیر سفید ، دارای کشت های قارچی فعالی می باشند . بنابراین مقدار اکسیژن موجود نباید تا اندازه ای پایین باشد که موجب دم و بازدم غیر هوازی شده و به تغییر طعم مواد بیانجامد . در مقابل ، این محصولات به اتمسفری با اکسیژن و دی اکسید کربن تعدیل شده به گونه ای نیاز دارند که برای افزایش طول مدت نگهداری محصول سازگاری یافته باشند .

مواد بسته بندی متعارف :

مواد بسته بندی کننده ای که به طور رایج مورد استفاده قرار میگیرند ، عبارتند از : شیشه ، کاغذ های مقوایی PE ، ظرف های پلاستیکی برای شیر ، کارتن های مقوایی با روکش PE ، تیوب هیا پلاستیکی ، مقوا با روکش PE ، بطری های شیشه ای و کاغذ آلومینیوم و …

مواد بالقوه برای بسته بندی بیولوژیکی :

بطری های PHB یا PLA یا کارتن های مقوایی با روکش PLA یا PHB/V را می توان به عنوان مواد بسته بندی کننده برای شیر مورد استفاده قرار داد زیرا این مواد از مقاومت زیادی در مقابل اکسیژن و رطوبت برخوردار می باشند . دور نگاه داشتن نور از بطری ها نیز به وسیله اضافه نمودن برخی از رنگ دانه ها به مخلوط های پولیمر به دست آورده می شود . از آنجا که پنیر ها عمل دو و بازدم را انجام می دهند ، برای پرهیز از ایجاد تورم و بادکردگی در محصول ، به مواد بسته بندی کننده با نفوذ پذیری نسبتا بالایی در مقابل دی اکسید کربن نیاز می باشد . در مقایسه با مواد بسته بندی کننده متعارفی که مورد استفاده قرار می گیرند ، مواد بیولوژیک از نفوذ پذیری نسبتا بیشتری در مقابل دی اکسید کربن برخوردار هستند . بنابراین بسته بندی پنیر در مواد بسته بندی بیولوژیکی یک عمل مقرون به صرفه خواهد بود . کاغذ های مقوایی دارای روکش های بیولوژیکی و مواد تجزیه پذیر برای به دست آوردن خواص مکانیکی و محافظت مناسب برای موادی همچون ماست ، پنیر و پنیر های پرورده ، مناسب می باشد . بسته بندی مواد غذایی یک عمل چالش برانگیز به شمار می آید ، زیرا مواد غذایی بسیار متنوع و پیچیده هستند . استفاده از مواد بیولوژیکی برای مواد غذایی چالش های دیگری را نیز در این زمینه به وجود آورده اند زیرا این مواد نیز ؛ خود دارای ویژگی ها مختلف و متفاوتی می باشند . تا به امروز ، اطلاعات انتشار یافته از توسعه و تکامل مواد بسته بندی بیولوژیک در کانون توجه مراکز آکادمیک قرار داشته و این مسئله از یافته های فن آوری جدید نشان داده شده در این بررسی آشکار گردیده می شود . بنا به دلایل مختلفی ، هنوز در بسته بندی مواد غذایی به طور گسترده از مواد بسته بندی کننده بیولوژیکی استفاده نمی شود و این مسئله به دلیل فقدان آگاهی در رابطه با این مواد و سازگاری آنها با فن آوری های موجود می باشند .

اما در هر حال تولید کنندگان مواد غذایی در همگامی با تولید کنندگان مواد بسته بندی ، اکنون در حال آزمایش این مواد برای برخی از محصولات خاص می باشند . فراهم بودن مواد خام اولیه ، در تولید مواد بسته بندی کننده بیولوژیکی با هزینه مطلوب و مناسب در اینده ای نزدیک فراهم خواهد آمد و محصولات غذایی که در بسته بندی های بیولوژیک قرار داده می شوند در سال های آینده به بازار های جهانی عرضه خواهند شد .

کاربرد های بالقوه مواد بسته بندی بیولوژیک برای برخی از محصولات غذایی خاص به عنوان نقطه شروع کار تشخیص داده شده اند . گروه های محصولی با قابلیت استفاده از مواد بسته بندی بیولوژیکی شامل محصولاتی چون گوشت و محصولات لبنی ، خوراک های آماده ، اسنک ها ، محصولات خشک شده ، و منجمد شده و میوه ها و سبزی ها می باشند . مواد بیولوژیک در کوتاه مدت مورد مصرف خود را در غذاهایی پیدا می کنند که به نگهداری کوتاه مدت نیاز دارند زیرا این مواد فرصت هایی را برای تولید پوشش هایی با قابلیت های نفوذ پذیری مختلف در مقابل آب ، اکسیژن ، کربن و دی اکسید کربن فراهم می آورند . در این زمینه بررسی و آزمایش طول مدت نگهداری ، دوام و میزان پذیرش از سوی مصرف کنند از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می باشند . در صورتی که از مواد بسته بندی بیولوژیک برای ایجاد تاثیر مهم بر بخش بسته بندی صنایع غذایی استفاده می شود ، در این بین به یک گفتگوی نزدیک میان دانشمندان و تولید کنندگان مواد غذایی نیاز می باشد .

ماشین های خودکار شکلات پیچ پر سرعت :

این ماشین ها برای بسته بندی ۸۰۰ شکلات در دقیقه در کیسه های مرکزی طراحی شده است . هدایت ماشین به صورت الکترو مکانیکی انجام میشود .

ماشین های لفاف بند بیسکوئیت خامه دار :

نوع جدید ماشین های لفاف بند بیسکوئیت خامه دار که برای انواع بیسکوئیت های خامه دار در شکل های مدور ، مربع ، مستطیل طراحی شده است از راندمان و خروجی بسیار بالایی برخوردار می باشد . این ماشین ها از موادی با کیفیت بسیار بالا تولید شده و از یک ماهیت قوی و با دوام برخوردار می باشد . بیسکوئیت ها به صورت دستی بر روی تسمه نقاله قرار می گیرند بعد از این فرایند کشنده های نایلونی بیسکوئیت ها را به قسمت جعبه پیچ قابل تنظیم فرستاده و آنها را به صورت متمرکز در درون جعبه های کاغذی قرار می دهد . برش و بستن نهایی جعبه با استفاده از فک های گرم و چرخان انجام می شود .

ماشین های بسته بندی چند سر servo bugger :

این ماشین ها با کمک آخرین فن آوری های روز طراحی شده و از افزایش راندمان کار با سرعت بسیار زیادی برخوردار می باشند . این ماشین ها به لحاظ پارامتر های کیفیتی متعددی مورد آزمایش قرار داده شده اند و عملکرد بی نقص آنها قبل از رسیدن به دست مشتری تضمین شده است .

ماشین های پر کن :

انواع مختلف ماشین های پر کن ، در صنایع غذایی و بسته بندی با استقبال زیادی روبه رو شدهاند . این ماشین ها با مصرف انرژی پایین و سرعت بسیار بالایی طراحی شده اند و قادر به بسته بندی انواع محصولات مایع ، پودری ، و گرانولی می باشند .

ماشین بسته بندی :

انواع مختلف ماشین های بسته بندی چند منظوره برای انجام امور مختلف بسته بندی در صنایع غذایی طراحی می شوند و تجربیات زیاد ما در این زمینه این امکان را به ما داده است که در طراحی ، تولید ، تامین ، و مدیریت پروژه و کنترل تولید و استفاده از سیستم های رایانه ای در این زمینه ، به صورت خودکفا عمل نماییم .

ماشین های بستر مسطح :

درمیان انواع مختلف ماشین های بسته بندی موجود ، ماشین های دارای بستر مسطح ، متضمن راندمان بالا و کاربری آسان با قیمت های بسیار مناسب می باشند .

فیلر های توده ای :

انواع مختلف فیلر های بسته بند توده ای با مشخصات کاری متفاوت عرضه می شوند . به جز ماشین آلات استاندارد موجود در صنایع انواع ماشین های دارای طراحی های متفاوت نیز با توجه به نیاز های مشتری عرضه می شوند.

ماشین های نیمه خودکار :

انواع مختلف ماشین های نیمه خودکار ، ماشین آلات بسته بندی با کاربری بسیار آسانی هستند که برای امور بسته بندی و لفاف بندی محصولات در کیسه های مختلف مورد استفاده قرار داده می شوند . این ماشین آلات برای بسته بندی میوه های خشک ، قهوه ، قارچ ، پنیر ، محصولات دارویی و بسیاری از انواع محصولات دیگر مناسب هستند . برخی از انواع این ماشین ها عبارتند از :

VNS ماشین واکیوم خودکار با جریان نیتروژن و بسته بندی

سیلر های پهنه ای : قادر به پر کردن و بستن کیسه های کوچک .

ماشین های بسته بندی افقی :

این ماشین آلات برای بسته بندی انواع مختلف بیسکوئیت ها در حالت ایستاده طراحی می شوند . بیسکوئیت ها به درون قیفک اصلی فرستاده می شوند . این ماشین از یک طراحی جدید و ویژه برای تغذیه خودکار و انتخاب طول زمان بارگیری و همچنین انتقال آرام بیسکوئیت ها بر روی تسمه اصلی و تسمه نایلون برخوردار می باشد . در طول انجام این فرایند ، تسمه ها با یک حالت ملایم ، مواد را به سمت مواد بسته بندی و قسمت جعبه پیچ قابل تنظیم می فرستند . عمل برش و بستن نهایی با استفاده از فرفره های چرخان انجام می شود .

سری مینی پک :

ماشین های سری مینی پک در قسمت های مختلف صنایع غذایی برای مدت چندین سال است که مورد استفاده قرار داده می شوند این ماشین ها برای بسته بندی انواع قهوه ، محصولات پودری دانه ها و سایر محصولات دارای ذرات ریز مناسب می باشند . مشخصات فنی این دستگاه ها به شرح زیر می باشند :

ظرفیت : ۱ تا ۲۰ واحد ، سرعت : ۴۰ تا ۱۸۰ بسته در هر دقیقه ، سبک بستن : ۳ طرفه ، ۴ طرفه و مرکزی ؛ اندازه بسته بندی : ۴۰ تا ۱۲۰ ، طول فیلم : ۲۰ تا ۱۶۰ ، انرژی مورد نیاز : ۵/۱ کیلو وات در ساعت .

ماشین الات بسته بندی پروپک :

این ماشین الات دستگاه های خودکار بسته بندی کاملا فشرده هستند که بر اسا مدل های E طراحی شده و قادر به بسته بندی ۱۰۰۰۰ ظرف پلاستیکی یکبار مصرف برای مدت ۸ ساعت می باشند . این ماشین آلات ، جریان مواد مایع را نیز در درون خود حفظ می کنند. کار کردن با این دستگاه ها بسیار آسان بوده و مصرف انرژی آنها در سطح پایینی قرار دارد .

تاریخچه بسته بندی و کنسرو :

در دوره پیش از صنعتی شدن جوامع ، بسته بندی مواد و محصولات برای مدت های طولانی مورد استفاده قرار داده می شده است و از این روش برای نگهداری مواد و محصولات غذایی در خانه یا حمل و نقل آنها از مزرعه یا محل تولید به مغازه ها یا بازار های محلی استفاده می شده است . نمونه ای از این موارد ، بسته بندی غلات و ارد در کیسه یا ظرف های و جعبه های چوبی و یا بسته بندی مواد روغنی در شیشه ها بوده است . در سطح خانوار ها ، مردم گوشت یا سبزیجات را به همراه مواد افزودنی در ظروف شیشه ای نگهداری می کرده اند در پاین قرن نوزدهم ، مغازه ها هنوز هم بسیاری از محصولات خود را بدون بسته بندی و به شکل فله به فروش می رساندند . محصولاتی همچون چای ، قهوه ، شکر ، ارد ، و میوه های خشک شده پیش روی مشتری توزین شده و در کاغذ پیچیده شده و یا اینکه در کیسه قرار داده می شدند . در دهه ۱۸۸۰ در بیشتر شهر های بزرگ شیر فروش ها با استفاده از ملاقه های بزرگ ، شیر را عرضه می کردند .

منشا بسته بندی و کنسرو های مدرن :

روش های اولیه بسته بندی شامل استفاده از کاغذ موم ، چرم ، پوست و یا چوب پنبه بوده اند . فن آوری های مدرن بسته بندی از زمان نیکولاس آپرت که یک قناد اهل کشور فرانسه بود آغاز شدند . در سال ۱۷۹۵ ، دولت فرانسه یک جایزه ۱۲۰ هزار فرانکی را برای هر کس که بتواند راهی را برای محافظت از مواد غذایی پیدا کند ، تعیین نمود زیرا در آن زمان ناپلئون بناپارت به شدت نیاز داشت تا غذای سالم و مطمئنی را به دست سپاهیان خود برساند . بعد از چهارده سال بررسی و تحقیق ، آپرت روشی را برای نگهداری و محافظت از مواد غذایی با استفاده از حرارت به وجود آورد. در این روش ، گوشت ، سبزی ها و مواد غذایی ابتدا در یک ظرف باز پخته می شدند و سپس در درون ظروف شیشه ای قرار می گرفتند . بعد از خارج نمودن هوای اضافی درون ظرف ، درب آن بسته شده و آنرا در آب جوش قرار میدادند .

آپرت بدین دلیل ظروف شیشه ای را انتخاب کرده بود که عقیده داشت ، هوا باعث فساد مواد غذایی شده و ظروف شیشه ای مانع از ورود هوا به درون مواد می شوند . شایان ذکر است که در زمان آپرت میکروارگانیسم های فساد آور در مواد غذایی هنوز شناخته نشده بودند و فرایند فساد مواد غذایی تا نیمه دوم قرن نوزدهم و زمانی که لویی پاستور ب وجود این میکروارگانیسم ها پی برد ، این فرایند ناشناخته بوده است . در سال ۱۸۱۰ ، آپرت مقاله خود در رابطه با حفاظت و نگهداری از مواد غذایی را منتشر نمود و ناپلئون که امپراطور فرانسه بود یک جایزه ۱۲۰۰۰۰ فرانکی را به او تقدیم کرد . در ظرف مدت یکسال ، نمونه انگلیسی بسته بندی ها نیز ارائه شد و در لندن روش جدیدی برای نگهداری مواد غذایی در ظروف شیشه ای ارائه گردیده شد .

کنسرو :

دو نفر محقق انگلیسی روش ابداعی آپرت را بهبود بخشیدند . این دو نفر در سال ۱۸۱۱ متوجه شدند که ظروف آهنی در مقایسه با ظروف شکننده شیشه ای برای بسته بندی مواد غذایی مناسب می باشند و در سال ۱۸۱۲ کارخانه آنها تولید گوشت کنسرو شده را به این شیوه آغاز نمود . در سال ۱۸۱۰ امتیاز انحصاری کنسرو گوشت در ظروف فلزی به نام پیتر دوراند به ثبت رسید . این یک روش آسانتر برای بسته بندی بوده و از مقاومت بیشتری در مقایسه با ظروف شیشه ای برخوردار می باشد . او دریافته بوده که ظروف آهنی در مقابل مواد موجود در درون ظرف خورده می شوند و به همین دلیل از یک لایه قلع در سطح داخلی ظرف ها استفاده می نمود. کنسرو های تولید شده در این ظروف به نیروی دریایی سلطنتی انگلستان فروخته می شدند .

در سال ۱۸۱۹ ، کنسرو ؛ به ایالات متحده آمریکا ره پیدا کرد اما در آن کشور به سبب جنگ های داخلی هیچ کس مایل به استفاده از این شیوه نبود . در سال ۱۸۲۱ ، کمپانی ویلیام آندر وود نوعی از کنسرو های تجاری را به بازار آمریکا ارائه کرد. برای مدتهای طولانی مردم آمریکا به دلایل متعددی با تردید در مقابل غذا های کنسروی رفتار می کردند . در اواسط قرن نوزدهم ، غذا های کنسرو شده به دلیل عدم کفایت شیوه های حرارت دهی و تولید ، خیلی زود فاسد می شدند . از آغاز ساب ۱۸۶۸ ابتدا در آمریکا و سپس در اروپا قوطی های دست ساز جای خود را به قوطی های ماشینی می دادند. این فن آوری جدید امکان ظهور شرکت های بسیار بزرگی را به وجود می آورد . اما در هر حال ، محصولاتی که در این قوطی های کنسرو بزرگ و بد هیبت بسته بندی می شدند چندان اشتها آور به نظر نمی رسیدند .

شرکت جیل باردن در آمریکا یکی از پیشگامان کنسرو کردن مواد غذایی به شمار می آید . در سال ۱۸۶۵ این شرکت شیر کندانسه شیرین را به صورت کنسرو شده ارائه نمود و امتیاز انحصاری این فرایند را به نام خود ثبت کرد . با حمایتهای مالی مختلف شرکت شیر کندانسه نیویورک در سال ۱۸۵۷ به ثبترسیده بود . در ابتدا میزان تقاضا برای این نوع شیر در سطح محدودی قرار داشت اما درطول دوره جنگ های داخلی آمریکا میزان تقاضا رو به افزایش نهاد . جنگ های داخلی از سهم به سزایی در محبوبیت غذا های کنسروی برخوردار می باشند . در آن زمان ارتش آمریکا به غذای فراوانی نیاز داشت و به همین دلیل دولت با کارخانه های مواد غذایی قرارداد می بست . در این شرایط دشوار ، مردم آموخته بودند که محصولات غذایی کنسرو شده نیز دارای طعم لذیذی بوده و از ارزش غذایی و تغذیه ای زیادی برخوردار می باشند . ابداع قوطی های کنسرو در پایان قرن نوزدهم باز شدن درب کنسرو ها را آسانتر می نمود و به همین دلیل تقاضا برای مصرف این محصولات افزایش یافت . اما در هر حال برای مدت چندین سال ، محصولات غذایی کنسرو شده از طعم چندان مطلوبی برخوردار نبودند و در عوض به این نکته نیز پی برده شد که با استفاده از شیوه کنسرو کردن می توان محصولاتی مثل نخود یا سالمون کنسرو شده را به مناطقی صادر نمود که مردم آن مناطق هرگز پیش از آن از این غذا ها نخورده بودند . در این شرایط ، هنوز هم فساد مواد غذایی به سبب عملکرد میکروارگانیسم های فاسد کننده در سطح بالایی قرار داشت . تا اواخر قرن نوزدهم طول کشید که تحقیقات انجام شده در موسسه فن آوری ماساچوست سهم خود را در بهبود کیفیت مواد غذایی ، ارزش تغذیه ای و طعم این محصولات ایفا نمیاند . در اوایل قرن بیستم قوطی های سنگین جای خود را به موادی سبکتر دادند و تولید کنندگان نیز بر این نکته اصرار می کردند محصولات غذایی آنها بسیار بهداشتی تر شده اند و مصرف آنها در مقایسه با موادغذایی فاقد بسته بندی از ایمنی بالاتری برخوردار می باشد .

به طور کلی ، ارزش غذایی محصولات غذایی کنسروی به دلیل زمان طولانی مورد نیاز برای انجام تکنیک های حرارت دهی ، چندان بالا نبوده است . از دهه ۱۹۲۰ به بعد ، به لطف فن آوری های جدید ، ارزش غذایی مواد بسته بندی شده و کنسروی نیز به تدریج رو به افزایش می رفت . و در نهایت در دهه ۱۹۶۰ بود که قوطی های تماما آلومینیومی یک تکه مورد استفاده قرار داده شدند و از این طریق مشکل وزن قوطی های کنسرو برای همیشه حل گردیده شد . در این زمان ، انتخاب مصرف کنندگان در بین مواد غذایی تازه و کنسرو شده بیشتر به لحاظ طعم و شفافیت و سلیقه انجام می شد .

ظروف شیشه ای : به رغم شکننده بودن و هزینه تولیدی نسبتا بالا ، ظروف شیشه ای از یک مزیت عمده برخوردار می باشند و آن اینکه این ظروف از درون به لحاظ شیمیایی نفوذ ناپذیر می باشند در قوطی های فلزی ، آهن ، قلع و یا حتی سرب به سبب واکنش های گالوانیک ، این مواد با آب و مواد غذایی وارد فعل و انفعال می شوند. با تولید و ارائه سیستم های بهداشتی از سال ۱۹۹۴ مشکل آلودگی مواد غذایی به سرب کاملا بر طرف شده است . در سال ۱۹۰۳ و از زمانی که در کشور انگلستان متشین تولید ظروف شیشه ای و بطری اختراع شد ، هزینه تولید این ظرف ها نیز تا حد قابل ملاحظه ای کاهش یافت . در قرن نوزدهم ، یک مشکل عمده ظروف شیشه ای یافتن راهی برای بستن درب این ظروف نسبتا گران بدون ایجاد هر گونه آسیب در آنها بوده است . بطری های شیشه ای با استفاده از چوب پنبه قابل بستن می بودند اما در رابطه با ظروف شیشه ای دهانه گشاد مشکل تا حد زیادی باقی مانده بود . ابداعات و ابتکارات متعددی در پی یافتن راهی برای رفع این مشکل بر آمدند . اما بهترین اختراع ابداع تشتک روی برای ظروف شیشه ای شانه دار دهانه گشاد بوده است . این ظروف در سال ۱۸۵۸ توسط ماسون جان ابداع شده و دارای یک گردنه بودند که با بستن یک دریچه پیچی به نام تشتک بسته می شدند . در نواحی روستایی قاره اروپا و از دهه ۱۸۹۰ تا حدود دهه ۱۹۵۰ نگهداری مواد غذایی در ظروف شیشه ای و بطری با روش آپرت بسیار متداول بوده است و ماشین های قابل حمل کوچک کنسرو سازی امکان استفاده از روش های جدید نگهداری مواد غذایی در ده های ۳۰ و ۴۰ را به وجود می آوردند . امادر هر حال ، با پیشرفت فن آوری ؛ روش های نگهداری مواد غذایی در خانه به تدریج رنگ می باختند و با ابداع فریزر های خانگی ، این روش ها به کلی از بین می رفتند .

ماشین های بسته بندی در صنایع غذایی

مطالب مشابه :

نقش آموزش در توليد بسته بندي

کار در منزل در شرکت اندیشه توانا..بسته بندی دستمال کاغذی در منزل((شرح کامل))

نقش بسته‌بندی مواد غذایی در سلامتی

نگهداری مواد غذایی در خانه

ماشین های بسته بندی در صنایع غذایی

۹ شرط سلامت برای اسباب‌کشی

بسته بندی و حفاظت مواد غذایی

قدمی برای کاهش زباله خانگی

تاثیر بسته‌بندی در افزایش فروش