ايران شناسي- شيراز

یکی از کلانشهرهای ایران، مرکز استان فارس و در جنوب غربی ایران واقع است. این شهر در ارتفاع ۱5۸5 متری از سطح دریا و در منطقه کوهستانی زاگرس قرار داشته و آب و هوای معتدلی دارد،[۴] .همچنین این شهر دارای جاذبه‌های جهانگردی فراوانیست و به عنوان شهر شعر، شراب، گل و پایتخت فرهنگی ایران[۸] معروف است. شهر شیراز با ۳۴۰ کیلومتر مربع وسعت، سومین شهر بزرگ ایران ازنظر وسعت پس از تهران و مشهد محسوب می‌گردد. بر اساس سرشماری رسمی سال ۱۳۸۵، جمعیت این شهر ۱٬۲۰۴٬۸۸۲ نفر بوده‌است. همچنین شهرستان شیراز ، ۱٬۶۷۶٬۹۲۷ نفر جمعیت داشته‌است.

شهر شیراز آرامگاه بزرگان شعر و ادب بزرگی از جمله غزلسرای نامدار حافظ و استاد سخن سعدی است و سرونازش آوازه ی جهانی دارد.عطر شکوفه نارنجستانها ، آب و هوای معتدل و مردم نرم خو و میهمان نواز شیراز به همراه ده‌ها جاذبه ی تاریخی ، فرهنگی ، مذهبی و طبیعی ، همواره گردشگران زیادی را به سوی خود فرا می‌خواند.

وجه تسمیه
در افسانه‌ها آمده‌است که شیراز فرزند تهمورس (از پادشاهان سلسله پیشدادیان) شهر شیراز را تأسیس کرد و نام خود را بدان بخشید. به روایتی دیگر، نام این دیار، شهرراز بوده که به اختصار شهر از و شیراز خوانده شده‌است. در حالی که بر اساس تحقیقات تدسکو شیراز به معنای مرکز انگور خوب است،[۴] ابن حوقل، جغرافی دان مسلمان قرن چهارم هجری، علت نامگذاری شیراز شباهت این سرزمین به اندرون شیر می‌داند، چرا که به قول او عموماً خواربار نواحی دیگر بدانجا حمل می‌شد و از آنجا چیزی به جایی نمی‌بردند. و بالاخره بنا به نوشته کتاب صورالاقالیم، از جهت وجود دام‌های بسیار در دشت شیراز، آنجا را "شیرساز" نامیده‌اند.باری، بیش از هر چیز نام زیبا و سحرانگیز شیراز که واژه‌ای فارسی است، بهترین گواه بر این باور است که برخلاف پندار پاره‌ای از جغرافی دانان مسلمان، تأسیس این شهر به قرن‌ها قبل از ورود اسلام به ایران باز می‌گردد.

علاوه بر آنچه گفته شد، کاوش‌های باستان شناسی در تخت جمشید، به سرپرستی کامرون در سال 1314 ه.ش، به پیدایش خشت نبشته‌هایی انجامید که بر روی چند فقره از آنها نام شیراز مشخص بود. بدین ترتیب می‌توان احتمال داد، این وادی که در عهد رونق تخت جمشید، آبادی کوچکی بیش نبوده‌است، بعد از انهدام پایتخت هخامنشیان، سمندروار از دل خاکستر آن دیار برپا خاسته‌است.

تاریخ
شهر شیراز یکی از قدیمی ترین شهرهای ایران (یکی از شش شهر اصلی تاریخی معروف ایران یعنی شیراز، اصفهان، کرمان، یزد، تبریز و کرمانشاه) و جهان بوده و قدمتی بالغ بر ۴۰۰۰ سال دارد.این شهر در حدود ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح محل استقرار بزرگترین امپراطوری جهان بوده‌است.

پیش از اسلام
نام شیراز نخستین بار در لوح گلی عیلامی متعلق به ۴۰۰۰ سال پیش آورده شده‌است.[۱۱] [۴] در این لوح شیراز، «Tiraziš» نامیده شده‌است که در فارسی باستان «شیرازیش» تلفظ می‌شده. همچنین نام شیراز در مهرهای رسمی ساسانیان، مکشوفه در شرق شیراز به چشم می‌خورد[۳] همچنین نام شیراز در کتیبه‌های هخامنشی تخت جمشید خوانده شده‌است. اشیاء و ظروف تاریخی و مسکوکاتی که هم اکنون در موزه متروپولیتن نیویورک موجود است از عظمت شیراز در عهد سلوکیان، اشکانیان، ساسانیان گواهی می‌دهد[۳].

شیراز، هم اکنون در محل تقاطع مهمترین راه‌های ارتباطی شمال به جنوب و شرق به غرب کشور است و این موقعیت در ادوار قبل از اسلام شاخص تر بوده، چرا که در عهد هخامنشیان، شیراز بر سر راه شوش (پایتخت هخامنشی) به تخت جمشید و پاسارگاد بوده و در عهد ساسانیان راه ارتباطی شهرهای بسیار مهمی چون بیشابور و گور با استخر، از جلگه شیراز می‌گذشت. در نتیجه مسلم است که چنین محل حاصلخیز و خوش آب و هوایی که در تقاطع مسیرهای مهمی که برشمرده شد، قرار داشته، هرگز خالی از آبادی و سکنه نبوده‌است. وجود آثار قدیمی مانند قصر ابونصر در حوالی شیراز که قدمت آن به دوره اشکانیان می‌رسد و نقوش برجسته برم دلک، (در چندکیلومتری شرق قصر ابونصر) که از آثار دوره ساسانی است و قلعه بزرگ بندر (فهندر، پهندر، قهندز، کهندژ) در سمت شرق تنگ سعدی و چند نقش برجسته در دهکده گویم در چهار فرسنگی شمال غرب شیراز و همچنین پیدا شدن سکه‌هایی در ضمن حفاری‌های قصر ابونصر، که بر آنها با خط پهلوی نام شیراز نقش بسته‌است، جملگی بر وجود شهر یا بلوکی به نام شیراز، در همین محل در دوران قبل از اسلام دلالت دارد.[۱]

پس از اسلام

خیابان زند شیراز، سال ۱۳۱۰ خورشیدی
پس از حمله اعراب به ایران و انحطاط شهر استخر، اهمیت شهر استخر به شیراز منتقل شد. در قرن چهارم و پنجم هجری قمری سلسله آل بویه فارس، شیراز را به پایتختی برگزیدند و مساجد، قصرها، کتابخانه و حصاری در آن بنا نمودند. در حمله چنگیز خان مغول، شیراز از تخریب و قتل عام در امان ماند چرا که حکمرانان محلی به پرداخت مالیات به مغولان رضایت دادند. شیراز همچنین از قتل عام تیمور نیز در امان ماند زیرا شاه شجاع، فرماندار فارس تسلیم شد.[۱۲]

در قرن سیزدهم میلادی، بدلیل رونق علم، فرهنگ و هنر، شیراز به دارالعلم مشهور شد. تعداد زیادی از شاعران، صوفیان و فیلسوفان مشهور ایرانی در شیراز متولد شده‌اند که سهم مهمی در به شهرت رسانیدن شیراز داشته‌اند. از بین انها می‌توان سعدی، حافظ، روزبهان و ملاصدرا را نام برد.[۱۲]

در دوره صفویه و حکومت شاه عباس، شیراز تحت زمام امام قلی خان دارای رونق بود و وی بناهای با شکوهی در شیراز ساخت. پس از حمله افغانها به ایران و سقوط صفویه، دوران نزول شیراز آغاز گشت و سپس با شورش حکمرانان محلی در دوره افشاریان بر علیه نادر شاه، این وضع بدتر گشت. نادر شاه سپاهی را روانه شیراز کرد و شهر پس از چندین ماه محاصره سقوط کرد. پس از این حمله بسیاری از بناهای با شکوه شیراز از بین رفت و جمعیت شیراز به ۵۰۰۰۰ نفر، یعنی ربع جمعیت قرن پیش از آن تنزل یافت.[۱۲]

شیراز باز بسرعت رونق یافت. کریم خان زند شیراز را به‌عنوان پایتخت سلطنت خود برگزید. وی با استخدام ۱۲۰۰۰ کارگر، اقدام به ساخت قلعه‌ای در مرکز شهر و خندقی دورتادور شهر نمود. وی همچنین به ساخت مسجد، حمام، آب انبار و بازار اقدام نمود. در دوره زندیه همچنین شیراز دارای سیستم آبیاری و زهکشی گردید. پس از کریم خان، جانشینان وی موفق به حفظ سلسله زندیه نشدند و پس از روی کار آمدن قاجارها، آقا محمد خان قاجار پایتخت را به تهران منتقل نمود. در دوره قاجاریه نیز شیراز از اهمیت خاصی برخوردار بوده‌است و حکمرانی شیراز همواره به‌عنوان امتیاز ویژه‌ای بوده که به حکمرانان داده می‌شده‌است. بسیاری از باغها و ساختمانهای شیراز در این دوره ساخته شده‌است. نوسازی شیراز از دوره پهلوی آغاز گشت. در این دوره چندین بیمارستان، دانشگاه و کارخانه در شیراز ساخته شد که مهم‌ترین آنها را بترتیب می‌توان بیمارستان نمازی، دانشگاه شیراز و پالایشگاه نفت شیراز دانست.[۱۲]

پس از انقلاب، احیا و مرمت آثار تاریخی مورد توجه قرار گرفته‌است که از مهم‌ترین کارهای انجام گرفته می‌توان به احیای ارگ کریم خان، مرمت و بازسازی آرامگاه خواجوی کرمانی و دروازه قرآن، حمام وکیل و حافظیه اشاره نمود.[۱۲]

جغرافیا و آب و هوا
شیراز در ارتفاع ۱5۸5 متری از سطح دریا،[۴] در دامنه کوه‌های ‌دراک، بمو، سبزپوشان، ‌چهل مقام و باباکوهی (از رشته‌کوه زاگرس) و در فاصله ۹۱۹ کیلومتری جنوب تهران و بخش مرکزی استان فارس واقع شده‌است. این شهر دارای آب و هوای معتدلی است. یک رود فصلی از وسط شهر عبور می‌کند که به رودخانه خشک معروف است و تنها در فصل زمستان و بهار آب دارد. این رود به دریاچه مهارلو واقع در جنوب شرقی شیراز می‌ریزد.همچنین این شهر در '۳۷°۲۹ شمالی و '۳۲°۵۷ شرقی قرار دارد.[۹]

مناطق شهری

کلانشهر شیراز به ۹ منطقه شهری بخش شده‌است که هر منطقه دارای یک شهرداری منطقه‌ایست. [۱۴]

اقتصاد
شهرک صنعتی بزرگ شیراز نیز صنایع کوچک و بزرگ بسیاری را در خود جای داده‌است. شیراز با دارا بودن کارخانجات الکترونیکی متعددی از جمله صاایران، زیمنس، ITMC، صنایع مخابراتی والکترونیک ایران و تکصا قطب الکترونیک کشور محسوب می‌شود.[۱۵] صنایع فناوری اطلاعات از بزرگترین صنایع این شهر به شمار می‌رود که با شهرهای بزرگی در زمینهٔ تبادل صنایع فناوری اطلاعات در جهان مانند مونیخ و برلین (در زمینه کارخانجات زیمنس) در ارتباط می‌باشد.[۱۶]

کشاورزی همواره بخش مهمی از اقتصاد شیراز و حومه آن بوده‌است که دلیل آن فراوانی آب در این منطقه نسبت به بیابانهای اطراف است. تولیدات کشاورزی این شهرستان عبارت‌اند از: انگور، نارنج، خرمالو، ازگیل، شلیل، انار، گندم. این شهر در تولید فرش و گل نیز معروف است.[۱۲]

شیراز همچنین یکی از سه قطب صنایع دستی ایران است.[۱۲]

از صنایع دستی شیراز می‌توان به خاتم کاری، معرق کاری، قالی بافی و منبت کاری نام برد.[۱۲]

صنایع مهم شیراز عبارتند از: صنایع الکترونیک، پالایشگاه نفت، مجتمع پتروشیمی، کارخانه سیمان، صنایع لاستیک سازی، صنایع لبنیات، صنایع نساجی.[۱۲]

اقتصاد شیراز در آغاز قرن بیستم

بازار وکیل سال ۱۲۶۰ خورشیدی
در گزارش هیئت بازرگانی هند بریتانیا اعزامی به جنوب شرق ایران که در ۱۹۰۵ میلادی ۱۲۸۳ خورشیدی منتشر شده‌است وضعیت شیراز این‌گونه ترسیم شده‌است.

جمعیت: ۶۰ هزار نفر.
سرمایه تجار در بانک شاهنشاهی ایران شعبه شیراز: ۶۰ میلیون تومان.
محصولات صادراتی:محصولات اصلی صادراتی:تریاک، پنبه، فرش، خورجین، صمغ، بادام، کشمش، خشکبار، هلو، پوست روباه، گوسفند، اسب، شاخ و...
حجم صادرات: پنبه، تقریبا ۱۴ تا ۱۵ هزار عدل(هر عدل حدود ۷۴ کیلوگرم)، بیشترین حجم پنبه به روسیه صادر می‌شود. ۴۸۰۰ تا ۵۰۰۰ لول تریاک، (تریاک به کشورهای چین، بریتانیا و آمریکا صادر می‌شود.). ۳۶ هزار کیسه تنباکو (هر کیسه ۴۵ و سه دهم کیلوگرم.)، صادرات تنباکو در انحصار ادارهٔ تنباکوی ترکیه‌است. در ۱۹۰۴، ۶۰۰ عدل فرش از شیراز به خارج از کشور صادر شده‌است که مقصد این صادرات عمدتا شبه جزیره عربستان، ترکیه و مصر بوده‌است.[۱۷]

فرهنگ

دو زن شیرازی در سال۱۲۶۰ خورشیدی
شیراز نقش ویژه‌ای در فرهنگ ایران دارد و پایتخت فرهنگی ایران محسوب می‌شود.[۸]شاعران بسیاری از این دیار برخاسته‌اند. از میان آنها سعدی و حافظ شهرت جهانی دارند. آرامگاه این دو شاعر یزرگ همواره پذیرای جهانگردان بسیاری از سراسر جهان است. از دیگر شاعران معروف شیرازی می‌توان به اهلی شیرازی، شوریده شیرازی(شاعر روشندل شیرازی)، قاآنی شیرازی و وصال شیرازی اشاره نمود.

شیراز به شهر شعر، شراب، باغ و گل و بلبل معروف است. باغ در فرهنگ ایرانیان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و شیراز از قدیم به داشتن باغهای بسیار و زیبا مشهور بوده‌است. برای مثال شیراز از دوران باستان باغ‌های انگور فراوانی داشته و همین باعث شهرت جهانی شراب شیراز در دنیا شده‌است. امروزه بیشتر باغهای این شهر در شمال غربی شهر و در مناطق قصر دشت، کشن(کوه شن)، چمران و معالی آباد واقع شده‌اند. تعدادی از باغهای شیراز از لحاظ تاریخی بسیار حایز اهمیت هستند و به عنوان مراکز مهم توریسیتی بشمار می‌آیند. معروفترین این باغها می‌توان از باغ ارم، باغ عفیف آباد، بقعه هفت تنان، باغ دلگشا و باغ جهان نما نام برد.[۱۲]

سوغات
سوغات عمده شیراز صنایع دستی، آبلیمو، آبغوره، فالوده، مسقطی، بهار نارنج، خاتم کاری، قالی، نمد، چرم، گلیم و گبه می‌باشند ، همچنین معروفترین خوردنی شیراز فالوده شیرازی است.[۷]

زبان
نوشتار اصلی: لهجه شیرازی
لهجه شیرازی یکی از لهجه‌های زبان فارسی است. از زمان تشکیل شیراز بزرگ لهجه شیرازی به سه گونهٔ شیرازی میانه، شیرازی پودنکی و شیرازی قصردشتی بخش شد. با اینکه تمامی لهجه‌های شیرازی از یک لهجه یعنی لهجه اصیل سرچشمه می‌گیرند. اما اصلاحاتی که در لهجه‌های منشعب وجود دارد گاهاً باعث می‌شود که این تصور حاصل شود که این لهجه از ریشه با هم متفاوتند.البته اصطلاحات هر خانواده با خانواده دیگر در چیزهای خیلی کمی با هم تفاوت دارند.

هر چند اسکلت الفبایی زبان فارسی در نوشتار و آهنگ اصلی واژه‌ها در گفتار طی قرن‌ها کم و بیش پا بر جا مانده، اما ساختار فرعی و اژه‌ها و جمله‌ها تحت شرایط اقتصادی و اجتماعی تحولات زیادی را گذرانده‌است . کلماتی که در فرهنگ مادی مردم زمینه استفاده نداشته مهجور و از رده خارج شده، کلماتی با قبول بعضی تغییرها به جا مانده و کلماتی بیگانه بی هیچ تغییر و شکل خارجی خوددر زبان فارسی کاربرد پیدا کرده‌است. بی شک پیش از آن که یک زبان به عنوان زبان رسمی در کشوری رایج شود، لهجه‌های محلی از ارزشی یکسان برخوردارند اما همین که زبانی استاندارد در سرزمینی به وجود آمد، از آن پس دیگر گویش‌های محلی ارزش‌های کاربردی و اجتماعی خود را در سطح وسیع کشور از دست می‌دهند.[۱۸]

با وجودی که گویش شیرازی پیوسته رنگ زبان رسمی مملکت رابه خود می‌گیرد. هنوز هم این لهجه با لهجه رسمی تفاوت‌هایی دارد و هنوز هم پاره‌ای واژه‌ها ، اصطلاحات و ترکیب‌هایی در این لهجه به گوش می‌رسد که برای غیر شیرازی بیگانه‌است. بسیاری از واژه‌هایی که در گویش شیرازی کاربرد دارند، دقیقاً با همان تلفظ و معنی معمول در شیراز در فرهنگ‌های معتبر ضبط شده‌است و نشانه درستی این گونه واژه هاست . در این جا اشاراتی هرچند مختصر به برخی از ویژگی‌ها و قواعد لفظی این گویش داریم در لهجه شیرازی تکیه بر حسب نوع کلمه روی هجاهای فارسی مختلف است یعنی با تغییر محلی تکیه معنا تغییر می‌کند. البته این موضوع خاص لهجه شیراز نیست و زبان فارسی را شامل می‌شود برای مثال : آقو با a کوتاه به معنی پدر و آقو باaa کشیده به معنای آخوند یا یک سید است. اصل کلی و عمومی در این گویش تلفظ هر چه ساده تر کلمات است به نحوی که عادت زبانی شیرازی‌ها ایجاب می‌کند. بنابراین اگر ما تمام اسامی ، افعال، قیود و .... این لهجه را بررسی کنیم، می‌بینیم ضمن این که درهر یک از این مقوله‌ها ساختار ثابتی دنبال می‌شود، هر جا عادت زبانی شیرازی‌ها ایجاب کرده، از آن ساختار ثابت عدول شده‌است برای مثال اغلب کلماتی که در فارسی رسمی به مصوت بلند ( a = ا ) ختم می‌شوند در گویش شیرازی به مصوت کوتاه( o= ـُ ) ختم می‌شوند مانند با : بو، بالا : بالو، بابا : بابو، حالا : حالو، کاکا: کاکو .[۱۸]

تمام کلمات مذکور چه به تنهایی و چه درترکیب با سایر کلمات این تغییر رادارند، اما کلماتی مانند پا، شفا با آنکه به مصوت بلند (a ) ختم می‌شوند به تنهایی تغییر را نمی‌پذیرند و فقط در ترکیب با سایر کلمات مصوت بلند پایانیشان تبدیل به مصورت کوتاه (o) می‌شوند. مثلاً : شفا اگر موصوف یا مضاف واقع شود می‌شود شفُ مصوت بلند (u) (او ) در آخر کلمه به عنوان معرفه ساز به کار می‌رود. ( مداد _ مدادو ) ( کتاب _ کتابو ) ( گاو_ گاوو).[۱۸]

همین مصوت معرفه ساز در کلماتی که به هاء بیان حرکت ( هاء غیر ملفوظ ) ختم می‌شوند. پس از حذف مصوت کوتاه(e) ( -ِ ) در آخر کلمه به (ow) تبدیل می‌شود: ( نامه _ نامو ) (شیشه _ شیشو ) ( خونه_ خونو) (شونه _ شونو) در مورد صرف افعال، پیروی از دستور زبان رسمی معمول است و بازهم هر جا عادت زبانی شیرازی ایجاب کرده، صامت یا مصوتی دگرگون شده‌است . (بشکن _ بوشکون ) ( می‌جویم _ موجورم ) ضمیر‌های اشاره ( این ) و ( آن) درگویش شیرازی به ( ای ) و (او) و جمع آنها به ( اینا) و ( اونا) تغییر پیدا می‌کند .ضمایر مفعولی مرا( من) ، ترا( تر)، مارا ( مار) ‌ها در آخر کلمه بعد از الف در لهجه شیرازی از تلفظ ساقط می‌شوند: (چاه_ چا) ( روباه _ روبا) ( شاه _ شا )( ماه _ ما ) (b = ب ) در آخر بعضی کلمات دو حرفه در گویش شیرازی تبدیْ به (ow) می‌شود. ( آب _ او ) ( تب _ تو ) ( لب _ لو ) می‌شود. درتعدادی از کلمات که وسط آنها الف است موقع تلفظ الف تبدیل به واو می‌شود: (ارزان_ ارزون ) (تکان _ تکون ) ( جان_ جون ) در شیراز هنوز مردم محله‌های قدیمی تر بیشتر به لهجه شیرازی سخن می‌گویند تا بقیه مردم مثلاً لهجه کسبه و اهالی دروازه سعدی، لب آب، دروازه قصاب خانه، دروازه شاه داعی الله .... تفاوت آشکار با لهجه اهالی و کسبه نقاط دیگر شهر دارد.[۱۸]

غذاهای شیراز
شیراز به دلیل باغها و گلستانهای فراوانی که در شهر و خارج از آن دارد شهر عرقیات محسوب می‌شود. شما می‌توانید در نقاط مختلفی از شهر کارگاههای تهیه ی عرقیات و گلاب را از نزدیک دیده و با این صنعت آشنا شوید و بهترین و تازه ترین عرقیات که هر کدام علاوه بر طعم مفرح، خواص دارویی و درمانی ویژه‌ای دارد را تهیه نمایید.از مهمترین این عرقیات می‌توان به عرق بیدمشک ، نسترن و دو آتشه ی شیراز اشاره کرد. آبلیمو از دیگر تولیدات مهم و برجسته ی شیراز است. باغات مرکبات به ویژه لیمو در شیراز و شهرستانهای اطراف علی الخصوص جهرم باعث شده که آبلیموی شیراز چه از لحاظ گستردگی تولید و چه از لحاظ طعم و مزه در ایران در رتبه ی اول قرار گیرد. سالاد شیرازی نامی است آشنا که در سراسر شهرهای ایران شناخته شده و جزئی از منوی غذایی اغلب رستورانهای ایران می‌باشد.این سالاد که با خورد کردن پیاز، خیار و گوجه فرنگی که بدون استفاده از کاهو تهیه می‌شود و با آب نارنج تازه یا کمی آب لیمویا آبغوره و نمک و نعنای خشک ( به صورت پودر شده) به آن طعم و لطافتی فراموش نشدنی می‌دهد تزئین کننده ی سفره ی غذای شیرازیهاست. خوردن فالوده شیرازی نیز خالی از لطف نبوده و طعم و سرمای آن در یک روز داغ تابستانی خاطره‌ای به یاد ماندنی برای هر کسی خواهد بود. ناگفته نماند که علی رغم معروفیت فالوده شیرازی در سراسر ایران ، در میان شیرازیها فالوده ی آباده (از شهرستانهای شمالی استان فارس) محبوبیت خاصی دارد. کلم پلوی شیرازی که به سبک خاصی و متفاوت با سایر شهرها پخته می‌شود، شکر پلو، آش سبزی ، ترحلوا که زینت بخش سفره‌های ماه مبارک رمضان است و آش کارده از دیگر خوراکیهای خاص شیراز است.[۱۲]

غذاهای سنتی شیراز

شیرینی ها
نان یوخه • نان شیری •

غذاها
شکر پلو • دو پیازه • کلم پلو • آش انار • یخنی نخود • بادام سوخته • قرمه به • رب پلو • یخنی عدس کلم • شکر پنیر • کوفته سبزی • حلیم بادمجان • حاجی بادام • کوفته هلو • حلوای کاسه • قورمه • دوای آرد و روغن • آش ماست • پاچه پلو • قنبرپلو • آش سبزی • آب پیازک • رنگینک • شامی

مکان‌های مذهبی

شاهچراغ

در شیراز وجود تعداد زیادی از آرامگاه‌های امامزاده‌ها و بقعه‌ها باعث شده تا این شهر نام سومین شهر مذهبی ایران بعد از شهرهای مشهد و قم را به خود بگیرد.از جمله این امامزاده‌ها و بقعه‌ها می‌توان به شاهچراغ( برادر امام رضا(ع) )، سید علاءالدین حسین( برادر امام رضا(ع) )،بقعه هفت تنان و بقعه ی چهل تنان اشاره نمود. [۱۹]

گردشگری و تفریح
شهر شیراز و استان فارس به عنوان یکی از مناطق مهم گردشگری و توریستی ایران محسوب می‌شود.

شیراز این نام خیال انگیز همیشه به عنوان یکی از مهمترین مراکز گردشگری و توریستی ایران مطرح بوده و چه برای گردشگران داخلی و چه برای توریستهای خارجی شهری پرجاذبه و دیدنی با جاذبه‌های تاریخی و طبیعی بسیار شناخته شده‌است. این شهر در قلب تمدنی کهن و بسیار باشکوه واقع شده و برای دوستداران تاریخ و باستان شناسی نقطه‌ای بی نظیر می‌باشد و چون از آب و هوایی مثال زدنی و مطبوع برخوردار است از طبیعتی دیدنی نبز بهرمند گشته.[۱۲]

تعدادی از باغهای شیراز از لحاظ تاریخی بسیار حایز اهمیت هستند و به عنوان مراکز مهم توریسیتی بشمار می‌آیند. معروفترین این باغها عبارتند از باغ ارم، باغ عفیف آباد، بقعه هفت تنان، باغ دلگشا ، باغ جهان نما و نارنجستان قوام.[۱۲]

تالاب‌ها و دریاچه‌های متعدد به ویژه تنها دریاچه آب شیرین ایران (دریاچه پریشان) ، آبشار مارگون ، پیست اسکی پولادکف ، بهشت گمشده و ... از جاذبه‌های طبیعی کم نظیر در کشور به شمار می‌آیند.گردشگران همچنین می‌توانند از مراسم گلابگیران در میمند دیدن کنند.[۹]

جاذبه‌های گردشگری

حافظیه

ارگ کریم خان

باغ جهان‌نما
باغ دلگشا
باغ ارم

نارنجستان قوام

باغ عفیف آباد
باغ جهان نما
آرامگاه سعدی
ارگ کریم خان
آستانه
شاهچراغ
محله سنگ سیاه و آرامگاه سیبویه
دروازه قرآن

بازار وکیل

مسجد وکیل
مسجد مشیر

مسجد جامع عتیق
مسجد نصیر الملک

مسجد نو (شهدا)
آرامگاه ابن سیبویه
حمام وکیل

آرامگاه خواجوی کرمانی
بقعهٔ هفت تنان
بقعهٔ چهل تنان
موزهٔ پارس و عمارت کلاه فرنگی

ساعت گل

موزه تاریخ طبیعی دانشگاه شیراز
آرامگاه بابا کوهی
سرای مشیر
کلیسای ارامنه
خانه زینت الملوک
بازار مشیر
بازار مسگرها
بهشت گمشده
آبشار مارگون
دریاچه مهارلو
پیست اسکی پولادکف

نگارخانه نقاط دیدنی شیراز

آرامگاه کورش کبیر

بازار وکیل
حافظیه در شب
ارگ کریم خان در شب

دروازه قرآن

پرسپولیس

باغ عفیف آباد

سعدیه در شب

باغ ارم

ارگ کریم خان

مسجد نصیرالملک

نقش رستم

نارنجستان قوام

آبشار مارگون

بهشت گمشده

روزنامه‌ها
مهم‌ترین روزنامه‌های شیراز:

خبر جنوب
نیم نگاه
عصر مردم
سبحان
افسانه
تحلیل روز

ورزش و تفریح
شهر شیراز دارای ۲ تیم فوتبال در لیگ برتر ایران است:

باشگاه مقاومت شهید سپاسی
برق شیراز
همچنین شهر شیراز دارای یک تیم بسکتبال می‌باشد:

لوله a.s

پیست اسکی

پیست اسکی پولاد کف
در نزدیکی شیراز(مسیر سپیدان به کمهر) یک پیست اسکی مجهز وجود دارد که مکان تفریحی و ورزشی بسیاری از خانواده‌ها و جوانان در فصل زمستان می‌باشد.

ورزشگاه‌ها
ورزشگاه حافظیه که دقیقاً در روبروی آرامگاه حافظ واقع شده‌است و محل برگزاری مسابقات دو تیم شیرازی در لیگ برتر ایران است.
ورزشگاه شهدای ارتش که سابقاً مسابقات مهم در آن انجام می‌گرفت و در یک پادگان متعلق به ارتش واقع است.
ورزشگاه میانرود با ظرفیت ۵۰ هزار نفر [۲۰] که البته در حال ساخت و آماده شدن است.
دهکده المپیک شیراز با ظرفیت ۱۰۰ هزار نفر که البته در حال ساخت و آماده شدن است.

مراکز آموزش عالی و دانشگاه‌ها

دانشگاه علوم پزشکی شیراز
چند دانشگاه مهم ایران در شیراز قرار دارند. مهم‌ترین دانشگاه آن دانشگاه شیراز می‌باشد که شامل دانشکده‌های مهندسی، علوم، کشاورزی، دامپزشکی، ادبیات وعلوم انسانی، هنر و معماری، حقوق و علوم سیاسی و علوم تربیتی و روانشناسی می‌شود.

قدمت دانشگاه علوم پزشکی شیراز به ۶۰ سال می‌رسد. دانشگاه صنعتی شیراز، دانشکده صنایع مخابرات راه دور ایران، دانشکده صنعت الکترونیک، آموزشکده فنی مهندسی شهید باهنر شیراز، مرکزآموزش عالی حافظ شیرازو مرکز آموزش عالی پاسارگاد شیراز از دیگر دانشگاه‌های شیراز میباشند. دانشکده صنعت الکترونیک شیراز بدلیل فعالیتهای خاص خود و موفقیتهایی نظیر ساخت نخستین لامپ تصویر در ایران بسیار شناخته شده‌است در ضمن دانشکده صنایع مخابرات و راه دور ایران بدلیل وجود صنایع الکترونیک و مخابرات راه دور ایران در شیراز تأسیس شده‌است. دانشگاه آزاد شیراز که متشکل از چندین دانشکده می‌باشد از مراکز مهم دانشگاه آزاد ایران است. همچنین دانشگاه پیام نور نیز در شیراز وجود دارد.

ترابری[۲۱]
فاصله شیراز تا اصفهان از مسیر مرودشت-آباده برابر با ۴۸۰ کیلومتر می‌باشد.

قطار شهری(مترو)

نقشه خطوط مترو شیراز
قطار شهری شیراز در حال ساخت است. خط اول از جنوب شرق (میدان گلسرخ) از طریق بلوار مدرس و سپس میدان ولیعصر، میدان نمازی، میدان قصردشت، کوچه گلخون، حاشیه بزرگراه چمران تا شمال غرب (میدان میرزا کوچک خان و میدان احسان) شهر می‌رود. که هم‌کنون بخش عمده‌ای از عملیات اجرایی آن انجام شده‌است. این خط ۱/۲۴ کیلومتر طول دارد که پتانسیلی درجابجایی بالغ بر ‪۱۰‬هزار نفر درساعت را خواهد داشت.

خط دوم از جنوب (تقاطع بزرگراه امام خمینی و بلوار عدالت) در امتداد بلوار عدالتو از سمت بلوار آزادی به شمال می‌رود و به میدان آزادی (فلکه گاز) منتهی می‌شود کهایستگاه میدان امام‌حسین(ع)ایستگاه مشترک این دو مسیر است

خط سوم به صدرا به طول حدود ۱۶ کیلومتر پیش بینی شده که میدان میرزا کوچک خان را از طریق صنایع الکترونیک، شهرک‌های شهید بهشتی، حافظ، بزین، استقلال، پل شهرک گلستان، بلوار تنگ جلاب به مرکز شهر جدید صدرا متصل می‌نماید

فرودگاه

فرودگاه بین المللی شیراز
شیراز دومین شهر ایران پس از شهر تهران بود که دارای فرودگاه بین‌المللی شد. این فرودگاه در دوران سلطنت محمدرضا شاه پهلوی با نام فرودگاه بین‌المللی شیراز تأسیس شد که پس از انقلاب به نام «فرودگاه بین‌المللی آیت الله دستغیب» تغییر نام داده شد. فرودگاه شیراز پس از فرودگاه امام خمینی مجهزترین فرودگاه ایران است.

ايران شناسي- شيراز

مطالب مشابه :

شیراز , ایران

بيوگرافي شهر شيراز

شیراز

ویژگی های ژئومورفولوژیکی حوضه آبریز دشت شیراز

ادامه شهر شیراز

ویژگی های هیدرو ژئومورفولژیکی دشت شیراز

ايران شناسي- شيراز

برخی از ویژگی های ژئومورفولوژیکی حوضه آبریز دشت شیراز

اردوگاه های فرهنگی تربیتی فعال کشور