ایلام شناسی -ایلام

ایلام

در عهد باستان به ‹‹اریوجان›› معروف بود. اما ایلام کنونی در سال 1308 شمسی در منطقه‌ای که حسین آباد نامیده می‌شد از نو احداث گردیده و یک سال بعد با توجه به سابقه تاریخی و تصویب فرهنگستان ایران به نام ‹‹ایلام›› نام گزاری شده‌است. شهر ایلام در حصاری از کوه‌ها و ارتفاعات جنگلی استقرار یافته و آب و هوایی معتدل کوهستانی و بهاری دلپذیر دارد. از سه قرن پیش حکومت خود مختار والیان در منطقه ایلام و پشتکوه برقرار بوده‌است. از معروف‌ترین این والیان می‌توان از حسین خان، غلامرضا خان و حسین قلی خان ابوقداره نام برد. این افراد با یک سلسله روابط خاص به حکومت مرکزی ایران وابسته بودند و سالانه به میزان معینی مالیات و تعدادی تفنگچی در اختیار حکومت مرکزی قرار می‌دادند. آنان بدین وسیله از شاهان قاجار حکم والی گری منطقه را دریافت می‌کردند و به صورت خود مختار بر عشایر منطقه حکومت می‌راندند. مرکز حکم فرمایی والیان تحت تاثیر حیات اجتماعی منطقه مکان ثابتی نداشت. بنابراین قشلاق عشایر در زمستان‌ها در باغشاهی عراق و یا در حسینیه بین النهرین واقع بود و تابستان‌ها برای ییلاق در هلیلان و یا حسین آباد (ایلام امروزی) به سر می‌بردند. هزینه نگهداری و امور این افراد از مالیات‌ها و باج‌های متعددی فراهم می‌گشت که به بهانه‌های مختلف از مردم منطقه اخذ می‌شد. آخرین والی منطقه در سال 1309 شمسی توسط رضا شاه سرکوب و به عراق پناهنده شد. از آن پس حسین آباد با نام جدید ایلام در تقسیمات کشوری جای گرفت. در حال حاضر شهر ایلام به عنوان مرکز سیاسی - اداری استان ایلام از شهرهای توسعه یافته باختر کشور است و به لحاظ دارا بودن تفرجگاهی جنگلی و آثار تاریخی و باستانی متعدد از زیباترین شهرهای استان نیز محسوب می‌شود.

دانشگاه‌ها

دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایوان
دانشگاه پیام نور واحد ایوان
دانشگاه علمی کاربردی واحد ایوان
دانشگاه ایلام
دانشگاه علوم پزشکی ایلام
دانشگاه باختر ایلام
دانشگاه آزاد اسلامی ایلام
دانشگاه پیام نور ایلام
دانشگاه جامع علمی-کاربردی ایلام

مردم

اکثر ساکنان ایلام مسلمان بوده و پیرو مذهب شیعه دوازده‌امامی هستند. زبان رایج مردم ایلام کردی فیلی است.[۲][۳] طوایف و ایلات مختلف نیز در تمامی شهرستانهای استان با تفاوت اندک در ادای الفاظ و کلمات به این گویش کردی تکلم می‌کنند.[۴]

ایلام از مناطق مرزی کشور است که امروزه با راه‌اندازی صنایع پتروشیمی و گاز در اطراف آن و پیشرفت‌های به‌دست آمده در دانشگاه ایلام -که دارای حدود ۷۰۰۰ دانشجو است- و راه‌اندازی رشته‌های مهندسی مانند برق، مکانیک، کامپیوتر، عمران، معماری و... باعث افزایش قابلیت این استان در انجام پروژه‌های تحقبقاتی و صنعتی شده.

هرم جمعیتی ایلام در سال ۱۳۸۵[۵] مردان سن زنان۴٬۵۶۹ ۶۵+ ۳٬۵۴۹۱٬۴۷۵ ۶۰-۶۴ ۱٬۴۷۶۲٬۵۳۳ ۵۵-۵۹ ۲٬۶۲۰۳٬۶۲۳ ۵۰-۵۴ ۳٬۱۱۸۴٬۸۷۰ ۴۵-۴۹ ۴٬۲۲۴۵٬۴۱۹ ۴۰-۴۴ ۵٬۰۹۴۷٬۷۰۱ ۳۵-۳۹ ۷٬۲۸۵۸٬۱۷۸ ۳۰-۳۴ ۷٬۷۵۵۱۰٬۱۶۳ ۲۵-۲۹ ۱۰٬۳۵۵۱۳٬۵۴۹ ۲۰-۲۴ ۱۴٬۵۷۸۱۴٬۲۸۰ ۱۵-۱۹ ۱۳٬۸۷۰۱۰٬۱۵۷ ۱۰-۱۴ ۹٬۵۲۱۷٬۵۷۳ ۵-۹ ۶٬۹۲۱۷٬۸۲۷ ۰-۴ ۷٬۲۳۶

آثار تاریخی

کاخ فلاحتی

شهر تاریخی سیروان

مشاهیر

شاهوردی خان
غلامرضا ارکوازی
ولی‌محمد امیدی

ايلام مهم‌ترين شهرستان استان ايلام است كه در‌ناحيه باختر ايران واقع شده است. سرزمين ايلام‌ با كوهستان هاي سلسله وار و دشت هاي پهناور؛ زيستگاه انواع گونه هاي گياهي و جانوري است كه چشم اندازهاي زيباي طبيعي را در اين منطقه به وجود آورده اند. اين منطقه كه بر دامنه كوه هاي خود چشم انداز سبزي از جنگل هاي بلوط را دارد؛ در بر گيرنده رودخانه ها و آبشارهاي زيادي است كه هر يك جاذبه هاي خاص و مناظر روح پروري را به نمايش مي گذارند. ايلام كه از بكر ترين مناطق سرزمين ايران است؛ از قابليت هاي برجسته و با ارزشي در زمينه گردشگري طبيعي برخوردار است.
پيشينه تاريخي و باستاني اين خطه از ايران سبب شده جاذبه هاي باارزشي در اين منطقه وجود داشته باشد كه نام آن ها يادآور اساتير افسانه اي ايران باستان است. جاذبه هاي اجتماعي و فرهنگي ايلام از ديگر زيبايي هاي منطقه هستند كه بر جاذبه هاي گردشگري منطقه مي افزايد. فصل بهار كه زمان رويش گل هاي زيبا و وحشي در اين خطه است و فصل تابستان با رودخانه هاي خروشان و آبشارهاي زيبا مناسب ترين زمان سفر به ايلام است.

کاخ فلاحتی
کاخ فلاحتی در خیابان آیت الله حیدری شهر ایلام بنا نهاده شده است. این کاخ، با باغ زیبا با سردرهای منقوش، آجرکاری و با سرستونهای زیبا متعلق به دوران قاجار می باشد.
● مجموعه کاخ قلعه والی
قلعه والی بر روی تپه "چقامیرگ" در شهر ایلام قرار دارد. وسعت کل این قلعه ۲۵۰۰ متر، مساحت زیر بنای آن ۱۵۰۰ متر مربع و حیاط آن ۷۰۰ متر است، که شامل اطاقها و تالارها با مصالح آجر و گچ و سنگ مرمر می باشد. در داخل حیاط نیز سنگ نوشته ای بلند وجود داشت که در زمان محمد علی شاه قاجار و غلامرضا خان ابوقداره والی لرستان حک شده بود.
● قلعه قیران
این قلعه در شهر ایلام، بر بالای کوه قلاقیران که مشرف بر ناحیه جنگلی بسیار زیبایی که به نام ششدار یا ششدان معروف می باشد، بنا نهاده شده است. ساختمان قلعه قیران و قله کوه قلاقیران بر فراز آن، زیبایی و جذابیت خاصی را برای شهر ایلام ایجادکرده است.
● تپه ورده کبود
این تپه در فاصله ۲۰ کیلومتری شمال غربی ایلام و در نزدیکی رود کشکان واقع شده است. باستان شناسان در گودال قائمی که به طول ۲۶ متر و عرض ۱۱ متر در این تپه ایجاد کرده اند، تعداد زیادی گور یافته اند. این گورها شامل قلوه سنگهایی هستند که به خاطر استحکام سقف گورها به کار برده شده اند. اجساد داخل گورها به حالت خمیده و همراه با اشیای قیمتی (از جنس مفرغ) و همچنین سلاح متوفی (از جنس آهن) تدفین شده اند. پیشینه آثار کشف شده در گورستان ورکبود متعلق به اواخر سده هشتم ق.م و آغاز سده هفتم ق.م است.
● سنگ نوشته آشوری (گل گل)
سنگ نوشته آشوری (گل گل) ملکشاهی بر دیواره کوهی در جوار روستای گل گل در فاصله ۲۵ کیلومتری شهر ایلام حکاکی شده است. این سنگ نوشته به زمان حکمرانی آشور بانی پال متعلق می باشد که حدود سه هزار سال پیشینه تاریخی دارد. بر روی آن سنگ، نقش برجسته پیکره یک سرباز آشوری با کلاه خود، همراه با ماه و ستاره در بالای سر آن و در حالیکه پیکانی در دست دارد حک شده است . در قسمت پایین سنگ نوشته آشوری ، چند جمله به خط میخی به چشم می خورد که ترجمه گردیده است .
● سنگ نوشته تنگه قوچعلی
سنگ نوشته تنگه قوچعلی در ضلع شرقی مسیر تونل آزادی ایلام بر دیواره سنگی کوه انار سنگ واقع شده است که این نوشته تاریخی به ابعاد ۵۰ در ۷۰ سانتی متر در دوران قاجار و حکومت والیان پشتکوه حک گردیده است. خط این سنگ نوشته خط نستعلیق می باشد.
● سنگ نوشته تخت خان
این سنگ نوشته بر روی سنگی عظیم به ابعاد ۱ در ۲ متر در مکانی به نام تخت خان (۳۴ کیلومتری جاده ایلام_مهران) حک شده و اطلاعات آن در رابطه با تاریخ ایلام و حکمرانان آن می باشد.
● سنگ نوشته قلعه والی
این سنگ نوشته در قلعه والی قرار دارد و مضمون این سنگ نوشته در ارتباط با زمان ساخت قلعه والی در سال ۱۳۲۶ هجری شمسی می باشد و متن آن چنین است: "به معماریت عالیجاه خیر الحاج حاجی درویشعلی کرمانشاهی و به نظارت معتمد السلطان مکرم عم عالی مقام صید
منابع- ویکی بدیا- تراول- افتاب ايلام مهم‌ترين شهرستان استان ايلام است كه در‌ناحيه باختر ايران واقع شده است. سرزمين ايلام‌ با كوهستان هاي سلسله وار و دشت هاي پهناور؛ زيستگاه انواع گونه هاي گياهي و جانوري است كه چشم اندازهاي زيباي طبيعي را در اين منطقه به وجود آورده اند. اين منطقه كه بر دامنه كوه هاي خود چشم انداز سبزي از جنگل هاي بلوط را دارد؛ در بر گيرنده رودخانه ها و آبشارهاي زيادي است كه هر يك جاذبه هاي خاص و مناظر روح پروري را به نمايش مي گذارند. ايلام كه از بكر ترين مناطق سرزمين ايران است؛ از قابليت هاي برجسته و با ارزشي در زمينه گردشگري طبيعي برخوردار است.
پيشينه تاريخي و باستاني اين خطه از ايران سبب شده جاذبه هاي باارزشي در اين منطقه وجود داشته باشد كه نام آن ها يادآور اساتير افسانه اي ايران باستان است. جاذبه هاي اجتماعي و فرهنگي ايلام از ديگر زيبايي هاي منطقه هستند كه بر جاذبه هاي گردشگري منطقه مي افزايد. فصل بهار كه زمان رويش گل هاي زيبا و وحشي در اين خطه است و فصل تابستان با رودخانه هاي خروشان و آبشارهاي زيبا مناسب ترين زمان سفر به ايلام است.

مکان های دیدنی و تاریخی

سرزمين ايلام با كوهستان هاي سلسله وار و دشت هاي پهناور؛ زيستگاه انواع گونه هاي گياهي و جانوري است كه چشم اندازهاي زيباي طبيعي را در اين منطقه به وجود آورده اند. اين منطقه كه بر دامنه كوه هاي خود چشم انداز سبزي از جنگل هاي بلوط را دارد؛ در بر گيرنده رودخانه ها و آبشارهاي زيادي است كه هر يك جاذبه هاي خاص و مناظر روح پروري را به نمايش مي گذارند. ايلام كه از بكر ترين مناطق سرزمين ايران است ؛ از قابليت هاي برجسته و با ارزشي در زمينه گردشگري طبيعي برخوردار است.
پيشينه تاريخي و باستاني اين خطه از ايران سبب شده جاذبه هاي باارزشي در اين منطقه وجود داشته باشد كه نام آن ها يادآور اساتير افسانه اي ايران باستان است. جاذبه هاي اجتماعي و فرهنگي استان ايلام از ديگر زيبايي هاي منطقه هستند كه بر جاذبه هاي گردشگري استان مي افزايد. فصل بهار كه زمان رويش گل هاي زيبا و وحشي در اين خطه است و فصل تابستان با رودخانه هاي خروشان و آبشارهاي زيبا مناسب ترين زمان سفر به ايلام است.

صنايع و معادن

بخش صنعت سهم ناچيزی از اشتغال را نسبت به بخش خدمات و كشاورزی به خود اختصاص داده است. صنعت ايلام بيش تر در صنايع خانگی و كارگاهی خلاصه می شود. زماني منابع معدنی استان منحصر به منابع رسوبی بوده ولي هم اكنون منابع نفت و گاز نيز در اين منطقه شناسايي شده است.ايلام منطقه ای عشاير نشين است و به همين دليل از صنايع دستي پر رونقي نيز برخوردار است. مهم ترين صنايع دستي اين منطقه عبارت اند از: فرش كرك، ابريشم، گليم گل برجسته، جاجيم، نمد، فرنجی، قتره و صنايع چوبی. از ديگر صنايع دستی ايلام می توان به سياه چادر، رسن، گيوه كه با توجه به فراوانی مواد اوليه مانند پشم و موی بز توليد آن ها از گذشته هاي دوررايج بوده, اشاره نمود. ايلام همانند ساير مناطق ايرانی دارای سوغاتی های محلی خاص خود است كه مهم ترين آن ها عبارتند از: سقز محلی (صمغ درخت بنه)، شيرينی بژی بر ساق، ‌شيرينی گمگه، حلوای كله كنجی، روغن حيوانی معروف به روغن كرمانشاهي.

کشاورزی و دام داری

اقتصاد شهرستان ايلام بر پايه كشاورزی، باغ داری، دام داری و صنايع دستی بنا نهاده شده است. وضع كشاورزی به دليل آب و هوای مناسب و بارندگی كافی مطلوب است. آب كشاورزی از رودخانه و چاه ژرف تامين می شود و محصولات كشاورزی عبارتند از : گندم، جو، ذرت، صيفی جات، سبزی جات و بنشن. باغداری در منطقه ايلام شامل سيب، گلابی، ‌انار، انگور، هلو و زرد آلو می گردد. دام داری نيز از دير باز رواج فراوان داشته و از فعاليت های اصلی اهالی روستاها و عشاير و ايلات منطقه به شمار می رود. فرآورده های لبنی، پوست و پشم در حدی است كه علاوه بر تامين نيازهای منطقه مازاد آن به ساير نقاط صادر می شود.

مشخصات جغرافيايي

شهرستان ايلام مركز استان ايلام است كه در درازای جغرافيايی 46 درجه و 25 دقيقه و پهنای جغرافيايی 33 درجه و 38 دقيقه و بلندی 1401 متری از سطح دريا قرار دارد. شهرستان ايلام از شمال و شمال خاوری به ترتيب به شهرستان های ايوان و شيروان و چرداول، از خاور به شهرستان دره شهر، از جنوب به شهرستان مهران، و از باختر به شهرستان قصرشيرين محدود می گردد. آب و هوا در نقاط مختلف به سبب پستی و بلندی زياد، ‌گوناگون است و روی هم رفته شهر ايلام دارای آب و هوای معتدل كوهستانی می باشد. متوسط درجه حرارت 2/15 درجه می باشد. شهر ايلام در دره ای كوهستانی قرار گرفته، دامنه های مشجر و جنگلی انبوه منظره جالب توجهی به آن داده است.

وجه تسميه و پيشينه تاريخي

ايلام در عهد باستان به ‹‹اريوجان›› معروف بود. اما ايلام كنونی در سال 1308 شمسی در منطقه ای كه حسين آباد ناميده می شد از نو احداث گرديده و يك سال بعد با توجه به سابقه تاريخی و تصويب فرهنگستان ايران به نام ‹‹ايلام›› نام گزاری شده است. شهر ايلام در حصاری از كوه ها و ارتفاعات جنگلی استقرار يافته و آب و هوايی معتدل كوهستانی و بهاری دلپذير دارد. از سه قرن پيش حكومت خود مختار واليان در منطقه ايلام و پشتكوه برقرار بوده است. از معروف ترين اين واليان می توان از حسين خان، غلامرضا خان و حسين قلی خان ابوقداره نام برد. اين افراد با يك سلسله روابط خاص به حكومت مركزی ايران وابسته بودند و سالانه به ميزان معينی ماليات و تعدادی تفنگچی در اختيار حكومت مركزی قرار می دادند. آنان بدين وسيله از شاهان قاجار حكم والی گری منطقه را دريافت می كردند و به صورت خود مختار بر عشاير منطقه حكومت می راندند. مركز حكم فرمايی واليان تحت تاثير حيات اجتماعی منطقه مكان ثابتی نداشت. بنابراين قشلاق عشاير در زمستان ها در باغشاهی عراق و يا در حسينيه بين النهرين واقع بود و تابستان ها برای ييلاق در هليلان و يا حسين آباد (ايلام امروزی) به سر می بردند. هزينه نگهداری و امور اين افراد از ماليات ها و باج های متعددی فراهم می گشت كه به بهانه های مختلف از مردم منطقه اخذ می شد. آخرين والی منطقه در سال 1309 شمسی توسط رضا شاه سركوب و به عراق پناهنده شد. از آن پس حسين آباد با نام جديد ايلام در تقسيمات كشوری جای گرفت. در حال حاضر شهر ايلام به عنوان مركز سياسی ـ اداری استان ايلام از شهرهای توسعه يافته باختر كشور است و به لحاظ دارا بودن تفرجگاهی جنگلی و آثار تاريخی و باستانی متعدد از زيباترين شهرهای استان نيز محسوب می شود. منابع- ویکی بدیا- تراول- افتاب

تالاب وسرابهای ایلام

تالاب ها:

تالاب سیاب دریوش:

این تالاب در جنوب غربی بخش ملکشاهی واقع شده است . مساحت آن در حدود چهار (4) هکتار وارتفاع آن 2740 متر از سطح دریا های آزاد میباشد. حداقل درجه حرارت در این تالاب 14 درجه سانتی گراد ومتوسط بارندگی سالیانه آن بیش از 600 میلیمتر است.تالاب فوق الذکر دارای آب دایمی و شکل آن دایره ای میباشد. به دلیل قرار گیری در ناحیه کوهستانی جزو منطقه سردسیری و ییلاقی استان محسوب میشود.

تالاب زمزم:

تالاب زمزم در 74 کیلومتری شرق شهر ایلام واقع گردیده است. مساحت آن در حدود یک هکتار و ارتفاع آن ازسطح دریاهای آزاد 675 متر است. آب آن به صورت چشمه بوده و دارای آب دایمی است. پوشش گیاهی اطراف آن چشم انداز زیبایی را بوجود آورده و زیستگاه بسیار مناسبی برای حیات وحش فراهم نموده است.

تالاب چکر:

درغرب شهرستان ایلام ودر منطقه بولی و در ناحیه چکر تالاب زیبای چکر قرار دارد. مساحت آن در حدود 3 هکتار و ارتفاع آن 600 متر است. عمق آن در حدود 5/2 متر است . این تالاب در منطقه گرمسیری قرار دارد ولی آب آن دایمی است .عمق آن بستگی به میزان بارش در طول سال دارد. منبع آب آن نزولات جوی و چند چشمه جوشان میباشد .متوسط دمای آن 24 درجه سانتی گراد است. نیزارهای اطراف آن به همراه طبیعت بکر زیبای اطاف آن واقعا دلنشین است.

چشمه ها:

از دیگر منابع طبيعی كردشكري استان ایلام چشمه ها هستند که معمولاً در دامنه ارتفاعات جریان دارند . با توجه به شرایط طبیعی تعداد چشمه ها در مناطق کوهستانی زیادتر و در نواحی جلگه ای کمتر است . ولی از تعداد واقعی چشمه ها آماری در دست نیست .معمولاً از آب چشمه به عنوان آب زراعی استفاده می شود و چنانچه آب چشمه زیاد باشد ، چشمه به طور مستقیم به باغ ها ، و مزارع هدایت می شود بعضی از چشمه ها معمولاً به وسیلة آبراهه هایی که در مجموع رودهای کوچکی را تشکیل می دهند و در اصطلاح محلی به آنها " گلال " گفته می شود ، به منظور آبیاری کشتزارها به سوی روستاها هدایت می شوند .

مهمترين چشمه هاي استان با قابليت جذب حداقل جمعيت به قرار زير ميباشند:

چشمه آبگرم دهلران:

در فاصلة 3 کیلومتری شهر دهلران چشمة آب گرممی با خواص گوگردی قرار گرفته که از اهمیت ویژه ای برخوردار است . در چند سال گذشته هم با تجهیز آن و سرو سامان گرفتن این آبگرم در جذب گردش هر چند اندک اقداماتی مثبت انجام گرفته است .

دیگر چشمه های استان:

از دیگر چشمه های استان ایلام میتوان به چشمه قیر دهلران اشاره کرد که به علت عبور از سنگ های حاوی مواد آلی آب آن آغشته به قیر است و چشمه همانطور که از اسمش برمی آید چشمه ای از قیر طبیعی است.

همچنین در حاشیه رودخانه چنگوله در شهرستان مهران چشمه آب گرم چنگوله ، در کناره راست رود کنجانچم نیز چشمه آبگرم کنجانچم،در ساحل سمت راست رود خانه تلخاب آبگرم تنگ حمام بولی با دمای تقریبی 40 درجه سانتیگراد قرار دارند

قلاع ایلام

استان ایلام یکی از استان‌های کشور ایران است که در باختر این کشور و در ناحیه‌ای کوهستانی و نیمه گرم قرار گرفته‌است.

مرکز استان ايلام شهر ایلام است و اين استان از غرب با کشور عراق، از جنوب با استان خوزستان، از شرق با استان لرستان و از شمال با استان کرمانشاه همسایه ‌است.

این استان از استان‌های جنگلی ایران است و به خاطر زیبایی طبیعتش از آن با نام عروس زاگرس نیز یاد می‌شود. پیش از دوره پهلوي اول به این ناحیه پشتکوه لرستان می‌گفتند.

استان ایلام دارای 7 شهرستان به نام‌هاي آبدانان، ایلام، ایوانغرب، دره شهر، دهلران، شیروان، چرداول و مهران است. شهرهای استان ایلام نيز عبارت‌اند از: آسمان‌آباد، ارکواز، ایوان، بدره، پهله، توحید، چوار، زرنه، سرابله، صالح آباد، لومار، مورموری، موسیان و میمه.

از نقاط دیدنی استان ایلام می‌توان به آتشکده ساسانیان و طاق شیرین و فرهاد در ایوانغرب، تنگ رازیانه، میان تنگ (مانشت)، دریاچه‌های دوقلوی آبدانان، شهر باستانی ماداکتو در درّه‌شهر، آتشکده چهار تاقی دره‌شهر، دره ارغوان در شمال شهر ایلام، دریاچه سد ایلام، چشمه‌های آب گرم دهلران و بيش از 25 قلعه كه در سرتاسر استان پراكنده هستند اشاره كرد.

قلعه هزارانی:

در امتداد جاده آبدانان- مورموری در ابتدای روستای هزارانی در بخش شمالی جاده بقایایی قلعه‌ای روی یک تپه طبیعی دیده می‌شود. ارتفاع این تپه حدود 10 متر است که آثار بجای مانده معماری آن به صورت یک قلعه بوده که با مصالح سنگ و گچ ساخته شده است.

پلان بنا به شکل دالانهایی مستطیلی شکل و طویلی است که متاسفانه کاملاً تخریب و به صورت مدفون و نیمه مدفون مشاهده می‌شوند و مربوط به دوران ساسانی است.

جغرافيای طبيعی و اقليم

ناهمواريهای استان ايلام از رسوبات دوران اول تا چهارم زمين شناسی به يادگار مانده‌اند ولی شکل‌گیری آنها عموما به دوران دوم و سوم زمين شنایب مربوط است. اين کوهها چنان گسترده و فشرده اند که امکان شکل گيری دشتی آنها فراهم نشده است. شمال و شمال شرقی استان ايلام کوهستانی و نواحی مغرب و جنوب غربی آن را اراضی پست و کم ارتفاع تشکيل داده اند. مهمترين ارتفاعات استان کبير کوه و دينار کوه و مهمترين دشتهای آن دشت عباس و دشت مهران، دهلران است.

از نظر اقليمی استان به سه منطقه تقسيم مي‌شود که عبارتند از:

مناطق ميانی که دارای آب و هوای معتدل است.
مناطق کوهستانی شمال و شمال شرقی که دارای آب و هوای سردسير با زمستانی طولانی است.
مناطق جلگه ای غرب و جنوب غربی که دارای آب و هوای گرمسيری است

مجاورت : شمال: استان کرمانشاه جنوب: استان خوزستان شرق: استان لرستان غرب: کشور عراق
آب و هوا: مناطق میانی دارای آب و هوای معتدل، مناطق کوهستانی شمال و شمال شرقی دارای آب و هوای سردسیر با زمستانی طولانی، مناطق جلگه ای غرب و جنوب غربی دارای آب و هوای گرمسیری
وسعــــت: 19086 کیلومتر مربع
جمعـیــت:
تقسیمات: 7 شهرستان،17 شهر
شهرستانها: ایلام، مهران، شیروان و چرداول ، دهلران، دره‌شهر، ایوان و آبدانان

مکان های دیدنی و تاریخی

صنايع و معادن

بخش صنعت سهم ناچيزی از اشتغال را نسبت به بخش خدمات و كشاورزی به خود اختصاص داده است. صنعت استان ايلام بيش تر در صنايع خانگی و كارگاهی خلاصه می شود. زماني منابع معدنی استان منحصر به منابع رسوبی بوده ولي هم اكنون منابع نفت و گاز نيز در اين منطقه شناسايي شده است.
استان ايلام منطقه ای عشاير نشين است و به همين دليل از صنايع دستي پر رونقي نيز برخوردار است. مهم ترين صنايع دستي استان عبارتند از: فرش كرك، ابريشم، گليم گل برجسته، جاجيم، نمد، فرنجی، قتره و صنايع چوبی. از ديگر صنايع دستی ايلام می توان به سياه چادر، رسن، گيوه كه با توجه به فراوانی مواد اوليه مانند پشم و موی بز توليد آن ها از گذشته هاي دوررايج بوده, اشاره نمود. استان ايلام همانند ساير مناطق ايرانی دارای سوغاتی های محلی خاص خود است كه مهم ترين آن ها عبارتند از: سقز محلی (صمغ درخت بنه)، شيرينی بژی بر ساق، ‌شيرينی گمگه، حلوای كله كنجی، روغن حيوانی معروف به روغن كرمانشاهي.

کشاورزی و دام داری

كشاورزی در بيش تر نقاط استان به صورت سنتی انجام شده و مراحل مختلف آن از كاشت، داشت و برداشت با استفاده از اصول و روش های ابتدايی و سنتی صورت می گيرد. مهم ترين محصول كشاورزی استان، گندم است. در اين استان امكانات بالقوه فراوانی برای توسعه و گسترش دام داری و دام پروری وجود دارد و هم اكنون نيز بخش مهمی از درآمد و حتی اشتغال مردم استان ايلام در بخش كشاورزی متمركز شده است. آب و هوای متنوع، وجود كوهستان ها، جنگل ها و مراتع نسبتا سرسبز و انواع گل و گياه در بهار و تابستان و وجود مناطق گرمسيری و سردسيری در كنار هم بهترين شرايط را برای پرورش زنبور عسل فراهم آورده است.

وجه تسميه و پيشينه تاريخي

سرزمينی كه اكنون استان ايلام نام دارد، بنا به اسناد تاريخی فراوان، بخشی از كشور عيلام باستان بوده است. اين كشور در حدود 3000 سال پيش از ميلاد به وجود آمده و تا سال 640 پيش از ميلاد به حيات اجتماعی خود ادامه داده است. در اين سال، به فرمان آشور بانی پال به خاك و خون كشيده شده و منقرض شده است. از شهرهای اين كشور، به اسامی ‹‹شوش›› پايتخت اصلی، ‹‹ماداكتو›› پايتخت تابستانی، اهواز، خايدالو، ماساباتيك و كابيانه اشاره شده است.
در كتيبه های بابلی، عيلام را ‹‹آلامتو›› يا ‹‹آلام›› خوانده اند كه به قولی به معنای كوهستان يا ‹‹كشور طلوع خورشيد›› است. مدتی پس از سقوط عيلام، ‌حوزه فرمان روايی آنان به دو منطقه تحت نفوذ پارس ها در خاور و مادها در باختر تقسيم شد. هر چند مناطق مسكونی زاگرس در دوره هخامنشی جزيي از امپراطوری هخامنشی به شمار می آمده، اما درظاهرارتش هخامنشی برای عبور از زاگرس ناچار به پرداخت باج به كوه نشينان مقتدر آن بوده است.
بنا به نوشته مورخان يونانی، در زمان سلوكيه، ساكنين زاگرس بيش تر اوقات با اقوام مهاجم و بيگانه در نبرد بوده اند. وجود آثار باستانی فراوانی از دوره ساسانی در استان های ايلام و لرستان، نشان می دهد كه اين منطقه در آن زمان بسيار آباد و با اهميت بوده است. اسامی شهرهايی مانند ‹‹ماسبندان››، ‹‹مهرگان كدك››، ‹‹دارشهر››، ‹‹سيمره››، ‹‹اريوخ›› و ‹‹شيروان›› اين نظر را تاييد می كند. محل دقيق برخی از اين شهرها هنوز روشن نشده است. در اواخر دوره ساسانی، خاندان فيروزان بر اين سرزمين و خوزستان حكومت داشته اند كه آخرين آن ها پس از شكست در جنگ جولا به دارالخلافه اعزام شده است. بعد از تسخير ايران به وسيله عرب های مسلمان، احتمال دارد كه اين ناحيه جزيي از ايالت كوفه شده و اسامی شهرهای ماسبندان، مهرگان و سيمره معرب شده باشند.
در اواخر قرن چهارم هجری قمری، حسنويه كرد بر لرستان و ايلام فعلی حكومت می كرده است و تا اوايل قرن ششم هجری قمری حكومت اين خاندان ادامه داشته است. از سال 570 تا 1006 هجری قمری، اتابكان لر بر لرستان و پشتكوه حكومت كرده اند. آخرين اتابك لر به نام شاهوردي خان را شاه عباس صفوی به قتل رسانده و حسين خان سيلورزی جد واليان ابوقداره را به حكومت لرستان و پشتكوه منصوب كرده است. اين خاندان پس از مدتی، مقر حكومت خود را به پشتكوه (ايلام كنونی) منتقل كرده اند و غلام رضا خان والی ابوقداره، آخرين والی پشتكوه پس از كودتای 1299 شمسی به نحوی نسبتا مسالمت آميز، منطقه تحت حكومت خود را رها كرده و به كشور عراق رفته است.
از سال 1309 شمسی در تقسيمات كشوری، ايلام جزو استان پنجم يعنی كرمانشاه شد. سپس به علت موقعيت مهم سياسی و مرزی و محروميت های فراوان به فرمان داری كل تبديل شد و اكنون يكی از استان های مهم كشورمحسوب می شود.

مشخصات جغرافيايي

استان ايلام در حدود 4/1 درصد مساحت كل كشور را تشكيل می دهد. اين استان در باختر دامنه سلسله كوه هاي زاگرس بين 31 درجه و 58 دقيقه تا 34 درجه و 15 دقيقه پهنای شمالی از خط استوا و 45 درجه و 24 دقيقه تا 48 درجه و 10 دقيقه درازای خاوری از نيمروز گرينويچ در گوشه باختری ايران قرار گرفته است. استان ايلام از جنوب با استان خوزستان، از خاور با استان لرستان، از شمال با استان كرمانشاه و از سمت باختر با 425 كيلومتر مرز مشترك با كشور عراق هم جوار است. بر اساس آخرين تقسيمات كشوری در سال 1375 استان ايلام مشتمل بر 7 شهرستان بوده است. مركز استان؛ شهر ايلام است كه به علت زيبايی های طبيعی فراوانی كه دارد، عروس زاگرس نام گرفته است.
به طور كلی نواحی شمالی و شمال خاوری استان ايلام كوهستانی و نواحی جنوب باختری و باختر آن از اراضی پست و كم ارتفاع تشكيل يافته است. مهم ترين ارتفاعات استان ايلا م را كبير كوه و ديناركوه تشكيل مي دهند. استان ايلام از نظر شرايط اقليمی جزو مناطق گرمسيري كشور محسوب می شود اما به علت وجود ارتفاعات، اختلاف درجه حرارت و بارندگی در بخش های شمالی، جنوبی و باختری آن زياد است. به طوری كه می توان از نظر اقليمی، مناطق سه گانه سردسيری، گرمسيری و معتدل را در اين استان به خوبی مشاهده نمود. بارندگی های سالانه فراوان از يك سو و نقش استان ايلام به عنوان زهكش آب های سطحی سلسله كوه هاي زاگرس از سوی ديگر، موجب پيدايش رودخانه های زيادی شده كه به منظور استفاده از آب آن ها سدهای انحرافی و كانال های متعددی نيز ساخته شده است. مسيرهاي متعددي براي دسترسي به استان ايلام وجود دارد كه مهم ترين آن ها جاده تهران – همدان- كرمانشاه – ايلام است. اين منطقه از راه هاي داخلي نيز برخوردار است كه برخي از آن ها ناهموار بوده و مشكلاتي را به وجود مي آورند. اين منطقه هم چنين دارای فرودگاهی برای پروازهای داخلی است كه به پايتخت ايران پرواز دارد.

ایلام شناسی -ایلام

دانشگاه‌ها

مردم

آثار تاریخی

مشاهیر

تالاب وسرابهای ایلام

قلاع ایلام

جغرافيای طبيعی و اقليم

مطالب مشابه :

روح الله عبدخانی ،چهره اقتصادی استان نیز وارد عرصه خواهد شد

ایلام شناسی -ایلام

سرپرست جدید دانشگاه آزاد ایلام معارفه شد

پیچ های قاتل و مدیران غافل / گزارشی از یک تصادف هولناک در مسیر قلاجه

کردی کلهری

گویش کلهری

ایلام ؛آلامتو و یا عیلام چه فرقی می کند وقتی بعد از همگی کلمه محرومیت میآید

طنز نامه.........!

کلاس ششمی ها چه کتابی می خوانند؟

از نو شد