کاشت داشت و برداشت گیاه دارویی گزنه Urtica dioica

گزنه با نام علمی Urtica dioica گیاهی است علفی چند ساله دارای ساقه های راست به ارتفاع 50 تا 100 سانتی متر و حتی بیشتر که غالباً در اماکن مخروبه، باغها و نقاط مرطوب خارج شهر، نواحی سایه دارو جاهائی که چهار پایان در آنجا به سر می برند به حالت خودرو می روید.

گزنه Urtica dioica

شرح گیاه

گزنه با نام علمی‌Urtica dioica گیاهی است علفی چند ساله دارای ساقه‌های راست به ارتفاع ۵۰ تا ۱۰۰ سانتی متر و حتی بیشتر که غالباً در اماکن مخروبه، باغها و نقاط مرطوب خارج شهر، نواحی سایه دارو جاهائی که چهار پایان در آنجا به سر می‌برند به حالت خودرو می‌روید. از ریشه‌های خزنده آن پا جوش‌هائی در کلیه جهات خارج می‌شود که خود باعث آن می‌گردد که گیاه بصورت پایه‌های متعدد در آمده محل رویش خود را بکلی فرا می‌گیرد گزنه، ساقه چهار گوش پوشیده از تار و برگهای بیضوی و نوک تیز دندانه دار و منتهی به دو استیپول دارد.

گلهای آن به رنگ سبز روشن و واقع بر روی ۲ پایه جدا گانه است. از مشخصات پایه ماده آن این است که گل آذین خوشه آن پس از آنکه گلها، آمیزش یافت و تشکیل میوه آغاز گردید. از حالت ایستاده به وضع خمیده در می‌آید.

گزنه اعضای پوشیده از تارهای مخروطی شکل و گزنده دارد و چون پس از لمس کردن محتویات سوز آور غده زیر آن در پوست بدن وارد می‌گردد ایجاد سوزش و ناراحتی می‌کند حالات غیر طبیعی متعددی نیز غالباَ در گزنه بوجود می‌ید که خود ظاهری متفاوت به گیاه می‌دهد مانند آنکه در بین پایه‌های گزنه نمونه‌هائی با دو نوع گل نر و ماده بر روی یک پایه و با انواعی با برگهای فراهم دیده می‌شود در شمال کشور از برگهای آن برای تغذیه استفاده می‌کنند.

پرورش گیاه

پرورش گزنه از طریق کاشتن دانه در طول شیارهائی در آغار بهار انجام می‌گیرد و یا آنکه از طریق کاشتن قطعات سوش دار اقدام به این کار می‌شود در حالت اخیر قطعات مذکور را در امتداد خطوطی به فواصل ۴۰ سانتی متر از یکدیگر به نحوی می‌کارند که هر پایه گیاه از دیگری معادل ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر فاصله داشته باشد.

شرایط زمین و مراقبت

زمین زراعتی باید سبک و دارای رطوبت کافی باشد. وجین کاری، خارج کردن علفهای هرز از مزرعه و انجام عملیات اصلاحی ضروری است.

برداشت

پس از رشد کامل گیاه ، ساقه هوائی آنها را درو می‌کنند و بلافاصله به کارخانه جهت مصارف تهیه کلروفیل و غیره حمل می‌نمایند در هر سال نیز می‌توان دو بار اقدام به جمع آوری ساقه گیاه نمود، برگهای جوان گزنه به مصارف تغذیه مشابه اسفناج می‌رسد. (در رامسر و بعضی از شهرهای شمال کشور) گل آذین آن نیز که بعد از ظاهر شدن گل ولی قبل از رسیدن میوه چیده می‌شود، و به صورت له شده و مخلوط با تخم مرغ آب پز جهت تغذیه جوجه پرندگان در پرورش طیور مورد استفاده قرار می‌گیرد.

استخراج کلروفیل

برای تهیه کلروفیل برگ پایه‌های وحشی یا پرورش یافته گزنه دو پایه را در سایه در گرمای معتدل خشک می‌نمایند تا بر اثر تابش خورشید‏، رنگ سبز برگ، کاهش پیدا نکند برگهای خشک شده را بعداَ بسته بندی و به مراکز تولید کلروفیل می‌فرستند برگ تازه گرنه دارای ۵/۱ درصد کلروفیل خالص است ولی برگهای خشک شده آن تا ۵/۷ درصد از این ماده تولید می‌کند در صنعت از کلروفیل برای رنگ کردن صابون ‏ روغن‌ها و همچنین مواد عطری مختلف نیز استفاده بعمل می‌آید. تذکر : از برگ اسفناج هم استخراج کلروفیل صورت می‌گیرد.

دامنه انتشار

گزنه در نواحی مرطوب غالب نقاط ایران ، مخصوصاَ مناطق شمال کشور (جواهرده) شمال غربی و مرکزی ایران ماننداصفهان ، شاهرود، بسطام ، کوه کاشان در ارتفاعات ۳۰۰۰ متری و غیر می‌روید

کاشت داشت و برداشت گیاه دارویی گزنه Urtica dioica

کاشت داشت و برداشت گیاه دارویی گزنه Urtica dioica

مطالب مشابه :

آموزش کاشت گیاه اسفناج

کاشت داشت برداشت برنج

کاشت ، داشت و برداشت خیار

اسفناج 1

ماشینهای کشاورزی(کاشت- داشت- برداشت)

براورد هزینه مزرعه اسفناج

مراحل کاشت، داشت و برداشت کدوی تخم کاغذی

کاشت داشت و برداشت گیاه دارویی گزنه Urtica dioica

ماشینهای کاشت ، داشت ، برداشت