آیین نوروز در ترکمنستان

آیین نوروز در ترکمنستان :

عید نوروز در ترکمنستان با توجه به پیشینه آن که در این مرز و بوم صدها سال قدمت داشته، اکنون به همت دولت این کشور رنگ و بوی خاصی به خود گرفته است و پر شور تر از همیشه برپا می‌شود.

ترکمن‌ها پس از استقلال ترکمنستان هر سال آداب و رسوم نوروز را باشکوه‌تر از سال‌های قبل برگزار می‌کنند و هم اکنون همه شهرها و روستاهای ترکمنستان آذین بندی شده است.

رسانه های ترکمنستان در این روزها به استقبال عید نوروز رفته و برنامه‌های شاد و هنری پخش می‌کنند و محتوای موسیقی ترکمن‌ها در این ایام نیز اشعار خوانندگان ترکمنی درباره رویش مجدد گیاهان، زنده شدن طبیعت و گل و گیاه است.

دید و بازدید مردم بخصوص به دیدار بزرگترها رفتن از آداب و رسوم ترکمن‌ها است و این امر به گونه گسترده در این ایام انجام می‌شود.

همچنین برپایی جشن عروسی از دیگر رسوم این روزهاست که نوعروس‌های زیادی در این ایام به خانه بخت می‌روند.

مسابقات اسب دوانی و اجرای نمایشنامه ها براساس کتب تاریخی ترکمن‌ها از جمله برنامه‌های دیگر ویژه ایام نوروز در اقصی نقاط ترکمنستان است.

ترکمن‌ها در این ایام، غذاهای محلی خاصی همچون نوروز کچه، نوروز بامه و سمنو طبخ و آن را بین مردم توزیع می کنند.

آیین‌های عمومی نوروزی در ترکمنستان به طور معمول در میادین اصلی شهرها و روستاها برگزار می‌شود و مردان و زنان جوان ترکمن نیز در روزهای جشن، بازی‌ها و سرگرمی‌های ویژه‌ای از جمله سوارکاری، کشتی، پرش برای گرفتن دستمال از بلندی، مسابقه خروس جنگی، شاخ زنی قوچ‌ها و بازی شطرنج برگزار می‌کنند.

جمعیت زیادی از مردم در هنگام برگزاری این بازی‌ها و سرگرمی‌ها در محل جمع شده و با تشویق‌های گرم و هیجان برانگیز خود رونق خاصی به این مسابقات می‌دهند.

فارس‌زبان‌ها، بلوچ‌ها و کرد زبان‌های ترکمنستان نیز در این ایام آداب و رسوم خاص خود را انجام می‌دهند که ترکمنها علاقه زیادی به آداب و رسوم ایشان نشان می دهند.

آنان سفره‌های هفت سین گسترده‌ای پهن می‌کنند که همه اقشار مردم ترکمنستان بخصوص ترکمن ها، روس ها، تاتارها، ازبک ها و ارمنی ها را به خود جلب می کند.

طبق تقویم ملی ترکمنستان جشن عید نوروز در روزهای 21 و 22 مارس به مدت دو روز برگزار شده و این روزها در این کشور روز تعطیل رسمی است.

همچنین در این روزها، آئین های مردمی نوروز که با پشتیبانی دولت ترکمنستان برگزار می‏شوند مشتاقان بسیاری دارد.

آیین‌های شاد جشن نوروز در ترکمنستان با افروختن آتش نوروز در منطقه خوش آب و هوای " آنو" در 20 کیلومتری عشق‏آباد هر سال در 20 الی 21 مارس برگزار می‏شود که تمامی هزینه های این مراسم را دولت این کشور بر عهده دارد.

برپایی آلاچیق های ترکمنی، نمایشگاه صنایع دستی و مردم شناسی، مسابقه کشتی، سوارکاری، پذیرایی با انواع غذاهای ترکمنی، بازی‌های بومی و ... بخشی از مراسم رسمی نوروز در ترکمنستان است که در آن علاوه بر اقشار مختلف مردم این کشور دیپلماتها و سفرای خارجی مقیم عشق‏آباد نیز حضور دارند.

نصب تاب‌های بسیار بزرگ نیز در این دشت شرایط مناسبی برای گردش و تفریح مردم به ویژه جوانان ترکمن فراهم آورده می آورد.

جشن‏های نوروز در تمامی شهرها و شهرستان‌های ترکمنستان با شور و شوق فراوان جشن گرفته می‌شود.

آشپزی زنان ترکمن

زنان ترکمن از روزها قبل از نوروز اقدام به طبخ انواع شیرینی و خوراکی‌های شیرین که سمنو حتماً یکی از آنهاست، می‌پردازند.

از غذاها و شیرینی‌های سنتی و محلی ترکمن‌ها نوروز کچه، نوروز بامه ‌است که جای خاصی در سفره‌های نوروزی ترکمن‌ها دارد. مردم ترکمنستان دراین روزها با پختن غذاهای معروف نوروزی مانند: نوروز کجه، نوروز بامه، سمنی (سمنو) و اجرای بازی‌های مختلف توسط جوانان ترکمن حال وهوای دیگری به این جشن و شادی می‌دهند.

مسابقات ورزشی ویژه ایام نوروز

آیین‌های عمومی نوروزی در ترکمنستان معمولاً در میادین اصلی شهرها و روستاها برگزار می‌شود و مردان و زنان جوان ترکمن نیز در روزهای جشن، بازی‌ها و سرگرمی‌های ویژه‌ای از جمله سوارکاری، کشتی، پرش برای گرفتن دستمال از بلندی، برپایی جنگ خروس، شاخ زنی قوچ‌ها و بازی شطرنج برگزار می‌کنند.

به هنگام انجام این بازی‌ها و سرگرمی‌ها، ترکمن‌ها زیادی در محل جمع می‌شوند و با تشویق‌های پی درپی به این مسابقات رونق خاصی می‌دهند. پوشیدن لباس نو، دید و بازدید و پریدن از روی آتش از دیگر رسوم ترکمن‌ها در ایام عید نوروز است.

در موقعیت‌ فعلی‌ که‌ کشور ترکمنستان‌ در صدد احیای‌ دوباره‌ آداب‌ و رسوم‌ قدیمی‌می‌باشد، برگزاری‌ عید نوروز به‌ عنوان‌ جشن‌ ملی‌ در این‌ کشور نشان‌ از توجه‌ مقامات‌ ترکمنستان‌ به‌ این‌ امر دارد.

در بین‌ ترکمن‌ها ضرب ا‌لمثل‌ معروفی‌ هست‌ که‌ می‌گوید: «ییلینگ‌ گله‌نی‌ نوروزدان‌ بللی ‌(نوروز فرا رسیدن‌ سال‌ نو را نوید می‌دهد)»

استفاده‌ عامه‌ مردم‌ ترکمن‌ از این‌ ضرب‌المثل‌، حاکی‌ از اهمیت‌ والای‌ عید نوروز آن ‌کشور است‌. عید نوروز جشن‌ کشاورزانی‌ که‌ آذوقه‌ مردم‌ را تأمین‌ می‌کنند نیز محسوب ‌می‌شود، به‌ همین‌ دلیل‌ کشاورزان‌ دامنه‌های‌ کوه‌ «کوپت‌ داغ‌» و همچنین‌ کناره‌های‌ آمو دریا آن‌ را با عظمت‌ خاصی‌ جشن‌ می‌گرفته‌اند، البته‌ این‌ تأثیر به‌ مناطق‌ دامداری‌ نیز رسیده‌ است‌.

زیارت اماکن مقدس، غذاهای سنتی و فولکلور ترکمنی در عید نوروز

پاره‌ای‌ از رسم‌ و رسوم‌ عید نوروز که‌ خاص‌ ترکمن‌ها می‌باشد به‌ این‌ جشن‌ جنبه‌ ملی‌ می‌دهد. مثلا پختن‌ غذاهایی‌ همچون‌ «نوروز کؤجه‌» (کاشه‌ نوروزی‌)، «نوروز یارما» و یا تهیه‌ «سمنی‌» (سمنو) و اجرای‌ بازیهای‌ مختلفی‌ توسط جوانان‌ ترکمن‌ مانند: «مونجوق‌ آتدی‌» (انداختن‌ منجق‌ - دانه‌ منجق‌) که‌ از سالهای‌ دیرین‌ مرسوم‌ می‌باشد.

مردم‌ منطقه‌ «قاری‌ قالا» (یکی‌ از بخش‌های‌ شهر قزل ‌آروات‌) زیارتگاه‌ موجود در آنجا را همانند «بولاماقلی‌ اولیا» و «قیز بی‌بی‌جان‌» به‌ نوروز ارتباط می‌دهند به‌ این‌صورت‌ که‌ طبق‌ یکی‌ از روایات‌ رایج‌ در بین‌ اهالی‌ منطقه‌، دختری‌ بنام‌ «بی‌بی‌ جان‌» در نوروز مشغول‌ تهیه‌ «سمنو» بوده‌، یکی‌ از حاکمان‌ که‌ عاشق‌ او بوده‌ قصد آزار و اذیت ‌بی‌بی‌جان‌ را می‌کند.

در این‌ هنگام‌ بی‌بی‌ جان‌ مصرانه‌ از خداوند لایزال‌ استمداد و کمک‌ می‌طلبد. به‌ قدرت‌ خداوند، زمین‌ ما بین‌ حاکم‌ و بی‌بی‌ جان‌ دو تکه‌ می‌شود، دیگ‌ حاوی ‌سمنو نیز وارونه‌ شده‌ و می‌ریزد. به‌ همین‌ دلیل‌ این‌ زیارتگاه‌ را «بولاماقلی‌ اولیا» (بولاماق‌: هر غذایی‌ که‌ با ترکیبات‌ مختلف‌ درست‌ شده‌ و به‌ صورت‌ مایع‌ باشد را گویند) نام‌ نهاده‌اند.

در کنار آن‌ زیارتگاه‌ «قیز بی‌بی‌ جان‌» نیز قرار دارد. مردم‌ بومی‌ هر سال‌ در عید نوروز، برای‌ زیارت‌ به‌ این‌ مکان‌ می‌آیند و با قربانی‌ کردن‌ گوسفند و دادن‌ صدقه‌ و شکرانه ‌در موقع‌ خشکسالی‌ از خداوند درخواست‌ باران‌ می‌نمایند.

تهیه‌ «سمنو» نیز دارای‌ روش‌ مخصوصی‌ می‌باشد، به‌ این‌ طریق‌ که‌ خوشه‌ گندم‌ را خرد کرده‌ و روی‌ آن‌ آب‌ و آرد می‌ریزند و دیگ‌ را می‌جوشانند و از شب‌ تا صبح‌ در دیگ‌ را باز نمی‌کنند و چنین‌ می‌پندارند که‌ صبح‌ زود هر کسی‌ قبل‌ از همه‌ در دیگ‌ را باز نماید جای ‌انگشت‌ «بی‌بی‌ فاطمه‌» (حضرت‌ فاطمه‌ زهرا (س‌) را خواهد دید. ضمناً در ترکمنستان‌ یکسری‌ از آداب‌ و رسوم‌ که‌ از نسلهای‌ قبل‌ به‌ یادگار مانده‌ و هنوز نیز ادامه‌ دارد که‌ عبارتند از: "اسبدوانی‌، کشتی‌گیری‌، پرش‌ برای‌ گرفتن‌ دستمال‌ از بلندی‌، مسابقه‌ خروس‌جنگی‌ها و شاخ‌زنی‌ میش‌ها، شطرنج‌ بازی‌، مهره‌بازی‌، تاب‌ بازی‌، دید و بازدید (تبریک‌گویی‌) عید به‌ صورت‌ گروهی‌."

سبک‌ و شیوه‌ شاعرانه‌ و فلکلوریک‌ رایج‌ در بین‌ ترکمن‌ها به‌ نام‌ «مونجوق‌ آتدی‌» نیز اساساً در ارتباط با نوروز می‌باشد، به‌ این‌ ترتیب‌ که‌ دخترهای‌ جوان‌ (معمولا شبانگاهان‌) جمع‌ می‏‌شوند و در یک‌ کاسه‌ یا ظرفی‌ منجق‌های‌ خود را یک‌ به‌ یک‌ می‌اندازند. دختری‌ که‌ظرف‌ حاوی‌ منجق‌ را نگهداشته‌، ظرف‌ را بالای‌ سر دخترها برده‌ و منجق‌ها را با هم‌مخلوط می‌کند و یک‌ بند شعر می‌خواند، آنگاه‌ یکی‌ از منجق‌ها را از ظرف‌ بیرون‌ می‌آورد، منجق‌ متعلق‌ به‌ هر دختری‌ باشد، معنی‌ آن‌ بند شعر گفته‌ شده‌ را در ارتباط با او قلمداد می‌کنند، یعنی‌ بند شعر سروده‌ شده‌ در واقع‌ ندای‌ آن‌ دختر محسوب‌ می‌شود، گویا اینکه ‌آرزوها و آمال‌ آن‌ دختر با شعر سروده‌ شده‌ مطابقت‌ دارد.

آیین نوروز در ترکمنستان

مطالب مشابه :

انواع جشن ها و فستيوال هاي عجيب در دنيا

جشن های تولد کودکان

وندالیسم، آشوب اجتماعی خاموش!

مسابقات جام جهانی و جشن تبلیغات در تلویزیون

خلاصه برنامه های انجام شده ی بزرگداشت دهه فجرمدرسه

سیف کتی - جشن ها و آیین ها در مازندران

آیا در مورد عید نوروز می دانید؟

آیین نوروز در ترکمنستان