غذاهاي ارگانيك سالم‌ترند يا غيرارگانيك؟
اصطلاح
ارگانيك به معني آلي و طبيعي است، كشت ارگانيك (بدون استفاده از مواد
شيميايي)، نوعي كشاورزي پايه است كه به مدت هزاران سال انجام شده است، اما
بعد از انقلاب صنعتي استفاده از روش‌هاي غيرارگانيك آغاز شد كه البته برخي
از آنها داراي عوارض جانبي جدي بودند. به عنوان نمونه كودهاي مصنوعي كه به
عنوان جزئي اساسي در كشاورزي صنعتي و در طول قرن هجدهم استفاده مي‌شدند،
ابتدا سوپرفسفات‌ها و سپس كودهاي برپايه آمونيوم بودند. اين كودهاي اوليه
علاوه بر ارزان و قوي بودن به آساني و در حجم زياد امكان نقل و انتقال
داشتند.
در دهه 1940، در پاسخ به صنعتي‌شدن كشاورزي، جنبشي در كشاورزي ارگانيك آغاز شد كه در واقع تجديد اين نوع از كشاورزي براي بازگرداندن تعادل از دست‌رفته در اثر رشد سريع تكنولوژي در كشورهاي در حال توسعه بود.
مواد غذايي ارگانيك به محصولاتي اطلاق مي‌شود كه در توليد آنها از روش‌هاي مصنوعي و شيميايي براي كوددهي، كنترل علف‌هاي هرز يا جلوگيري از بيماري‌هاي دام استفاده نشده است. طي 2 دهه گذشته، جهان به طور فزاينده‌‌اي به سوي سلامت و بهداشت محيط‌زيست سوق پيدا كرده و يكي از باورها براي داشتن محيط پاك‌تر و غذاي سالم‌تر، استفاده از محصولات ارگانيك است.
مواد غذايي ارگانيك چگونه توليد مي‌شوند؟
مواد غذايي ارگانيك بايد عاري از هرگونه مواد شيميايي و مصنوعي باشند.
پرهيز از استفاده از هرگونه مواد مصنوعي و شيميايي از آماده‌سازي زمين براي كشت آغاز مي‌شود. كشاورز نمي‌تواند از كودهاي سوختي استفاده كند يا به طور شيميايي مواد خاكش را تغيير دهد، همچنين مواد شيميايي براي مبارزه با آفات يا كنترل بيماري مجاز نيستند. در اين روش كشاورز مي‌تواند محصولاتش را با تركيبات يا روغن‌هاي حشره‌كش گياهي درمان كند، اما نمي‌تواند از اسپري‌هاي موجود در فروشگاه‌ها استفاده نمايد، مگر اين كه از نظر دارا بودن مواد آلي، گواهي شده باشند. موادغذايي ارگانيك نمي‌توانند به هيچ روشي از لحاظ ژنتيكي تغيير كنند. چرا كه در تغييرات ژنتيكي براي توليد گونه‌هاي مقاوم‌تر يا خوش طعم‌تر واريته‌هاي گياهي يا در پرورش دام براي ايجاد حيوانات دورگه، دستكاري و اصلاحات ژنتيكي صورت مي‌گيرد كه غير ارگانيك محسوب مي‌شود، در حالي كه در توليدات ارگانيك، تغييرات در گياهان يا پرورش دام، از طريق تكنيك‌هاي انتخابي پرورش و گرده‌افشاني دستي صورت مي‌گيرد. نكته مهم اين است كه مواد غذايي ارگانيك نمي‌توانند با مواد غذايي غيرارگانيك در تماس باشند. در واقع به منظور اطمينان از اين كه آفت‌كش‌ها يا ساير مواد شيميايي با محصولات ارگانيك تماس حاصل نكنند، اين محصولات بايد به طور جداگانه بسته‌بندي گرديده و حمل شوند.
مزيت‌هاي مواد غذايي ارگانيك
طرفداران مواد غذايي ارگانيك مي‌گويند اين محصولات سالم‌تر از توليدات مرسوم هستند زيرا دارا بودن مواد شيميايي كمتر، به معني سرطان‌زا بودن كمتر آنهاست، همچنين معتقدند اين‌گونه غذاها طعم بهتري دارند. تصور مي‌شود تنها حيواناتي كه منحصرا از محصولات آلي تغذيه مي‌شوند، مانند مرغ‌هاي خانگي يا گاو و گوسفندهاي تغذيه شده با علوفه براي انسان مقوي هستند؛ اگرچه اين مورد هميشه صدق نمي‌كند. مزرعه‌داران به طور معمول از آفت‌كش‌ها براي محافظت محصولاتشان در برابر انواع كپك‌ها، حشرات و بيماري‌ها استفاده مي‌كنند. اين در حالي است كه هنگامي كه اين آفت‌كش‌ها اسپري مي‌شوند، مي‌توانند روي محصول باقي بمانند به همين دليل برخي مردم مواد غذايي ارگانيك را براي محدود كردن تماس با اين باقيمانده‌ها خريداري مي‌كنند. از نقطه مقابل مقررات مواد غذايي ارگانيك، استفاده از افزودني‌هاي غذايي، كمك‌فرآيندها (موادي كه طي فرآيند استفاده مي‌شوند، اما مستقيما به غذا اضافه نمي‌شوند) و نيز مواد افزودني كه معمولا براي مواد غذايي غيرارگانيك استفاده مي‌شود، ازجمله نگهدارنده‌ها، شيرين‌كننده‌هاي مصنوعي، طعم‌ها و رنگ‌ها را ممنوع يا بشدت محدود نموده است. برخي از مردم مواد ارگانيك را به دلايل محيطي خريداري مي‌كنند. چراكه عمليات كشاورزي ارگانيك، با كاهش آلودگي آب و كيفيت خاك براي منفعت محيطي طراحي شده‌اند.
تفاوت بين مواد غذايي ارگانيك با غيرارگانيك در مغذي‌تر بودن آنها چندان ثابت نشده است. برخي از مواد غذايي كه نسبت به آلودگي‌هاي آفت‌كش‌ها حساس‌تر هستند، بهتر است به صورت ارگانيك خريداري شوند، ازجمله توت‌فرنگي، ذرت، موز، سيب، هلو و لوبيا سبز. در اين ميان غلات نيز با 6 تا 11 واحد مصرف در روز، خطرات بيشتري را در رابطه با دريافت سموم در انواع غيرارگانيك دارا هستند و از آنجا كه نوزادان به همه انواع سموم حساس‌تر از افراد بزرگسال هستند، غذاي كودك تا جايي كه امكان دارد، بهتر است به صورت ارگانيك تهيه شود. در مورد شير هم بايد گفت، شير ارگانيك اساسا شير تهيه شده از گاوهايي است كه از علوفه‌هاي سالم تغذيه شده‌اند. اين به آن معني است كه علاوه بر اين كه غذاي گاو كاملا عاري از مواد شيميايي بوده براي رشدش نيز از كودهاي سنتتيك استفاده نشده است. از سوي ديگر، شير از گاوهايي به دست آمده كه هيچ هورمون مصنوعي براي افزايش ميزان شيرشان دريافت نكرده‌اند. اين در حالي است كه شير معمولي به دليل اين كه از گاوهايي به دست آمده كه با علف‌هاي غني شده و رشد نموده با مواد شيميايي تغذيه كرده‌اند و خود نيز هورمون‌هاي افزايش‌دهنده شير را دريافت كرده‌اند، حاوي مقداري مواد شيميايي است كه احتمالا در مقايسه با محصولات ارگانيك مقادير مشخصي هستند. اين نوع شيرها مدت ماندگاري كوتاه‌تري دارد. بنابراين شيرهاي ارگانيك براي نوشيدن بخصوص در كودكان مطمئن‌تر هستند. بعلاوه شير ارگانيك، حاصل يك كشاورزي مسالمت‌آميز با محيط زيست است كه از رشد سالم ساير موجودات و حشرات حمايت مي‌كند. در مورد انواع گوشت‌ها و ماكيان ارگانيك نيز وضعيتي مشابه وجود دارد.
درجه‌بندي محصولات ارگانيك
اصطلاحاتي كه براي مواد غذايي ارگانيك استفاده مي‌شود، عبارتند از: 100 درصد ارگانيك براي محصولاتي كه به طور كامل از تركيبات آلي (طبيعي) تشكيل شده‌اند، اصطلاح ارگانيك براي محصولاتي كه 95 درصد متشكل از تركيبات آلي هستند، براي محصولاتي كه داراي حداقل 70 درصد مواد طبيعي باشند، اصطلاح توليد شده با مواد ارگانيك را به كار مي‌برند و مواد غذايي كه كمتر از 70 درصد مواد طبيعي داشته باشند، جزو محصولات ارگانيك محسوب نمي‌شوند.
در ايالات متحده، توليد محصولات ارگانيك براساس سيستمي است كه طبق قوانين 1990 فعاليت‌هاي توليدي مواد غذايي ارگانيك (OFPA) و قوانين فدرال كنترل مي‌شود.
معايب مواد غذايي ارگانيك
يكي
از نگراني‌هاي رايج درخصوص مواد غذايي ارگانيك، هزينه بالاي آنها نسبت به
محصولات غذايي غيرارگانيك است كه اين افزايش هزينه به دليل عمليات گران‌تر
كشاورزي، مقررات سخت دولتي و بازدهي كمتر محصول مي‌باشد. از ديگر معايب
اين‌گونه محصولات اين است كه در 5 درصد افراد ممكن است واكنش‌هاي آلرژيك
ايجاد كنند، چراكه حتي برخي از سموم طبيعي و ارگانيك نيز مانند ريسين و
استريكنين مي‌توانند عوارضي را براي مصرف‌كنندگان ايجاد كنند. همچنين
پروتئين برخي از مواد غذايي مانند بادام زميني، لوبياي سويا، تخم‌مرغ، شير
و صدف‌ها به مايعات هضمي مقاوم هستند. اين پروتئين‌ها به مدت طولاني در
روده باقي مانده و يك واكنش ايمني آلرژيك را در افراد حساس ايجاد مي‌كنند.
امروزه دانشمندان با اصلاحات ژنتيكي توانسته‌اند محصولات با آلرژي‌زايي كمتري توليد نمايند كه البته مغاير با ارگانيك بودن مواد غذايي است و به همين دليل نمي‌توان از اين اصلاحات ژنتيكي در محصولات ارگانيك بهره برد.
همچنين درخصوص مصرف مواد غذايي ارگانيك گاهي گزارشاتي مبني بر مسموميت‌هاي غذايي مانند مسموميت با گونه‌اي از اشرشياكلي در اسفناج تازه ديده شده، همچنين جوانه‌هاي لوبياي خام ارگانيك نيز چند بار موجب بروز سالمونلا در افراد گرديده است. در آزمايشاتي كه روي مواد غذايي خام ارگانيك صورت گرفته، سطح بالايي از باكتري‌هاي آنتروكوكسي كه يك نشانگر آلودگي مدفوعي است، مشاهده گرديده كه البته مدفوع به طور بارزي، ارگانيك‌ترين كود در طبيعت است. بنابراين آسان‌ترين راه براي اجتناب از مضرات اين‌گونه محصولات، عدم مصرف تمامي مواد غذايي غيرپروسس شده است كه تحت فرآيندهاي حرارتي براي از بين رفتن باكتري‌ها قرار نگرفته‌اند.
در مقايسه، كودهاي مصنوعي مورد استفاده در محصولات غيرارگانيك، آلودگي باكتريايي نداشته و باعث مسموميت غذايي نمي‌شوند و آلودگي باكتريايي مي‌تواند در مراحل بعدي فرآيند غذايي اتفاق بيفتد.
فروغ فلاح‌زاده
منابع: Mayoclinic/Deference between
مطالب مشابه :
غذاهاي ارگانيك سالم‌ترند يا غيرارگانيك؟
اصطلاح ارگانيك به معني آلي هاي گياهي يا در پرورش دام براي ايجاد حيوانات دورگه
غذای ارگانیک بهتره یا غیر ارگانیک؟
در دهه 1940، در پاسخ به صنعتي‌شدن كشاورزي، جنبشي در كشاورزي ارگانيك آغاز يا پرورش دام، از
کشاورزی ارگانیک -غذاهای ارگانیک(Organic farming-Organic foods)
2- خوراك ارگانيك: تغذيه دام و طيور بايد 100 و آفات می گرددو پرورش قهوه و کاکائو در زیر
مكمل گياهي دارويي براي دام و طيور
با توجه به رويكرد جهاني به سمت مواد غذايي ارگانيك و اين كه صنعت پرورش دام و طيور
کشاورزی ارگانیک
كشاورزي ارگانيك : براين از آنجايي كه سامانه پرورش دام در بسياري از مناطق كشاورزي خيز
کشاورزی ارگانیک
1- حيوانات ميبايستي حداكثر از روز دوم تولد به روش ارگانيك پرورش 6- استفاده هورمونها در دام
عناوين مشاغل خانگي کشاورزی ،دام ، طیور و زنبور عسل و...
1- پرورش دهنده اردك دام: 7-پرورش دهنده گاو 24- توليد و بسته بندي كودهاي ارگانيك.
برچسب :
پرورش دام ارگانيك