آشنایی با انواع سرم:

آشنایی با انواع سرم:

سرم ها جز مواد دارویی هستند که دارای ترکیبات متفاوت بوده و هر کدام از آنها برای بیماری خاصی مورد استفاده قرار می گیرند. سرم ها دارای ترکیبات آمینو اسیدی، کربوهیدراتی، الکترولیتی و …هستند .

ü ترکیب شیمیایی :

محلول نمکی

محلول قندی

محلول قندی نمکی

محلول های جایگزینی پلاسما

محلول های قلیایی

محلول های تغذیه ای

Ø محلول های تزریقی نمکی :

سرم نرمال سالین(سرم فیزیولوژیک) حاوی NaCL و ایزوتونیک(9/0 درصد) است .

pH محلول 7-4/5 می باشد. در حجم های ۵۰۰ و ۱۰۰۰ سی سی برای تزریق و شستشو بطور جداگانه بسته بندی شده اند .

● موارد استعمال :

- استفراغ هایی که آب بدن از دست میرود .

- نارسایی کلیه ها که سدیم از بدن از طریق کلیه دفع می شود .

- در دهیدراتاسیون ناشی ازکتو اسیدوز دیابتی

- در آلکالوز متابولیک به همراه KCL

- جایگزین برای ترشحات آسپیره شده از طریق ساکشن معده در بیماران جراحی شده

در مجموع میتوان به عنوان حلال مواد دارویی، شستشوی معده، شستشوی بینی وغرغره در تورم لوزه ها، شستشو و پانسمان زخم ها استفاده کرد .

● موارد منع مصرف :

در سوء تغذیه پیشرفته، که بیماران دچار ادم می گردند .

در نارسایی کبدی، قلبی، کلیوی همراه با ادم

در افزایش سدیم ( هیپرناترمی )

● عوارض جانبی:

اختلال آب و الکترولیت بدن، احتباس آب و ادم، هیپوکالمی، اسیدوز

قبل از تزریق فشار خون کنترل شود . تاریخ مصرف کنترل شود. در صورت وجود ذرات جامد در سرم از مصرف آن خودداری گردد.

Ø محلول تزریقی رینگر:

محلول تزریقی رینگر با غلظت ایزوتونیک حاوی 4 یون اساسی Na،CL ,K , Ca است.

· موارد مصرف:

در بیماران گاسترو آنتریت، شوک هیپوولمیک و جلوگیری از هیپوکالمی، جایگزین مایعات از دست رفته در حین عمل جراحی (در صورت نبودن رینگر لاکتات) و در تغذیه پارانترال کوتاه مدت به همراه سایر محلول ها.

· نکات قابل بررسی :

در صورت تغیر رنگ و کدر بودن محلول، منع مصرف دارد.

افزودن محلول هیپرتونیک بیکربنات سدیم به داخل رینگر ممنوع است. چون با کلسیم موجود در رینگر رسوب کلسیم می دهد.

ü رینگر لاکتات :

در بیمارانNPO استفاده می شود. این سرم حاوی , K , Ca Na،CL و لاکتات است.

· موارد مصرف :

لاکتات سبب قلیایی شدن ادرار و خون می شود. بنابراین جهت اسیدوز، اختلال تعادل آب و الکترولیت ها قبل و پس از جراحی، اسهال ، سوختگی و مسمومیت با داروهای اسیدی کاربرد دارد.

· موارد منع مصرف :

در کسانی که نارسایی کبدی، کلیوی، قلبی و هپاتیتی دارند، ممنوع است. در هیپوکلمی به علت اینکه لاکتات به بیکربنات تبدیل می شود و بیکربنات باعث انتقال پتاسیم از خارج به داخل و در نتیجه کاهش پتاسیم خون می شود منع مصرف دارد.

Ø محلول های تزریقی قندی:

ü سرم قندی (دکستروز 5%):

ایزوتونیک بوده، فاقد الکترولیت و در حجم های ۵۰۰ و ۱۰۰۰ سی سی وجود دارد .

· در مواقع NPO و همچنین در موارد زیر مورد استفاده است :

- تامین انرژی به دنبال فقر غذایی

- جراحی ها

- درمان دهیدراتاسیون

- الکلیسم های مزمن

- ورزش های طولانی مدت که گلوکز پلاسما کاهش می یابد .

- درمان back pain

ü سرم قندی 10%:

فاقد الکترولیت است و خاصیت دیورتیک دارد.

● موارد استفاده :

- تامین انرژی

- درمان هیپوگلیسمی

- بیماران نارسایی کلیوی

- مسمومیت با پتاسیم همراه با انسولین

- بیمار با تب

- ادم ریوی

ü سرم قندی ۲۰% و بالاتر:

کاملاً هیپرتونیک در بیماران آنوری ممنوع است .

· موارد استعمال :

شوک هیپوگلیسمی ، مسمومیت با آب ، ادم کلی .

· منع مصرف :

استفاده در اختلالات آب و الکترولیت به تنهایی ممنوع می باشد.

· نکات قابل توجه:

تزریق زیر جلدی به علت درناک بودن ممنوع است . قبل از تزریق فشار خون کنترل شود .

این محلول ها در افراد دیابتی به همراه انسولین باید مصرف شود .

Ø محلول های قندی – نمکی:

حاوی دکستروز 5 درصد و سدیم کلراید 9/0 درصد و ایزوتونیک است.

· موارد استعمال :

- تامین آب و الکترولیت های مورد نیاز

- گاستروآنتریت و مسمومیت ها .

· موارد منع مصرف :

بیماران تحت درمان با کورتون و دیابتی ممنوع است .

Ø سرم 3/1 و 3/2:

حاوی 3/1 (3/0 درصد) سدیم کلراید و 3/2(33/3 درصد) دکستروز است.

· موارد استعمال :

در افراد دیابتی ، نارسایی کلیوی ،کبدی و ،قلبی کاربرد دارد.

Ø دکستران ۴۰ :

ترکیبات آن شامل دکستروز و کلرید سدیم است و به عنوان جانشین پلاسمای خون به کار می رود.

کاربرد: شوک ناشی از خونریزی، سوختگی و جراحی

منع مصرف: در ادم ریوی و بیماران کلیوی.

Ø مانیتول 20%:

هیپرتونیک بوده و از قند مانوز با الکل بدست می آید . خاصیت دیورتیک دارد.

این دارو در درمان خیز مغزی برای کاهش فشار داخل جمجمه و کاهش فشار داخل چشم یا برای آماده کردن بیمار برای جراحی داخل چشم ، برای تسریع دفع ادراری مواد سالیسیلات، باربیتورات و لیتیم و جلوگیری از آسیب کلیوی ناشی از این دارو ها، جهت پیشگیری از همولیز در جراحی پروستات و برای اندازه گیری سرعت فیلتراسیون گلومرولی کلیه ها استفاده می شود.

· موارد منع مصرف :

اختلالات آب و الکترولیت، هماتوم داخل جمجمه ، شوک هیپوولمیک، نارسایی قلبی، هیپوتانسیون، هیپوناترمی، هیپرکالمی

· تداخل دارویی :

دیگوکسین و دیورتیک ها

● تجویز دارو:

- مانیتول تزریقی در معرض دمای پایین بلوری می شود باید بطری را در حمام آب داغ ۵۰ درجه یا مجاورت رادیاتور و شوفاژ قرار داده تا با دمای بدن متناسب گردد .

- قبل از تزریق از نظر داشتن بلور چک شود .

- قبل و بعد از تزریق فشار خون بیمار کنترل شود .

- به استثنای بیماران قلبی تزریق در مابقی بیماران سریع صورت گیرد .

- کنترل دفع ادراری بیماران پس از انفوزیون مانیتول بسیار اهمیت دارد. در صورت عدم ترشح ادرار حداقل - به میزان 30-50 سی سی در ساعت تزریق دوز بعدی مانیول ممنوع است .

- اگر بیمار در حین تزریق دچار واکنش آلرژیک گردد بهتر است بطور موقت تزریق سرم قطع گردد.

- تزریق مانیتول و ترانسفوزیون خون به طور همزمان با یک ست مشترک ممنوع است .

- نشت مانیتول به بافت های اطراف ممکن است منجر به ادم و نکروز بافتی گردد .

- مصرف در احتقان قلب و ریه ممنوع است .

Ø سرم آمینو اسیدی(aminogen):

· گروه درمانی این سرم تغذیه تزریقی و ماده کالری زا می باشد. اشکال دارویی آن به صورت آمینو اسید ۵% و ۱۰% است. ترکیبات آن شامل اسیدهای آمینه ضروری و غیر ضروری، نیتروژن و الکترولیت ها می باشد.

· موارد مصرف به صورت زیر می باشد:

آنسفالوپاتی کبدی در بیماران مبتلا به سیروز یا هپاتیت، تغذیه حمایتی، تکمیل و حفظ پروتئین بدن از راه تزریق وریدی برای تامین متابولیسم طبیعی و در مواردی که جذب معده – روده مختل باشد. مصرف همزمان اسیدهای آمینه با تتراسایکلین ممکن است اثرات حفظ کننده پروتئین ها را کاهش دهد .

Ø سرم کربوهیدراتی:

کربوهیدرات ها منابع کالری هستد و گروه درمانی این سرم تامین کننده نیاز غذایی می باشد. در درمان موقتی نارسایی گردش خون و شوک، زمانی که سایر فراورده های افزاینده حجم پلاسما در دسترس نباشد ،در ادم مغزی و بیماری کلیوی استفاده می شود . مواد این سرم به سرعت متابولیزه شده و منبع کالری و مایعات در بیمارانی که قادر به مصرف کافی آنها از دهان نیستند، می باشد . مصرف این سرم ممکن است منجر به کاهش ویتامین های گروه B شود . این سرم در کومای دیابتی منع مصرف دارد .

Ø سرم اینترا لیپید(intralipid یا lipovenous®):

گروه درمانی این سرم محلول غذایی برای تغذیه تام وریدی می باشد. این دارو که از روغن لوبیای سویا یا آفتابگردان تهیه می شود، مخلوطی از تری گلیسیرید های خنثی و عمدتا اسیدهای چرب به صورت امولسیون روغن در آب است. روغن سویا علاوه بر اسیدهای چرب حاوی امگا 3 و 6 است. این فراورده ها پس از متابولیزه شده به عنوان منبع انرژی در بدن مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین افزایش تولید گرما ، کاهش کسر تنفسی و افزایش مصرف اکسیژن را موجب می شود.

Ø سرم ژلاتین تعدیل یافته (هماکسل) :

از استخوان گاو نر در ساخت ان استفاده می شود و باید در یخچال نگه داری شود. گروه درمانی این سرم ، حجیم کننده پلاسما می‌باشد. این محلول حجیم کننده پلاسما در موارد شوک ناشی از کاهش حجم خون به علت خونریزی ، سوختگی ، التهاب لوزالمعده ، از دست رفتن آب و الکترولیتها در اثر استفراغ و اسهال مداوم ، بیماریهای غده فوق کلیوی و کلیه‌ها و اغمای دیابتی مصرف می‌شود. این سرم محلول حامل برای انسولین است و مورد منع مصرف کامل این دارو گزارش نشده است.

v نکاتی در مورد نحوۀ آماده کردن داروها و سرمها :

• شستشوی دستها قبل از آماده کردن و دادن هر نوع داروی تزریقی و خوراکی انجام شود.

• از نگهداری هرگونه داروی تزریقی در داخل سرنگ حتی در زمان کوتاه و در یخچال اکیداً خودداری گردد.

• هر نوع داروی تزریقی مورد استفاده جهت بیمار باید صرفاً در بالین بیمار در زمان تزریق آماده گردد و از حل نمودن دارو در اتاق کار باید جداً اجتناب شود.

• هر نوع داروی تزریقی باید فقط بوسیلۀ سرنگ مجزا کشیده شده یا حل گردد و در موقع کشیدن دارو به داخل سرنگ دقت شود که دست با بدنۀ پیستون تماس پیدا نکند.

• استفاده از سرنگ مشترک جهت آماده کردن یا حل کردن چند نوع داروی مختلف یا مشابه اکیداً ممنوع می باشد.

• جهت جلوگیری از آلودگی میکروبی، در مورد ویالهای تزریقی به شکل وریدی باید با یک سرنگ دارو حل شده و با سرنگی دیگر دارو به بیمار تزریق گردد.

• به نحوه و شرایط نگهداری دارو پس از حل شدن طبق دستور کارخانۀ سازنده بدقت توجه و عمل شود.

• داروهایی که پس از حل شدن براساس دستور کارخانۀ سازنده مجاز به نگهداری می باشند حتماً روی آنها تاریخ و ساعت درج شود.

• شرایط نگهداری داروها از قبیل حفظ دمای مناسب ، محافظت از نور و … بطور دقیق رعایت شود.

• چنانچه تجویز برخی از داروها نیاز به ملاحظات خاص نظیر محافظت مسیر تزریق از نور ، کنترل علائم حیاتی و … دارد حتماً اقدامات لازم انجام گردد.

• درب لاستیکی ویالهای تزریقی و محل وارد کردن ست سرم در سرمها به هیچ وجه استریل نمی باشد و باید با محلول ضدعفونی کنندۀ مناسب قبل از استفاده کردن ضد عفونی شود.

• از سوراخ کردن و زدن سوزن به محفظۀ پلاستیکی سرمهای تزریقی جهت افزایش سرعت تزریق و جلوگیری از جمع شدگی محفظۀ پلاستیکی که موجب ورود هوای غیر استریل محیط به محلول استریل داخل محفظه می شود اکیداً اجتناب و از ستهای سرم که مجهز به فیلتر می باشند جهت برطرف شدن این مشکل استفاده گردد.

آشنایی با انواع سرم:

مطالب مشابه :

انواع سرم های تزریقی

آشنایی با انواع سرم:

انواع سرم

اشنایی با انواع سرم

سرم های در مانی

آشنایی با انواع سرم:

سرم ها :

سرم تزریقی