تاریخچه نقشه کشی صنعتی
تاریخچه نقشه كشی صنعتیدر زمان های قدیم حتی سال های قبل از میلاد برای نشان دادن و معرفی قطعات و وسایل صنعتی از نقشه هایی استفاده می كرده اند كه بطور كامل گویا نبوده و از قواعدی كه همگان آن رادرك كنند بهره ای نداشته است ودر موقع نقشه خوانی با مشكلاتی روبرو می شوند تا اینكه آقای لئوناردو داوینچی نقاش و مجسمه ساز ایتالیایی (1459-1516) طراحی را ارائه نمود وطبق قواعدی جسم سه بعدی را روی صفحه ی دو بعدی با رسم تصاویر نشان داد كه دراین حال نقشه هاگویا تر وقابل فهم تر شد. سپس دانشمندان وریاضی دانان اروپایی فعالیت او را دنبال كردند تا اینكه گاسپارمانژ اهل فرانسه در سال 1798هندسه ترسیمی را معرفی نمود و این علم پایه و ریشه نقشه كشی صنعتی شد و امروزه از همان اصول استفاده می شود . نقشه کشی صنعتی و جایگاه آن در صنعت: نقشه کشی صنعتی همان زبان تکنیک یا زبان صنعت است .زبانی که تراوش فکر مهندسان و طراحان را به تصویر می کشد . مهارت نقشه خوانی و نقشه كشی در مهندسی مانند سواد خواندن و نوشتن می باشد. نقشه كشی در حقیقت نوعی زبان محاوره در علوم مهندسی می باشد كه اطلاعات مورد نیاز از یك قطعه، ماشین، سازه، و یا یك طرح را به روشنی و بدون ابهام بیان می كند. این اطلاعات شامل شكل هندسی، نحوه قرار گرفتن و اتصال اجزاء مختلف، مشخصات فیزیكی و هر گونه اطلاعات ضروری می باشد. بنابراین هر مهندس لازم است كه به این زبان مسلط باشد و بتواند به راحتی از طریق آن به تبادل اطلاعات با سایر مهندسین بپردازد. حداقل مهارت مورد نیاز برای یك مهندس نقشه خوانی است و البته توصیه می شود كه نقشه كشی را نه لزوما بطور حرفه ای نیز بداند. هر مقدار تسلط به نقشه خوانی و نقشه كشی بیشتر باشد، شخص سریعتر و راحت تر می تواند ایده های خود را به دیگران منتقل كند و ایده های دیگران را درك كند. درحقیقت نقشه حاوی تمام اطلاعات اعم ازاندازه قطعه ،جنس قطعه، مقدار پرداخت و یا هر سوال دیگری که ممکن است برای تراشکار هنگام تراش قطعه پیش بیاید می باشد(نتیجه می گیریم که یک تراشکار حرفه ای نیز باید علم نقشه کشی را بلد باشد ) درواقع می توان گفت که نقشه کشی در صنعت مانند پلی است که دفاتر طراحی را با کارگاه های ساخت و تولید مرتبط می سازد. استانداردها ی نقشه کشی : نخستین موسسه ملی استاندارد در سال1902در انگلستان وسپس در1916 در هلند و 1917 درآلمان تاسیس شد. بدنبال آن استاندارد DIN که استاندارد صنعتی آلمان است گسترش پیدا کرد، ودرزمینه نقشه کشی صنعتی فعالیت وسیعی آغاز شد. در سال 1926 اتحادیه ای متشکل از 20 موسسه استانداردملی ازکشورهای مختلف به نام اتحادیه بین المللی موسسات استانداردملی استاندارد ISO)) تشکیل شد ،اما با پیشرفت تکنولوژی و نیاز به ارتباط صنعتی بین شرکتها ، لزوم ایجادیک سازمان بین المللی استاندارد مورد توجه قرار گرفت و در سال 1947 سازمان ISO تشکیل شد وشروع به کار نمود . کشورایران در سال1332 اولین موسسه استاندارد خودرا تاسیس نمود ودرسال1360 به عضویت ISO درآمد. بعضا کشورهااز استانداردهای مخصوص به خوداستفاده می کنند ولی درکل می توان گفت که تفاوتی عمده با هم ندارند برای آشنایی بیشتر شما استانداردهای چندکشور(یا قاره )آورده شده است:استاندارد کشور یا قاره ................... علامت اختصار امریکا ….................................................... ANSI اروپا ....................................................... CE استرالیا ...................................................... SAA کانادا ....................................................... CSA ایران .......................................................... ISIRI انگلستان ..................................................... BSI ایتالیا .......................................................... UNI روسیه ....................................................... GOST ژاپن .......................................................... JISC فرانسه ........................................................ NFسرفصلهای نقشه کشی صنعتی برای مهندسی صنایع:سرفصل های نقشه کشی صنعتی نیز مانند کتاب ها بستگی به دانشگاه ها دارد ولی بطور می توان به عناوین زیر اشاره کرد: - مقدمه ای برنقشه کشی صنعتی وکاربردآن - معرفی صفحات اصلی تصویر و اصول رسم تصاویر - تعریف وترسیم تصویر یک جسم بر روی یک صفحه - را بطه هندسی بین تصاویر مختلف - رسم تصویر از روی مدلهای ساده - رسم تصویر یک جسم به کمک تصاویر معلوم آن - تعریف برش وقراردادهای مربوطه - برش و نیم برش ساده ٬برش ونیم برش شکسته و ... - تعریف تصویر مجسم و کاربرد آن وطبقه بندی تصاویر مجسم - تصویر مجسم قائم - تصویر مجسم مایل - تصویر مرکزی (پرسپکتیو) - اتصالات ونحوه رسم آنها - تقاطع خط با صفحه و تقاطع صفحه با صفحه و... - تعریف سطوح استانه ای و مخروطی و تقاطع خط وسطح با آنها - تفاطع سطوح دوارانی با هم - گسترش احجام - تصویر کمکی با استفاده از تغییر صفحه - رسم فنرها وچرخدنده ها - اندازه گیری صنعتی - علائم سطوح٬ تلرانس ها و انطباقات - اصول مرکب کردن نقشه ها - کاربرد کامپیوتر در نقشه کشی صنعتی کتاب های نقشه کشی صنعتی: اکثر اساتید دانشگاه های کشور به جای معرفی یک کتاب جزوه هایی را با توجه به سبک و سلیقه خود در اختیار دانشجویان قرار می دهند و ازآنها می خواهند که از آن جزوه بجای کتاب استفاده کنند. ولی اگر بخواهیم معروفترین و پرکاربردترین کتاب ها را معرفی کنیم باید از دو کتاب خوب نقشه کشی صنعتی 1و2جناب مهندس مرجانی انتشارات دانشگاه یزد که در دوجلد مجزا برای علاقه مندان تهیه شده است و دیگری کتاب تحسین برانگیز جناب دکتر حسین خوشکیش و مهندس حبیب اله حدادی که این کتاب نیز درانتشارات دانشگاه علم وصنعت ایران در دو جلد چاپ شده است نام برد. کتابهای نقشه کشی صنعتی ولی نژاد انتشارات طراح نیز از کتابهایی است که با توجه به اینکه بیشتر به نقشه خوانی تاکید دارد بیشتر مورد استفاده دانشجویان مهندسی صنایع است. البته علاقه مندان می توانند کتاب های نقشه کشی فنی و حرفه ای که بطور تقریبا کاملی بسیاری از مهمترین سرفصل های نقشه کشی صنعتی مهندسی صنایع را تحت پوشش قرار داده را نیز مورد مطالعه قراردهند. معرفی نرم افزارهای نقشه کشی صنعتی: امروزه استفاده از نرم افزارهای كامپیوتری را در اكثر قریب به اتفاق دفاتر طراحی مهندسی می توان مشاهده كرد به جرات می توان گفت دیگر از طراحی ونقشه های دستی خبری نیست . قطعات در محیط های نرم افزاری طراحی می شوند و مكانیزم انها قبل از ساخت نمونه واقعی در چنین محیط هایی شبیه سازی می شود و درحین عمل شبیه سازی عیوب طراحی مشخص می شود و در ننیجه بدون صرف هزینه ساخت می توان پس از حصول اطمینان از صحت طراحی شروع به ساخت نمونه واقعی و در نتیجه تولید محصول پرداخت . این امر باعث شده تا شكل بازار عرضه وفروش محصولات از حالت سنتی و نمایشگاهی رفته رفته به شكل الكترونیكی تبدیل شود. طراحی قطعات در محیط های نرم افزاری این امكان را فراهم می كند تا دو شركت سازنده در دونقطه جهان بتوانند براحتی بایكدیگر در امر ساخت یك محصول همكاری كنند. به طور مثال فرض كنید شركتی ایرانی به یك شركت چینی سفارش طراحی و ساخت یك قالب را می دهد استفاده از طراحی به كمك كامپیوتر باعث می شود كه شركت سازنده مدلی راكه می خواهد بسازد در اختیار شركت سفارش دهنده قرار می دهد پس از چندین بار رد وبدل پرونده های كامپیوتری در اخر با توافق طرفین نمونه واقعی ساخت و فرستاده می شود قبل از شروع به توضیح دستگاه طراحی شده توضیحاتی درباره چگونگی طراحی توسط كامپیوتر مفید است . چگونگی استفاده ازنرم افزارهای كامپیوتری بستگی به هدف نهایی طراح دارد. به عنوان مثال اگر هدف از طراحی صرفا مدل سازی وتهیه نقشه های صنعتی از مدل تهیه شده باشد. باید به سراغ نرم افزارهای مدل سازی رفت ولی امكان دارد شخص طراح بخواهد علاوه بر مدلسازی به كمك كامپیوتر به تحلیل و بررسی سینماتیكی یا دینامیكی یك مكانیزم بپردازد. انتخاب نرم افزارهای بسته به هدف طراح وابسته تسلط وی به آن نرم افزار دارد.نرم افزارهای متعددی قادر به عمل مدلسازی هستند كه از آن جمله می توان به solidworks Mechanical desktop AUTOCAD catiaوغیره. این نرم افزارها به نرم افزارهایCAD((computer aided design معروفند.هر كدام از این نرم افزارها در یك یا چند جنبه از طراحی نسبت به بقیه برتری دارند. حال ما در این قسمت به معرفی دو نرم افزار مهم نقشه كشی می پردازیم و تا حدودی شما را با امكانات آنها آشنا می كنیم. AUTO CAD این نرم افزار جزو محبوبترین و معروفترین نرم افزارهای نقشه كشی است و امروزه دیگر كسی وجود ندارد كه در رشته های همچون عمران ومكانیك (وحتی صنایع اگر در قسمتهایی از صنعت همچون قطعه سازی یا خودروسازی مشغول به كار گرفته شوید .) مشغول به كار یا تحصیل باشد ولی نرم افزار اتوكد را نشناسد. این نرم افزار تحت نسخه های مختلف توسط كمپانی Auto desk ارائه گردیده است كه می توان به قدیمی ترین نسخه های آن یعنی اتوكد 2.5 اشاره كرد.در این نرم افزار امكاناتی دراختیار كاربر قرار گرفته كه كاربر می تواند به سهولت ودر كمترین زمان ممكن انواع نقشه های دوبعدی و سه بعدی را ایجاد كند. البته باید خاطر نشان كرد كه با توجه به طراحی شدن نرم افزارهای پیشرفته دیگری در دنیای سه بعدی كه در قسمت فوق نیز به آنها آشاره شد کمتر كسی از امكانات سه بعدی اتوكد استفاده می كند . ولی هنوز نیز بی شك اتوكد یگانه نرم افزار نقشه كشی دوبعدی در كارخانجات صنعتی ومراكز عمرانی در ایران می باشد. Solidworks Solidworksاز قوی ترین نرم افزارهای موجود در زمیینه طراحی و مدل سازی قطعات صنعتی به شمار می رود . در این نرم افزار علاوه بر ایجاد مدل سازی سه بعدی از قطعات صنعتی ایجاد مجموعه های مونتاژ پیچیده متشكل از ده ها قطعه دیگر نیز به سادگی امكانپذیر می باشد . با استفاده از این نرم افزارها یك طراح صنعتی به راحتی می تواند از نماهای مختلف یك مدل سه بعدی نقشه های صنعتی تهیه نماید وبه همین منظور كلیه امكانات جانبی كه برای ایجاد نقشه های صنعتی مورد نیاز می باشد اعم از انواع استاندارد ها نمادهای ویژه اندازه گذاری و تلرانس گذاری هندسی فراهم شده است با ارائه ابزار 2D to 3Dاز نسخه 200plusبه بعد امكان تبدیل ترسیمات دو بعدی به مدل های سه بعدی نیز در این نرم افزار میسر شده است . مزیت ویژه solidworksبر دیگز نرم افزارهای مدل سازی كارایی بالا ودر عین حال سادگی كار با ان می باشد. این نرم افزار از همان المان های بصری و گرافیكی ویندوز جهت ارتباط با كاربر سود می برد و به همین علت كاربران ویندوز به سرعت با محیط كار زیبای آن انس می گیرند. امكان ورود پرونده های سایر نرم افزارهای طراحی نیز به محیط این نرم افزار فراهم شده است پس از ارائه ابزار 2D to 3Dبسیاری از كاربران نرم افزار های مخصوص ترسیمات دو بعدی نظیر AotoCAd از این نرم افزار جهت تبدیل ترسیمات دو بعدی خود به مدل های سه بعدی ستفاده می كنند. این ویژگی و بسیاری از از مزایای دیگر كه در این مجال كوتاه امكان بازگو كردن آنها نمی باشد باعث شده است كه اكنون شركت solidworks دامنه فعالیت خود را بیش از پیش گسترش داده و از طریق 230 نمایندگی به فروش محصولات خود در 70 كشور دنیا بپردازند. دانشجویان عزیز می توانند برای یادگیری هرچه بهتر این نرم افزار به كتاب كامل و جامع آقای Paul Tran ترجمه آقای مهدی عاصی لاهیجانی با عنوان كارگاه عملی solidworks از انتشارات كانون نشر علوم مراجعه كنند کاربرد نقشه کشی صنعتی در مهندسی صنایع : صنعت قطعه سازی در كشور ما شامل مجموعه ای پراكنده از واحدهای صنعتی كوچك می باشد. بسیاری از این واحدهای صنعتی دارای دانش مهندسی كافی نبوده و به صورت تجربی و سنتی كار تولید را انجام می دهند. در این واحدها كه عموما با مدیریت غیر علمی نیز اداره می شوند حتی از مهندسی مكانیك و متالورژی هم استفاده چندانی نمی شود چه برسد به مهندسی صنایع! دلیل وجود چنین صنایعی در داخل كشور محیط غیر رقابتی و ناسالم صنعت كشور است كه سبب می شود مسائلی غیر از مسائل فنی و كیفیت تولید در سودآوری واحدهای صنعتی دخالت داشته باشد. البته باید وجود صنعت كاران بدون تحصیلات دانشگاهی كه به صورت تجربی به تولید می پردازند نیز اشاره كرد. دلیل دیگر این مسأله كوچك بودن این واحدهای تولیدی می باشد كه به آنها اجازه نمی دهد یك كادر فنی-مهندسی قوی و كارآمد را در خود پرورش دهند. مهندس صنایع در صورتی كه حجم تولید از میزان خاصی فراتر برود، نقش خود را می تواند ایفا كند و در كارگاه های تولیدی كوچك اصولا پارامترهای زیادی برای بهینه سازی تولید وجود ندارد. اما در مورد واحدهای قطعه سازی با اندازه بزرگ و مدیریت علمی مهندسی صنایع در موارد زیر می تواند مؤثر باشد: برنامه ریزی تولید، برنامه ریزی پرسنلی، برنامه ریزی انبارداری، برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات، كنترل كیفی، یافتن موانع و مشكلات سودآوری كارخانه و رسیدن به راه حل هایی كه كارخانه بتواند به اهداف تولیدی خود دست یابد. به عنوان مثال مهندس صنایع باید میزان حجم تولید، ساعات كاری، تعداد شیفت های كاری، میزان انبار مواد اولیه و محصولات، ترتیب مراحل تولید، ترتیب چرخش كار و ... را طوری بهینه نماید كه به حداكثر بهره وری دسترسی پیدا كند، یعنی هزینه ها شامل هزینه سرمایه، هزینه پرسنلی، هزینه ماشین آلات، هزینه تعمیرات و ... را بتواند كاهش دهد و در عوض به تولید بیشتری دست پیدا كند. همچنین مهندس صنایع باید یك برنامه ریزی كامل برای تعمیرات ماشین آلات موجود در كارخانه ایجاد كند بطوری كه تعمیرات ماشین آلات در زمان های مشخص و برنامه ریزی شده انجام شود و قطعات یدكی مورد نیاز در زمان های مشخص فراهم گردد بطوری كه خرابی یك دستگاه سبب توقف بی مورد خط تولید و ضرر ناشی از عدم كاركرد نشود. مسأله دیگر كنترل كیفیت محصولات تولیدی جهت تضمین كیفیت كالا می باشد. البته شاید بعضی از کارهای فوق در هر کارخانه ای برای بهینه سازی نیاز باشد ولی مساله ای که بسیار مهم است این است که وقتی مهندسی بخواهد در یک کارخانه خودروسازی یک بهینه سازی کامل و جامع را انجام دهد و با تمام مهندسین مکانیک ومتالورژی و ... ارتباط برقرار کند اگر زبان نقشه کشی را بلد نباشد یعنی اینکه زبان صحبت کردن با آنها را بلد نیست ونمی تواند در حیطه کاری خود موفق باشد پس یک مهندس صنایع لااقل باید از نقشه خوانی سردر بیاورد و گرنه هیچ وقت نمی تواند بر سیستم تولیدی کارخانه تسلط کافی داشته باشد و آنطور که می خواهد امور را به جریان دراورده و کارخانه را اداره کند و بچرخاند!!! در این میان نقشه خوانی و یا طراحی فقط یك ابزار كوچك در دست مهندس است كه باید به آن مسلط باشد ولی به هیچ وجه كاری كه از مهندس صنایع انتظار می رود نقشه خوانی یا طراحی به طورحرفه ای وکامل (مانند یک مهندس نقشه کش ،یک طراح صنعتی یا یک مهندس مکانیک) نیست .بلکه در حدی که بتواند وظیفه ای که در بالا نیز به ان اشاره شد رابه نحواحسن انجام دهد. البته دانشجویان نباید نگران گستردگی مباحث نقشه كشی باشند و مقداری كار و تجربه در محیط های صنعتی تسلط كافی به نقشه خوانی را ایجاد می كند. از آقای عباس روحانی (دانشجوی دكترای مكانیك دانشگاه صنعتی شریف)و آقای سید علی حسینی یزدی (دانشجوی مهندسی مكانیك دانشگاه امیركبیر)به خاطر اطلاعاتی كه در مبحث نقشه كشی دراختیار ماقرار دادند تشكر وقدردانی می كنیم.
مطالب مشابه :
نقشه خوانی برق
برق صنعتی - نقشه خوانی برق - با سلام این جانب امین تاجی دانشجوی مهندسی برق صنعتی هستم.
علايم مورد نياز در نقشه خواني مدارات
برق صنعتي - علايم مورد نياز در نقشه خواني مدارات - آموزش برق صنعتي
دانلود جزوه آموزش نقشه کشی ونقشه خوانی صنعتی دانشگاه اصفهان
وبلاگ تخصصی مهندسی مکانیک - دانلود جزوه آموزش نقشه کشی ونقشه خوانی صنعتی دانشگاه اصفهان
نقشه کشی صنعتی
نقــــشه کشی صنــعتــِــی - نقشه کشی نداشته است ودر موقع نقشه خوانی با مشکلاتی روبرو می
تاریخچه نقشه کشی صنعتی
نقشه کشی صنعتی در این میان نقشه خوانی و یا طراحی فقط یك ابزار كوچك در دست مهندس است كه
نقشه خوانی در برق صنعتی
با جرات میتوان گفت زبان رشته برق صنعتی در مرحله اجراء نقشه فنی میباشد و در نتیجه کسی که به
طراحی صنعتی چیست؟
نقشه کشی صنعتی آن را درک کنند بهره ای نداشته است و در موقع نقشه خوانی با مشکلاتی روبرو
نقشه کشی صنعتی
کتاب های نقشه کشی صنعتی مهارت نقشه خوانی و نقشه كشی در مهندسی مانند سواد خواندن و نوشتن می
نقشه کشی صنعتی و جایگاه آن در صنعت
طراحی قطعات صنعتی - نقشه کشی صنعتی و مهارت نقشه خوانی و نقشه كشی در مهندسی مانند سواد
برچسب :
نقشه خوانی صنعتی