فنون ترجمه زبان عربی

فنون ترجمه زبان عربی

این فنون و اصول ترجمه را با زبانی ساده و رسا برای شاگردان خود و تمام دانش آموزان دبیرستانی و داوطلبان کنکور در سراسر کشور نگارش نموده ام.

(ولی برجی- ابهر)

بسیاری از دانش آموزان در آزمون های سراسری و امتحانات نهایی و داخلی گاهی در ترجمه عبارات و یا انتخاب گزینه درست مربوط به ترجمه دچار مشکل هستند، حال آن که با فراگیری اصول و فنون ترجمه که بنده غالبا در کلاس هایم از آن ها به عنوان کلیدهای طلایی ترجمه یاد می کنم، می توانند بر ترجمه متون و عبارات، احاطه بیشتری داشته باشند. البته یادگیری و افزایش دامنه لغات در به کارگیری این فنون ضروری می باشد. در این مجال می کوشم با زبانی ساده و رسا فنون ترجمه دوره دبیرستان را در بخش های مجزا به دانش آموزان دبیرستانی تقدیم نمایم:

1-هرگاه پس از اسم های اشاره (هؤلاء و اولئک) اسمی بیاید که دارای "ال" باشد هؤلاء و اولئک به صورت مفرد ترجمه می شوند در غیر این صورت به صیغه خودشان(این ها و آن ها) ترجمه خواهند شد.

هؤلاء المعلمون مجتهدونَ: این معلمان، کوشا هستند.

هولاء معلمونَ مجتهدونَ: این ها معلمان کوشایی هستند.

اولئک المعلمون مجتهدونَ:آن معلمان، کوشا هستند.

اولئک معلمون مجتهدونَ: آن ها معلمان کوشایی هستند.

*نکته- اسم دارای ال پس از اشاره ها از اعراب اسم اشاره تبعیت می کنند.

رأیتُ هؤلاءِ الطلابَ فی مدینة ابهر( الطلاب منصوب شده است چون هؤلاء مفعول و منصوب محلا می باشد.)

2- همه می دانیم که (سین و سوف) بر سر مضارع، معنی آن را آینده می کند اما همواره در کلاس هایم برای برخی شاگردان این سؤال مطرح بوده است که آینده منفی در زبان عربی چگونه ساخته می شود؟ دقت کنیم که حرف "لن" هرگاه بر سر مضارع بیاید آینده منفی ساخته می شود.

هم یَرحلونَ: آنها کوچ می کنند

هم لن یَرحلوا: آنها کوچ نخواهند کرد

*نکته- لن فعل مضارع را منصوب می کند.

3-هرگاه "قد" بر سر ماضی بیاید معمولا فعل ماضی به صورت ماضی نقلی ترجمه می شود اما قد بر سر مضارع اغلب برای تقلیل است یعنی در ترجمه آن از کلماتی چون ( گاهی) استفاده می کنیم.

قد عَزمنا أن نُشارکَ فی حفلته: تصمیم گرفته ایم که در جشن او شرکت کنیم.

قد تعملونَ لیلاً و نهاراً و لاتتعبونَ : گاهی شبانه روز کار می کنید و خسته نمی شوید.

4- حرف "لم" معنی مضارع را ماضی ساده منفی و گاهی ماضی نقلی منفی می کند و حرف "لما" هرگاه بر سر مضارع بیاید معنی آنرا ماضی نقلی منفی می کند که گاهی در ترجمه آن از کلمه "هنوز" نیز استفاده می شود.

لم یَکتشف الاُروبیّون قانونَ الجاذبیّة فی الحقیقة: در حقیقت، اروپایی ها قانون جاذبه را کشف نکردند.

نحن لما نخرج مِن دیارنا: ما هنوز از سرزمینمان خارج نشده ایم.

*نکته- لم و لما فعل مضارع را مجزوم می کنند.

*نکته- لما بر سر مضارع معمولا حرف جازمه است اما هرگاه بر سر فعل ماضی بیاید اسم محسوب شده و نقش آن مفعول فیه(ظرف زمان) می باشد و در ترجمه ی آن از کلماتی چون(وقتی که_ هنگامی که...) استفاده می کنیم.

5-حرف "أن" به معنی "که" هرگاه بر سر مضارع وارد شود فعل مضارع به صورت مضارع التزامی ترجمه می شود و حروف "حتی- لِ- کَی یا لِکَی" بر سر مضارع به معنی (تا- تااین که - برای این که) بوده و مضارع به صورت التزامی ترجمه می شود.

الطلابُ یتعلَّمونَ اللُغة العربیة لِکی یفهموا لُغةً حیّةً: دانش آموزان زبان عربی را می آموزند تا زبانی زنده را بفهمند.

حاوَلنا أن نُحقِّقَ غایاتِنا: کوشیدیم که هدف هایمان را محقق بسازیم.

*نکته- حروف "أن- حتی- لِ - کَی یا لکی" نیز مانند "لن" مضارع را منصوب می کنند.

6-همانطوری که می دانیم ادوات شرط (مَن- ما- إن- أینما- مهما و...) معمولا دو فعل مضارع بعد از خود را مجزوم می کنند که به فعل اول فعل شرط و به فعل دوم جواب شرط یا جزای شرط گفته می شود. فعل شرط همواره به صورت مضارع التزامی و جواب شرط به صورت مضارع اخباری ترجمه می شود.

إن تغتنموا الفرصة فی الحیاة تَصِلوا إلی هدفکم: اگر فرصت را در زندگی غنیمت بشمارید به هدفتان می رسید.

مَن یُساعِدنا نُساعِده: هرکس ما را یاری بکند او را یاری می کنیم.

7- این فن ترجمه را همیشه به یاد داشته باشید: هرگاه ادوات شرط بر سر فعل های ماضی وارد شود فعل ماضی به صورت مضارع ترجمه می شود.

یک مثال بسیار ساده:

مَن ذَهَبَ ندِمَ ( هر کس برود پشیمان می شود- ذهب و ندم هر دو ماضی هستند اما به صورت مضارع ترجمه شدند چون ادات شرط"مَن" قبل از آن ها آمده است.)

إن تَعَجَّبنا مِن کلامها حَزِنَت: اگر از سخن او تعجب بکنیم ناراحت می شود.

8-دقت کنیم که در تشخیص لام ناصبه و لام جازمه دچار اشتباه نشویم. لام جازمه(لِ) که لام امر نیز نامیده می شود بر سر صیغه های مضارع غایب و متکلم وارد شده و آن ها را مجزوم می نماید و اغلب در اول جمله می آید و در ترجمه آن معمولا از کلمه(باید) استفاده می کنیم اما لام ناصبه(لِ) مضارع را منصوب نموده و اغلب وسط جمله می آید و در ترجمه اش از کلماتی چون( تا- تا اینکه و برای این که) استفاده می شود. البته تسلط و توجه به ترجمه کلی عبارات ما را در تشخیص بهتر این دو لام بیشتر یاری می کند.

عَزمنا الیوم لِنجتهِد کثیرا: امروز تصمیم گرفتیم تا زیاد تلاش بکنیم(لام ناصبه)

لِنجتهد کثیرا: باید زیاد تلاش بکنیم(لام جازمه)

9- کاربرد لن(ناصبه- برای آینده منفی) و لم(جازمه- برای گذشته منفی) در عبارات و متون و محاورات عربی به قدری زیاد است که ضروری است برای ماندگاری آن در ذهن، مدام مرور شوند. عرب زبان ها گاهی هردو حرف را همزمان بر سر مضارع می آورند(البته از نظر اعراب دومی عمل می کند)

لم و لن نذهبَ : نرفتیم و نخواهیم رفت.

10- در زبان عربی معمولا برای ساختن زمان ماضی بعید، کانَ را قبل از فعل ماضی(با فاصله یا بدون فاصله) می آورند و گاهی بین آن دو حرف "قد" نیز به کار می رود. اما برای ساختن زمان ماضی استمراری، کانَ قبل از فعل مضارع(با فاصله یا بدون فاصله) به کار می رود.

کان اولئک المقاتلونَ قد إکتَسَبوا نَجاحاً کبیراً:آن رزمندگان موفقیت بزرگی را کسب کرده بودند.(ماضی بعید)

کُنّا جلسنا تحت شجرة الزیتون: زیر درخت زیتون نشسته بودیم.(ماضی بعید)

هم کانوا یتحدَّثونَ مع صدیقِهم : آنها با دوستشان صحبت می کردند.(ماضی استمراری)

بمَ کُنتم تفتخِرون أیها الناسُ؟! به چه چیزی افتخار می کردید ای مردم؟!(ماضی استمراری)

۱۱-همانطوری که می دانیم دو حرف "لیت به معنی کاش و لعلّ به معنی شاید" از حروف مشبهة بالفعل می باشند. اگر خبر این دو حرف به صورت فعل مضارع باشد این فعل مضارع به صورت مضارع التزامی ترجمه می شود.

لیت فریقَ "الإستقلال" ینتصرُ فی هذه المُباراة: کاش تیم استقلال در این مسابقه پیروز بشود.(مضارع التزامی)

لعلّ نادی "برسبولیس" یَخرجُ یوماً من هذه الأزمة: شاید باشگاه پرسپولیس روزی از این بحران خارج بشود. (مضارع التزامی)

ادامه دارد...

(کپی برداری و یا استفاده از مطلب در سایت ها، پایگاه های مجازی و... با ذکر منبع مجاز می باشد.)

فنون ترجمه زبان عربی

مطالب مشابه :

آموزش نحو

اختلاف ترجمه های قرآن بر اساس دستور زبان عربی و ساختار آن

فنون ترجمه زبان عربی

اثر ترجمه عربی بر واژگان و دستور زبان فارسی چیست؟

تأثیر ترجمه ی عربی در واژگان و دستور زبان فارسی

کاربردهای نادرست دستور زبان عربی در فارسی

شیوه های آموزش زبان عربی