مت‌فورمین (metformin) :

علایم اسیدوز لاکتیک شامل ضعف، افزایش خواب‌آلودگی، برادی‌کاردی، احساس سرما، درد عضلانی، درد اپی‌گاستر، احساس سبکی سر و از حال رفتن ناگهانی (غش) است.
همچنین در مواردی که بیمار به‌علت انجام کارهای تشخیصی رادیولوژی(مانند IVF یا سی‌تی اسکن با کنتراست) احتیاج به تزریق وریدی مواد حاجب دارد، باید مت‌فورمین موقتاً قطع شود.
همچنین گاه ممکن است مت‌فورمین سبب افت شدید قند خون (هیپوگلیسمی) شود. به‌همین خاطر همیشه یک منبع قند قابل دسترسی (مانند شیر یا آب پرتقال) باید در محل کار یا خانه وجود داشته باشد.
مت‌فورمین یک داروی خوراکی ضد دیابت است که به‌تنهایی به‌هیچ‌وجه برای افراد مبتلا به دیابت نوع I (وابسته به انسولین) مناسب نیست. البته اخیراً تحقیقاتی مبنی بر این‌که استفاده‌ی همزمان از مت‌فورمین باعث کاهش دوز مصرف انسولین می‌شود، گزارش شده ولی این موضوع صددرصد ثابت نشده است. مت‌فورمین همچنین کاربردهای دیگری (به‌طور مثال در درمان نازایی) دارد.

موارد احتیاط و منع مصرف:
در موارد نارسایی احتقانی قلب (CHF) احتمال بروز اسیدوز لاکتیک بیشتر است. همچنین افراد سالمند ریسک بالاتری برای ایجاد اسیدوز لاکتیک دارند و در این موارد تجویز مت‌فورمین باید با نهایت احتیاط انجام شود.
احتمال واکنش‌های آلرژیک به مت‌فورمین وجود دارد.
در موارد نارسایی کلیوی، کتواسیدوز دیابتیک، بیماری کبدی و سابقه‌ی بیماری قلبی استفاده از مت‌فورمین ممنوع است.
مت‌فورمین در طبقه‌بندی FDA (سازمان غذا و داروی ایالات متحده‌ی آمریکا) برای استفاده در زنان حامله جزو گروه B قرار دارد. در شیردهی نیز معتقدند که مت‌فورمین در شیر ترشح نمی‌شود اما هنوز بی‌خطر بودن آن برای نوزادان مادران شیرده ثابت نشده است.
مت‌فورمین نباید برای کودکان زیر ۱۰ سال استفاده شود. همچنین نوع آهسته‌رهش آن نباید زیر ۱۷ سال استفاده شود.

نکات مربوط به نحوه‌ی مصرف:
مصرف منظم مت‌فورمین در کنار سایر موارد شامل ورزش، رژیم غذایی مناسب و کنترل وزن می‌تواند بسیار موثر باشد. مت‌فورمین معمولاً همراه غذا استفاده می‌شود و بعضی از اشکال آن (نوع آهسته‌رهش یا XR) ممکن است فقط یک بار هنگام شام میل شود.
نوع آهسته‌رهش نباید پیش از قورت دادن جویده یا گاز زده شود زیرا شکسته شدن قرص ممکن است منجر به رها شدن مقدار زیادی از دارو در یک زمان کوتاه شود و احتمال ایجاد هیپوگلیسمی را بالا ببرد.
با استفاده از سنجش منظم قند، می‌توان به مقدار مطلوب مت‌فورمین و این‌که آیا این دارو به تنظیم قند خون کمک کرده است یا نه، پی برد. همچنین گاه لازم است در فواصل ویزیت بیمار، عملکرد کلیوی بیمار نیز با سنجش BUN و کراتینین مورد ارزیابی قرار گیرد.
نکته: در موارد بیماری شدید، مصدومیت یا انجام جراحی ممکن است مقدار نیاز به مت‌فورمین متفاوت باشد. گاه در این موارد لازم است پزشک برای دوره‌ای مصرف مت‌فورمین را قطع و از موارد جایگزین استفاده کند که در این موارد بهترین جانشین، انسولین تزریقی است.
هنگامی که یک وعده‌ی غذایی فراموش شود، هنگام ورزش شدید و نیز نوشیدن الکل باید دقت بیشتری انجام شود زیرا این موارد می‌توانند در همراهی با مصرف مت‌فورمین سبب تشدید هیپوگلیسی شوند.
در موارد کاهش قند خون باید منابع غنی از قند شامل آب پرتقال، ژل گلوکز، آب‌نبات یا شیر در دسترس باشد. در موارد هیپوگلیسمی شدید که شخص قادر به خوردن و آشامیدن نیست، باید از تزریق عضلانی گلوکاگون یا تزریق گلوکز وریدی استفاده شود.
در مواقعی که یک نوبت مت‌فورمین فراموش می‌شود، باید بلافاصله همراه با یک وعده‌ی غذایی سبک مصرف شود. در صورتی که به زمان وعده‌ی بعدی رسیده‌ایم، باید دوز قبلی را حذف کرد و هیچ‌گاه دوبرابر مصرف نشود.
نکته: الکل قند خون را کاهش داده و ریسک اسیدوز لاکتیک را بالا می‌برد به‌همین خاطر باید از نوشیدن الکل در هنگام مصرف مت‌فورمین اجتناب شود.

عوارض جانبی:
۱- عوارض خطرناک: ایجاد اسیدوز لاکتیک، آلرژی (کهیر، سختی تنفس، ورم کردن لب و صورت و زبان و حلق که بسیار خطرناک است)، تب و لرز و علایم شبه آنفلوانزا و افزایش سریع وزن. در چنین مواردی باید سریعاً مت‌فورمین را قطع کرد.
۲- عوارض کم‌اهمیت‌ ولی شایع‌تر: سردرد، درد عضلانی، ضعف، تهوع خفیف، استفراغ و اسهال، نفخ و درد معده.

تداخلات دارویی:
۱- داروهایی که در صورت استفاده‌ی همزمان با مت‌فورمین می‌توانند باعث ازدیاد قند خون شوند شامل ایزونیازید، دیورتیک‌ها، استروئیدها، فنوتیازین‌ها، داروهای تیروئیدی، OCP (قرص‌های خوراکی پیشگیری از حاملگی)، داروهای ضد تشنج، قرص‌های لاغری و داروهای ضد آسم، سرماخوردگی و ضد آلرژی‌اند.
۲- داروهایی که می‌توانند باعث کاهش قند خون شوند شامل سولفونامیدها (مانند کوتریموکسازول)، MAOIs (مهارکننده‌های آنزیم منوآمین اکسیداز)، بتابلوکرها و پروبنسید هستند.
۳- داروهایی که ممکن است با مت‌فورمین واکنش ناخوشایند ایجاد کنند شامل فورزماید، نیفدیپین، تریامترن- H، آمیلوراید، پروکسامین آمید، کینیدین، دیگوکسین، سایمتیدین، رانیتیدین، مورفین و وانکومایسین هستند.

متفورمین یک داروی خوراکی برای درمان دیابت نوع دو (دیابت غیروابسته به انسولین ) است . در این نوع بیماری قند، لوزالمعده نمی تواند انسولین کافی تولید کند تا سلول های بدن بتوانند غذایی را که می خورید مصرف کنند.

متفورمین از طریق کاهش تولید گلوکز (قند موجود در خون ) توسط کبد، کاهش جذب گلوکز از دستگاه گوارش ، و افزایش حساسیت بدن به انسولین ، قند خون را به طور ثابت و پس از غذا پایین می آورد. چون این دارو قند خون را پایین می آورد، ممکن است لازم باشد قند خونتان را به طور مرتب اندازه بگیرید تا ببینید دارو چقدر مؤثر است .

چگونگی مصرف:
متفورمین معمولاً ۲ یا ۳ نوبت در روز همراه با غذا خورده می شود. هیچگاه بیشتر از مقدار تجویز شده مصرف نکنید. از دستورات پزشکتان به دقت پیروی کنید. اگر یک نوبت را فراموش کردید ، به مجردی که آن را به یاد آوردید مصرفش کنید. اگر تقریباً موقع نوبت بعدی رسیده است ، نوبت فراموش شده را رها کرده ، به برنامه دارویی معمولتان بازگردید. مقدار دارو را دوبرابر نکنید. در حین مصرف متفورمین اگر بیش از همیشه ورزش کنید، مقدار زیادی مشروب الکلی بنوشید، یا کمتر از همیشه غذا بخورید، ممکن است دچار افت قند خون (هیپوگلیسمی ) شوید. علایم کاهش قند خون عبارتند از: احساس اضطراب ، تشویش ، لرزش بدن ، مشکل در تمرکز، ضعف ، خستگی ، عرق سرد، پوست رنگ پریده و سرد، گرسنگی ، خواب آلودگی ، ضربان قلب تند، سردرد، تهوع ، استفراغ ، درد شکمی ، گیجی ، تغییرات بینایی ، مشکل در راه رفتن ، عدم هوشیاری ، و تشنج . به مجردی که دچار این علایم شدید، چیزی حاوی قند بخورید یا بنوشید. منابع خوب و سریع قند عبارتند از: آب میوه ، عسل ، نوشابه غیررژیمی ، یا شربت قند. بعضی از بیماران قرص گلوکز یا آب نبات های قندی با خود همراه دارند. همچنین خوب است که قند خونتان را اندازه بگیرید تا اگر پایین است در اسرع وقت پزشکتان را مطلع سازید. اگر احساس می کنید دارید دچار کاهش هوشیاری یا تشنج می شوید، چیزی نخورید یا ننوشید (چرا که ممکن است دچار خفگی شوید)، بلکه بلافاصله تقاضای کمک پزشکی اورژانس نمایید. حتی اگر علایمتان با خوردن قند رفع شد نیز با پزشکتان تماس بگیرید؛ متفورمین قند خونتان را برای مدتی طولانی پایین می آورد و علایمتان ممکن است برگردد. اگر علایمتان بهبود نیافت از کسی بخواهید شما را به بخش اورژانس یک بیمارستان برساند.

هشدارها و عوارض جانبی:
در صورت بروز هریک از علایم زیر مصرف متفورمین را قطع کرده ، در اسرع وقت با پزشکتان تماس بگیرید: خستگی ، دردهای عضلانی ، تنگی نفس ، خواب آلودگی ، یا معده درد. این علایم نادرند ولی باید بلافاصله با پزشک در میان گذاشته شوند. این ها می توانند علایم اسیدوز لاکتیک باشند که اگرچه نادر است ولی اغلب کشنده می باشد. علایم خفیف تر و معمول تر عبارتند از: از دست دادن اشتها، تهوع ، استفراغ ، نفخ ، تولید گاز بیش از حد در روده ها، و اسهال . اگر این علایم مشکل ساز شدند با پزشکتان تماس بگیرید.

موارد احتیاط:

در صورت وجود هریک از موارد زیر پیش از مصرف متفورمین ، پزشکتان را مطلع سازید:

حساسیت به متفورمین یا هر نوع ماده غذایی ، نگهدارنده ، رنگ خوراکی یا دارو.
بارداری یا شیردهی .
مصرف داروهای دیگر، به ویژه الکل ؛ فوروسماید و تریامترن و دیگر داروهای مُدر؛ داروهای قلبی نظیر نیفدیپین ، دیگوکسین ، پروکاینامید، و کینیدین ؛ کینین ؛ سایمتیدین و رانیتیدین ؛ تریمتوپریم ؛ آمیلوراید؛ مورفین ؛ و وانکومایسین .
سابقه یا ابتلا به صرع ، مشکلات قلبی یا بیماری های کبدی یا کلیوی .
هنگام مصرف متفورمین توصیه می شود به طور منظم به پزشکتان مراجعه کنید تا بهبودتان را زیر نظر داشته باشد.
از برنامه غذایی توصیه شده توسط پزشکتان پیروی کنید. این برنامه معمولاً دارای یک تعادل در مقدار هیدرات های کربن ، چربی ها و پروتئین ها است . یک متخصص تغذیه به شما کمک خواهد کرد تا به وزن مناسب تان برسید و آن وزن را حفظ کنید. او برنامه وعده های غذایی و نوبت های میان وعده ای را به نحوی برنامه ریزی خواهد کرد که در تمامی ساعات روز انرژی لازم به بدنتان برسد. اگر نمی دانید با برنامه غذایی خود چه کنید، از یک متخصص تغذیه کمک بگیرید. برنامه غذایی شما در مهار بیماری قندتان نقش اساسی دارد.

هنگام مصرف متفورمین نباید پیش از هماهنگی با پزشکتان هر نوع داروی دیگر اعم از داروهای مجاز بدون نسخه و فراورده های گیاهی را مصرف کنید.
مشروبات الکلی بنوشید؛ که ممکن است خواب آلودگی و سرگیجه ناشی از دارو تشدید شود.
بهترین متفورمین ، متفورمین های کانادایی هستش که با نام آپو متفورمین می فروشند
وگرنه متفورمین های ایرانی با گچ تفاوت چندانی ندارند

متفورمین های ایرانی شركت داروسازي اسوه متفورمين 1000
دسته دارویی:
پايين آورنده قند خون

فارماكوكينتيك:
متفورمين به مقدار زيادي از روده كوچك جذب مي شود، اين دارو جذب گوارشي مناسبي دارد. متفورمين به پروتئين هاي پلاسما متصل نمي شود و دست نخورده از راه ادرار دفع مي گردد. نيمه عمر اين دارو حدود 2 ساعت است. حداكثر دوز مورد استفاده 5/2 گرم در روز است كه مي بايست در سه دوز منقسم و همراه با غذا استفاده گردد.

مكانيسم اثر:
متفورمين يك داروي پايين آورنده قند خون از دسته بي گوانيد مي باشد. اين دارو باعث آزادسازي انسولين از پانكراس نمي گردد، بنابراين برخلاف سولفونيل اوره ها باعث ايجاد هيپوگليسمي نمي شود. اين دارو تاثيري در ترشح گلوكاگون، كورتيزول، هورمون رشد و سوماتوستاتين ندارد. متفورمين از طريق كاهش توليد گلوكز كبدي و همچنين بهبود عملكرد انسولين در ماهيچه و بافت چربي منجر به كاهش گلوكز خون مي شود. همچنين متفورمين باعث كاهش جذب گلوكز از لومن دستگاه گوارش، افزايش گليكوليز و كاهش گلوكونئوژنز مي گردد. اين دارو سطح HbA1c را حدود 2% كاهش مي دهد. باعث افزايش وزن نمي شود و سطح تري گليسيريد پلاسما را 15 تا 20 درصد كاهش مي دهد.

موارد مصرف :
اين دارو در ديابت نوع II به تنهايي يا همراه با ساير داروهاي پايين آورنده قند خون خوراكي و يا انسولين مورد استفاده قرار مي گيرد. از جمله موارد مصرف ديگر آن، مي توان به سندرم تخمدان هاي پلي كيستيك (PCOS) و نيز درمان سندرم ليپوديستروفي ناشي از HIV اشاره كرد.

مقدار و نحوه تجويز:
ميزان دوز مصرفي اين دارو بسته به سطح گلوكز خون در بيماران ديابتي و همچنين بسته به وضعيت كليوي بيمار متفاوت است.
در بالغين: mg 500 دو بار در روز يا mg 850 يك بار در روز. دوزهاي 5/1 تا 2 گرم را مي توان در 2 دوزمنقسم تجويز كرد ولي دوزهاي بالاتر از 2 گرم بهتر است به منظور كاهش عوارض، در 3 دوز منقسم مورد استفاده قرار گيرد.
در افراد مسن: به علت كاهش عملكرد كليه مي بايست در تجويز دوز شروع و دوز نگهدارنده دقت زيادي به عمل آورد. بهتر است در افراد بالاي 80 سال استفاده نشود مگر اينكه عملكرد كليه كاملاٌ طبيعي باشد.

موارد منع مصرف:
حساسيت به متفورمين يا هر كدام از اجزاي فرمولاسيون، نارسايي كليه (كراتينين سرم بيشتر از 5/1 براي مردها و بيشتر از 4/1 براي خانم ها) و همچنين در موارد كاهش كليرنس كراتينين به هر دليلي (مانند شوك، MI و بيماري هاي متابوليك مزمن)، بيماري كبدي، سابقه قبلي لاكتواسيدوز، بيماري هيپوكسيك مزمن ريوي و نيز نارسايي قلبي كه نياز به درمان دارويي داشته باشد.

موارد احتياط:
به علت خطر لاكتواسيدوز، مصرف متفورمين بايد به صورت موقت، قبل از تجويز مواد حاجب داخل وريدي قطع گردد. همچنين تجويز دوباره اين دارو نبايد زودتر از 48 ساعت بعد از مصرف مواد حاجب صورت گيرد. بهتر است در افرادي كه سن بالاي 80 سال دارند، استفاده نشود مگر اينكه عملكرد كليه كاملاٌ طبيعي باشد. درصورتيكه سطح خوني لاكتات از mM 3 تجاوز كند، بهتر است كه متفورمين قطع شود. در شرايط MI و سپتي سمي بايد سريعاٌ مصرف متفورمين متوقف شود.

مصرف در بارداري و شيردهي:
اين دارو در دوران بارداري در گروه B قرار دارد ولي بهترين دارو براي كنترل قند خون در دوران بارداري، انسولين است. اين دارو در شير ترشح مي شود و تجويز آن در اين دوران توصيه نمي شود (اگر چه براساس اطلاعات موجود، اين دارو با شيردهي سازگار است و خطر كمي براي جنين دارد).

عوارض جانبي:
عوارض حاد متفورمين كه ميزان شيوع آن در حدود 20% است، عبارتند از تهوع، اسهال، استفراغ، طعم فلزي دهان. اين عوارض با افزايش تدريجي دوز و استفاده دارو همراه با غذا كاهش مي يابند. جذب گوارشي ويتامين B12 و اسيد فوليك با مصرف مزمن اين دارو كاهش مي يابد. از جمله عوارض ديگر
مي توان به آنمي مگالوبلاستيك، راش هاي جلدي، تنگي نفس، عفونتهاي دستگاه تنفسي فوقاني و نيز هيپوگليسمي اشاره كرد.

تداخلات دارويي :
داروهايي كه باعث افزايش قند خون مي شوند (OCP، گلوكوكورتيكوئيدها، فني توئين، ديورتيك ها، اسيد نيكوتينيك) باعث كاهش اثر متفورمين مي شوند. قرص سيرهيپوگليسمي را تشديد مي كند. همچنين داروهاي حاجب به علت افزايش ريسك لاكتواسيدوز با متفورمين بايد مورد توجه قرار بگيرند.
داروهاي كاتيوني (ديگوكسين، پروكائين آميد، ونكومايسين، مرفين، آميلورايد وكينيدين) كه توسط توبولهاي كليوي دفع مي شوند از طريق رقابت دردفع از طريق سيستم كليوي، پتانسيل تداخل با متفورمين را دارند.

مت‌فورمین (metformin) :

مطالب مشابه :

متفورمین

پرسش و پاسخ >>>>> ناباروری

متفورمین

کم کاری تیروئید و اقدام به بارداری

مت‌فورمین (metformin) :

قرص كلوميفن و بارداري

مدروکسی و متفورمین و اسپیرونولاکتون می خورم

متفورمین