کاهش مصرف انرژی در ساختمان ها، مقررات جدی گرفته نمی شود

اشاره: رشد فکری و دوراندیشی افراد جامعه ایرانی به گونه ای است که با تجزیه و تحلیل های علمی و منطقی و با دانایی محوری در کوتاه ترین زمان، با نگرش اسلامی ایرانی نسبت به آن چه را که باید طراحی و مدیریت کند، برنامه ریزی استراتژیک می کند. هوش ایرانی سرآمد است و دلیل آن باورهای مذهبی است که سرچشمه آن از قرآن و عترت در دل هر ایرانی نقش بسته است.هدف از طرح این بینش راهبردی، توجه به مدیریت انرژی و هر مدیریتی است که در لحظه به لحظه زندگی برای انسان حادث می شود، خواهد بود.از نظر شرعی برای ما مسلم است که اسراف حرام است و به هدر دادن سرمایه های ملی گناهی نابخشودنی است. لذا طرح بهینه سازی انرژی که متولیان آن مسکن و شهرسازی، سازمان نظام مهندسی و شهرداری است مطرح شده است.همه می دانند که بالاترین میزان سهم انرژی در بین بخش ها به بخش خانگی و تجاری اختصاص دارد و حدود ۴۰ درصد از کل انرژی در این بخش مصرف می شود. در نتیجه بهینه سازی مصرف سوخت در بخش ساختمان و مسکن بسیار منطقی و حیاتی خواهد بود. آنچه مسلم است به علت ارزان بودن انرژی در حال حاضر و پایین بودن نسبی سهم هزینه های انرژی به سایر هزینه ها در سبد هزینه خانوار، تاکنون در خصوص چگونگی مصرف انرژی در ساختمان و راه های کاهش مصرف آن اقدام اساسی و همه جانبه صورت نگرفته و مصرف بی رویه این نعمات الهی، ما را دچار اسراف کرده است. ضمن این که زیان اقتصادی آن با هدفمند ساختن یارانه به شدت ما را متوجه این مهم خواهد ساخت. به خطر انداختن محیط زیست، نسل آینده را از این موهبت بی نصیب خواهد ساخت. لذا برنامه ریزی استراتژیک برای صرفه جویی در مصرف انرژی در ساختمان های مسکونی، اداری و تجاری و ... از اهمیت ویژه ای برخوردار است.بر کسی پوشیده نیست که انرژی عامل تعیین کننده ای در معادلات سیاسی و اقتصادی کشورها در سطح بین الملل است.در سال ۸۸ که از سوی مقام معظم رهبری سال اصلاح الگوی مصرف نام گذاری شده است گروه گزارش خراسان رضوی قصد دارد در گزارش هایی به بررسی ابعاد و راه کارهای مرتبط با اصلاح الگوی مصرف در تمام بخش های مرتبط با زندگی روزمره هم استانی ها بپردازد. این گزارش به مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان و طرح بهینه سازی مصرف سوخت و انرژی در ساختمان ها اختصاص دارد. بهینه سازی چرا؟ همه کشورهای جهان، چه کشورهایی که تولیدکننده منابع انرژی هستند و حتی کشورهایی که برای تأمین نیازهای خود، انرژی را از دیگر تولیدکنندگان خریداری می کنند، بدون استثنا به فکر برنامه ریزی های استراتژیک در اجرای بهینه سازی مصرف انرژی شده و توانسته اند با کاهش مصرف انرژی، گام های موثری را برای روند رو به رشد تولیدات مختلف از جمله صنعت تولید ساختمان بردارند.مطالعات و بررسی ها نشان می دهد کشورهایی که واردکنندگان انرژی هستند، در بهینه سازی انرژی از ما پیشی گرفته اند. یعنی از ۳۰ سال پیش، راه و روش استفاده از انرژی را در همه مصرف کنندگان خود، چه مصرف کنندگان خانگی و چه مصرف کنندگان صنعتی تغییر داده اند و تولیدات صنعتی خود را با بهره گیری از دانش های مختلف به حداقل ها نزدیک می کنند. بد نیست بدانیم، در حال حاضر، مصرف انرژی در کشور ما ۷ برابر اروپا و ۱۷ برابر کشور ژاپن است. باور کنید این یک فاجعه است، به قول قدیمی ها جلوی ضرر را از هر کجا بگیری، منفعت حاصل می شود و پسندیده است. مبحث ۱۹ چیست؟ معاون اجرایی سازمان نظام مهندسی ساختمان استان خراسان رضوی درباره لزوم تغییر الگوی مصرف در ساختمان ها و رعایت استانداردهای لازم در زمینه انرژی به خراسان می گوید: به منظور رعایت استانداردهای ساختمان در زمینه انرژی، مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان با عنوان صرفه جویی در مصرف انرژی توسط وزارت مسکن و شهرسازی تدوین و اجرای آن در ساخت و سازهای کشور الزامی شده است.مهندس «اسماعیلی» می افزاید: مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان، مربوط به صرفه جویی مصرف انرژی در ساخت و ساز می شود که باید در مواردی شامل هرگونه عملیات ساختمانی نظیر تخریب، احداث بنا، تغییر در کاربری بنای موجود، توسعه بنا و تغییر اساسی و تقویت بنا اعمال شود.به گفته وی مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان در سال ۱۳۷۰ به تصویب هیئت وزیران رسید و اجرای آن در ساختمان های کشور الزامی شد. اگرچه این مبحث چندین بار بازنگری شده که آخرین آن در سال ۱۳۸۱ بوده ولی بعد از آن به کلیه ارگان های کشوری ابلاغ شده است.این مقام مسئول تصریح می کند: در حال حاضر اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان برای تمامی ساختمان های دولتی اجباری است و اجرای آن برای تمامی ساختمان های بخش خصوصی واقع در تهران و شهرهای تابعه از سال ۱۳۸۴ اجباری شده و برای ساختمان های واقع در سایر شهرها و استان ها مطابق یک برنامه زمان بندی شد که طبق این برنامه، در شهر مشهد برای تمامی ساختمان ها در سال ۱۳۸۶ الزامی می‌شد که متأسفانه از برنامه عقب هستیم و امیدواریم که با یک برنامه ریزی مدون، این عقب ماندگی جبران شود.عضو شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی کشور اظهار می دارد: تمام ساختمان هایی که در کشور ساخته می شوند، باید مقررات ملی ساختمان در آن ها رعایت شده باشد، براساس آن ضریب انتقال حرارت کلی هیچ ساختمانی نباید از حد استاندارد بالاتر باشد. این ضریب به طور مستقیم با میزان تلفات حرارتی ساختمان در ارتباط است.به گفته وی کمیته بند (د) ماده ۱۲۱ قانون برنامه سوم توسعه متشکل از نمایندگان وزرای کشور، نفت، صنایع و معادن، نیرو و رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور با مسئولیت وزیر مسکن و شهرسازی جدول زمان بندی اعمال ضوابط و مقررات مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان (صرفه جویی مصرف انرژی) را باتوجه به امکانات اقتصادی و کلیه نیروهای متخصص و مصالح مورد نیاز تنظیم و ابلاغ کرده است.یک کارشناس سازمان بهینه سازی مصرف سوخت نیز در گفت وگو با خراسان می گوید: انجام اقدامات بهینه سازی در ساختمان ها با اهداف کاهش مصرف سوخت، کاهش هزینه های پرداخت شده توسط مردم برای سوخت مصرفی، ایجاد شرایط مطلوب دمای ساختمان به دلیل بالا رفتن کیفیت ساخت بناها و کاهش آلودگی محیط زیست ناشی از مصرف سوخت های فسیلی انجام می شود.به گفته وی باتوجه به این که میزان مصرف انرژی در بخش خانگی و تجاری در کشور ما حدود ۴۰ درصد می باشد، چنانچه اقدامات بهینه سازی در ساختمان ها انجام نگیرد و طبق روال کنونی به مصرف ادامه دهیم، طی سال های ۱۳۸۱ الی ۱۳۹۰ به میزان ۷۰ میلیارد دلار مصرف سوخت خواهیم داشت.باتوجه به محاسبات انجام گرفته این میزان لطمه بزرگی به اقتصاد ملی وارد کرده و در حالت بحرانی امکان صادرات نفت خام نیز به وجود می آید. با انجام اقدامات بهینه سازی در بخش ساختمان و تنها طی سال های ۱۳۸۱ الی ۱۳۹۰ می توان مبلغ ۷۶ میلیارد دلار صرفه جویی کرد.وی تأکید می کند: اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان، مصرف سوخت ساختمان ها را تا ۵۰ درصد کاهش می دهد. مزایای این طرح مهندس «جواد داوودآبادی فراهانی» عضو شورای اسلامی شهر مقدس مشهد درباره لزوم بهینه سازی مصرف انرژی می گوید: اکثر مردم بر این تفکرند که اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان سبب افزایش هزینه های ساختمان می شود ولی این درحالی است که چنانچه این مبحث در ساختمان به درستی اجرا شود علاوه بر این که هزینه های اولیه ساخت را کاهش می دهد، باتوجه به صرفه جویی انجام شده در هزینه های بهره برداری و مصرف انرژی ساختمان، برای مصرف کننده سودآور نیز خواهد بود.به گفته وی با اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان، کمتر از ۵ درصد سبب افزایش هزینه های ساختمان در این قسمت می شود ولی از طرف دیگر ظرفیت سیستم گرمایش و سرمایش مورد نیاز ساختمان را می توان تا ۴۰ درصد نسبت به حالتی که این مبحث اجرا نمی شود، کوچک تر انتخاب کرد، که به نوبه خود کاهش زیاد هزینه ها را در این قسمت شامل می شود. بنابراین چنانچه در طراحی و ساخت ساختمان اصول اولیه مهندسی رعایت شود، علاوه بر ایجاد فضای مناسب برای زندگی ساکنان و افزایش سطح رفاه جامعه، سبب کاهش هزینه های اولیه نیز می شود.وی دیگر مزایای اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان را شامل:کمک به اقتصاد خانواده، افزایش رفاه نسبی در نتیجه مصرف صحیح انرژی، کمک به اقتصاد ملی، کاهش مصرف سوخت و در نتیجه کاهش آلودگی های ناشی از آن، امکان برقراری دمای ثابت در اتاق ها، تنظیم دمای دلخواه در اتاق ها به منظور تأمین شرایط آسایش، کاهش ظرفیت اولیه سیستم گرمایش و سرمایش تا ۴۰ درصد و کاهش استهلاک سیستم گرمایش و سرمایش اعلام کرده و می گوید: توزیع متعادل حرارت و امکان برقراری دماهای متفاوت در هر اتاق و حداقل ۵۰ درصد کاهش مصرف سوخت و هزینه های مربوطه از دیگر مزایای این طرح است. مصرف انرژی در ساختمان ها ساختمان به واسطه نوع مصالح مصرفی و چگونگی قرارگیری اجزای پوسته خارجی با محیط اطراف خود می تواند تبادل حرارتی کرده و دمای هوای داخل خود را تا مدتی حفظ کند. به دلیل این که همواره ساختمان با محیط اطراف خود مشغول تبادل دمایی است، در تابستان گرمای بیرون از طریق سقف، دیوارها و پنجره ها به داخل ساختمان نفوذ می کند و در زمستان هوای داخل ساختمان که با صرف هزینه و مصرف سوخت گرم شده است، از طریق پنجره ها، دیوارها، سقف و کف با بیرون تبادل حرارتی نموده و فضای داخل سرد می شود و ما دوباره باید برای گرم کردن آن سوخت مصرف کنیم.اقدامات بهینه سازی سعی بر آن دارند که این تبادل گرمایی بین فضای کنترل شده داخل ساختمان و فضای بیرون را به حداقل برسانند. به این ترتیب علاوه بر کم شدن مصرف انرژی، از آلودگی های محیط زیست نیز کاسته شده و منابع انرژی برای استفاده آیندگان حفظ می شود.به گفته «داوودآبادی» عضو شورای اسلامی شهر مشهد مواردی که در حال حاضر شرکت بهینه سازی مصرف سوخت با همکاری شهرداری، الزامی کرده و در قالب چک لیست عایق کاری حرارتی مورد بررسی قرار می گیرد، عبارتند از: عایق کاری حرارتی پوسته خارجی ساختمان شامل: عایق کاری حرارتی سقف نهایی و دیوارهایی که با محیط بیرون و یا فضاهایی که از نظر دمایی کنترل نمی شوند و کف های مجاور فضای باز یا سقف پیلوت الزامی است که مزیت های آن بسیار زیاد است. از جمله استفاده از عایق های حرارتی در پوسته خارجی، مصرف سوخت ساختمان را تا ۳۰ درصد کاهش داده و سالیانه معادل ۱۹ میلیارد ریال(با توجه به قیمت های یارانه ای سوخت) فقط در مناطق شهری صرفه جویی در مصرف سوخت حاصل می شود.عایق کاری کاراترین تکنیک به منظور استفاده هوشمندانه از انرژی است. یک منزل عایق کاری شده، در زمستان دما را ۵ درجه گرم تر و در تابستان ۱۰ درجه خنک تر نگه می دارد.انجام عایق کاری از آلودگی های صوتی نیز جلوگیری می کند.انواع عایق های حرارتی هم شامل:عایق های معدنی مانند پشم شیشه، پشم سنگ، عایق های پلیمری مانند پلی استایرن(یونولیت یا پلاستوفوم)، پلی یورتان(فوم)،عایق های اسفنجی سلول بسته نظیر EPDM، عایق های اندودمیکا و عایق های با تکنولوژی بتن سبک مطرح هستند.در مقررات مرتبط با مصرف انرژی در صنعت ساختمان نصب پنجره های دوجداره با قاب های upvc استاندارد یا آلومینیوم ترمال بریک یا چوبی، الزامی است.پنجره ها نقش مهمی در کیفیت زندگی و آسایش ساکنان ساختمان ها دارند، بنابراین در طراحی پنجره ها باید اندازه و جنس آن ها به صورتی باشد که ضمن بهره گیری مناسب از نور و گرمای خورشید و تامین روشنایی داخل ساختمان از نور خورشید، تلفات حرارتی نیز به حداقل برسد. با توجه به این که حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از اتلاف انرژی در ساختمان از طریق پنجره ها صورت گرفته و تلفات حرارتی پنجره های معمولی ۱۰ برابر پنجره های دوجداره می باشد، لذا بایستی جلوی هدر رفت انرژی را گرفت. استفاده از قاب های UPVC استاندارد یا آلومینیوم ترمال بریک یا چوبی به همراه دوجداره کردن شیشه و پر کردن آن با یک گاز بی اثر با ضریب انتقال حرارت پایین، می تواند یکی از راه های موثر در کاهش تلفات انرژی محسوب شود.در بیان مزایای پنجره های دوجداره و قاب های UPVC یا آلومینیوم ترمال بریک یا چوبی می توان به این موارد اشاره کرد: با استفاده از پنجره های دوجداره در ساختمان های مناطق شهری سالیانه حدود ۱۶۶ میلیارد ریال(با در نظر گرفتن قیمت های یارانه ای) صرفه جویی در پی خواهد داشت.استفاده از پنجره های دو جداره با قاب های استاندارد، مصرف انرژی در ساختمان را تا ۲۰ درصد کاهش می دهد.استفاده از پنجره های دو جداره با قاب های استاندارد، علاوه بر کاهش اتلاف حرارتی به عنوان عایق های صوتی نیز عملکرد موثری دارند.هم چنین قاب های UPVC یا آلومینیوم ترمال بریک مجهز به یراق آلات مناسب بوده که از اتلاف حرارت ناشی از نصب یراق آلات نامناسب جلوگیری می کند.از سوی دیگر کسب آسایش حرارتی و ایجاد محیطی آرام در ساختمان می تواند یکی از مهم ترین عوامل استفاده از پنجره های دوجداره با قاب های استاندارد باشد.عضو شورای اسلامی شهر مشهد درباره سایر موارد طرح شده در مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان که در ساختمان های موجود و ساخته شده قابلیت اجرایی دارد می گوید: برای انجام فرآیند ممیزی انرژی عایق کاری حرارتی کانال های هوا، لوله های تاسیسات و سیستم تولید آب گرم، کنترل و برنامه ریزی سیستم گرمایی شامل نصب سیستم های کنترل کننده موضعی دما نظیر شیرهای ترموستاتیک بر روی رادیاتورها، نصب سیستم های کنترل مرکزی هوشمند و مجهز به سنسور اندازه گیری دمای هوای محیط الزامی است.نصب سیستم های کنترل روشنایی شامل سیستم های کنترل فضاها، سیستم های کاهش میزان روشنایی و کنترل خاموش کردن روشنایی الزامی است و کنترل و برنامه ریزی سیستم تهویه و تعویض هوا نیز توصیه شده است.نصب سایبان ها برای کنترل میزان تابش آفتاب به سطوح نور گذر ساختمان و جهت گیری ساختمان به لحاظ میزان بهره مندی از نور خورشید نیز توصیه شده است. تشکیل دفتر در مشهد داوود آبادی از تشکیل دفتر مدیریت بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان در اواخر سال ۱۳۸۵ در شهرداری مشهد خبر داد و هدف از تشکیل دفتر بهینه سازی، تشکیل و راه اندازی گروهی جهت هدایت، اجرا و نظارت بر فعالیت های مرتبط با مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان و سایر فعالیت های بهینه سازی در مصرف انرژی در شهرداری اعلام کرد. وی می گوید: با توجه به اجباری شدن اجرای این مبحث در ساختمان ها، هدف از اجرای این بخش، تسریع در ایجاد ساختارهای لازمه در شهرداری قبل از اعلام نهایی قوانین مربوطه می باشد. این دفتر وظیفه دارد ضمن اطلاع رسانی در خصوص نحوه اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان، به نظارت بر حسن اجرای این قوانین در طراحی و ساخت بناهای جدید بپردازد. وی با بیان این که تلاش برای بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان ها از اهداف عمده این دفتر می باشد می افزاید: تمامی فعالیت هایی که می توانند به نوعی در بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان موثر باشند از قبیل: عایق کاری حرارتی ساختمان ها، عایق کاری تاسیسات مکانیکی، استفاده از تجهیزات با راندمان بالا و مصالح مرغوب مانند پنجره های دوجداره و طراحی مناسب بناها در راستای جلوگیری از اتلاف انرژی از اهم فعالیت های این مدیریت می باشد. همچنین این دفتر به عنوان رابط بین شرکت بهینه سازی مصرف سوخت و شهرداری، سیاست های کلی کشور در بخش کاهش مصرف انرژی در ساختمان ها را پی گیری خواهد کرد. وظیفه همگانی مهم ترین نکته آن است که مردم ما به ارزش منابع انرژی واقف هستند و می دانند که این گونه انرژی ها پایان پذیر است و درک کردند که چگونه باید از اتلاف این منابع جلوگیری کرد. از زمانی که چنین درک و باوری به وجود آمده است، انگیزه لازم برای تغییر روش های مصرف ایجاد شده است. آن چه دارای اهمیت است این که بار اصلی پیاده سازی بهینه سازی انرژی در صنعت ساختمان با طراحان و مهندسان محاسب است و نظارت آن با شهرداری است و شهروندان عزیز مصرف کنندگان این تولیدات هستند. لذا بر مسئولان اجرایی است که با جدیت به این مهم بپردازند و بیش از این شهروندان گرامی را به زحمت نیندازند و از مشکلات آتی اقتصادی، آن ها را رهایی بخشند.در نهایت هرگامی و هر اقدامی هر قدر هم کوچک باشد، ارزشمند و قابل تقدیر است و رضایت خداوند منان را در پی خواهد داشت.بیایید در سالی که از سوی ولی امر مسلمین به نام سال اصلاح الگوی مصرف نام گذاری شده است وظیفه همگانی خود را به نحو احسن انجام دهیم، هنوز هم دیر نیست، اگر قانون و مقررات تعریف شده را جدی بگیریم خیلی از مشکلات و نگرانی ها رفع خواهد شد.

بر گرفته از موسسه فرهنگي و هنري خراسان

کاهش مصرف انرژی در ساختمان ها، مقررات جدی گرفته نمی شود

مطالب مشابه :

دانلود مقالات و پروژه های مهندسی صنایع

مقالات مدیریت انرژی یا بهره وری انرژی

مدیریت مصرف انرژی و بهره وری انرژی

مدیرت مصرف انرژی برق

دانلود اسلاید آموزشی انرژی زمین گرمایی

سمینار پاورپوینت معرفی عایق های صنعتی

مدیریت بار و مصرف در سمت تقاضای انرژی الکترکی

فایل های مدیریت مصرف انرژی یا بهره وری انرژی (سری چهارم)

کاهش مصرف انرژی در ساختمان ها، مقررات جدی گرفته نمی شود