مارلیک گیلان :

مارلیک گیلان :

در اوسط هزاره ی دوم پیش از میلاد ، ایرانیان باستان با دستیابی به فناوری استخراج و ذوب آهن ، گام دیگری در جهت پیشرفت و توسعه ی خود برداشتند .

از این زمان تا اواسط هزاره ی اول پیش از میلاد ، غرب فلات ایران شاهد مهاجرت های وسیع و ورود اقوام و فرهنگ های جدید بود . کشف آثار بسیار نفیس از جنس طلا و نقره و همچنین سلاح ها و ابزار های آهنی و مفرغی ، بیانگر اوج هنرمندی مردم ساکن این ناحیه است که ظاهراً از ثروت قابل توجهی هم برخوردار بوده اند .

تپّه های مارلیک گیلان یکی از معروف ترین محوطه های باستانی این دوره است . در بالای این تپّه ها که در 14 کیلومتری شهرستان رودبار در استان گیلان قرار دارند ، بیش از 50 گور کشف شده است که داخل همه ی آنها اشیایی ارزشمند و منحصر به فردی چون پیکره ی سفالین انسان ، گاو کوهاندار و همچنین جام های زرّین و سیمین با نقوش قلم زنی شده بسیار زیبا قرار داشت .

از دیگر مناطق باستانی این دوره می توان به تپّه های املش ، کلاردشت ، عمارلو در استان گیلان ، تپّه ی حسنلو در استان آذربایجان غربی ، تپّه ی زیویه در استان کردستان و غار کلماکره در استان لرستان اشاره کرد . برخی از پژوهشگران معتقدند که از آنجا که این مناطق در مسیر ورود آریایی های مهاجر به ایران قرار داشته اند و قدمت آثار به دست آمده به همان دوران مربوط می شود ، احتمالاً ساکنان این مناطق اجداد مادها و هخامنشی ها بوده اند ؛ امّا از طرفی در دست نبودن کتیبه ای معتبر باعث شده است تا باستان شناسان نتوانند بطور قطع درباره ی هویت واقعی این آثار اظهار نظر کنند .

سفال مادر

محل کشف : قبرستانهای تپّه مارلیک گیلان

قدمت : حدود 800 پیش از میلاد

محل نگهداری : موزه ی آتور ساکلر شهر واشنگتن

ریتون سفالی گاو کوهاندار

محل کشف : قبرستانهای تپّه مارلیک گیلان

قدمت : حدود 800 پیش از میلاد

محل نگهداری : موزه ی آتور ساکلر شهر واشنگتن

ریتون سفالی گاو کوهاندار

محل کشف : گورستانهای تپّه مارلیک گیلان

قدمت : حدود 800 پیش از میلاد

محل نگهداری : فرانسه – موزه ی لوور پاریس

کوزه ی سفالی با دهانه ی لوله ای شکل

محل کشف : شمال غرب ایران

قدمت : هزاره ی اول پیش از میلاد

محل نگهداری : امریکا – گالری آتور ساکلر واشنگتن

جام زرّین مارلیک ، شاهکاری بی نظیر از هنر ایرانیان

بر روی این جام معروف ، پیکره ی چهار گاو بالدار در حالیکه ایستاده و به درختی تکیه داده اند حک شده است . نکته ی جالب در ساخت این جام این است که سر گاوها به جای پرچ شدن از خارج ، تنها از قلم زنی از داخل و با استفاده از طلای بدنه ساخته شده است .

قدمت : بین 800 تا 900 سال پیش از میلاد

محل نگهداری : تهران – موزه ی ایران باستان

جام زرّین حسنلو ( حسنلو شهر مستحکمی در اوایل هزاره ی اول پیش از میلاد در جنوب دریاچه ی ارومیه که در اثر حمله ی قومی ویران گر به آتش کشیده شده و ویران شد ، بود )

بر روی بدنه ی این جام معروف ، نقش های بسیار حک شده است که احتمالاً داستانی حماسی را روایت می کند . در ردیف بالایی ، ایزدی بالدار سوار بر گردونه ای که یک گاو نر آن را می کشد ؛ به سوی کاهنی در حال حرکت است که جامی در دست دارد و در این حال از دهان گاو ، رودی جاری است که احتمالاً نماد حیات است . در ردیف پایینی و زیر گردونه ی حیات ، پهلوانی در حال نبرد با موجودی نیمه انسان و نمه اژدها است . از تصاویر قلم زنی شده ی آن سوی جام می توان به ایزدهای شاخدار سوار بر ارابه ، کاهنی که در حال حمل قوچ های قربانی هستند ، پهلوانی که با گرز و کمان در دست دارد ، مردی که در حال رام کردن شیر است و پدر و مادری که در حال بازی با کودک خردسالشان هستند اشاره کرد .

قدمت : بین 800 تا 1200 سال پیش از میلاد

محل نگهداری : تهران – موزه ی ایران باستان

جام زرّین مارلیک با یک ردیف نقش برجسته ی غزال

قدمت : حدود 800 تا 900 سال پیش از میلاد

محل نگهداری : امریکا – موزه ی متروپولیتن نیویورک

جام زرّین مارلیک با نقش بر جسته ی گاو

قدمت : هزاره ی اول پیش از میلاد

محل نگهداری : ژاپن – موزه ی میهو

جام زرّین مارلیک با نقش بر جسته ی عقاب

قدمت : هزاره ی اول پیش از میلاد

محل نگهداری : ژاپن – موزه ی میهو

جام زرّین کلاردشت گیلان با یک ردیف نقش برجسته ی شیر

قدمت : حدود 800 سال پیش از میلاد

محل نگهداری : تهران - موزه ی ملی ایران باستان

جام زرّین با نقش اژدهای دو سر

محل کشف : گورستانهای تپّه مارلیک گیلان

محل نگهداری : فرانسه – موزه ی لوور پاریس

بازو بند پهلوانی با نقش شیر

محل کشف : گورستانهای تپّه مارلیک گیلان

محل نگهداری : فرانسه – موزه ی لوور پاریس

پلاک سیمین کلماکره ی لرستان

قدمت : نیمه ی نخست هزاره ی اول پیش از میلاد ( حدود 700 تا 800 سال پیش از میلاد )

روی این پلاک معروف نقش دو موجود اساطیری ( با سر انسان ، شاخ و بدن بز ، بال عقاب و دم شیر ) در حالی که روی سر ابوالهول ایستاده اند ، به چشم می خورد . سر این دو جانور رو پلاک پرچ شده و دور تا دور پلاک با نقش میوه ی درخت کاج تزﺌین شده است .

محل نگهداری : تهران - موزه ی ملی ایران باستان