دانش آموزان دوزبانه

نظام آموزشی و پیامدهای شناختی، عاطفی دو زبانگی

آموزش و پرورش فرایندی ارتباطی است. پایه های هر ارتباط را زبان تشکیل می دهد. زبان تنها وسیلة مۆثر در فرایند آموزش و پرورش است. بدون زبان ارتباطی میان افراد جامعه بر قرار نمی شود و بدون ارتباط آموزش و پرورش صورت نمی گیرد و بدون آموزش و پرورش انتقال میراث فرهنگی و تمدن بشری به نسل های بعدی امکان پذیر نیست.

آموزش و پرورش خانوادگی به عنوان نخستین مرحله تربیت انسان، در بطن ارتباطات خانوادگی تحقق می پذیرد. کودک در محیط خانوادگی- اجتماعی خود، زبان خاص خود را فرا می گیرد. زبانی که از بعد جامعه شناختی متنوع بوده و غنای واژگانی و دستوری آنها به ویژگی های فرهنگی و اجتماعی محیط رشد کودک بستگی دارد. ورود کودک به مدرسه یک حادثه است. چرا که مدرسه از لحاظ شکل و محتوا متفاوت از خانواده و محیط پیرامونی کودک است.

حال اگر زبان مدرسه نیز از زبان دانش آموز تفاوت زیاد داشته باشد، ابعاد این حادثه گسترده تر و آثار منفی آن در زندگی تحصیلی دانش آموزان بیشتر خواهد بود. هنگام ورود به مدرسة ابتدایی، زبان برای کودک از یک ارزش صرفاً «عملی» برخوردار است. او ترجیح می دهد تا زمانی که می تواند از زبان خود استفاده کند و اگر لازم باشد برای ارتباط با دوستان و جذب کردن همبازی هایش، زبان مادری خود را به کار برد. بنابراین، انگیزه کودک در استفاده از زبان، ایجاد ارتباط و یکپارچه شدن با همبازی هایش است. پاسخ این رفتار برقراری رابطة مستقیم با میدان ارتباطی کودک است. اگر این میدان (زمینه ارتباطی) ستیزهای باشد، در این صورت این انگیزه یا رفتار با مشکل مواجه شده و سبب بروز مشکلات ارتباطی و به دنبال آن ایجاد مانع در پیشرفت تحصیلی و رشد اجتماعی و عاطفی دانش آموزان خواهد شد.

اهمیت آموزش ابتدائی کودکان به زبان مادری آنان موضوع تحقیقات بسیاری بوده است. در سال 1929 میلادی، «دفتر بین المللی آموزش و پرورش» کنفرانسی در مورد آموزش و پرورش دو زبانه در لوکزامبورگ ترتیب داد که اولین کنفرانس علمی در این زمینه بود.

در آن زمان تقریبآً منابعی در این زمینه وجود نداشت. در مدت نیم قرن پس از این کنفرانس، کتاب های موجود در زمینه آموزش دو زبانه به بیش از بیست هزار عنوان رسیده است. نتایج کنفرانس لوکزامبورگ بیانگر این امر بود که آموزش به زبانی غیر از زبان مادری- خانوادگی، به رشد ذهنی و حتی رشد شخصیت کودک آسیب می رساند. یونسکو نیز بارها و با قاطعیت نیاز به ارتقای آموزش به زبان مادری و همچنین حق کودک را برای برخورداری از آموزش، قطع نظر از زبان او تأکید کرده است.

از نظر روانشناسی، آموزش به زبان مادری سبب درک بهتر مطالب می گردد و پیشرفت شناختی دانش آموزان را تأمین می کند.

از نظر اجتماعی سبب جذب راحت تر کودک در محیط اجتماعی خود می شود و به عنوان یک عنصر اصلی فرهنگی، او را در ارتباط با گذشته فرهنگی خود قرار می دهد. از نظر عاطفی، استفاده از زبان مادری در آموزش دانش آموزان سبب تداوم در استفاده از نمادهای زبان شناختی می شود و بدین ترتیب او را از گسستگی عاطفی ناشی از عدم استفاده از زبان مادری باز داشته، سبب بالا رفتن کمیت و کیفیت ارتباطات درون مدرسهای و درون کلاسی می شود و دانش آموزان را از ابزار اصلی تفکر یعنی ارتباط، برخوردار می کند.

دانش آموزان غیر فارسی زبان در بدو ورود به مدرسه، زبان مادری خود را که در یک فرایند پیچیده و در ارتباط مستقیم با محیط پیرامون خود فرا گرفته است، در برنامه فارسی پیدا نمی کنند. چون سازماندهی محتوا و انتقال برنامه درسی به دانش آموزان بر پایة زبان فارسی است که با مفاهیمی که بر اساس تجارب قبلی دانش آموز به زبان مادری حاصل گردیده است و برای او بار عاطفی نیز دارد، پیوند ندارد. در حالیکه ارتباط غیر رسمی درون مدرسهای میتواند خارج از کانال ارتباط رسمی به زبان مادری بر قرار شود. این چنین گسستگی میان زبان مدرسه و زبان مادری دانش آموزان، ارتباط بر پایه انگیزه فردی را با دشواری مواجه می کند. تعارض بین مدار ارتباطی محیط اجتماعی خانوادگی دانش آموز و مدار ارتباطی رسمی مدرسه هم کیفی است و هم کمی. کیفی است زیرا که دانش آموز غیر فارسی زبان در برابر زبانی قرار می گیرد که حاصل مجموعه، ویژگی های فرهنگ زیستی و خاص او نیست. کمی است زیرا از جنبه ی دستوری، واژگان و آواشناسی برای او نا آشناست. به عبارت دیگر بین زبان مدرسه و زبان دانش آموز شکاف پدید می آید.

وضعیت تحصیل دانش آموزان دو زبانه

برخی از محققان ادعا می کنند که برنامه های آموزشی دوزبانگی برای دانش آموزان نه تنها مضر نیست، بلکه این برنامه ها اغلب سودمند نیز هستند. با وجود اینکه افراد دوزبانه در استعدادهای زبانی با افراد یک زبانه یکسان بودند، اما در پیشرفت تحصیلی به نحو چشمگیری از آنها سبقت می جویند. مطالعات انجام شده درکانادا نشان می دهد که دوزبانگی سبب افزایش پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می گردد.

دوزبانگی و پیامدهای روانشناختی و آموزشگاهی :

تمام دانش آموزان ایرانی دارای هر زبان كه باشند به محض ورود به مدرسه خود را با زبان رسمی آموزش و پرورش مواجه می بینند. در مدرسه بدون توجه به این كه تا چه حد با زبان فارسی آشنایی دارد مجبور می شود به زبان فارسی بخواند. بنویسد. صحبت و حتی مفهوم سازی و فكر كند. وضعیت جدیدی دانش آموز در آن قرار می گیرد تأثیر ویژه ای بر وی می گذارد.

پیامدهای مربوط به سازگاری اجتماعی و عاطفی:

زبان وسیله ای برای برقراری ارتباط اجتماعی است و به فهم منظور دیگران كمك می كند و وسیله مۆثری برای انتقال پیام و منظور به دیگران به شمار می رود. اگر دانش آموزی در پیام رسانی و فهم منظور و پیغام دیگران با مشگل مواجه باشد رشد اجتماعی او به خطر می افتد. به همبن ترتیب دانش آموزان دو زبانه كه زبان همبازی هایشان متفاوت است دچار مشكلات عاطفی خوا هند شد.دانش آموزان دو زبانه ای كه در مدارس دانش آموزان عادی قرار می گیرند. به دلیل بیان متفاوت با سایرین یا بیان نا مناسب مطالب مورد تمسخر دیگران قرار می گیرند وپی آمد این وضع احساس خشم وافسردگی است. درچنین شرایطی که دانش آموز دو زبانه مورد بی مهری یا بی اعتنا یی همسالانش قرار می گیرد، بر خود پنداره ی او تأثیر می گذارد.

دو زبانگی وافت تحصیلی

افت تحصیلی به نو به ی خود به احساس حقارت. نا امیدی. بی انگیزگی ودلسرد ی می انجامد. همین ناسازگاری های عاطفی در مراحل بعد مجددأ موجب افزایش وادامه افت تحصیلی خواهد شد. طبق تحقیقاتی كه انجام شده پیشرقت تحصیلی دوزبانه ها را بیش دانش آموزان یك زبانه ارزشیابی كرده است. امكان دارد دو زبانگی به تضعیف ارتباط بین معلم وشاگرد منجر شود ونه تنها شاگرد بلكه معلم را هم در ناراحتی وشرایط دشواری قرار دهد.

دانش آموزان دوزبانه دوره ی ابتدایی، مخصوصاَ در پایه های اول و دوم ، به سبب پایین تربودن مرحله ی رشد ونداشتن تجربه ومفهوم سازه های ساده تر وضعیف تر، ممكن است بیش از سایرین درس معلم را درك نكند.

ازطرفی در صورت نفهمیدن مطلب، این دانش آموزان به دلیل كم رویی واحساس شرم، احتمال كمتری وجود دارد كه پرسش خودرا مطرح كنند وجویای حل مشكل خود شوند، نتیجه ی طبیعی افت تحصیلی است.

معایب:

1-وقتی شخص درحال یاد گیری موضوع جدیدی است، عناصر مربوط به دوموضوع با هم تداخل پیدا می كنند و گاه آموخته های پیشین مزاحم آموختن جدید می شود وگاه موضوع دوم مانع آموختن یا به یاد آوردن موضوع نخست می گردد.

2-كوشش دانش آموز برای تسلط یافتن بر دو زبان به جای یك زبان، باعث كاهش توانایی اودر یاد گیری چیزهای دیگری خواهد شد كاوی به دانستن آنها نیاز دارد.

محاسن:

1-فرد دوزبانه از دو زبان سود می جوید، در نتیجه د وابزار ذهنی در اختیار دارد. دوزبان بودن به ازدیاد توانای های با لقوه ی شخص منجر می شود.

2-آشنا ی كودك با دو زبان برای او یك امتیاز است اما كسب این امتیاز، باپرداختن بهای خواصی توأم است.

پیشنهادها ورهنمودهای كاربردی:

1-پیش از ورود در مدرسه،دوره های آمادگی دولتی مخصوص دوزبانه ها دایرشود وشرط ثبت نام در پایه اول دبستان داشتن گواهی از این مراكز باشد

2-تربیت معلمان ویژه

3-استفاده ازمعلمان بومی آن منطقه

4-در آموزش قبل از دبستان ،تأكید بر آموزش شفاهی و عملی باشد وازتصاویر، لوحه وسایر وسایل كمك آموزشی استفاده شود.

5-برگذاری وارایه آموزش های جبرانی ویژه دانش آموزان دوزبانه در پیشرفت تحصیلی این دانش آموزان مۆثرواقع می شود.

ارایه این برنامه های آموزشی ازطریق رسانه های گروهی، به خصوص صدا وسیما بیش ازهمه مفید ومۆثر است.

در مقاله بعدی به نحوه تدریس دانش آموزان دوزبانه خواهیم پرداخت .

دانش آموزان دوزبانه

نظام آموزشی و پیامدهای شناختی، عاطفی دو زبانگی

وضعیت تحصیل دانش آموزان دو زبانه

دوزبانگی و پیامدهای روانشناختی و آموزشگاهی :

پیامدهای مربوط به سازگاری اجتماعی و عاطفی:

دو زبانگی وافت تحصیلی

معایب:

محاسن:

پیشنهادها ورهنمودهای كاربردی:

تهیه : نسیم گوهری

مطالب مشابه :

مدارس دو زبانه ممنوع شد/ اعلام شهریه مصوب مدارس غیر دولتی

بررسی روش های آموزشی در مناطق دو زبانه

مدارس دو زبانه ممنوع شد/ اعلام شهریه مصوب مدارس غیر دولتی

مشكلات مناطق دو زبانه در تحصيل دانش آموزان

همایش دو زبانه

دانش آموزان دوزبانه

دانش آموزان دوزبانه

بررسي روش هاي آموزشي در مناطق دو زبانه

اثرات دو زبانگی بر پیشرفت تحصیلی