شیشه اوپال

اوپال
احتمالاً شما در منزلتان چند دست ديس و بشقاب اوپال داريد. اين نام برايتان آشنا نيست؟ اگر اوپال را نمي‌شناسيد، آركوپال را كه حتما شنيده‌ايد. بدنيست بدانيد كه <آرك> نام يك شركت معروف فرانسوي است كه اولين بار حدود 100 سال پيش ظروف اوپال را توليد كرد و به همين دليل در ايران ما اين ظروف را به نام آركوپال مي‌شناسيم. (همان طور كه ظروف بلور ساخت اين كارخانه در ايران به آركروك معروفند.) در مورد مشخصات اين جنس میشود گفت: <اوپال در واقع ماده‌اي است ميان شيشه و چيني. از شيشه زيباتر و نشكن است و از چيني سبك‌تر است، چون به مراتب نازك‌تر از چيني است.>
براي توليد اوپال از سيليس، آهك، شيشه خورده و كربنات سديم (مواد اوليه توليد شيشه) به همراه فلورايد و يا فلدسپات و كريوليت كه نوعي مواد معدني هستند، به عنوان مواد اوليه استفاده مي‌شود. اين مواد در دماي 1500-1600 درجه سانتيگراد ذوب مي‌شوند و سپس با استفاده از سيستم گريز از مركز، ظرف مورد نظر توليد مي‌شود. به دليل استفاده از همين سيستم گريز از مركز به جاي قالب و پرس است كه ظروف اوپال بسيار نازك‌تر و سبك‌تر از چيني‌ها هستند. به اين ترتيب ظروفي توليد مي‌شود كه در واقع شيشه‌اي هستند ولي به علت وجود ماده سفيدكننده‌اي مانند فلورايد حالت چيني به خود مي‌گيرند. اكثر اوپال‌ها با انجام يك عمليات حرارتي به اسم <آنيل> در مقابل حرارت مقاوم مي‌شوند و مي‌توان از آنها در ماكروفر استفاده كرد. نقش گل بر روي ظرف هم طي همين عمليات آنيل پخته مي‌شود. براي ايجاد اين نقوش از عكس برگردان يا استامپ كه رنگ‌هاي مقاوم در برابر درجه حرارت هستند، استفاده مي‌شود.
ماهانه يك تا 1/5 ميليارد تومان اوپال از فرانسه و امارات وارد ايران مي‌شود. اما در دنيا برخلاف ما ايراني‌ها اوپال‌ها را خيلي هم تحويل نمي‌گيرند و از اين ظروف در مراسم و ميهماني‌ها استفاده نمي‌شود. در اين موارد معمولا اين چيني‌ها هستند كه سر ميز غذا حاضرند. + نوشته شده در چهارشنبه بیست و چهارم فروردین 1390ساعت 11:8 توسط علیرضا حسینی | آرشیو نظرات

نقش کانی ها در صنعت شیشه زرگترین بخش بیشتر شیشه‌ها را سیلیس تشکیل می‌دهد. مواد جانبی را نیز به شیشه می‌افزایند. اکسید سدیم (Na2O) موجب کاهش دمای ذوب می‌گردد، ولی افزایش بیش از حد آن از مقاومت شیمیایی شیشه می‌کاهد. اکسید کلسیم (CaO) مقاومت شیمیایی و سایشی را در شیشه پایین می‌آورد. افزودن CaO به شیشه موجب تبلور آن می‌گردد و در نتیجه حالت اوپالین (کدر) به خود می‌گیرد.

برای افزودن مقاومت شیشه مقدار کمی اکسید آلومینیوم (Al2O3) و اکسید منیزیم (MgO) بر آن اضافه می‌کنند. دو عامل عمده در تشکیل شیشه نقش دارند که عبارتند از : غلظت مایع در محدوده خاصی از دمای محیط به سرعت افزایش می‌یابد و دمای ذوب باید به دمای محدوده افزایش غلظت باشد.

تقسیم بندی انواع شیشه‌ها بر اساس ترکیب شیمیایی و زمینه کاربرد آنها

شیشه معمولی : بیشترین تولید را این شیشه‌ها به خود اختصاص می‌دهند. مصارف عمده آنها در شیشه‌های در و پنجره ، بطریها ، ظروف شیشه‌ای ، لامپها و غیره است. ترکیب شیمیایی شیشه معمولی به شرح زیر است: (SiO2 70 درصد) ، (Na2O 15 درصد) ، (CaO 9 درصد)، (MgO 3 درصد) ، (Al2O3 2 درصد).
شیشه‌های بردار : در این شیشه‌ها از بین B2O3 به جای CaO استفاده می‌شود. ویژگیهای مهم این شیشه‌ها عبارت است از ضریب انبساط کم ، مقاومت شیمیایی و الکتریکی بالا و مقاومت در برابر شوکهای حرارتی. مصارف عمده این شیشه‌ها در ساخت لوازم آزمایشگاهی ، پزشکی ، ظروف آشپزخانه و شیشه‌های صنعتی است. شیشه پیرکس نوعی شیشه بردار است. ترکیب شیمیایی شیشه بردار بدین شرح است. (SiO2 71- 81 درصد) ، (Na2O 5.4- 6 درصد) ، (B2O3 10- 5.13 درصد) ، (Al2O3 2- 5 درصد).
شیشه‌های سربی : ضریب شکست این شیشه‌ها زیاد است و از اینرو آنها در ساخت انواع عدسی ، قطعات نوری و لامپ استفاده می‌شود. این شیشه حاوی 37 درصد اکسید سرب است که گاهی تا 92 درصد هم می رسد. شیشه های سربی‌ای که میزان اکسید سرب آنها بیشتر باشد برای پیشگیری از نفوذ پرتوهای رادیواکتیو و تهیه لامپهای الکترونیک بکار می‌روند.

شیشه‌های کوارتزی : این شیشه‌ها از کوارتز خالص ساخته می‌شوند. ایستایی گرمایی و شیمیایی آنها بالاست. ضریب انبساط آنها اندک است و بسیار شفاف هستند. این شیشه‌ها در ساختن منشور و پنجره‌های اپتیک بکار می‌روند.
سیلیکاتهای سدیم : این سیلیکاتها در آب محلول‌اند و به دلیل خاصیت چسبندگی شان به عنوان چسب بکار برده می‌شوند. ترکیب شیمیایی آنها به دو صورت Na2O.SiO2 و یا Na2O.4SiO2 است.
شیشه‌های فسفات‌دار : در این شیشه‌ها مقداری P2O5 جایگزین SiO2 شده است. از این شیشه‌ها برای عبور امواج فرابنفش استفاده می‌شود.
شیشه‌های اوپالین : این شیشه‌ها حاوی فلورین و آپاتیت هستند. ذوب شیشه عادی است، ولی به هنگام سرد شدن بلورهای کوچکی در آن متبلور می‌شوند. و بدین ترتیب خاصیت اوپالی در شیشه‌ها ایجاد می‌گردد.

صنعت شیشه

بطور کلی در صنعت شیشه حداکثر دمای مورد نیاز برای ذوب مواد اولیه 1600 درجه سانتیگراد است. ترکیب بیشتر شیشه‌ها در محدوده کوارتز ، کریستوبالیت و یا تریدیمیت قرار می‌گیرد. در صورتی که مواد اولیه با سیلیس بیشتر انتخاب شوند و یا این که کانیهای نا نقطه ذوب بالا در مواد اولیه موجود باشند، باید مواد تا 1600 درجه حرارت داده شوند. در دمای بالا با کاهش غلظت ، گاز CO2 به آسانی ماده مذاب را ترک کرده و ناخالصیها نیز ذوب می‌شوند و در نتیجه محصول شفاف و خالی از حباب و مواد ذوب نشده خواهد بود.

مواد اولیه شیشه

مهمترین مواد تشکیل دهنده شیشه شامل SiO2 ، CaO و Na2O است.

SiO2 : مهمترین منابع SiO2 ، ماسه‌های سیلیسی ، کوارتزیت و رگه‌های کوارتزی است. اکسیدهای آهن موجب رنگین شدن شیشه و کرومیت غالبا ذوب نمی‌شود و به صورت ناخالصی در شیشه باقی می‌ماند. ناخالصی آلومینیوم در ماسه سیلیسی موجب کاهش دمای ذوب و افزایش کیفیت شیشه می‌شود.
CaO : مهمترین منابع اولیه CaO ، سنگ آهک است. هر تن CaCO3 حاوی 560 کیلوگرم CaO و 440 کیلوگرم CO2 است. ناخالصیهای سنگ آهک شامل MgO ، FeO ، MnO ، کانیهای رسی و نودولهای چرت هستند. MgO با SiO2 برای ترکیبات خاص تشکیل دو مایع با حالت امولسیون را می‌دهد. محدوده این دو مایع با حالت امولسیون وسیعتر از محدوده دو مایع SiO2 - Na2O است. میزان MgO برای شیشه‌های مختلف متفاوت است و چنانچه سنگ آهک خالص باشد جهت تامین MgO مورد نیاز می‌توان از دولومیت استفاده نمود.
Na2O : مهمترین منابع تامین Na2O مورد نیاز شیشه عبارتند از کربنات سدیم Na2CO2 ، آبسیت و آلکالی فلدسپات ، نفلین سیانیت ، هر تن کربنات سدیم حاوی 580 کیلوگرم Na2O و 420 کیلوگرم CO2 است.
بوراکس : برای افزودن مقاومت شیمیایی و ضریب شکست در شیشه‌های مخصوص از بوراکس استفاده می‌کنند. باید دانست که بوراکس ، نقطه ذوب سیلیس را کاهش می‌دهد. در شیشه‌های نسوز مواد نسوز را بکار می‌گیرند.
مواد رنگی شیشه‌ها : هر یک از رنگهای ویژه توسط مواد شیمیایی آنها ، در شیشه ایجاد می‌شوند، رنگ سبز (Cr2O3) ، رنگ سبز تا زرد (CrO3)، رنگ آبی (CaO)، رنگ قرمز (CuO) و رنگ قهوه‌ای (Fe2O3). مواد بی رنگ کننده شیشه عبارت است از اکسید سلنیوم ، اکسید سدیم و اکسید نئومیوم.

شیشه اوپال

تقسیم بندی انواع شیشه‌ها بر اساس ترکیب شیمیایی و زمینه کاربرد آنها

صنعت شیشه

مواد اولیه شیشه

مطالب مشابه :

نفع تعاوني‌ها در واگذاري مسكن مهر به انبوه‌سازان اعلام شد

شیشه اوپال

نمایندگی دسینی عبدالرزاق

اشتغال پرسنل در شركت هاي شيشه

خلاقيت در كودكان

شب يلدا

بررسی کودکان استثنایی و مشکلات مربوط به آنها (قسمت اول)

حال و هوای کیف نو

عصاى سفـيد