درس پژوهی چیست ؟
هوالخالق
درس پژوهی :
مقدمه :
رویکردی برای توسعه دانش حرفه ای معلمان که از مدارس ابتدایی ژاپن مطرح و توسعه یافت . معلمان با حضور در گروههای کوچک با تشریک مساعی و با شرکت در جلسات هم اندیشی پیرامون اهداف و محتوای دروس ، به یک برنامه مقدماتی برای تدریس دست می یابند .
سپس با مشاهده اجرای برنامه و نقد آن ، فرصتی برای رشد فراهم می گردد . درس پژوهی ( پژوهش مشارکتی در کلاس درس ) است که توسعه حرفه ای معلمان را در بردارد . مهمترین مانع در توسعه حرفه ای معلمان ، فاصله ی بین نظریه ، عمل و عدم تشریک مساعی با معلمان در برگزاری دوره های آموزش معلمان است . بررسی جهانی اخیر در حوزه توسعه حرفه ای معلمان ، بیانگر رویکردهای نوینی مانند پژوهش مشارکتی در کلاس است که بیش از اقدامات گذشته در تلفیق نظریه وعمل توفیق یافته است . درس پژوهی به عنوان مدلی موثر برای ترویج و غنی سازی یادگیری در مدرسه نظر اندیشمندان بسیاری را برای تحول در آموزش جلب کرده است .
مفهوم درس پژوهی ( lesson study ) :
گروهی از معلمان موضوعی خاص از برنامه درسی را برمی گزینند. آنرا به عنوان واحدکار طراحی ، اجرا و ارزشیابی می کنند و از محصول آن در تدریس بهتر استفاده می برند. یکی از اعضای گروه برنامه را اجرا و دیگران در جهت رسیدن به الگوی مشترک آنرا نقد و اصلاح می کنند.
اهداف درس پژوهی :
الف1- گسترش فرهنگ یادگیری در مدارس 2-فراهم کردن محیط یادگیری معلمان از یکدیگر 3- ارتقا دانش حرفه ای معلمان 4- بازاندیشی در رفتار خود 5- مشارکت در تحول مستمر آموزش .
ب: 1- درس پژوهی مدلی اثربخش برای پژوهش در مدرسه 2- یادگیری چگونه از همدیگر بیاموزند 3- سهیم بودن در تجارب آموزشی و تربیتی یکدیگر4- بازاندیشی در رفتارهای آموزشی و رسیدن به راههای بهتر برای یاد دادن و یاد گرفتن 5- تولید دانش حرفه ای
پ: با درگیر ساختن معلمان در فرایند تبیین مساله ، طرح نقشه ، عمل ، مشاهده ، بازاندیشی (بازنگری) فرهنگ مشارکتی حرفه ای را ارتقا می دهد.
ت: کمک به تغییر در فرهنگییان مدرسه ، ایجاد و توسعه دادن محیطی انعطاف پذیر برای دستیابی به یادگیری سازمانی
ث: احساس کردن مسئولیت بیشتر در اداره مدرسه ، عاملی برای فراهم آوردن یادگیری از خود از طریق مشاهدهِ بازاندیشی در عملِ انجام شده و خود ارزیابی
ج: تشویق معلمان به همکاری با محققان در حمایت از ترویج فکر سیستماتیک و تفکر انتقادی ، توجه اصلی معلمان به فرایند یاد دهی ، یادگیری ، و ایجاد علاقه بیشتر معلمان در زمینه توجه به یادگیری شاگردان در کلاس درس
چ: کمک کردن در محیطی شوق انگیز و مسئوولانه به بهسازی فرهنگ مدرسه ، ارتقا ظرفیت خود برای تبدیل شدن از نقش آموزگار به یادگیرنده و رهبری فرایند یادگیری تغییر دهند. حمایت از رهبری آموزشی در ایجاد تفکر نوآورانه و غنی سازی یادگیری ، توسعه مهارتهای خود به عنوان رهبران تحول در مدرسه ، تولید دانش حرفه ای ،گسترش فرهنگ یادگیری ، رهبری اثربخش از طریق توسعه مشارکت ،همکاری و بازاندیشی گروهی .
ح: درک عمیق تر مدیران آموزشی از درس پژوهی ، بکارگیری استراتژی های اثربخش تر در ارتقای مدیریت آموزشی ،تغییریاددهنده به یادگیرنده ،تبدیل مدرسه از مکان آموزش به جایی برای یادگیری متحول می سازد ، مدرسه را به مثابه سازمان یادگیرنده بازسازی می کند.
مراحل درس پژوهی :
- 1- تبیین مساله و انتخاب موضوع
- o دانش آموزان در درک کدام مباحث و دروس مشکل دارند ؟
- o یافتن روشی برای انتقال یک مفهوم جدید در کلاس درس
- o یک سوال جزیی ( بهبود فهم دانش آموزان از چگونگی جمع کردن کسرهایی با مخرج های نامساوی )
الزامات تبیین مساله
- o طرح مبانی نظری موضوع
- o بهره گیری از یافته های پژوهشی
- o توجه به ویژگی ها و شرایط خاص مساله
- 2- برنامه ریزی درس پژوهی
- o اهداف
- o ضرورت و اهمیت پرداختن به موضوع (از طریق درس پژوهی )
- o کاربردهای عملی و نظری
- o تهیه و تدوین الگوی طرح درس (مبتنی بر روشهای فعال تدریس)
- o تعیین اعضای گروه (5نفر)وظایف و مسئولیت ها و نقش هریک
- o امکانات مورد نیاز برای مجری درس ،زمان انجام ،فیلمبردار،تعیین دبیر تیم و...
- o تهیه طرح درس توسط گروه
- 3- آموزش درس( بر اساس برنامه و طرح درس تنظیم شده انجام گردد )
- o تعیین تاریخ تدریس ، نشستن معلمان هنگام تدریس در عقب کلاس
- o انجام فیلمبرداری توسط یک نفر
- o یک نفر تدریس معلم را بر اساس طرح درس تعیین شده نظارت می کند.
- o یک نفر واکنش ها ، عملکرد دانش آموزان را زیر نظر دارد و ضمن تهیه گزارش میزان علاقه و فعالیت های آنان را زیر نظر دارد.
- 4- ارزشیابی تدریس و بازتاب تاثیر آن در برنامه ریزی مجدد درس
- o اظهار نظر معلم مجری طرح درس در مورد تدریس خود ،بیان نظر خود درباره ی چگونگی اجرای درس و مسائل عمده آن
- o بعد معلمان عضو گروه با دیدی انتقادی درباره ی قسمت هایی از درس که از نظر آنان مشکل داشته حرف می زنند.
- o تمرکز بر درس است نه معلمی که آنرا آموزش داده
- o درس محصول گروه است و همه اعضا در مورد نتیجه برنامه خود احساس مسئولیت می کنند و در واقع از خود انتقاد می کنند.
- o دبیر تیم تمام نقطه نظرات را یادداشت می کند.
- 5- تجدید نظر در تدریس
- o معلمان گروه درس پژوهی با توجه به مشاهدات و بازخوردها در درس تجدیدنظر می کنند(مواد آموزشی ، فعالیت ها، سوال ها و . . . )
- o یک سوال اساسی چگونه می توان برنامه را بهتر اجرا کرد ؟
- o با توجه به مشاهدات و یادداشت های معلمان ، واکنش های دانش آموزان و نظرات معلم مجری ،در طرح درس تجدید نظر می شود.
- o ممکن است ( روش تدریس ،فعالیت ها ، سوال ها، مسائل مطرح شده ، مواد و رسانه انتخاب شده یا همه اجزای درس ) تغییر کند تا در دور بعد تدریس نتایج بهتری عاید شود.
- 6- آموزش درس تجدید نظر شده
- o درس تجدید نظر شده یک بار دیگر با رفع نواقص و بر اساس اصلاحات انجام شده تدریس می گردد .
- o (تدریس نهایی)
این تدریس ممکن است توسط همان معلم و در همان کلاس یا توسط یکی دیگر از اعضای گروه و در همان کلاس یا در مکانی دیگر تدریس شود.
- o در این مرحله اعضای شورای معلمان در تدریس حضور دارند .(ممکن است تعداد معلمان و اعضای گروه بیشتر از دانش آموزان باشد.)
- 7- ارزشیابی و باز اندیشی
- o سوال این مرحله از درس پژوهی که در جلسه مطرح می شود . چه چیزی از درس پژوهی و اجرای آن آموخته شد ؟
- o یادگیری و فهم دانش آموزان و مساله ای که به خاطر آن پژوهش انجام شد در این مرحله بررسی می شود و تیم از خود می پرسند تا چه اندازه خوب عمل کردیم. بطور کلی میزان تحقق اهداف بیان می شود .
- o در این مرحله ممکن است از افرادی مانند معلمان مجرب ، مولفان کتب درسی ، اساتید دانشگاه ، انجمن های علمی مرتبط با موضوع درس پژوهی دعوت به عمل آید. همه اعضای شورای معلمان به همراه یک فرد متخصص خارج از مدرسه تدریس را نقد و بررسی و تغییراتی پیشنهاد می کنند.
8-سهیم شدن در نتایج و دستاوردها
- o نوشتن گزارش پایانی (تشریح فرایند درس پژوهی و یافته ها همراه با مستندات ، گزارش ها ، فیلم ها ، عکس ها ، صورت جلسات ، نقطه نظرات معلمان و دانش آموزان و اولیا )
- o بازدیدهای افراد متخصص و مسئولین .
- o بازدیدهای معلمان از مدارس یکدیگر .
- o تبادل تجربیات .
فهرست منابع و ماخذ
- 1- استیپانک و همکاران (1389) << درس پژوهی راهنمایی عملی برای مدیران و معلمان >> ( ترجمه رضا ساکی و داریوش مدنی ) تهران ، حکمت علوی ، چاپ اول
مطالب مشابه :
درس پژوهی- lesson syudy -دکتر ابوالفضل بختیاری
فرهنگ مدرسه - درس پژوهی- lesson syudy -دکتر ابوالفضل بختیاری - school culture - culture of education
درس پژوهی چیست ؟
گروه آموزشی پنجم و ششم کاشان - هوالخالق درس پژوهی : مقدمه : رویکردی برای توسعه دانش حرفه ای
درس پژوهی- علوم
جلسات درس پژوهی که توسط خانم زوبین ، کارشناس تحقیقات و پژوهش ناحیه 6 آ. پ استان خراسان رضوی
درس پژوهی 2
درس پژوهي شماره 2. رويكردي جديد در حوزه تعليم وتربيت درس پژوهي . مقدمه. درس پژوهی (Lesson Study
درس پژوهی
درس پژوهی: Lesson study. تعريف: درس پژوهی يك رويكرد توسعه ی حرفه ای است كه درآن معلمان با
نمونه طرح درس پژوهی
صورت جلسه اوّلیه ،تشکیل گروه درس پژوهی و تعیین موضوعات قابل بحث، برای اجرای درس پژوهی و
برچسب :
درس پژوهی