آشنایی با بسیج

بسمه تعالی

1-تعریف بسیج

از کلمه «بسیج» در لغت و اصطلاح تعاریف گوناگونی ارائه شده است که برای رعایت اختصار تعاریف زیر ارائه می شود:

تعریف لغوی بسیج:

در فرهنگ های معین، دهخدا و امید ، واژه بسیج به معانی زیر دلالت دارد:

« عزم و اراده – آماده ساختن نیروی نظامی یک کشور برای جنگ – آماده سفر شدن- اسباب و سازمان»

2-تعریف اصطلاحی بسیج

مقام معظم رهبری، حضرت آیت الله خامنه ای بسیج را به اشکال مختلف توصیف و تبیین کرده اند که به طور نمونه به برخی از آنها اشاره می شود:

«بسیج عبارت است از مجموعه ای که در آن پاکترین انسانها، فداکارترین و آماده بکارترین جوانان کشور در راه اهداف متعالی این ملت و برای به کمال و به خوشبختی رساندن این مردم جمع شده اند».

«بسیج یعنی حضور ناشی از ایمان و اخلاص و انگیزه دینی و ایمان صادقانه در هر میدانی که انسان احساس می کند کارایی و توانایی حضور در آن میدان را داراست. این معنای بسیج است».

در ماده 35 اساسنامه بسیج که به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده، عبارتست از:

«کلیه افراد کشور اعم از نظامی و داوطلب که بری دفاع ز نظام جمهوری اسلامی و اهداف انقلاب اسلامی و همچنین کمک به هنگام بلایا و حوادث غیرمترقبه آموزش دیده و سازماندهی می گردد و در زمان جنگ و صلح و مواقع اضطراری بکار می آید»

3-هدف از تشکیل بسیج

هدف از تشکیل بسیج عبارتست از:

«ایجاد توانایی های لازم در کلیه افراد معتقد به قانون اساسی و اهداف انقلاب اسلامی به منظور دفاع از کشور، نظام جمهوری اسلامی و نیز کمک به مردم به هنگام بروز بلای و حوادث غیر مترقبه با هماهنگی مراجع ذیربط».

4-بسیج در قرآن

در آیات متعددی از قرآن کریم به ضرورت بسیج و آمادگی مسلمانان برای مبارزه با دشمنان اشاره شده است که به برخی از انها اشاره می شود:

یا ایها الذین امنوا خذوا حذرکم فانفروا ثبات اوانفروا جمیعا

(ای کسانی که ایمان آورده اید، سلاح جنگ برگیرید و آنگاه دسته، دسته و یا همه به یکبار متفق برای جهاد بیرون روید)

واهدوالهم ما استطعتم من قوه و من رباط الخیل ترهبون به عدوالله و عدوکم

« و شما (ای مومنان) در مقام مبارزه با آن کافران خود را مهیا کنید تا آن حد که بتوانید از آذوقه و تسلیحات و آلات جنگی و اسبان سواری برای تهدید دشمنان خدا و دشمنان خودتان فراهم سازید».

5-بسیج از دیدگاه امام خمینی(ره)

برخی از فرمایشات حضرت امام خمینی «ره» درباره بسیج عبارتست از:

الف- «ائمه ما با همان دید الهی که داشتند، می خواستند که این ملتها را با هم بسیج کنند از راههای مختلف، اینها را یک پارچه کنند تا آسیب پذیر نباشند»

ب- « مملکت اسلامی باید همه اش نظامی باشد و تعلیمات نظامی داشته باشد»

پ- « اگر دفاع بر همه واجب شد، مقدمات دفاع هم باید عمل شود... اینطور نیست که واجب باشد بر ما که دفاع کنیم و ندانیم چه جور دفاع کنیم»

ت- « ارتش بیست میلیونی (بسیج) فرمول دفاع همه جانبه از انقلاب اسلامی است»

6-بسیج از دیدگاه مقام معظم رهبری

مقام معظم رهبری، حضرت آیت الله خامنه ای درباره بسیج فرمایشات متعدد و مفصلی دارند که برای نمونه به برخی از آنها اشاره می کنیم:

الف- « اگر بخواهیم انقلاب و کشور بیمه باشد و جمهوری اسلامی آسیب پذیر نباشد باید این شور و شوق، این حرکت عمومی و این بسیج عظیم نیروهای ملت را روز به روز تقویت کنیم»

ب- « بسیج باید با همان روحیه و شور و قدرت دوران جنگ باقی بماند و جوانان آموزش ببینند و ساماندهی شوند و آمادگی حضور پیدا کنند»

پ- « در دوران جنگ بسیج مال جنگ است، در دوران پشتیبانی مال پشتیبانی ، در دوران علم مال تحصیل و تدریس و در دوران سازندگی مال سازندگی است»

ت- «بسیج در جبهه های جنگ، در داخل شهرها و در پایگاه های مقاومت نشان داد که بهترین مدافع انقلاب اسلامی است، حتی دشمنان ما هم به این نکته اعتراف کرده اند»

ث- « بسیج یعنی حضور بهترین، با نشاط ترین و با ایمان ترین نیروی عظیم ملت در میدان هایی که برای منافع مالی ، برای اهداف والا، کشورشان به آنها نیاز دارد».

7-بسیج در صدر اسلام

اگرچه تاریخ تشکیل بسیج ( به عنوان یک سازمان متشکل از نیروهای مردمی) به بعد از انقلاب اسلامی در ایران مربوط مب شود لیکن قدمت آن به زمان پیامبر (ص) گرامی اسلام و امام علی (ع) بر می گردد. در بدو شکل گیری نظام اسلامی در صدر اسلام، همه مسلمانانی که از توان لازم برای شرکت در جنگ با دشمنان برخوردار بودند، در فراخوان های عمومی که پیش از جنگ با کفار صورت می گرفت، موظف می شدند تا سپاهیان اسلام را یاری دهند. با این فراخوانها و گرد آوردن مسلمانان، لشکر اسلام سازماندهی گردیده و آماده پیکار با دشمنان می شد و پس از شکست در جنگها و بازگشت به خانه و کاشانه خویش، مجددا به انجام کارهای روزمره خویش در هر حرفه ای که در جامعه داشتند می پرداختند. به مرور زمان و با شکل گیری و استقرار بیشتر نظام اسلامی و توسعه روز افزون آن، لشگریان ویژه ای برای حفاظت از حدود و ثغور مسلمین و شرکت در جنگها سازماندهی گردیده و به صورت اختصاصی به انجام وظایف امنیتی و رزمی می پرداختند. با این حال در صورت ضرورت، عموم مردم نیز برای شرکت در جنگها و کمک به سپاهیان اسلام فراخوانده می شدند. شرکت مسلمانان در بسیج عمومی در عرصه های مختلف صورت می پذیرفت که به نمونه هایی از آنها اشاره می شود:

الف- شرکت در جنگها

در صدر اسلام، اعلان بسیج عمومی برای شرکت داوطلبانه مسلمانان در جنگ در مسجد صورت می گرفت. بدین صورت که موذن در غیر وقت معمول اذان بر بالای مأذنه می رفت و اذان می گفت، این خود پیامی به مردم مسلمان بود که موضوع غیرممنتظره ای در پیش است. لذا دست از کارها می کشیدند و با عجله خود را به مسجد می رساندند.

ب- ساختن مسجد

پیامبر گرامی اسلام (ص) در بدو هجرت به مدینه، بر آن شدند تا پیش از انجام هرکاری، برای مسلمانان یک مرکز عمومی به نام مسجد بسازند تا کرهای آموزشی، پرورشی، سیاسی و قضایی در آنجا انجام گیرد و معبدی باشد تا مسلمانان در آنجا به هنگام نماز به ذکر خدا و یاد حق بپردازند. تمامی مسلمانان در ساختن مسجد و فراهم کردن وسایل ساختمانی شرکت کردند. حتی رسول خدا(ص) نیز مانند سایر مسلمانان از اطراف سنگ می آورد.

پ- احداث خندق

در سال پنجم هجرت نیروهای عرب مشکر و یهود، در نبردی که به جنگ احزاب معروف شد بر ضد اسلام بسیج شدند و با تشکیل دادن اتحادیه نظامی نیرومندیريال قریب به یک ماه مدینه را به محاصره در آوردند. سلمان فارسی که با فنون رزمی ایران آشنایی کامل داشت در جلسه شورایی که پیامبر (ص) تشکیل داد پیشنهاد حفر خندق را در نقاط آسیب پذیر داد تا دشمن نتواند از آن نقاط به داخل شهر نفوذ کند. پیشنهاد سلمان به اتفاق آرا تصویب شد و این طرح نقش موثری در صیانت و حفاظت از اسلام و مسلمانان داشت.

اجرای این طرح جز با بسیج عمومی مسلمانان (مهاجرین و انصار) که تعداد آنها بنا به نقل مشهور 3000 نفر بود میسر نمی گردید.

شرکت مسلمانان در بسیج عمومی در زمان پیامبر (ص) امام علی (ع) و ائمه اطهار(ع) جلوه های بسیار زیادی داشته است که برای رعایت اختصار از ذکر آنها خودداری می شود.

*بسیج در برخی کشورهای جهان

مطلعه نحوه سازماندهی و بسیج نظامی در تعدادی از کشورهای جهان که تجربیات موفقی در زمینه استفاده از نیروهای مردمی دارند موجب آشنایی بیشتر ما در این زمینه می شود که به برخی از آنها اشاره می شود:

الف- بسیج عمومی در روسیه (شوروی سابق)

در کشور روسیه، بسیج در زمان جنگ در دو مرحله خدمت نظام وظیفه و سازمان بسیج (احتیاط) صورت می گیرد . آموزش سربازان طی سه مرحله انجام می شود:

1- بین سنین 9 تا 14 سالگی به صورت داوطلب

2- در سن 15 سالگی آموزش مقدماتی در مدارس، کارخانجات، مزارع و...

3- آموزش ابتدای خدمت وظیفه

جوانان روسی در سن 17 سالگی خود را معرفی و ثبت نام می کنند و در سن 18 سالگی به خدمت اعزام می شوند. کلیه افراد روسی پس از خدمت وظیفه وارد مرحله احتیاط می شوند که این وضعیت تا 50 سالگی را شامل می شود. البته در سازمان احتیاط از آندسته زنانی که توانایی جسمی لازم را دارند نیز تا سن 40 سالگی استفاده می شود.

ب- بسیج ملی در سوئیس

در این کشور دفاع از استقلال، آزادی و تمامیت ارضی به نیروهای مردمی واگذار شده است. به طوری که مشارکت در امور دفاعی مردمی از جمله مهمترین اهداف و علائق ملت سوئیس به شمار می آید. این کشور قوانین نظامی و وظیفه ارتش را به نحوی تدوین کرده است تا به جی اینکه فراد مدت پیوسته ای مثلا دو سال در نیروهای مسلح خدمت بکنند این مدت را در زمانی حدود 30 سال طی می کنند و با فراخوانی سال یه سال و دیدن چند هفته آموزش، همواره آنان را در حالت آمادگی نگه می دارند.

در زمینه دفاع غیر نظامی، سوئیس از کارآیی بالایی برخوردار است، خدمت دفاع غیرنظامی برای تمام مردان سالم و توانا (20 تا 60 ساله) اجباری و ارتباطی با دمت نظام وظیه ندارد. پسران از سن 16 سالگی و زنان در این امر بسیج می شوند.

پ- ارتش آزادی بخش مردم چین

نیروهای مسلح مردمی (میلیشا) که چند صد میلیون نفر هستند، از کارگران و کشاورزان بین سنین 16 تا 50 سال تشکیل شده اند. حدود 30 تا 100 میلیون نفر از آنان که بین 18 تا 40 سال دارند، نیروهای اصلی را تشکیل می دهند که نسبت به سایر افراد آموزشهای نسبتا کاملتری می بینند و در هر سال برای گذراندن آموزش مدتی معین زیر نظر ارتش چین قرار می گیرند.

ت- بسیج نظامی در کره شمالی

سازمان ارتش مردمی کشور کره شمالی متشکل از همه افراد (اعم از پیر و جوان و زن و مرد) با ماموریتهای اجتماعی، فرهنگی ، اقتصادی، امنیتی و دفاعی می باشد.در سیستم بسیج نظامی کره شمالی گارد سرخ جوانان در بر گیرنده جوانان 14 تا 16 ساله است که هر سال دو ماه آموزش نظامی می بینند. سربازان پس از خاتمه خدمت سرباطی در قالب واحدهای مستقل رزمی با استعداد 260 نفر سازماندهی می شوند که اعضای این واحد در هر ماه 64 ساعت آموزش می بینند. با افزایش سن اعضای واحد مستقل رزمی، آنها به سازمان ذخیره بزرگتری بنام میلیشای سرخ کره (کارگری- دهقانی) می پیوندند که تا 50 سالگی ذخیره باقی می مانند.

نکته مهم در سازماندهی نیروی انسانی در کره شمالی استفاده از انگیزه های انقلابی، ملی، مادی و اجتماعی به عنوان ضمانت اجرایی حضور مردم در محل خدمت و آموزش است.

در برخورد با متخلفین، به جز تنبیهات و محرومیتها، تحمل فشار روحی و روانی ناشی از انتقاد همگانی و زیر پا گذاردن ارزش و فرهنگ جامعه از پیامدهای تخلف می باشد.

8-بسیج در ایران

نقطه آغاز روند شکل گیری بسیج در یاران، فرمایشات حضرت امام خمینی (ره) در چهارم آذماه 1358 بود. ایشان در بخشی از سخنانشان فرمودند:

«مملکت اسلامی باید همه اش نظامی باشد و تعلیماتش نظامی باشد. باید ملت ما جوانهایش مجهز باشند به همین جهاز و علاوه بر جهاز دینی و ایمانی که دارند، مجهز به جهازهای مادی و سلاحی هم باشند و یاد گرفته باشند. جوانها را یادشان بدهید، همه جا باید اینطور باشد که یک مملکتی بعد از چند سالی که 20 میلیون جوان دارد، بیست میلیون تفنگدار داشته باشد و یک چنین مملکتی آسیب پذیر نیست و الآن هم الحمدالله آسیب پذیر نیست.»

پس از این فرمان، اقدامات اولیه برای آموزشهای عمومی مورد نساز مردم آغاز شد و آحاد مدم نیز برای شرکت در بسیج عمومی اعلام آمادگی کردند.

به دنبال فرمان امام و تاکیدات ایشان، شورای انقلاب اسلامی در تاریخ 19/4/1359 تشکیل «سازمان بسیج ملی» را تصویب کرد تا این سازمان ضمن آموزش و سازماندهی همه افراد داوطلب، آنان را برای مقابله با هر گونه تهدید و تجاوز داخلی و خارجی آماده نماید.

در دی ماه 1359 با تصویب مجلس شورای اسلامی «سازمان بسیج ملی» به «واحد بسی مستضعفین» تغییر نام داد و در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ادغام شده و فرماندهی آن به سپاه واگذار شد. واحد بسیج مستضعین تا سال 1369 به کار خود ادامه می داد تا اینکه در این سال «نیروی مقاومت بسیج» جایگزین واحد بسیج شد و با ستادی مستقل به عنوان یکی از نیروهای پنجگانه سپاه مسئولیت انجام کلیه امور مربوط به بسیج را به عهده گرفت و هم اکنون نیز به کار خود ادامه می دهد.

9-فرهنگ بسیجی

مقام معظم رهبری، حضرت آیت ا... خامنه ای فرهنگ بسیجی را چنین بیان می کنند:

« فرهنگ بسیجی، فرهنگ معنویت است، فرهنگ شجاعت است، فرهنگ غیرت است، فرهنگ استقلال و آزادگی است. فرهنگ اسیر خواستهای حقیر نشدن است، خواستهای زندگی برای همه مهم است اما آنچه مهمتر است ارمانهاست، ارزشهاست، هدف است، آنها را باید مقدم داشت»

فرهنگ بسیجی نماد رفتاری نیروهای بسیجی است که به دنبال حفظ ارزشهای اسلامی و دینی در جامعه است. ارزشهای حاکم بر جامعه اسلامی حاصل تلاش، مجاهدت، ایثار و از خود گذشتگی مجاهدان به ویژه بسیجیان در صحنه های اجتماع و دفاعی است.

10-ویژگی های بسیجی

مهمترین ویژگی های یک بسیجی عبارتند از:

الف- ایمان به خدا:

بسیجی ایمان به خدا دارد، در مقابل او خاضع و خاشع است، عشق به خدا دارد، کارها را برای ارضای خدا انجام می دهد و رفتارهایش رنگ خدایی دارد.

ایمان به خدا مهمترین ویژگی بسیجی است. ایمان به خدا منشا سایر ویژگی های بسیجیان است و تبعا اگر این ویژگی نباشد ایثار و از خود گذشتگی بسیجی مفهومی ندارد.

حضرت امام خمینی(ره) می فرمایند:

« باید جوانان ما بدانند تا معنویت و عقیده به توحید و معاد در کسی نباشد، محال است از خود بگذرد و در فکر امت باشد»

ب - تقوی الهی:

تقوی در اصطلاح دینی به معنای خویشتن داری از انجام گناه و مبادرت به انجام واجبات است. خداوند متعال در آیه 194 سوره بقره می فرمایند: «پرهیزکار باشید و بدانید خداوند با پرهیزکاران است». امام صادق (ع) نیز می فرمایند « تقوی آن است که خداوند تو را در جی که امر کرده است غایب نبیند و در جایی که نهی کرده است مشاهده نکند»

تقوی یکی از اصلی ترین ویژگی های هر بسیجی است و خداوند متعال و اولیای الهای به رعایت آن دستور اکید داده اند.

پ- ایثار و از خود گذشتگی

بسیجی بر آورده ساختن نیازهای جامعه و سایر افراد را بر خواست خود ترجیح می دهد. او با قصد تحصیل خداوند متعال همه چیز خود را در طبق اخلاص نهاده و بدون هر گونه توقعی در عرصه های نیاز جامعه باجدیت و تلاش حاضر می شود

ت- شجاعت و دلاوری:

حضور همه جانبه در صحنه های دشوار و سخت مبارزه با دشمنان و قرار گرفتن در برابر تهدیدهای همه جانبه آنان ویژگی بارز دیگر بسیجی است. شجاع کسی است که در راه حفظ ارزشها، جرأت و جسارت برخورد با برخی از عوامل دشمن را دارد.اگر شجاعت به یک فرهنگ عمومی در جامعه ما تبدیل شود و همه آحاد مردم صلابت و شهامت گام نهادن در راه دفاع از اسلام و ارزشهای دینی را داشته باشند، بدون شک کشور اسلامی از هر خطری مصون خواهد ماند.

ث- پیروی از ولایت فقیه:

سازمان بسیج تحت امر فرماندهی کل قوا و ولی فقیه است و بسیجی نیز خود را تابع محض ولی فقیه می داند و حرکت خود در عرصه های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی، نظامی را بر محوریت رهنمودهای ایشان تنظیم می کند. در حقیقت رهنمودهای مقام معظم ولایت فقیه همانند محوری است که بسیجی همه اقدامات و رفتارهای اجتماعی خود را با آن هماهنگ می کند.

برخی دیگر از ویژگی های بسیجی عبارتند از:

ج- صبر و بردباری

چ- ساده زیستی

ح- تواضع

خ- شهادت طلبی

د- دشمن ستیزی

ذ- خوش اخلاقی و مهربانی با دیگران

ر- برخورداری از دانش و تخصص

ز- پویایی و نوآوری

ژ- غیرت دینی

نکته قابل توجه در خصوص ویژگی های بسیجی این است که این ویژگی ها متعلق به یک بسیجی کامل و در اوج قله بسیج است، بنابراین نمی توان گفت فقط آنانی که همه این ویژگی ها را در حد کمال دارند «بسیجی اند» بلکه بسیجی ها باید تلاش کنند به هر میزانی که این ویژگی ها را دارند، آنرا افزایش دهند.

مقام معظم رهبری خطاب به فرماندهان بسیج می فرمایند:

« همه این جوانانی که شما در خیابان می بینید که مشغول زندگی اند و دنبال کار خودشان اند، باید در دلتان آنها را یک بسیجی بالقوه فرض کنید و بسیج شوید برای اینکه آنها را جذب کنید».

11-وظایف کلی نیرو مقاومت بسیج

الف- جذب آحاد مردم از تمامی اقشار و اصناف از قبیل کارگران کشاوران، دانش آموزان، دانشجویان، طلاب، زنان، عشایر، کارمندان و... به منظور تشکیل ارتش بیست میلیونی از طریق ایجاد رده های مقاومت بسیج در مساجد، ادارات ، مدارس، دانشگاه ها و ... با بهره گیری از همکاری دولت و نهادهای انقلاب اسلامی و سایر موسسه ها و اصناف.

ب- آموزش نظامی اعضای بسیج

پ- آموزش عقیدتی- سیاسی اعضای بسیج

ت- سازماندهی اعضای بسیج و ایجاد آمادگی در آنان برای مقاومت مردمی و دفاع از کوی و برزن

ث- تامین و پشتیبانی نیروی زمینی و سایر نیروها و سازمانهای تابعه سپاه از نظر نیروی بسیجی برابر طرح مصوب ستاد مشترک سپاه.

ج- کمک و همکاری با نیروی زمینی در مناطق بحرانی از طریق تحت کنترل عملیاتی یا تحت امر قرار دادن تشکیلات و واحدهای نیروهای مقاومت درمناطق یاد شده بنا به دستور.

چ- عضویت در شورای امنیت کشور و شورای تامین استانها و شهرستانها و همکاری با نیروی انتظامی در برقراری نظم و امنیت و حاکمیت قانون در کشور.

ح- همکاری با دولت با بهره گیری از بکارگیری نیروهای بسیجی سازمان یافته در فعالیتهای امدادی، اجتماعی، عمرانی و خدماتی به نحوی که به آمادگی رزمی آنان لطمه ای وارد نشود بنا به دستور.

خ- کمک به آموزش و سازماندهی مردم برای انجام خدمات امداد و نجات به هنگام حملات موشکی، شیمیایی و سوانح طبیعی مانند سیل و زلزله بنا به درخواست دولت (به مقداری که به آمادگی رزمی بسیج لطمه نخورد)

د- شرکت در فعالیتهای پشتیبانی جنگ شامل جذب و هدایت کمکهای مردمی به منظور پشتیبانی از جبهه های جنگ.

ذ- انجام امور کارکنان بسیجی، برنامه های انصار المجاهدین و تلاش و پیگیری برای کسب و ایجاد تسهیلات برای ارائه خدمات به بسیجیان.

12-پایگاه مقاومت

با توجه به اینکه عموم افراد بسیی بیشتر با این بخش از سازمان بسیج در ارتباط هستند ذیلا به معرفی بیشتر پایگاه مقاومت می پردازیم:

«ماموریت» پایگاه مقاومت بسیج عبارتست از:

جذب،آموزش آحاد مردم، سازماندهی و بکارگیری نیروهای بسیجی برای دفاع از کوی و برزن به هنگام بحران و حوادث غیرمترقبه از طریق گروه های مقاومت بسیج.

مهمترین وظایف پایگاه مقاومت بسیج به شرح زیر است:

الف- اداره و هدایت گروه های مقاومت محلی تحت امر و نظارت بر حسن اجرای وظایف آنها.

ب- جذب و پذیرش اعضای عادی و فعال و کمک به تحقیقات و ارزشیابی اعضای ویژه بسیج.

پ- انجام فعالیتهای امر به معروف و نهی از منکر در مرحله زبانی و برنامه های ارشادی و گزارش جزائم مشهود و اقدام قانونی بنا به دستور و مجوز رده بالاتر.

ت-برقراری ایست و بازرسی و گشت، مطابق دستورالعمل های مربوطه با هماهنگی رده ما فوق.

ث-امداد و کمک رسانی به مردم و همکاری با سازمانهای امدادی در محدوده تحت پوشش به هنگام بروز بلایا و حوادث غیرمترقبه

ج-برگزاری کلاسهای آموزش نظامی و عقیدتی – سیاسی، امداد و نجات، امر به معروف و نهای از منکر برای اعضا

چ-حفظ و ارتقای روحیه بسیجیان با انجام فعالیتهای گوناگون فرهنگی و ورزشی.

ح-تشکیل کلاسهای آموزشی جهت تقویت بنیه علمی و ارتقای سطح تحصیلی و تخصصی اعضای بسیج و افزایش مهارتهای آنان.

خ-تشکیل تیم ها و گروه های ورزشی و برگزاری مسابقه در رشته های مختلف

د- انجام فعالیت های قرآنی از طریق تشکیل دارالقرآن در کانون فرهنگی ، ورزشی بسیج.

13-عرصه های فعالیت بسیج

*مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای «مدظله العالی» در تعریف بسیج می فرمایند:

« بسیج عبارتست از مجموعه ای که در آن پاکترین انسانها، فداکارترین و آماده به کارترین جوانان کشور در راه اهداف عالی این ملت و برای به کمال رسانیدن و به خوشبختی رسانیدن این کشور جمع شده اند.... بسیج یعنی حضور در همه میدانهایی که از انسان در آن میدان یک کاری می طلبند».

رهبر معظم انقلاب اسلامی در رابطه با ضرورت حضور بسیج در عرصه های مختلف می فرمایند:

« در دوران جنگ بسیج مال جنگ است، در دوران پشتیبانی مل پشتیبنی و در دوران علم مال تحصیل و تدریس و در دوران سازندگی سال سازندگی است» ایشان در جای دیگری می فرمایند:

«بسیج به معنای حضور شجاعانه، فداکارانه، مخلصانه انسانهای پیشگام در تمامی عرصه های مورد نساز نظام اسلامی و کشور است»

با توجه به تعریف فوق، بسیجیان باید در عرصه هایی که پیشرفت کشو و حفظ دستاوردهای انقلاب اسلامی در آن است حاضر شوند.

گاهی کشور نیاز به حضور بسیجیان در میادین رزم بری مقابله با متجاوزین دارد، زمانی سازندگی و پیشرفت اصلی ترین نیاز کشور است، برخی اوقات نمایش اقتدار و وحدت ملی نیازمند حضور در صحنه های اجتماعی بسیجیان است و...

بر همین اساس عرصه های عمده فعالیت بسیجیان به شرح ذیل تعیین شده است:

الف- دفاع در برابر تهاجم بیگانگان

ب- حفظ امنیت داخلی

پ- سازندگی

ت- فرهنگی- اجتماعی

ث- علمی

ج- امداد و نجات

*دفاع در برابر تهاجم بیگانگان:

شاید بتوان مهمترین عرصه فعالیت بسیج را عرصه دفاع نظامی در مقابل متجاوزین به کشور اسلامی تلقی کرد. دشمنان به بهانه های مختلف همیشه در صدد بوده و هستند تا تمامیت ارضی کشور را خدشه دار سازند به همین جهت برای مقابله با تهدیدهای دشمنان کلیه انسانهای متدین و وطن دوست در قالب بسیج سازماندهی شده و در مواقع لزوم با حضور در جبهه های جنگ و در کنار نیروی مسلح، از کشور دفاع می نمایند.

به عنوان مثال می توان به حضور حماسی و تعیین کننده بسیجیان در طول هشت سال دفاع مقدس علیه رژیم متجاوز عراق اشاره نمود.

* حفظ امنیت داخلی:

زمانی که دشمنان خارجی در مرزهای کشور با انسانهایی رزمنده و شجاع مواجه شده و نتوانند کشور را تهدید کنند، برای تحقق هدفهای خود، عواملی را در داخل سازماندهی کرده و به مقابله با نظام اسلامی وادار می کنند تا با اقدامات آشوب طلبانه و تروریستی در داخل شهرها و روستاها امنیت و اقتدار کشور را به خطر اندازند. در چنین شرایطی نیروهای بسیجی بر اساس ضوابط مشخصی به کمک نیروهای انتظامی و نظامی شتافته و آشوبها و بحرانهای داخلی را مهار می کنند.

*عرصه سازندگی:

بسیج با ثبت نام از افراد داوطلب و علاقه مند، آنها را برای شرکت در فعالیتهای سازندگی سازماندهی کرده و توان آنان را در جهت سازندگی کشور هدایت می کند.

14-برخی از هدفهای بسیج در عرصه سازندگی عبارت است از:

الف- آشنا ساختن نوجوانان و جوانان با زمینه های اشتغال.

ب- غنی سازی اوقات فراغت نوجوانان و جوانان

پ- کمک به افراد و اقشار نیازمند بخصوص ساکنین مناطق محروم و روستاها از طریق شرکت در فعالیتهای عمرانی مربوط به آنان.

از جمله عرصه های حضور بسیجیان در سازندگی کشور می توان به مشارکت آنان در فعالیتهای مربوط به عمران (نظیر خانه سازی، مدرسه سازی در روستاها، راهسازی، سد سازی، لوله کشی آب، برق کشی و...) فعالیتهای درختکاری، لایروبی، واکسیناسیون دام و طیور و جمع آوری آمار و اطلاعات مورد نیاز اشاره نمود.

* عرصه فرهنگی- اجتماعی:

دشمنان انقلاب و ایران اسلامی پس از آنکه از طریق ایجاد آشوبهای داخلی، ترور شخیتهای اصلی انقلاب ، کودتای نظامی، بمب گذاری، تحمیل جنگ هشت ساله علیه ایران و... نتوانستند آسیبی جدی به ایران اسلامی برسانند و در هر جهه ای که وارد شدند خود را جوانهایی مومن، شجاع و ایثار گر روبرو دیدند، بر آن شده اند تا عناصر اصلی تضمین کننده پیروزی مسلمانان، یعنی ایمان اسلامی، وحدت کلمه و روحیه انقلابی را در آنان تضعیف نموده و از این طریق به هدفهای شوم خود که شکست جمهوری اسلامی است نائل شوند.

در چنین شرایطی بسیجیان باید بطور همزمان به اشکال مختلف در عرصه فرهنگی با دشمنان مقابله کنند که از جمله می توان به تلاش در جهت افزایش آگاهی های دینی، تقویت ایمان و افزایش بصیرت و تیزبینی در مسائل سیاسی و اجتماعی، خنثی نمودن شایعات و ترفندهای تبلیغاتی دشمن، امر به معروف و نهی از منکر، تلاش برای تولید آثار فرهنگی و مطبوعاتی در جهت دفاع از دستاوردهای انقلاب و ارزشهای اسلامی و مقابله با توطئه های دشمنان و.. اشاره نمود.

*عرصه علمی:

یکی از مهمترین نیازهای کشور در دوران سازندگی، توسعه علمی و دسترسی به آخرین یافته های علمی و پژوهشی جهان و همچنین تولید علم می باشد. از آنجا که رشد علوم و فنون در کشورها مانع مهمی برای ادامه سلطه کشورهای استکباری است فلذا این کشورها همیشه تلاش می کنند تا کشورهای دیگر را از دستیابی به یافته های جدید علمی و فنی محروم کنند.

در چنین شرایطی یکی از مهمترین وظایف بسیجیان تلاش برای حضور موثر در عرصه علمی کشور است. علاوه بر تلاش آحاد بسیجیان در این عره، تشکیلات بسیج نیز با تشکیل انجمن های علمی برای دانشجویان و دانش آموزان و تشویق و حمایت از آنان، زمینه تلاش موثر بسیجیان در عرصه علمی را فراهم می کند. برخی از اقدامات بسیج در این زمینه عبارتند از:

الف)تشکیل انجمن های علمی دانشجویی و دانش آموزی

ب)شناسایی و تشویق دانشجویان، طلاب و دانش آموزان ممتاز کشور

پ) ارائه خدمات آموزشی ویژه به دانش آموزان ممتاز بسیجی برای شرکت در المپیادهای علمی کشور.

ت) حمایت از محققین و مبتکرین بسیجی.

* عرصه امداد رسانی و بهداشت:

یکی از وظایف بسیج کمک به امداد و نجات مصدومین در سوانح طبیعی و شرایط جنگی است. به همین منظور نیروی مقاومت بسیج با برنامه ریزی و ارائه آموزشهای مورد نیاز عموم مردم در این خصوص، آمادگی های لازم برای مواجهه مطلوب با این حوادث را در آنان ایجاد می کند، علاوه بر آن در مواقع بروز حوادث غیرمترقبه نظیر سیل و زلزله، نیروهای سازماندهی شده بسیجی در قالب گردانهای امداد و نجات و دسته های امدادی بسیج دانش آموزی در دسترس ترین و مطمئن تیرین امداد رسانانی هستند که بلافاصله در محل حادثه به کمک مصدومین می شتابند.

یکی دیگر از قابلیتهای تشکیلات بسیج کمک به توسعه بداشت در جامعه است که در همین راستا اجرای موفقیت آمیز واکسیناسیون فلج اطفال در سال الف37الف توسط بسیج نمونه ای از حضور موفق بسیج در این عرصه می باشد.

15-انواع عضویت های بسیج:

* بسیج عادی: به عموم قشرهای معتقد به قانون اساسی جمهوری اسلامی و اهداف انقلاب اسلامی اطلاق می شود که پس از گذرانیدن دوره آموزش عمومی به خدمت ارتش بیست میلیونی در می آیند و سازماندهی می شوند.

* بسیج فعال: آندسته از بسیجیان عادی داوطلب هستند که دراای شرایط لازم برای تبدیل عضویت به فعال می باشند و پس از گذرانیدن دوره های آموزشی سازماندهی می گردند و ضمن شرکت در برنامه های حفظ انسجام در انجام ماموریتهای محوله با سپاه همکاری می کنند.

*بسیج ویژه(پاسدار افتخاری): اعضایی هستند که صلاحیت های یک پاسدار را دار می باشند و پس از گذرانیدن دوره های آموزشی مطرح شده در قانون مقررات استخدامی سپاه سازماندهی و متعهد می شوند تا به هنگام نیاز به صورت تمام وقت در اختیار سپاه قرار گیرند.

16-شرایط جذب و عضویت عادی بسیج:

الف) اعتقاد به قانون اساسی جمهوری اسلامی و اهداف انقلاب اسلامی

ب) داشتن حداقل الفالف سال سن

ج) برخورداری از سلامت جسمی و روانی

17-شرایط جذب و عضویت فعال بسیج:

الف- داشتن حداقل الف5 سال سن.

ب- سابقه حداقل 6 ماه فعالیت و همکاری با عضویت عادی در بسیج.

پ- گذرانیدن دوره آموزش مقدماتی بسیج

ت- آمادگی لازم برای حضور در برنامه ها و ماموریتهای مصوب و ابلاغی

ث- نداشتن سابقه سوء امنیتی و مکتبی.

با توجه به اینکه عموم بسیجیان در قالب عضویتهای عادی و فعال جذب می شوند برای رعایت اختصار از ذکر شرایط جذب بسیجی ویژه خودداری می شود، لذا بسیجیان مشمول عضویت ویژه برای اطلاع از شرایط جذب می توانند به حوزه ها و نواحی مقاومت بسیج مراجعه نمایند.

ان شاء الله که استفاده ی لازم را از این کتاب برده باشید

منبع : کتاب آشنایی با بسیج - چاپ دهم

آشنایی با بسیج

مطالب مشابه :

راههای جذب جوانان به مسجد و دین

آشنایی با بسیج

راههای جذب افراد بی سواد ش 7

راهکارهایی برای جذب جوانان به نماز و حضور در مساجد

بررسی و تحلیل بسیج از دیدگاه مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله‌خامنه‌ای‌

مقاله (تهاجم فرهنگی )

راههای جذب جوانان به نماز :