 عمليات فتح المبين
با وجود اينكه از نقطه نظر سياسي، نظامي، اقتصادي، اجتماعي و بازتاب‌هاي كشورهاي منطقه و فرامنطقه عمليات در جبهه جنوبي براي آزادسازي خرمشهر از اهميت ويژه‌اي برخوردار بود ولي چون فرماندهان و طراحان قرارگاه كربلا در انتخاب محل بعدي عمليات احساسي برخورد نمي‌كردند بلكه به رعايت اصول و قواعد رزم پايبند بودند لذا تقدم اجراي عمليات بعدي را به دلايل زير به جبهه شمالي يعني منطقه غرب دزفول ــ شوش دادند:
1- به علت وسعت كم منطقه عمليات (2400 كيلومتر مربع) نسبت به جبهه جنوبي (5400 كيلومتر مربع) و استعداد كم نيروهاي دشمن نسبت به منطقه مزبور تأمين نيروي مورد نياز در كوتاه مدت ميسر بود.
2- در صورت موفقيت و وصول به ارتفاعات تينه و كنترل معابر اجباري آن در منطقه عين خوش، تنگ‌هاي ابوغريب و برقازه پدافند با حداقل نيرو ميسر و صرفه‌جويي در قوا و تمركز نيروي بيشتر در جبهه جنوب فراهم مي‌گرديد.
چگونگي تجاوز نيروهاي عراقي به منطقه غرب دزفول ــ شوش
با آشكار شدن قرائن و شواهد تك قريب‌الوقوع دشمن لشكر 92 زرهي در اجراي دستور نيروي زميني به يگان‌هاي تابعه ابلاغ كرد كه طرح پدافندي حر را اجرا و مواضع پدافندي را در مناطق مربوطه اشغال نمايند و لذا تيپ 2 زرهي در مواضع عين خوش و گردان 283 سوار زرهي تحت عنوان نيروي پوشش لشكر از پاسگاه نهر عنبر تا پاسگاه سميده (در حدود 35 كيلومتر) مستقر شدند و گروه رزمي 37 زرهي شيراز ارتفاعات مرزي را از پاسگاه سميده تا پاسگاه دويرج اشغال نمود و گروه رزمي 138 پياده اعزامي از لشكر 21 حمزه به عنوان احتياط لشكر در تپه‌هاي برقازه مستقر گرديد.
در اولين ساعات بامداد روز اول مهر ماه با هجوم يگان‌هاي متجاوز ناقوس جنگ در مناطق مرزي غرب رودخانه كرخه همزمان با ساير مناطق به صدا درآمد.
لشكر 10 زرهي عراق در معبر شمالي در مسير عين خوش ـ علي‌گره‌زد ـ پل سرخه نادري و عبور از رودخانه كرخه و ادامه پيشروي به طرف شرق به منظور اشغال شهرهاي انديمشك، دزفول، پايگاه هوايي، پادگان تيپ زرهي و تأسيسات آمادي و بستن گلوگاه شمالي استان خوزستان در پل حسينيه ده كيلومتري شمال انديمشك و لشكر 1 مكانيزه در معبر جنوبي در مسير فكه، تپه‌هاي برقازه، تپه‌هاي ابوصليبي خات و عبور از رودخانه كرخه، تصرف شهر شوش و ادامه پيشروي به طرف شرق به منظور بستن جاده انديمشك ـ اهواز و محاصره اهواز از شمال آن.
مدافعين معبر شمالي در شرايط بسيار ناگوار فرماندهي (بعد از كودتاي نوژه يك افسر مخابرات تيپ 2 زرهي دزفول را سرپرستي مي‌كرد) و كاهش شديد آمادگي رزمي در اثر جريانات انقلاب پس از پنج روز مقاومت و كند كردن پيشروي دشمن عقب رانده شدند و نيروهاي دشمن به سواحل غربي رودخانه كرخه رسيدند و عبور و مرور از طريق پل سرخه نادري (تنها راه ارتباطي) قطع گرديد. در اين روز فرمانده جديد تيپ معرفي گرديد. در معبر جنوبي مدافعين موفق شدند پيشروي دشمن را در ارتفاعات برقازه سد نمايند ولي به سبب قطع شدن خطوط تداركاتي يگان‌ها در پل سرخه نادري براي جلوگيري از انهدام نيروهاي خود شبانه مواضع خود را ترك و از طريق گدارهاي رودخانه كرخه در سواحل شرقي رودخانه مستقر شدند ناگفته نماند يگان‌ها در عبور از رودخانه متحمل تلفات و خساراتي ناشي از عمق و شدت جريان آب رودخانه مي‌گرديدند. اسناد اغتنامي كه بعداً به دست آمد دشمن از دلاوري و سرسختي مدافعين معبر جنوبي كه توانستند پيشروي لشكر 1 مكانيزه را متوقف و يك عقب‌نشيني تاكتيكي حساب شده‌اي را به مرحله اجرا درآورند ستايش شده است.
فرمانده نيروي زميني به منظور سلب ابتكار عمل از دشمن به عناصر تيپ 84 خرم‌آباد كه با تهاجم دشمن از مهران عقب‌نشيني و در دشت دهلران مستقر بودند مأموريت داد در بامداد روز ششم مهر ماه در منطقه عين خوش تك نمايد. عناصر تيپ در اجراي اين عمليات پاسگاه‌هاي نهر عنبر و ربوط را تصرف و لذا عقبه متجاوزين را در معبر شمالي مورد تهديد قرار دادند و لذا لشكر 10 زرهي كه آماده عبور از رودخانه كرخه و ادامه پيشروي براي تصرف اهداف خود بود با دريافت خبر فوق از ادامه تك منصرف و تيپ احتياط خود را براي دفع تهديد عقبه به عين خوش اعزام مي‌نمود. توقف متجاوزين عراقي در اين منطقه هر چند موقتي بود زيرا تلاش‌هاي بعدي براي عبور از رودخانه مؤيد آن است ولي براي نيروهاي ايراني فرصت به دست آمده بسيار ارزشمند بود. متجاوز چهار روز متوالي براي عبور از كرخه در امتداد هر دو معبر شمالي و جنوبي تلاش نمود ولي در اثر مقاومت نيروهاي آسيب ديده، آتش توپخانه، هوانيروز و نيروي هوايي از ادامه پيشروي باز ماند. در روزهاي 10 تا 12 مهر با وصول و استقرار يگان‌هايي از لشكرهاي 21 پياده و 16 زرهي در منطقه دزفول حركت عمده‌اي از دشمن مشاهده نشد. در روز 13 مهرماه در اجراي دستور فرمانده نيروي زميني عناصر باقيمانده تيپ 2 زرهي دزفول با زير امر گرفتن عناصر گروه رزمي 37 زرهي و پشتيباني توپخانه، هوانيروز و نيروي هوايي سرپلي به طول 6 و عمق 3 تا 5 كيلومتر در غرب رودخانه كرخه در حوالي پل سرخه نادري تصرف نمودند.
در حالي كه هنوز قسمت اعظم يگان‌هاي لشكر در مسير راه و يا در تهران منتظر حركت بودند در اجراي دستور فرمانده نيروي زميني لشكر 21 حمزه در 23 مهر ماه بدون رعايت اصول آفندي با سه گردان به دو لشكر دشمن تك نمود و لذا موفقيتي حاصل نشد در حالي كه دشمن مي‌توانست تلفات و خسارات سنگيني وارد نمايد ولي با حسن تدبير گروه فرماندهي كه در صحنه نبرد بودند با حداقل تلفات و خسارات از صحنه كار زار خارج شدند البته سلب ابتكار عمل از دشمن و ايجاد وقفه در ادامه تك و وصول و استقرار يگان‌هاي اعزامي به منطقه و سازماندهي و آرايش مواضع پدافندي در فرصت به دست آمده از دست‌آوردهاي ارزشمند اين عمليات بود با برقرار شدن آرامش نسبي در منطقه، متجاوز به منظور تكميل مأموريت اوليه در روز نهم آبان ماه (همزمان با تلاش آفندي در آبادان) با اجراي 105 دقيقه آتش تهيه از ساعت شش بامداد تا هفت بعدازظهر به مدت 13 ساعت مداوم در شش مرحله و هر مرحله با يك يگان تازه نفس تك نمود نبرد تن به تن بارها در طول روز در داخل سنگرها جريان داشت و نهايتاً در اثر مقاومت مدافعين لشكر 21 حمزه متجاوزين با دادن 800 كشته و بيش از 1000 زخمي و تحمل خسارات سنگين شكست را پذيرفتند و در زمين‌هاي آسيب‌پذير و نامناسب زمين‌گير شدند اظهارات اسرا و پناهندگان در اين روز حاكي از اين بود كه فرمانده لشكر 10 زرهي عراق در سخنراني روز قبل اعلام نموده بود كه با قبول 60 درصد تلفات ناهار را در دزفول صرف خواهيم كرد و بدين‌ترتيب نيروهاي دشمن در اين منطقه تثبيت و اين وضع تا عمليات فتح‌المبين ادامه داشت.
تلاش آفندي رزمندگان در اولين سال دفاع مقدس
مسئولين لشكر 21 پياده حمزه كه مسئوليت پدافند در منطقه را به عهده داشتند مي‌دانستند كه سرپل موجود در غرب كرخه به سبب محدوديت فضاي آن آسيب‌پذير و براي بهره‌برداري از آن در عمليات آفندي گسترده آينده جوابگوي تمركزات نمي‌باشد ضمن اينكه تصرف سرپل‌هاي ديگر در غرب كرخه در ساير مناطق نيز براي ايجاد تسهيلات لازم در عمليات آتي ضروري تشخيص داده شد و لذا در شش ماهه اول سال 1360 تك‌هاي محدود به شرح زير به مرحله اجرا درآمد.
1- تك‌هاي محدود در تپه چشمه در 13 و 15 فروردين ماه و دهم ارديبهشت ماه
2- تك‌هاي محدود در منطقه شوش
الف ـ شليبه به صورت ادغامي نيروهاي ارتش و سپاه پاسداران در 25 فروردين
ب ـ انگوش و شش به صورت ادغامي در 31 ارديبهشت ماه
3- تك محدود در تپه 350 در شمال تپه شاوريه به صورت ادغامي در 14 مرداد ماه
4- تك محدود در كوت كاپون در ارديبهشت ماه و شهريور ماه
لازم به توضيح است كه اكثريت قريب به اتفاق تك‌هاي محدود اجرا شده با موفقيت به انجام رسيد زيرا كه طرح‌ريزي و هدايت هر يك از آنها براساس برآوردهاي منطقي و رعايت اصول عمليات آفندي به مرحله اجرا در مي‌آمد در اجراي اين تك‌ها 260 نفر اسير، بيش از 1000 نفر كشته و تعداد بي‌شماري زخمي و انهدام 60 دستگاه تانك و سرنگوني يك هلي كوپتر به دشمن تحميل شد. هرچند كه دشمن در خاتمه هر عمليات براي بازپس گرفتن سرزمين‌هاي از دست داده پاتك مي‌نمود ولي با دفع پاتك‌ها براي اجتناب از تحمل تلفات بيشتر از تكرار بيش از حد پاتك‌ها خودداري مي‌كرد لذا تا اواسط اسفند ماه سال 1360 اهميت عوارض حساس از دست داده و پي‌آمدهاي تاكتيكي سرپل‌هاي تصرفي در غرب كرخه و توسعه سرپل اوليه تا شمال ارتفاعات منطقه و استقرار نيروها در رقابيه آشكار نشده بود. هنگامي كه گسترش نيروهاي ايراني براي اجراي عمليات فتح‌المبين مشخص شد مسئولين ارتش عراق پي بردند كه نيروهاي ايراني از سه طرف آنها را احاطه كرده‌اند و لذا امكان دسترسي به جناح و جناحين دشمن براي رزمندگان اسلام فراهم كه از آن بهره‌برداري شد.
محدوده منطقه عمليات فتح‌المبين
از شمال به دامنه‌هاي جنوبي ارتفاعات كبير كوه (علي كشت، محله، شاوريه، اسكندر خندان، خرولي و سپتون) از شرق رودخانه كرخه، از جنوب تپه‌هاي رملي لخيضر و دشت چهيلا و از غرب به كوه ميشداغ، تنگ رقابيه، ارتفاعات تينه و منطقه عين خوش محدود مي‌گردد.
مأموريت و اهداف عمليات
رزمندگان اسلام متشكل از سپاه پاسداران و ارتش جمهوري اسلامي ايران به منظور انهدام نيروهاي دشمن در منطقه تك نموده ارتفاعات علي گره زد، عين خوش، ابوصليبي خات، تنگ رقابيه، تنگ ابوغريب و تنگ برقازه را تصرف و سپس در خط ارتفاعات تينه پدافند مي‌نمايند.
استعداد و گسترش نيروهاي دشمن در منطقه
دشمن در امتداد خط تماس نعلي شكل به طول 100 كيلومتر با 25 تيپ پياده، مكانيزه و زرهي در خط و 6 تيپ مكانيزه و زرهي در احتياط پدافند در منطقه را سازماندهي نموده بود اين يگان‌ها با 20 گردان توپخانه پشتيباني مي‌شدند.
استعداد و تركيب نيروهاي خودي
يازده تيپ پياده از سپاه پاسداران (75 گردان) و 9 تيپ پياده و 5 تيپ زرهي از ارتش براي اجراي عمليات سازماندهي شده بودند در اين عمليات 22 گردان توپخانه از ارتش عمليات را پشتيباني مي‌كرد.
سازماندهي نيروهاي خودي براي اجراي عمليات
نيروهاي ارتش و سپاه پاسداران در چهار قرارگاه سازماندهي شدند:
1- قرارگاه قدس
سه تيپ پياده از سپاه پاسداران، يك تيپ پياده و يك تيپ زرهي از ارتش در شمال غرب براي تصرف عين خوش و تنگ ابوغريب
2- قرارگاه نصر
دو تيپ پياده از سپاه پاسداران، چهار تيپ پياده و يك تيپ زرهي از ارتش در شمال شرق براي تصرف سه راهي قهوه‌خانه، تپه‌هاي علي گره زد و شاوريه
3- قرارگاه فجر
سه تيپ پياده از سپاه پاسداران و سه تيپ پياده و دو گردان تانك از ارتش براي تصرف تپه‌هاي ابوصليبي خات
4- قرارگاه فتح
سه تيپ پياده از سپاه پاسداران، يك تيپ پياده هوابرد و دو تيپ زرهي از ارتش براي تصرف تنگ رقابيه و تنگ برقازه
تلاش‌هاي متجاوز در جهت ايجاد وقفه و يا متوقف نمودن عمليات فتح‌المبين
متجاوز كه در فاصله زماني چند ماه با دو شكست بزرگ توانمندي رزمندگان ايران اسلامي را باور كرده بود مصمم گرديد به هر نحو ممكن از اجراي اين عمليات جلوگيري نمايد و لذا در حالي كه جابجايي يگان‌ها و تمركزات براي اجراي عمليات در جريان بود دشمن با استقرار نيروي كافي و مؤثر در منطقه چزابه از 17/11/60 به مدت 10 روز مداوم هر شب با يك يگان تازه نفس تك نمود بدون ترديد دشمن از اجراي اين عمليات دو هدف را دنبال مي‌كرد:
1- جلوگيري از تمركزات در جبهه شمالي و كشاندن نيروهاي ايراني به طرف بستان و خنثي نمودن عمليات فتح‌المبين
2- در صورت امكان با تصرف مجدد شهر بستان حيثيت نظامي خود را احيا نمايد گرچه تلاش آفندي دشمن در اثر فداكاري رزمندگان اسلام دفع و نهايتاً نيروهاي طرفين متخاصم در مناطق قبلي خود مستقر شدند ولي در اجراي عمليات فتح‌المبين وقفه ايجاد گرديد.
دولت عراق اين بار فعاليت‌هاي سياسي را براي انصراف دولت مردان ايران اسلامي آغاز كرد و سازمان‌هاي بين‌المللي و به ويژه سران كنفرانس اسلامي را واسطه قرار داد ولي پاسخ سران كشور ايران به هيئت كنفرانس صلح كه روز دوشنبه 17/12/60 در نخست‌وزيري برگزار گرديد خروج بي‌قيد و شرط، پرداخت غرامت، كيفر متجاوز و برگشت آوارگان عراقي بود اين پاسخ خواسته‌اي نبود كه صدام بتواند قبول كند. لذا مجدداً به اقدام نظامي متوسل شد. اين بار ضمن تقويت خطوط پدافندي در منطقه عمومي دزفول ـ شوش به منظور عقب راندن نيروهاي ايراني از سرپل‌هاي غرب كرخه كه در شش ماهه اول سال 1360 با تصرف عوارض حساس منطقه و توسعه سرپل‌ها نه تنها نيروهاي عراقي را از امتيازات مانع طبيعي رودخانه كرخه در سازماندهي خطوط مقدم پدافندي محروم كرده بودند بلكه جناح و جناحين يگان‌هاي خط مقدم او را آسيب‌پذير و مورد تهديد قرار داده بودند و همچنين براي بر هم زدن سازمان آفندي رزمندگان ايران اسلامي اجراي تك‌هاي مختل كننده‌اي را در دستور كار خود قرار داد و چون تهديد جدي و تلاش اصلي نيروهاي ايراني را در منطقه شوش و رقابيه مي‌دانست لذا در آغاز نيمه شب 29 اسفند ماه 1360 با اجراي آتش سنگين توپخانه با دو تيپ زرهي در منطقه شوش و دو تيپ پياده و زرهي در منطقه رقابيه تك نمود تلاش آفندي دشمن كه تا ساعت دو بعدازظهر همان روز (29 اسفند ماه) ادامه داشت در اثر هوشياري و مقاومت رزمندگان اسلام دفع گرديد و دشمن با جابجا گذاشتن تعداد كثيري كشته و 80 نفر اسير و 7 دستگاه تانك سال در منطقه رقابيه و 950 كشته، 155 نفر اسير و 21 تانك منهدم شده در منطقه شوش صحنه نبرد را ترك و عقب‌نشيني نمود.
تلفات خودي در اين درگيري از لشكر 77 در منطقه شوش 10 نفر شهيد و 27 نفر مجروح و يك نفر اسير و از تيپ 55 هوابرد در منطقه رقابيه 30 نفر شهيد و 180 نفر زخمي بود گر چه تلاش آفندي دشمن بدون اخذ نتيجه پايان يافت ولي مشكلاتي براي يگان‌هاي هر دو قرارگاه فجر و فتح به وجود آورد و بسياري از معابر نفوذي ايجاد شده در ميادين مين دشمن مسدود و امكان اجراي عمليات از يگان‌هاي اين دو قرارگاه سلب گرديد و اجراي به موقع عمليات فتح‌المبين زير سؤال رفت و لذا پس از اخذ رهنمودهاي امام راحل عمليات با 24 ساعت تأخير و بدون شركت قرارگاه فتح اجرا گرديد.
هدايت عمليات فتح‌المبين
عمليات فتح‌المبين در ساعت يك بامداد روز دوم فروردين ماه 1361 آغاز گرديد:
1- در مرحله اول عمليات قراگاه قدس موفق گرديد تا آغاز روشنايي روز منطقه عين خوش را به طور كامل و قسمتي از سرزمين‌هاي شرق عين خوش را تصرف ولي به سبب طولاني بودن مسير و آغاز روشنايي روز و عكس‌العمل نيروهاي دشمن نتوانست تنگ ابوغريب را تأمين نمايد. در اين مرحله قراگاه نصر موفق گرديد كليه اهداف پيش‌بيني شده را تصرف و كنترل جاده اصلي پاي پل كرخه، سه راهي قهوه‌خانه، علي گره زد را به دست بگيرد ولي پاكسازي منطقه ميسر نگرديد ولي قرارگاه فجر به سبب تحمل تلفات و خسارات در تك مختل كننده دشمن و مستحكم بودن خطوط پدافندي متجاوز در تپه‌هاي ابوصليبي خات گر چه در مناطقي موفق به پيشروي گرديد ولي در اثر مقاومت دشمن در خطوط اوليه مستقر گرديد. نتيجه كلي عمليات در مرحله اول بسيار درخشان بود. مسئولين ارتش عراق كه اجراي عمليات در منطقه عين خوش را بعيد مي‌دانستند به سبب حسن تدبير سلسله مراتب فرماندهي در اختفاء عمليات موجبات غافلگيري دشمن فراهم گرديد و لذا قراگاه قدس با تصرف حساس‌ترين عارضه منطقه يعني عين خوش اصلي‌ترين راه ارتباطي دشمن در شمال منطقه را قطع نمود و پاتك‌هاي دشمن در طول روز اول عمليات در منطقه عين خوش دفع گرديد.
در دومين روز عمليات يعني سوم فروردين ماه از آغاز روشنايي روز پاتك‌هاي دشمن در منطقه عين خوش ادامه يافت ولي موفقيت چنداني نصيب دشمن نگرديد و اما چون ادامه اين وضع خطر سقوط عين خوش را در برداشت لذا قراگاه كربلا به منظور سلب ابتكار عمل از دشمن و جلوگيري از پاتك‌هاي مداوم او اجراي مرحله دوم عمليات را در دستور كار خود قرار داد.
2- در مرحله دوم عمليات كه در ساعت يك بامداد روز چهارم فروردين ماه اجرا گرديد قسمتي از يگان‌هاي قرارگاه فتح با طي مسافتي بيش از 20 كيلومتر و عبور از تنگ ذليجان در قسمت جنوبي منطقه مواضع مستحكم دشمن را در تنگ رقابيه دور زده و با وصول به عقبه دشمن تنگ رقابيه را تصرف نمودند در اين مرحله قرارگاه نصر كه به وسيله يك تيپ زرهي تقويت شده بود در آغاز روشنايي روز يا قسمتي از يگان‌هاي خود از تپه‌هاي علي گره زد به سمت تنگ ابوغريب پيشروي ولي به سبب درگيري با يگان‌هاي دشمن كه براي تداوم پاتك در حال حركت به سمت عين خوش بودند از ادامه پيشروي باز ماند و نتوانست تنگ ابوغريب را تصرف نمايد. نتيجه كلي عمليات در مرحله دوم حاكي از اين بود كه اتخاذ تدابير اصولي و منطقي در قرارگاه كربلا ابتكار عمل را از دشمن سلب و حاكميت در صحنه نبرد به دست رزمندگان ايران اسلامي افتاد با تصرف تنگ رقابيه تهديد تنگ برقازه معبر اصلي دشمن در جنوب منطقه جدي شد و فرماندهان ارتش عراق از اعزام نيرو به عين خوش منصرف و تلاش خود را براي حفظ معبر جنوبي در برقازه و تپه‌هاي ابوصليبي خات متمركز نمودند. در روزهاي پنجم و شش فروردين ماه عدم تمايل پرسنل دشمن با ادامه نبرد و اشتياق آنها به اسارت و پناهنده شدن آشكار گرديد و عملاً به مرحله اجرا درآمد. در اين روز قرارگاه كربلا طرح‌ريزي‌هاي اصولي را براي تصرف تپه‌هاي ابوصليبي خات از جناح آن انجام و آماده اجرا نمود.
3- مرحله سوم عمليات فتح‌المبين در ساعت يك بامداد هفتم فروردين ماه آغاز گرديد و در اين مرحله يگان‌هايي از قرارگاه نصر از جناح باز دشمن به عمق مواضع پدافندي او نفوذ و با تصرف تپه‌هاي سايت 4 و 5 و تپه رادار و الحاق با يگان‌هاي فجر يكي از مستحكم‌ترين مواضع دفاعي دشمن شكستند و تپه‌هاي ابوصليبي خات به طور كامل به تصرف رزمندگان اسلام درآمد در حالي كه صدام حسين در صورت تصرف آن تحويل كليد بصره را اعلام نموده بود. با اين پيروزي شيرازه يگان‌هاي ارتش عراق در اين منطقه متلاشي و فرار پرسنل دشمن از منطقه نبرد آغاز شد. با وجود اينكه روز هشتم فروردين ماه براي پاكسازي منطقه و آماده شدن براي تصرف تنگ‌هاي برقازه و ابوغريب در نظر گرفته شده بود ولي افزايش روحيه تهاجمي نيروهاي خودي موجب گرديد كه در روز هشتم فروردين يگان‌ها ضمن پاكسازي منطقه به طرف اهداف نهايي پيشروي به طوريكه قبل از پايان روشنايي روز هشتم فروردين ماه معابر برقازه و ابوغريب را تصرف و خاتمه عمليات فتح‌المبين اعلام گرديد. در اين عمليات 22 گردان توپخانه با شليك بيش از 350 هزار گلوله يگان‌ها را پشتيباني نمودند. همچنين هوانيروز روزانه با 110 فروند هلي‌كوپتر با شليك 27500 گلوله توپ 200 ميليمتري، 200 فروند موشك تاو، 2250 عدد راكت و 11 فروند موشك ماوريك يگان‌ها را پشتيباني نمودند ضمن اينكه 2700 نفر مجروح را تخليه و در حدود 3000 نفر پرسنل را جابجا و 170 تن بار را حمل نمودند. جهاد سازندگي و مهندسي هر دو ارگان ضمن مرمت جاده‌ها و جاده‌سازي براي وصول به تنگ ذليجان و بريدن ارتفاعات صخره‌اي و خاكبرداري وسيع از تپه‌هاي ميشداغ در كوتاه مدت مؤثرترين كمك را براي يگان‌هاي مانوري به عمل آوردند. نيروي هوايي نيز با حفاظت آسمان منطقه آزادي عمل را براي يگان‌هاي مانوري فراهم و در نبردهاي هوايي 13 فروند هواپيماي دشمن را سرنگون كردند.
دست‌آوردهاي عمليات فتح‌المبين
آزادسازي 2400 كيلومتر مربع از سرزمين‌هاي اشغالي، اسارت 15450 نفر كه 145 نفر افسر بودند، بيش از 25000 نفر كشته و زخمي، 150 تانك و 170 نفربر، 165 قبضه توپ و 500 خودرو به غنيمت گرفته شد و 360 تانك و 150 نفربر منهدم و 13 هواپيما و سه فروند هلي‌كوپتر سرنگون گرديد، امكان صرفه‌جويي در قوا فراهم، شهرهاي شوش، دزفول و انديمشك از برد توپخانه خارج و با آزاد شدن كليه روستاهاي منطقه تعداد كثيري از آوارگان جنگي به خانه و كاشانه خود برگشتند. قدرت رزمي و روحيه پرسنل دشمن كاهش و روحيه پرسنل خودي افزايش و تمايل مردم براي حضور در جبهه‌ها افزايش يافت.
بازتاب‌هاي سياسي عمليات فتح‌المبين
- گزارش رويتر در 7/1/1361
«صدام امروز خواستار آتش‌بس و حل و فصل مناقشه با ايران از راه‌هاي صلح‌‌آميز كه حقوق عادلانه تاريخي و قانوني را تضمين كند شد».
- بي‌بي‌سي
با تأكيد بر پيروزي رزمندگان ايران و سرانجام سقوط صدام را زنگ خطري براي كشورهاي منطقه تلقي نمود.
- واشنگتن پست و اكثر رسانه‌هاي امريكايي:
دولت امريكا تصور مي‌كرد دولت انقلابي در معرض سقوط قرار دارد ولي امروز ايران با برتري يافتن به نيروهاي عراقي در جبهه جنگ و سركوب چريك‌هاي ضددولتي (منافقين) تهديد بزرگي براي كشورهاي نفت‌خيز خليج‌فارس مي‌باشد.
پيام امام راحل به ملت مسلمان و نيروهاي مسلح در خصوص عمليات فتح‌المبين
اخبار غرورآفرين جبهه‌هاي نبرد عليه قواي شيطاني را يكي پس از ديگري دريافت نمودم. قلمم قاصر است كه احساسات خويش را ابراز كنم. به قواي مسلح اسلامي كه خدايشان نصرت آخرين را نصيب فرمايد تبريك عرض مي‌كنم. مبارك باد بر شما عزيزان افتخار آفرين، پيروزي بزرگي را كه با ياري ملائكه ا... و نصرت ملكوتي نصيب اسلام و كشور عزيز ايران كشور بقيه‌ا...الاعظم ارواحنا الفدا نموديد. رحمت واسعه خداوند بر آن مادران و پدراني كه شما شجاعان نبرد در ميدان كارزار و مجاهدان با نفس در شب‌هاي نوراني را در دامن پاكشان تربيت نمودند. مژده باد به شما جوانان برومند در تحصيل رضاي پروردگار كه از بالاترين سنگرهاي روحاني و جسماني ظاهري و باطني پيروزيد. مبارك باد بر بقيه‌ا... ارواحنا الفدا وجود چنين رزمندگان ارزشمند و مجاهدان في‌سبيل‌ا... كه آبروي اسلام را حفظ و ملت ايران را روسپيد و مجاهدان راه خدا را سرافراز نموديد. ملت بزرگ ايران و فرزندان اسلام به شما سلحشوران، افتخار مي‌كند. آفرين بر شما كه ميهن خود را بر بال ملائكه ا... نشانديد و در ميان ملل جهان سرافراز نموديد. مبارك باد بر ملت چنين جوانان رزمنده‌اي و بر شما چنين ملت قدرداني كه به مجرد فتح و پيروزي توسط رزمندگان به دعا و شادي برخاستيد. اينجانب از دور دست و بازوي قدرتمند شما را كه دست خداوند بالاي آن است مي‌بوسم و بر اين بوسه افتخار مي‌كنم. شما دين خود را به اسلام عزيز و ميهن شريف ادا كرديد و طمع ابرقدرت‌ها و مزدوران آنان را از كشور خود بريديد و سخاوتمندانه در راه شرف و عزت اسلام جهاد كرديد. درود بر فرماندهان بزرگوار، رزمندگان و بر همه مجاهدان راه عظمت كشور و اسلام، و نفرت و لعنت بر منافقان و منحرفاني كه مي‌خواستند يكي از انبارهاي مهمات چنين مجاهداني را به آتش بكشند و غضب و سخط خداوند بر آن خدانشناساني كه با كمك به صدام عفلقي مي‌خواستند او را نجات دهند و شكر بي‌پايان خداوندي را كه توانستيد مفتضحانه نيروهاي كفر را در بارگاه قادر متعال بي‌آبرو و در پيشگاه ملت‌هاي مسلمان منفور نمائيد من از خداي تعالي نصرت نهايي شما عزيزان و شكست مخالفان حق را خواستارم. درود بر شما و رحمت بر شهيدان راه حق و شهداي جبهه نبرد حق عليه باطل و سلام بر عباداله الصالحین. | 
