فرهنگ لغات و اصطلاحات مهندسی

اصطلاحات نقشه برداری

1- نقشه برداری عام cartography

که عبارت است از جمیع علوم و فنونی است که در چاپ و تهیه نقشه دخالت دارند که در برابر کلمه کارتوگرافی هست

2- نقشه برداری خاص surveying

که عبارت است از یک سلسله از اندازه گیری های طول افقی و عمودی و زاویه ای و انجام محاسباتی بر روی این اندازه گیریها و سر انجام ترسیم نتایج حاصله بر صفحه تصویر است که این مفهوم در برابر کلمه سوروینگ استفاده می شود

2- نقشه برداری معدنی -- Mine surveying

مربوط به نقشه برداری در تونل ها و معادن و تاسیسات زیر زمینی است .

3- نقشه برداری مستوی -- Plane surveying

هنگامی که حوزه عمل نقشه برداری در سطح محدودی از زمین باشد به نحوی که بتوان با صرف نظر از انحنای زمین آن را مسطح فزض کرد نقشه برداری مستوی کاربرد پیدا می کند

در چنین حوزه ای کوتاهترین فاصله بین دو نقطه زمین را می توان خط مستقیم فرض کرد و یا جمع زوایا یک مثلت را که راس آن سه نقطه زمین هست 180درجه در نظر گرفت .

قواعد هندسه مسطحه در این حوزه قابل اجرا هست

4- نقشه برداری ژئودتیک -- Geodetic surveying

هنگامی مورد استفاده قرار می گیرد که دامنه کار به قدری وسیع است که مسطح فرض کردن زمین باعث وارد شدن خطای زیاد در نتیجه کار می شود.

5- نقشه برداری ساختمانی -- Construction surveying

منظور از این کلمه درباره پیاده کردن محور ساختمانها و تاسیسات وابسته به آنها و نیز کنترل عملیات ساختمانی است

6- نقشه برداری دریاها -- Hydrographic surveying

در این شا خه به بررسی وضعیت کف دریا ها و اقیانوس ها و تعیین عمق آب در قسمت های مختلف آنها می پردازد.

7 - نقشه برداری ثبت املاکی -- Cadastral surveying

منظور تعیین حدود زمین های شهری و تعیین مساحت آنهاست

8- نقشه برداری مسیر -- Route surveying

به روش های مختلف طرح و پیاده کردن مسیر های راه آهن خطوط انتقال نیرو خطوط لوله آب و گاز و نفت می پردازد.

9 - ژئودزی -- Geodesy

برای تعیین شکل و ابعاد زمین ونیز بررسی وضعیت نسبی تعدادی از نقاط که استخوان بندی نقشه را تشکیل می دهد استفاده می شود .

10- کارتوگرافی -- Cartography

کارتو گرافی عبارت است از کار ترسیم و انتخاب قطع نقشه و تهیه پاکنویس از روی نسخه ( اصلی مینوت ) نقشه.

11- فتوگرامتری -- Fotogrammetry

عکس های هوایی توسط دوربین های مخصوص که زیر بدنه هواپیما نصب است به صورت نوارهای متوالیاز سطح زمین برداشت می شود.

این دستگاه های برجسته بین (stereoscope ) مورد بررسی و مشاهده دقیق قرار می گیرد و پس از ترمیم و اصلاح انها زیر دستگاههای تبدیل قرار می گیرد و توسط اپراتورهای مخصوص به نقشه تبدیل می شود.

12- مقیاس -- Scale

نسبتی را که بین ابعاد روی نقشه واندازه های نظیرشان بر روی زمین وجود دارد مقیاس می گویند .

S = فاصله افقی همان دونقطه روی زمین / فاصله تصویر دو نقطه روی نقشه

مقیاس عددی N.1000 E=1/

که در این رابطه هر میلیمتر روی نقشه معادل N متر بر روی زمین است .

13- مقیاس خطی یا ترسیمی -- Graphical scale

چون در اثر رطوبت و تغییر دما امکان تغییر واثر گذاردن بر روی اندازه های نقشه وجود دارد معمولا بر مقیاس عددی یک مقیاس عددی یک مقیاس خطی نیز در زیر نقشه رسم می کنند که در صورت تغییر ابعاد کاغذ اندازه های این مقیاس متناسب با آن تغییر کند و همواره اندازه گیری صحیح بر مبنای آن انجام شود.

14- ترازیابی -- Leveling nivellment

مقصود از ترازیابی یا نیولمان : تعیین اختلاف ارتفاع بین دو نقطه یا چند نقطه (نسبت به هم یا نسبت به یک سطح مبنای معیین ) است که با استفاده از دستگاه های مختلف و با روش های گوناگون صورت می گیرد .

15- تراز کروی یا دایره ای -- Circular level

محفظه تراز کروی فلزیو قسمت بالای آن شیشه ای و شکل آن از نظر هندسی شبیه به عرقچین کروی است که در قسمت بالای آن در وسط حباب یک یا چند دایره سیاه رنگ با اختلاف شعاع تقریبی 2 میلیمتر حک شده تا بتوان محل تشکیل حباب و نیز میزان جابجایی آن را تشخیص داد.

16- تراز استوانه ای (لوله ای) -- Circular level

محفظه این نوع تراز شیشه ای و شکل آن از نظر هندسی قسمتی از یک استوانه خم شده (شبیه به تیوب دوچرخه است ) لوله آن را در خارج محفظه تقسیم بندی کرده اند به قسمتی که فاصله بین هر دو قسمت مقداری تقریبا 2 میلیمتر است بدین ترتیب می توان در هر زمان موقعیت حباب را نسبت به درجات تقسیمی تشخیص داد.

17- شاخص ترازیابی میر -- Plate level

شاخص های مدرجی که در نقشه برداری و مخصوصا در ترازیابی بکار برده می شود اکثرا از چوب و بعضی از آلو مینیوم یا فلزات دیگر ساخته شده اند طول آنها از 1 تا 4 متر است که سانتیمتر به سانتیمتر مدرج شده است.

18- قوس افقی -- Horizontal curves

برای اتصال دو قسمت مستقیم از مولفه افقی یک مسیر از قوس های افقی استفاده می شود و به این دلیل است که عمل انتقال وسیله نقلیه از یک امتداد به امتداد دیگر باید به تدریج صورت گیرد

19- قوس های دایره ای ساده -- Simple circular curves

ساده ترین منحنی یا قوس که دو قسمت مستقیم از یک مسیر افقی را به هم وصل می کند قوس دایره ای ساده است.

20- قوس اتصال -- Transmission curve

قوسی را که شعاع انحنای آن از بی نهایت ( در قسمت مستقیم جاده ) شروع می شود و به R (در قسمت قوس دایره ای ) می رود قوس اتصال می گویند

قوس های اتصال در آغاز و پایان قوس دایره ای استفاده می شود و در حقیقت حد فاصل قسمت مستقیم و قسمت دایره ای جاده اند.

21- گونیای مساحی -- Optical square

وسایل ساده نوری هستند که به کمک آنها میتوان زوایای قائمه و نیز زوایای 604530 درجه را نسبت به امتداد مفروض بر روی زمین مشخص نمود - این گونیا ها بر اساس قوانین مربوط به نور هندسی در آینه ها و منشور ها ساخته می شود و در آنها خط مربوط به شعاع های تابش- بازتاب و تابش - شکست نور استفاده شده است.

22- استقرار -- Setting up

مقصود مستقر ساختن تئو دلیت بر روی سه پایه به نحوی است که بالا محور اصلی دستگاه از نقطه s (علامت ایستگاه ) بگذرد و ثانیا امتداد آن در راستای قائم (شاغول ) باشد . در این این صورت عمل استقرار شامل دو مرحله است

1- تمرکز ایستگاه گذاری Centring

2- تراز کردن leveling up

23- زاویه حامل -- Vector angle

کوچکترین زاویه ای را که بین امتداد شمال – جنوب و امتداد مفروض تشکیل می شود زاویه حامل می گویند و جهت زاویه در نظر گرفته نمی شود.

24 - چهار ضلعی با دو قطر (مثلث بندی) -- Braced guadrilateral

معمولا در مناطقی استفاده می شود که عرض منطقه در مقایسه با طول آن کوتاه باشد .

در این روش در چهار نقطه A B C D که رئوس یک چهار ضلعی را تشکیل می دهد ایستگاه گذاری می شود در هر ایستگاه به سه نقطه دیگر نشانه روی می شود و جمعا 8 زاویه اندازه گیری می شود.

25- قطب نما -- Compass

ساده ترین راه برای یافتن شمال مغناطیسی یا آزیموت مغناطیسی استفاده از جهت یاب مغناطیسی یا قطب نماست که از این وسیله در کارهای ساده نقشه برداری نظیر مساحی و یا غیره استفاده می شود .

این وسیله صفحه دایره ای مدرجی دارد که از 0تا 360 درجه تقسیم بندی شده است و از یک شکاف و تار باریکی که داخل آن است و یک روزنه کوچک یا مگسک برای نشانه روی استفاده می شود .

خط سیاه رنگی که روی دایره مدرج قرار داره دقیقا در امتداد محور نشانه روی دستگاه است و بنابرین برای تعیین ازیموت مغناطیسی یک امتداد پس از نشانه روی به نقطه نشانه می توان عدد دایره مدرج را در مقابل این خط قرائت کرد .

26- تلسکوپ -- Telescope

از نوع دوربین های نجومی است و از یک لوله یک عدسی با فاصله کانونی زیاد به نام عدسی شیئی (با فاصله کم ) و یک صفحه شیشه ای که روی آن دو تار سیاه رنگ عمود بر هم هک شده تشکیل یا فته است.

صفحه شیشه ای را صفحه رتیکول reticule و خط فرضی که مرکز رتیکول را به مرکز نوری عدسی شیئی وصل می کند خط قراولروی line of sight می گویند.

27- اثر انکسار نور --Refraction

هنگامی که یک شعاع نوری از میان طبقات مختلف جو عبور می کند به علت تغییرات چگالی زمین امتداد ش مرتبا شکسته می شود و به این ترتیب خط قراولروی TA به شکل منحنی TA' در می آید و در نتیجه این تغییر شیئی مورد مشاهده نسبت به موقعیت حقیقیش با لاتر به نظر می رسد

در شرایط جوی معمولی مقدار عددی تصحیح انکساردر حدود7/1 تصحیح کرویت و در جهت مخالف آن است .

مقدار عددی تصحیح اثر انکسار نور

28- آلیداد--Alidade

یکی از اجزای دستگاه زاویه یاب یا تئو دلیت است .

این قسمت به شکل U ساخته شده وبدنه اصلی و مهمترین قسمت زاویه یاب را تشکیل می دهد وشامل محور افقی تئو دلیت نیز هست این قسمت حول محور اصلی یا محور قائم Vertical axis دستگاه نامیده می شود و به طور سمتی چر خش می کند با چر خش آلیداد در سمت تلسکوپ نیز همراه آن حول محور اصلی می چر خد .

29- لمپ افقی--Horizontal circle

لمپ افقی معمولا در قسمت زیرین آلیداد قرار دارد و برای مشخص کردن موقعیت سمتی صفحه قراولروی یا به تعبیر دیگر وضعیت سمتی آلیداد بکار می رود .

لمپ افقی یک صفحه دایره ای شیشه ای است که محیط آن از 0 تا 360 درجه یا 400 گراد در دستگاه های با سیستم گرادی تقسیم بندی شده است

اگر ساختمان دستگاه درست باشد محور اصلی زاویه یاب بر صفحه دایره مدرج افقی عمود است و از مرکز این دایره می گذرد.

3۰- لمپ قائم --Vertical circle

لمپ قائم نیز دایره شیشه ای مدرجی است که صفحه آن به صورت قائم در کنار آلیداد و عمد بر محور افقی دستگاه قرار دارد و چنانکه دستگاه تنظیم باشد محور قراولروی دستگاه از مرکز این دایره مدرج می گذرد

این لمپ برای تعیین و ضعیت ارتفاعی محور قراولروی بکار برده می شود

اصطلاحات راهسازی

سيل كت:

به نوعي آسفالت حفاظتي با ضخامت كم اطلاق مي گردد كه به منظور بهبود راه آسفالته(اعم از آسفالت گرم يا آسفالت سطحي يا انواع ديگر آسفالت) و نيز غير قابل نفوذ نمودن آن در مقابل نزولات جوي نظير برف و باران و غيره بكار برده مي شود. سيك كت شامل پخش يك لايه قير مخلوط با امولسيون قير توأم با مصالح و با بدون پخش مصالح باشد.

پريمكت :

اندود نفوذي به منظور آماده نمودن سطح راه شني جهت بخش قشر آسفالت آنجام مي گردد قير پريمكت كه در سطح راه شني پخش مي گردد در داخل خلل و فرج آن نفوذ نموده و علاوه بر تحكيم سطح راه شني سبب تسهيل چسبندگي قشر آسفالت به بدنه راه مي گردد.

تك كت:

پخش يك لايه بسيار نازك امولسيون قير روي سطح آسفالتي يا بتني به منظور آغشته نمودن سطوح مزبور و ايجاد و چسبندگي با قشر آسفالتي كه متعاقباً روي آن پخش مي شود اندود سطحي و يا تك كت ناميده مي شوند.

لكه گيري :

هر گاه در راهها بر اثر فشار ترافيكي و خرابي جسم راه آسفالت سطح راه خراب شده و با به شكل موزائيكي درآمده باشد بوسله دستگاه كاتر آسفالتهاي خراب شده را بصورت شكلهاي منظم خارج نموده و چنانچه زيرسازي نيز دچار آسيب ديدگي شده بود نسبت به اصلاح آن نيز اقدام مي كنيم سپس سك لايه تك كت ريخته و با آسفالت مرغوب رويه را مرمت مي نمائيم.

حريم راه:

با توجه ببه نوع راهي كه طراحي و احداث گردد حريم در نظر گرفته مي شود. منظور از حريم مقدار زميني است كه از دو طرف راه براي مقاصد خاصي اختصاص مي يابد اين مقاصد را مي توان بطور خلاصه بشرح ذيل ذكر نمود:

1- ايجاد ميدان ديد وسيعتر براي رانندگان

2- ايجاد تسهيلات جهت تعريض راه در آينده با توجه به افزايش ترافيك

3- جلوگيري يا كاهش خطرات ناشي از انحراف خودروها از جاده ((با جلوگيري از احداث ساختمان با هر گونه بنا در حريم))

درل :نوعي جدا كننده كه از جنس ورق گالوانيزه براي حفاظ در راهها استفاده مي شود كه در اتوبانها، نقاط پرتگاه، گردنه ها و قوسها نصب مي شود تا از تصادفات و اتفاقات ناگوار در هنگام رانندگي جلوگيري شده يا عوارض آنها كمتر شود.

نيوجري:

نوعي جدا كننده بتني مي باشد كه در ارتفاع مختفل از قبيل يك يا دو متري ساخته مي شود كه در بزرگراه ها جهت جلوگيري از دور زدنها و خلاف رانندگان متخلف و ايجاد امنيت و جلوگيري از اتفاقات ناگوار و تصادفات و در بعضي موارد ورود و خروج و هدايت ترافيك و جلوگيري از نور چراغهاي روبرو ايجاد مي شود.

چشم گربه اي:

همانگونه كه خط كشي در هنگام روز و شب راننده را در مسير حركت رتهنمايي نموده و به او در انتخاب خط مسير ايمن كمك مي كند، چشم گربه اي نيز كه در انواع مختلفي ساخته مي شود وظيفه هدايت راننده را در خطوط مختلف ترافيكي ((لاينهاي ترافيكي)) را در شب بعهده دارد. چشم گربه ايها خصوصاً در قوسها، محل پياده روها و جاده هاي داراي چند خط ترافيكي كاربرد گسترده اي دارند.چشم گربه ايها با بازتابش نور چراغهاي خودرو در شب رؤيت شده و راننده را در مسير ايمن هدايت ميكنند.

زهكشي و درواسيون:

نفوذ آب به لايه هاي زير سازي موجب تخريب راه مي گردد بنابراين همواره تلاش مي شود تا از نفوذ آبهاي سطحي به زيرسازي جلوگيري شود براي تحقق اين امر روشهاي مختلفي وجود دارد كه به كمك آنها آب را از لايه دفع يا از نزديك شدن آبهاي جاري به راه جلوگيري مي كنند زهكشي و درواسيون از جمله اين روشهاست.

آسفالت رودميكس

از اختلاط مصالح سنگي با قير مايع در سطح آماده شده را بدون گرم كردن مصالح سنگي ساخته مي شود از مزاياي اين نوع مخلوط استفاده از مصالح سنگي در كنار راه ريسه يا در نزديكي هاي انبار شده مي باشد مصالح سنگي آسفالت مخلوط بايد از سنگ يا شن شكسته يا شن و ماسه رودخانه اي و يا مخلوطي از آن دو تهيه شده باشد اين مصالح بايستي سخت، مقاوم و تميزباشند كه بوسيله مخلوط كننده اي نظير گريدر و يا لودر و يا هر وسيله مناسب ديگر در كنار راه تهيه مي شود.

آسفالت گرم :

عبارت است از مخلوطهاي مصالح سنگي با قير خالص كه در كارخانه آسفالت با درجه حرارت معين طبق مشخصات تهيه و با توجه به فاصله حمل مشخص كه مجاز مي باشد آماده شده و بوسيله فينيشر بر روي سطح راه پخش و كوبيده مي شود.

بيندر:

بيندر بتن آسفالتي مي باشد كه با سنگ شكسته از مصالح رودخانه اي يا كوهي تهيه مي شود و مصالح سنگي آن داراي دانه بندي 25-0 ميلي متر و 19-0 ميلي متر مي باشد بيندر بصورت يك لايه طبق ابعاد و ضخامت هايي كه در نقشه مشخص شده بر روي سطوح آماده شده راه پخش مي گردد البته در مواردي كه ضخامت قشر آسفالت زياد باشد با توجه به دانه بندي انتخاب شده ممكن است در يك لايه يا بيشتر اجرا شود.ضمناً لايه بيندر بر اساس طراحي روسازي جاده محاسبه و مشخص مي گردد

توپكا:

بتن آسفالتي است كه از مصالح رودخانه اي يا مصالح سنگ كوهي تهيه مي شود و مصالح سنگي آن داراي دانه بندي 19-0 ميلي متر مي باشد و جهت پوشش لايه نهائي بتن آسفالت بكار مي رود كه به آن اصطلاحاً رويه مي گويند و ضخامت اين لايه را بر اساس طراحي روسازي جاده محاسبه و مشخص مي گردد.

بيس:

بيس قشري است كه مصالح سنگي و يا مخلوطي از مصالح سگي و مواد چسبيده با مشخصات فني معين و به ضخامت محاسبه شده مي باشد كه بر روي بستر 50-0 ميلي متر و 38-0 ميلي متر و 25-0 ميلي متر مي باشد كه حداقل 50% مصالح مانده روي الك شماره 4 بايد شكسته و ارزش ماسه اي آن بيشتر از 35 باشد اين قشر بايد قابليت تحمل بار محوري و همچنين زهكشي راه را داشته باشد.

ساب بيس:

ساب بيس قشري از مصالح سنگي با مشخصات فني معين و به ضخامت محاسبه شده مي باشد كه بر روي بستر روسازي راه بمنظور تحمل بارهاي وارده از جانب قشر اساس قرار مي گيرد اين قشر معمولاً ااولين لايه از ساختمان روسازي را تشكيل مي دهد.

و ضخامت آن نيز بر اساس طراحي روسازي راه محاسبه و تعيين مي گردد.مصالح آن داراي دانه بندي 50-0 ميلي متر و 48-0 ميلي متر و 25-0 ميلي متر مي باشد.

ردايلينگ:

به نوعي قير پاشي سطح راههاي شني اطلاق مي گردد كه بمنظور تحكيم و تثبيت سطح شني راه و نيز غبار نشاني بكار برده مي شود راههاي شني كه به اين روش قير پاشي مي شوند پس از مدتي سطح شني آنها مبدل به يك سطح پايدار گرديده كه در برابر نفوذ آب مقاوم مي باشد قيرهاي مورد مصرف آن عبارتند از 70-mc و 250-mc و 70-sc و 250-sc

اصطلاحات ساختمانی 1. مواد مضاف بتنی : موادی هستند که خاصیت بتن تازه را تغییر می دهند .
2. U (ناودانی) : نوعی پروفیل که عمده مصرف آن در ساخت بادبند ، پل ها و ... استفاده می شود .
3. میلگرد : نوعی پروفیل با مقطع گرد و به صورت ساده و آجدار در کارهای بتنی مسلح و مهارها بکار می رود
4. تسمه : با مقاطع مربع ، مستطیل و برای ساخت درها ، حفاظ ها و وصله ها در ساختمان بکار میشود .
5. چوب : که در قدیم برای نعل درگاه و ساخت درب و پنجره و حالا برای ساخت درها و ساخت قالب استفاده می شود .
6. تخته فلزی : در کارهای آرایشی بنا ، ساخت در ، مبل و صندوقه بتن بکار می رود .
7. پارکت : فرآیندی از چوب که برای فرش کف ساختمان استفاده می شود .
8. شیشه : برای عبور نور و جلوگیری از هدر رفتن انرژی از ماده ای سیلیسی استفاده می شود .
9. شیشه ایمنی: نوعی شیشه با حداقل ضخامت 13 میلیمتر که هنگام شکستن خرد نمی شود .
10. بتانه : نوعی خمیر که عمده استفاده آن در شیشه است.
11. قیر : نوعی فرآورده نفتی که در عایق بندی ساختمان استفاده می شود .
12. اندود کاه گل : نوعی ملات برای عایق بندی که عمده مصرف آن در مناطق گرمسیر است .
13. سیمنت تایل : نوعی موزاییک که ملات آن با دقت ساخته شده و ویبره می شود .
14. رابیتس : نوعی توری به منظور نگه دارنده اندود در مقاطع با سطح نچسب و صیقلی است.
15. بتن سبک : نوعی بتن که در آن پودر آلومینیم و پوکه اضافه شده به منظور عایق صوتی غیر سازه ای استفاده می شود.
16. سیپورکس: آجرهای گچی که برای ساختن دیوار جداکننده یا سقف سبک بکار میرود .
17. پانل گچی : ملات گچ پیش ساخته برای جداسازی و عایق صوتی حرارتی استفاده می شود .
18. بتن الیافی : مخلوط بتن معمولی به اضافه الیاف فولادی که به طور یکنواخت در بتن پخش و باعث افزایش مقاومت فشاری بتن در نوع خود شده و در جاده سازی و محوطه سازی استفاده می شود .
19. عایق پتویی : عایقی از پشم سنگ ، پشم شیشه و چوب پنبه در ضخامت 100 میلیمتر برای عایق حرارتی استفاده می شود .
20. بتن مگر (نظافت): بتنی برای هم سطح کردن و تمیز کردن کف پی استفاده می شود عیار آن 150 کیاوگرم است.
21. شفته آهک : ملاتی از آهک ، خاک و دانه های سنگی و آب در پی ها و کف سازی اولیه استفاده می شود .
22. کرسی چینی: چیدن چند رج آجر روی پی اختلاف ارتفاعی بین سطوح داخلی و خارجی بوجود می آورد که کرسی گویند.
23. چتایی : نوعی گونی که در عایق بندی به همراه قیر استفاده می شود .
24. ایزوگام : ورق های قیر اندود که با لایه هایی از پشم شیشه یا الیاف مصنوعی همراه است .
25. بارسنگ : مقدار بیرون زدگی سطح نمای سنگ را نسبت به بر آن بار سنگ گویند .
26. گابیون : دیوارهای که به صورت سنگی اجرا می شوند دور آنها تورهایی مهار می کنند تا مقاومت و یکنواختی بیشتری داشته باشد .
27. آجر سفال : خاک رس در قالب هایی سوراخ دار با حرارت در کوره برای جداکننده ساخته می شود .
28. گچ بتونه صنعتی : برای اتصال صفحات گچی پیش ساخته استفاده می شود .
29. نعل درگاه : تیر یک پارچه ای از بتن ، چوب ، آهن که در بالای درگاه نصب می شود .
30. پوتر بتنی : نعل درگاه بتنی همراه با میلگرد به شکل معینی ساخته می شود .
31. اُتکا : میلگردی که جهت تحمل نیروی برشی استفاده می شود .
32. چارچوب : قابی که در به آن لولا و برروی آن بسته و باز می شود .
33. آستانه : پایین چارچوب که در بالاتر از کف قرار میگرد .
34. شمشه : قوطی های چهارضلعی که پشت آن بوسیله گچ پر می شود .
35. رامپ : قدیمی ترین و ساده ترین وسیله ارتباطی دو سطح غیر تراز .
36. آسانسور : وسیله ارتباطی بین طبقات در ساختمان های بلند که بوسیله موتور حرکت می کند .
37. سرگیر : محلی در ورودی پارکینگ به ارتفاع حداکثر 150سانتیمتر
38. کف پله : سطح فوقانی پله یعنی جایی که پا قرار میگیرد .
39. پیشانی پله : قطعه ای عمودی که میان دو کف پله متوالی قرار دارد .
40. گونه پله : سطح بغل پله را گونه می نامند .
41. عرض پله : فاصله بین گونه های پله را عرض پله می گویند .
42. پاگرد : محلی است که شخص پس از پیمودن یک ردیف پله بر آن قدم می گذارد.
43. دست انداز پله : نرده ای که برای جلوگیری از سقوط و خطرات ناشی از آن استفاده می شود .
44. لب پله : پیش آمدگی کف پله از پیشانی لب پله نام دارد .
45. خط مسیر پله : خط نشان دهنده مسیر پله را خط مسیر پله گویند.
46. شمشیری پله : تیرآهن زیر پله را شمشیری گویند .
47. پله فرار : پله ای که خارج از ساختمان تعبیه میشود ، تا هنگام بروز خطر از آن استفاده شود .
48. سقف : پوششی است برای جلوگیری از نفوذ عوامل طبیعی به داخل ساختمان
49. پاکار : محل قرارگیری سقف روی دیوار در طاق ضربی را پاکار گویند .
50. طاق ضربی : اجرای سقف بین دو تیرآهن و قرار دادن آجر با ضربه روی ملات گچ خاک .
51. آبخور : فرو بردن آجر در آب به منظور گرفتن گرد و خاک آن.
52. کرم بندی : با ملات های مختلف نوارهایی به عرض
cm10 در یک راستا به فاصله معین ایجاد می کنند که به آن کرم گویند .
53. خرپا : مجموعه ای از میله های مستقیم که به طور مفصلی به هم متصل شده و شبکه های مثلثی را به وجود می آورند .
54. ایرانیت : ورق های موج داری از جنس سیمان که متداول ترین پوشش سقف کارخانجات و انبارها است .
55. کرپی : وسیله اتصال ورق های موجدار (ایرانیت) به لاپه ها را کرپی گویند .
56. سقف کاذب : به پوشش غیرباربر که زیر سقف اصلی قرار دارد .
57. شمع بندی (تنگ بستن): میله چوبی یا فلزی است که بر بدنه گود یا دیوار ساختمان مجاور قرار داده می شود به منظور جلوگیری از ریزش دیوارها یا خاک های بدنه به داخل گود می شود .
58. پی: مجموعه بخش هایی از سازه و خاک در تماس با آن که انتقال بار بین سازه و زمین از طریق آن انجام می پذیرد.
59. ریشه در کرسی چینی : عرض کرسی از هر طرفِ دیوار باربر ، بین 5 تا 10 سانتیمتر بیشتر در نظر گرفته می شود تا توزیع وزن دیوار ، در سطح بزرگتری از پی انجام شود .
60. یک رگی کردن : چیدن اولین رج دیوارها که این رج عامل تعیین کننده سایر رج های دیوار می باشد .
61. دیوار باربر : دیواری در ساختمان که وظیفه انتقال بار سقف را دارد .
62. دیوار غیر باربر : دیواری که به منظور جداسازی فضا ها استفاده می شود .پ
63. پیوند : به انواع آرایش های شناخته شده ی آجرچینی دیوارها اطلاق می شود .
64. پیوند کله راسته : به آجرچینی که یک در میان بصورت کله و راسته چیده می شود .
65. سنگ قلوه :سنگ هایی که در رود خانه غلتیده اند و گوشه های تیز آنها صاف شده است .
66. سنگ لاشه :سنگ هایی که به صورت نا منظم و گوشه دار وجود دارند .
67. سنگ قواره : اگر گوشه های تیز سنگ لاشه را با پتک یا چکش بگیرند سنگ قواره بدست می آید .
68. سنگ بادبر (مالن): سنگی شکل گرفته ای است که تقریبا بصورت مکعب مستطیل تراش خورده است .
69. لاشه چینی : سنگ کوهی را با پتک قواره میکنند و به صورت کله و راسته روی هم قرار می دهند .
70. سنگ چینی مختلط سنگ و ملات : مانند لاشه چینی است با این تفاوت که بین سنگ ها است .
71. سیپورکس : ملاتی را با آهک ، ماسه ، تهیه می کنند و آنرا در قالب می ریزند و قطعه بدست آمده را در بخار آب تحت فشار در می آورند تا مقاوم شود قطعه بدست آمده سیپورکس نام دارد.
72. ساندویچ پانل : از دو لایه فلز یا فایبرگلاس که بین آنها فوم پلی اورتان تزریق می کنند و به آنها ساندویچ پانل گویند.
73. شانه قوس :محلی که قوس در اثر بار زیاد ترک بر می دارد شانه قوس گویند .
74. پاکار : محل شروع قوس از ستون یا دیوار را پاکار گویند.
75. شِکرگاه (شکن گاه): فاصله بین پاکار و شانه را شِکرگاه گویند.
76. تیزه : محل برخورد دو نیمه قوس را تیزه گویند .
77. آوارگاه : فاصله بین شانه تا محلی که طاق بر اثر بار زیاد فرو میریزد .
78. کلاهه : فاصله بین تیزه تا محل تمام شدن آوارگاه را کلاهه گویند .
79. آرگ (آرک): قوس تزئینی به منظور جداسازی دو فضا از یکدیگر .
80. پله : معمول ترین وسیله ارتباطی بین دو سطح با اختلاف مختلف (در ساختمان) را پله گویند .
81. غوری گل : گل سفت لگد مال شده را غوری گل گویند .
82. دورچینی سقف : دور تا دور سقف دو رج دیوار چینی انجام می شود که اصطلاحا دو رگه نیز می گویند .
83. شیب بندی بام : برای هدایت آب به ناودان شیبی ایجاد میگردد به این عمل شیب بندی گویند .
84. زهکشی: خشکاندن یا انتقال آب های سطحی به محل مورد نظر را زهکشی گویند .
85. میله چاه : استوانه ای که اندازه قطر آن حدود 90 سانتی متر است و به منظور رسیدن به قسمت آبکش حفر می شود.
86. انباره چاه : به فضایی که در قسمت پایین میله کنده شده به منظور جمع آوری فضولات انباره گویند .
87. فاضلاب : مخلوط رقیقی از انواع آبهای دور ریختنی به همراه مواد زائد را فاضلاب گویند .
88. سپتیک تانک : مخزن سرپوشیده ای که به منظور جمع آوری آبهای زائد ساخته می شود .
89. اِگو : مجراهایی برای انتقال فاضلاب خانگی و صنعتی به تسویه خانه را سیستم اِگو می گویند .
90. کف سازی : سطحی است که بتواند خواسته های استفاده کننده از آن را برآورده کند .
91. موزائیک : نوعی پوشش از جنس بتن یا ملات ماسه سیمان برای کف سازی استفاده می شود .
92. بلوکاژ : به منظور جلوگیری از ورود رطوبت به کف ساختمان زیر آنرا از قلوه سنگ پر می کنند به این کار بلوکاژ گویند.
93. پوکه معدنی : سنگی است متخلخل با وزن مخصوص کمتر از یک
94. پوکه صنعتی : پوکه صنعتی را از ذوب کردن خاک رس و تغییر حالت آن بدست می آورد .
95. دریچه بازدید:دریچه ای برای دیدن اتصالات در کانال ها.
96. دودکش:مجرایی برای هدایت گازهای حاصل از سوخت بخاری به خارج از ساختمان.
97. هواکش:مجرایی برای هدایت بوهای نا مطبوع.
98. قرنیز: سنگی است که در پای دیوارهای داخلی ساختمان یا کف پنجره ها قرار می گیرد .
99. ازاره: سنگی است که در پای دیوارهای خارجی ساختمان بکار می رود .
100. داربست : برای ادامه کار در قسمت بالا نیاز بوسیله ای است که در زیر پا قرار گیردکه داربست نام دارد .
101. خرک: وسیله ای که با خاموت ساخته می شود و در زیر آرموتور در کف قالب قرار می گیرد تا بتن زیر آرموتور برود .
102. ریسمان کار : وسیله ای که برای در ی راستا قرار دادن دیوار قرار می گیرد .
103. آجر نیمه(چارک):نصف آجر را چارک گویند.
104. آجر سر زده:آجری که یک چهارم آن کم شده باشد.
105. آجرکم زده:آجری که یک پنجم آن کم شده باشد.
106. آجر کلوک:به یک هشتم از آجر کلوک گفته میشود.
107. پوسته:خورده آجرهایی که به ضخامت 7میلی متر تا تا 5/2 سانتی متر باشد.
108. شمشه ملات:وسیله ای است برای هموار کشیدن ملات.
109. هشت گیر لا ریز و لابند دیوار: برای ادامه دادن دیوار در آینده دیوار را به طوری می چینند که در آینده دیوار با قسمت جدید کلاف باشد.
110. دستک:همان ستون آجر است که معمولا30*30یا40*40ساخته میشود.
111. جرز:به ستون آجری که بعد از اتمام کار آجر کاری کنار دیوار به اندازه 50 سانتی متر ساخته میشود.
112. زنبه:وسیله ای است داری دو دسته که در قدیم برای حمل ملات استفاده میشده.
113. زنجاب کردن:برای تمیز کردن آجر ها از گرد و غبار و چسبندگی بهتر به ملات آب روی آجر میریزند.
114. هره:اگر آجر را به پهلو در کنار هم بگذاریم هره نامیده میشود.
115. نبش: محل اتصال دیوار که بصورت 90 درجه باشد.
116. آجر گری :آجری که از خاک رس پخته شده در کوره و به اندازه 5*10*20 ساخته میشود و دیوار حمال به کار میرود.
117. کُرُم دلیل:کرمی که در گوشه ای برای مبنا در شیب بندی قرار میدهیم.
118. دستوره فرش:موزاییک هایی که برای مبنا قرار دادن فرش دور فضا تعبیه میشود.
119. رج:به هر ردیف آجر در راستای افقی یک رج گویند.
120. سیتکا:میلگردهاییکه در آرماتور بندی جهت جلوگیری از نیروی کششی تعبیه میشود.
121. شناژ: بتن مسلح به صورت عمودی یا افقی اجرا میشود که باعث یکپارچگی ساختمان میشود.
122. ستون :عضو عمودی که بارهای ساختمانی را به پی و زمین منتقل میکند.
123. یوغ:وسیله چوبی که چهار ضلع دارد و دور قالب ستون جهت نگهداری قالب عمل میکند.
124. دکفراژ:باز کردن قالب ها را دکفراژ گویند.
125. میلگرد انتظار:میلگردی که به اندازه 50 تا80 سانتی متر از پی بیرون می آید.
126. دال:سقفی بتنی با ضخامت 10 سانتی متر است.
127. دیوار حایل:دیواری است که به منظور پایداری در مقابل فشار جانبی خاک به کار میرود.
128. راهرو:وسیله ای ارتباطی بین ورودی و خروجی ساختمان است.
129. سازه:مجموعه ای از اعضای مثل پی و ستون و... که برای انتقال نیروهای گوناگون به زمین منتقل میکند.
130. توجیه نقشه:منطبق کردن شمال جغرافیایی نقشه با شمال جغرافیایی محل.
131. بولت: وسیله ای است که اتصال بین صفحه کف ستون با بتن را انجام میدهد.
132. قید موازی:قطعه فلزی که از تسمه 9میلی متر برای وصله دو
IPE بکار میرود.
133. شاه تیر:عضو های فلزی افقی اصلی.
134. تیر لانه زنبوری:تیر آهن هایی که از وسط جان به شکل ضلعی یا لانه زنوری جهت مقابله با خیز تیر بکار میرود.
135. نشیمن تیر:معمولا ار نبشی در ارتفاع مختلف نشیمن هایی برای اتصال تیر به ستون به کار میرود.
136. لچکر:ورقهای ذوزنقه ای شکل که برای اتصال تیر و ستون دور نبشی نشیمن به کار میرود.
137. بالکن:به پیش آمدگی سقف از دیوار اصلی را بالکن یا کنسور گویند.
138. بادبند:عضوی که در ساختمان های فلزی جهت مقابله با نیروی جانبی به شکل ضربدری یا 7 و8 یا... تعبیه میشود.
139. ورق روسری:ورق فلزی که در اتصال خر پا روی تیر قرار میگیرد.
140. درز انبساط:برای جلوگیری از انقباض و انبساط در بین دو ساختماندرزی تعبیه میشود.
141. درز انقطاع:برای جلوگیری از خطرات ناشی از ضربه ی ساختماندر بین دو ساختمان درزی تعبیه میشود.
142. جوشکاری:وسیله اتصال آهن آلات با حرارت دادن فلزات را جوشکاری گویند.
143. جوش گوشه:جوشی که در گوشه یا زاویه90 درجه انجام میشود.
144. بندی:خرده آجر به ضخامت یک بند انگشت را بندی گویند.
145. پولی: خرده آجر به ضخامت یک سکه که در طاق ضربی به کار می رود.
146. تیشه : وسیله ای است برای تخریب های سبک در ساختمان .
147. کمچه گرد : برای پهن کردن ملات روی دیوار برای آجرکاری و فرش کف
148. کمچه چهار گوش : وسیله ای برای سیمان کاری و پلاستر .
149. پلاستر : اندود ملات ماسه سیمان به ضخامت 3 سانتیمتر .
150. نرمه کشی : لایه نازک از ملات ماسه سیمان یا پودر سنگ و سیمان به ضخامت 5 میلی متر .
151. تگری : اندود ملات ماسه سیمان با استفاده از دستگاه مخصوص .
152. بندکشی : پر کردن درز بین کاشی ، آجر و ... با استفاده از ملات .
153. شلنگ تراز : وسیله برای در راستا قرار دادن دو نقطه با فاصله نسبتا زیاد .
154. تخته ماله : وسیله ای برای پهن کردن ملات با ظرافت کم .
155. فرغون : وسیله ای برای حمل مصالح .
156. آبچک : مقدار بیرون زدگی یا شیاری که زیر سنگ زده می شود . برای ریزش آب.
157. دوطاقه : سقف کاذبی که معمولا در فاصله 60 سانتی از سقف اصلی زده می شود .
158. داکت : فضای برای عبور لوله های تاسیساتی
159. خرپشته : اتاقک بالای پله .
160. جان پناه : دور چینی اطراف پشت بام به ارتفاع 60 سانتیمتر .
161. کانال کولر : مسیر برای هدایت کولر .
162. زیر بنا : فضایی که سقف دارد .
163. سیم گچ : مخلوطی از ملات گچ و سیمان .
164. ملات باتارد : ملات ماسه ، سیمان و آهک .
165. ملات ساروج : ملات ماسه ، سیمان ، تخم مرغ و سیفال ریز .
166. مسنی : ارتفاع طبقه همکف از کف کوچه با خیابان .
167. ستون فلزی : تیرآهنی برای انتقال بار سقف طبقات بالا به فنداسیون .
168. رگلاژ سطح : آب پاشی و پوشیدن خاک روی سطح .
169. میلگرد یکسر گونیا : میلگردی که یک سر آن زاویه 90 درجه است .
170. رکابی : میلگردی که آنرا به شکل u در آورده اند .
171. قلاب : برای مهار کردن دو میلگرد .
172. رامکا : بتنی است که برای نگه داشتن قالب ها می ریزند .
173. قالب بنایی : قالبی برای کارهای کوچک ساخته شده از آجر و گل .
174. چاله آسانسور : چاله ای برای قرارگیری کابین آسانسور به ارتفاع 5/1 متر پایین تر از کف ساختمان .
175. تفنگ هیلتی : وسیله ای برای پرچ در ساخمان کاربرد دارد ، با فشنگ مخصوص .
176. اسپیسر : قطعات پلاستیکی یا بتنی برای جلوگیری از چسبیدن میلگرد به قالب .
177. چاه جذبی : چاهی برای دفع فاضلاب سطحی .
178. چاه ارت : بعد از کندن و قرار دادن میله مسی بعنوان انتقال دهنده برق .
179. گَوَل : برای جلوگیری از ریزش انباره چاه درون آن تعبیه می شود .
180. بستر جذبی : آب فاضلاب غیر مفید را به آب مفید تبدیل کرده برای مصرف غیر آشامیدنی .
181. بیس پلیت : صفحه ستون برای قرارگیری ستون بر روی فنداسیون .
182. دستک : عضوی در ساختمان فلزی برای تحمل نیروی پیش آمدگی ها .
183. فارسی بُر : برش بصورت 45 درجه .
184. بار زنده:به بار در حال جریان در ساختمان بار زنده گویند .
185. بار مرده : بار ساختمان و اشیاء ثابت در ساختمان گویند .
186. سیفون : وسیله ای برای جلوگیری از ورود بو داخل ساختمان .
187. ورق آکوستیک : ورقی برای عایق بندی صدا در ساختمان .
188. رومی : محلی است در سقف های هلالی بصورت نیم دایره .
189. تاسیسات مکانیکی : عملیات لوله کشی آبی ، گازی و فاضلاب در ساختمان .
190. تراس : فضایی به عرض حداکثر 5/1 متر در فضای بیرونی ساختمان .
191. چینه : دیواری که با ملات گل رس بصورت لایه ای اجرا می شود .پ
192. دالان : فضای ورودی ساختمانهای قدیمی .
193. صفه : قسمت پذیرایی ساختمان های قدیمی .
194. کنجی : اتاق قسمت انتهای ساختمانهای قدیمی که معمولا ارتفاع آن حداکثر 2 متر است .
195. ساباط : محله ای از کوچه عبور که دارای سقف باشد .
196. هرزاب : محل جمع آوری آب های سطحی در کوچه .
197. منار : بناهای استونه ای شکل به ارتفاع حداقل 20 متر .
198. جزوَل : جوی گلی که آبهای قنوات بر روی سطح زمین در آن عبور می کند .
199. گُنبد : اطاقکی چهار ضلعی با سقف هلال در صحرا .
200. خاکریز : تجمعی از خاک بمنظور جلوگیری از ورود سیل .
201. شیشه خور : قسمتی از درب که شیشه در آن قرار می گیرد .
202. شومینه : وسیله ای تزیینی برای گرم کردن ساختمان .
203. توفال : تخته ی باریک و نازکی که به زیر تیرهای سقف باربر کوبیده می شود.
204. آستر: اجرای لایه زیرین با یکی از ملات ها.
205. رویه: اجرای لایه ای روی لایه آستر با ملاتی نر.
206. پُله: محلی که در زیر دیوار آب از آن عبور می کند.
207. پشته: همان انباری چاه جذبی.
208. یخچال گلی: سازه ای مخروطی شکل که داخل آن گود است در قدیم به جای یخچال استفاده می شده.
209. تقه: سکوی در جلو خانه های قدیمی.
210. روشویی: محلی که دست و صورت را می شو ییم.
211. بادگیر: سازه ای چهار ضلعی که ارتفاع آن از بالا ترین قسمت ساختمان بیشتر و جهت خنک کردن ساختمان های قدیمی تعبیه می شده.
212. صحن: همان حیاط خانه است.
213. نور گیر: محلی که برای تامین نور مورد نیاز در ساختمان تعبیه می شود.
214. گونه دودکش : به دیوار های طرفین دودکش که آنرا از فضای خارج جدا می سازد .
215. کاشی: پوششی برای نمای خارجی یا داخلی در ساختمان که مقاومت کمی در برابر و سایش دارد .
216. سنگ پلاک : سنگ برش خورده ای با سطح صیقلی که در نما استفاده می شود .
217. اندود لیسه ای : از این اندود برای زیرسازی عایق های رطوبتی مانند قیر گونی و بدنه حوض استفاده می شود .
218. اندود تخته ماله ای : از این اندود در نمای ساختمان و سقف و دیواره ی آبریزگاه مانند سقف حمام استفاده می شود
219. اندود شسته : در نمای ساختمان مصرف می شود و بسته به مواد مصرفی رنگ های متنوع و زیبایی به ساختمان می دهد
220. اندود موزائیکی : سنگ موزائیک نمره بندی شده را از هر رنگ که لازم باشد به هم به نسبت دلخواه مخلوط می کنند .
221. اندود تگرگی : روکاری تگرگی را می توان با سنگ ریز و درشت نماسازی کرد .
222. اندود اشکی : مصالح اجرای این اندود پودر و خاک سنگ و سیمان سفید یا سیمان رنگی است که با آب مخلوط کرده و ملات نرمی بدست می آید .
223. داربست فلزی : برای دسترسی به ارتفاعات استفاده می شود .
224. فنداسیون: قسمتی از سازه که نیروها را از ستون به زمین انتقال می دهد.
۲۲۵.اسکوپ : بست فلزی برای نگه داشتن سنگ پلاک.
۲۲۶.آجررسی : از سیلیکات های آلومینیم به شکل مکعب که در قطعات نازک برای تیغه استفاده می شود

فرهنگ لغات و اصطلاحات مهندسی

مطالب مشابه :

تصویربرداری هوایی

کاربرد فتوگرامتری برد کوتاه در مهندسی معکوس

کاربرد لیزر اسکنر در مهندسی نقشه برداری

نقشه برداری

مقاله و تصاویری از دوربین رقومی عکسبرداری هوایی Ultra CAMx

کاربردهای نقشه برداری در زمینه های مختلف

تجربیات کارگاهی- نقشه برداری پروژه عمرانی

لغات و اصطلاحات تخصصی نقشه برداری

مهندسی عمران-نقشه برداری چیست؟

هواپيماهاي عكسبرداري هوايي و انواع فيلم هاي عكسبرداري هوايي(آموزش فتوگرامتری)