ببر ( ببر مازندران )

مشخصات :

بدن ببر ستبر و در عین حال حساس است . وزن گونه های ببر از 100 کیلوگرم تا 350 کیلوگرم متفاوت است . همچنین طول بدن ببرها بین 150 سانتی متر تا 360 سانتی متر است . البته بعضی از ببرها بیش از 4 متر طول و حدود 380 کیلوگرم وزن دارند . ببر به دلیل خطوط روی بدنش ، قدرت استتار فوق العاده ای دارد . ببرها معمولا تا حدود 30 سال عمر می کنند .

زیست گاه :

ببرها زیستگاه های متنوعی دارند اما به شدت به رطوبت ، آب و سایه وابسته اند . این گربه سان نیزارها ، بوته زارها ، جنگل ها و جلگه های جنگلی که منابع آب داشته باشند را برای زیستن انتخاب می کند .

قلمرو و گروه :

ببرها ، چه نر و چه ماده ، منطقه ی بزرگی را به عنوان قلمرو انتخاب می کنند و آن را با روش های گوناگون علامت گذاری می کنند . ببرهای ماده قلمروی کوچکتری دارند و قلمرو آنها می تواند با هم همپوشانی داشته باشد و در قلمرو ببر نر قرار بگیرد . یا می توان گفت قلمرو یک ببر نر می تواند از قلمرو چندین ماده تشکیل شده باشد . البته این موضوع در رابطه با ببرهایی که قلمرو بزرگتری دارند ، بیشتر مصداق پیدا می کند . ببرها به شدت بر سر تصاحب ماده ها و قلمرو با یکدیگر درگیر می شوند و می توانند یکدیگر را به شدت مجروح کنند .

زادآوری و مراحل رشد :

غرش های سهمگین ببرهای نر در فصل جفت یابی ، می تواند برای جلب توجه ماده ها به کار رود و بویی که ماده ها به هنگام علامت گذاری از خود بر جای می گذارند ، آمادگی ماده را برای نرها به منظور تولیدمثل مشخص می کند . البته ببرهای نر پس از یافتن ماده و جلب توجه آن و شکست دادن رقیبان ، هنوز مشکلاتی دارند . هنگامی جفت یابی کامل شده است که ماده با غرش به جفتش حمله کرده ، اورا به عقب رانده یا زخمی می کند . جفت گیری ببرها معمولا در زمستان صورت می گیرد و پس از دوران بارداری ، 2 تا 3 و گاهی 6 توله به دنیا می آورند . ببرها به ندرت در کنار هم جمع می شوند و از زندگی گروهی یا خانوادگی در بین آنها خبری نیست و توله ها در هنگام شکار همراه مادرشان هستند . ببر ماده توله ها را به تنهایی بزرگ می کند و توله ها تا 6 ماهگی از نظر تغذیه وابستگی تام به مادرشان دارند . ببرهای جوان در 2 تا 3 سالگی قلمرو مادر را ترک می کنند و در 4 سالگی به بلوغ می رسند .

رژیم غذایی و شکار :

ببرها با توجه به امنیت قلمروشان ، تصمیم می گیرند که روزها شکار کنند یا شب ها به دنبال طعمه بگردند . البته اغلب ببرها شب شکارند . ببرها معمولا با اتکا به وزن بالا و پنجه های نیرومندشان بر روی طعمه می پرند و طعمه را به گونه ای زمین می زنند که شانس بسیار کمی برای فرار داشته باشد . ببرهای بزرگ با ضربه ی مهلکی گردن شکار را می شکنند و باعث خفگی آن می شوند . گاهی اوقات هم گلوی طعمه را به سرعت به دندان می گیرند تا خفه شود . ببرها با همین قدرت بی نظیرشان جانورانی به بزرگی فیل یا کرگدن را از پا درمی آورند . اما طعمه های متداول ببر ، پستانداران متوسط تا بزرگ نظیر گوزن ، مرال ، شوکا ، آهو ، گراز ، پرندگان یا خزندگان هستند . در مواقع کمبود غذا نیز به دام های اهلی مانند گاو و گاومیش حمله می کند .

ببر و انسان :

به دلیل علاقه ی ببر به آب و جنگل ، باید حضور تعداد بالایی از آدمیان را در قلمرویش تحمل کند . نقاطی در جهان دارای ببر بوده و هستند ، که از پرجمعیت ترین نقاط جهان به شمار می آیند . و همیشه این تعارضات بین آدمی و جانوران ، به ضرر حیوانات تمام شده است . البته حمله ببر به انسان به ندرت صورت می پذیرد اما اگر چنین اتفاقی بیافتد ، شانس آدمی برای فرار بسیار پایین است .

پراکنش و آمار :

در 2 میلیون سال پیش ، ببرها از خواستگاه اصلی خود یعنی مناطق سرد و برف گیر شمال آسیا و پایین تر از قطب شمال ، به دو راه تقسیم شدند . نخست ببرهایی که به سمت غرب و جنوب غربی آسیا پیش رفتند که به نام ببر خزر شناخته می شوند و دوم ببرهایی که به سمت کوه های مرکزی آسیا و آسیای جنوب شرقی تا جزایر اندونزی حرکت کردند و از آنجا به سمت هند در غرب رهسپار شدند . همچنان ببرها در قاره ی آسیا ماندند و امروزه نیز تنها ، قاره ی کهن آسیا میزبان این گونه ی جذاب است . کشور هندوستان بیشترین ببر را در خود جای داده است . اما همین تعداد ببر باقی مانده نیز در خطر انقراض قرار دارد . طبق برآوردها تعداد ببرها قبل از سال 1900 میلادی بالغ بر صد هزار قلاده بوده است . اما امروزه بین 3062 تا 5066 ببر در جهان وجود دارد . ببر بنگال با 1706 قلاده ، پرجمعیت ترین گونه ی ببر است .

انواع گونه های ببر در جهان :

8 گونه ببر در جهان وجود داشته است که متاسفانه 3 گونه ی آنها منقرض شده اند . بدبختانه علاوه بر ببرهای بالی و جاوه ، ببر مازندران یا ببر ایرانی نیز منقرض شده است و در حال حاضر تنها ببرهای سیبری ، بنگال ، جنوب چین ، هند و چین و سوماترا توانسته اند از دست ظلم آدمیان جان سالم به در ببرند که اوضاع همین ببرها هم چندان جالب نیست . البته گونه ای ببر منحصر به فرد در جهان وجود دارد که ببرهای سفید هستند . این ببرها نیز در گروه گونه های معمول ببر قرار می گیرند . مانند ببرهای سفید بنگال . جالب است که ببرهای سفید در یک وهله زایمان به همراه ببرهای معمولی متولد می شوند . اولین نمونه از ببر سفید در سال 1820 میلادی شکار شد . ببرهای سفید سیبری کمیاب تر از ببرهای سفید بنگال هستند .

ببر سیبری ، ببر منچوری یا آمور ( Siberian Tiger ) :

این گونه ی ببر که در جنوب شرقی روسیه و شمال چین در منطقه ی جلگه ی منچوری زندگی می کند ، در معرض خطر انقراض قرار دارد . ببر سیبری بزرگترین گربه سان جهان است . وزن نر بالغ آن می تواند به بیش از 350 کیلوگرم برسد . بزرگ ترین گربه ی جهان یک ببر سیبری با وزن 429 کیلوگرم بوده است که سنگین ترین رکورد را در جهان دارد . وزن ماده ها 230 کیلوگرم است . طول بدن ببر منچوری می تواند به بیش از 3 متر برسد و حتی مواردی با 4 متر طول نیز گزارش شده است . قلمرو ببر سیبری از قلمرو دیگر گونه های ببر بزرگتر است . همچنین ببرهای سیبری پوست ضخیمی دارند که در یخبندان های زمستان ، گرمای بدن آنها را حفظ می کند . ببر سیبری دمای منفی 34 درجه را تحمل می کند . طعمه های بزرگترین گونه ی ببر را ، خوک های وحشی ، گوزن سایگا و مرال تشکیل می دهند . جمعیت ببر آمور در طبیعت به 200 تا 300 قلاده می رسد . این ببر در اسارت هم خوب حفظ شده است و اکنون 1000 قلاده هستند .

ببر بنگال ( Bengal Tiger ) :

ببر بنگال که بزرگترین ببر بعد از ببر سیبری می باشد ، مانند دیگر پسرعموهایش در خطر انقراض قرار دارد . بیشتر قلمرو ببر بنگال در کشور هندوستان قرار دارد . وزن این جانور برای نرها 275 کیلوگرم و برای ماده ها 150 کیلوگرم می باشد . اندازه ی از سر تا دم این ببر 265 سانتی متر است . حتی گزارشی مبنی بر وجود ببر بنگالی به وزن 500 کیلو و طول 4 متر وجود داشته است که البته نمی توان زیاد به آن دل بست . قبل از استقلال هندوستان ، ببرها به عنوان یک عامل تهدید و نیز برای ورزش شکار می شدند . شکار ورزشی ببرها بیشتر توسط مهاراجه های هند و یا لردهای انگلیسی انجام می شد .

آنها سوار بر فیل شده و این در حالی بود که صدها مرد پیاده همراه آنها با آتش زدن بوته ها ، ببرها را به سوی نقطه ی خاصی فراری می دادند و وقتی آنها در تیررس قرار می گرفتند توسط مهاراجه ها و لردها شکار می شدند . ببر بنگال همان ببری است که مردم با شنیدن نام ببر برای خود تصور می کنند . این ببر سر و پنجه های بزرگی دارد . خز آن نارنجی رنگ و نوارهای سیاه روی بدنش باریک است . گرچه ببرهای بنگال موجوداتی انزواطلب هستند ولی گاهی دیده شده است که در کنار رودخانه ها یا دریاچه ها به صورت دسته جمعی زندگی می کنند . امروزه 1706 قلاده ببر بنگال به زیست خود ادامه می دهند .

ببر چین یا جنوب چین ( Chinese Tiger ) :

ببر چین نیز که به گفته ی محققان در میان ببرها از قدمت بیشتری برخوردار است ، در معرض خطر انقراض قرار دارد . این گربه سان در محدوده ی کوچکی از جنوب شرقی چین زیست می کند . طول بدن ببر نر چینی 280 سانتی متر و وزن آن 300 کیلوگرم است . ماده ی این گونه نیز ، 250 سانتی متر طول و بالغ بر 200 کیلوگرم وزن دارد . تا به امروز حدود 40 ببر چین در طبیعت باقی مانده اند و تعداد اندکی نیز در اسارت زندگی می کنند .

ببر هند و چین یا کوربت ( Indochinese Tiger ) :

این ببر که در بخش اعظم شبه جزیره ی هند و چین ، در محل امروزی تایلند ، ویتنام ، کامبوج و در قسمت هایی از برمه ی سابق ( میانمار ) و مناطق دوردست مالزی پراکندگی دارد ، پرجمعیت ترین ببر پس از ببر بنگال است . اما همین ببر هم در معرض خطر است . پوست ببر هندوچین در میان دیگر ببرها بی همتاست که این به خاطر وجود خال هایی در آن است . اندازه ی جنس نر به 200 تا 250 سانتی متر و اندازه ی ماده حداکثر به 100 سانتی متر می رسد . وزن نرهای بالغ 225 کیلوگرم و وزن ماده های بالغ 150 کیلوگرم است . یکی از سرگرمی های مورد علاقه ی این گربه ، شنا کردن است و به همین جهت آنها ترجیح می دهند که نزدیک آب باشند . حتی اگر این آب را در کنار کوه های خشک سرزمینشان پیدا کنند . حدود 1400 تا 1500 قلاده از این ببر در طبیعت وجود دارد .

ببر سوماترا ( Sumatrian Tiger ) :

ببر سوماترا در معرض خطر انقراض است . وزن نرهای بالغ بین 225 تا 275 کیلوگرم و طول بدنشان 170 تا 220 سانتی متر است . اندازه ی از سر تا دم ماده ها 170 سانتی متر و وزن آنها از 150 تا 170 کیلوگرم است . ببر سوماترا کوچکترین ببر حال حاضر جهان است . این ببر بومی جزیره ی سوماترای اندونزی است و معمولا از گوزن و آنتیلوپ تغذیه می کند . 500 تا 600 قلاده ببر آزاد سوماترایی در جهان موجود است .

ببر جاوه ( Javan Tiger ) :

این ببر که یکی از 3 گونه ای است که منقرض شده اند ، حدود 180 سانتی متر طول داشته است . وزن نرهای ببر جاوه 200 کیلوگرم و وزن ماده ها بین 125 تا 150 کیلوگرم است . این ببر در جزیره ی جاوه می زیسته است که پرجمعیت ترین نقطه ی جهان است . ببر جاوه دومین ببر کوچک جهان است . این گربه سان شناگر بسیار ماهری بوده است و حتی در بعضی مواقع به هنگام شنا در اقیانوس هم دیده شده است . این ببر آخرین بار در سال 1972 میلادی مشاهده شد . از ببر جاوه تنها چند عکس موجود است .

ببر بالی ( Bali Tiger ) :

این جانور کوچکترین ببر شناخته شده ی جهان است که متاسفانه منقرض شده است . امروزه ببر سوماترا کوچکترین ببر جهان است . ببر بالی طبق گفته ها و مشاهدات به اندازه ی یک پلنگ بوده است . بزرگترین نر ببر بالی ، 100 کیلوگرم وزن داشته است . ببر بالی در جزیره ی کوچک بالی پراکنده بوده است و از دهه ی 1940 به عنوان گونه ای منقرض شده به حساب می آید . تا عصر حاضر نیز مشاهده ی آنان تداوم داشته است و در سال 1970 یک گزارش مشکوک در منطقه ی شرقی که در حال حفاظت است به دست آمد و در سال 1972 کارگرانی که در جنگل کار می کردند ، دیدن ببر را گزارش داده بودند . از اوایل تا اواسط دهه ی 1930 بیشتر ببرهای بالی به عنوان نمونه ی شکار از بین رفتند . قبل از این تاریخ ببرها احتمالا در مناطق تنگ کوهستانی زندگی می کردند که آنجا نیز از دست شکارچیان اروپایی که به شکل سازمان یافته ای از طریق تورهای شکار به جزیره ی بالی برده می شدند ، در امان نبودند . در بین دو جنگ جهانی نیز ببرهای بالی به طرز وحشتناکی شکار شدند و بعد از جنگ جهانی دوم به نظر می رسید که زیرگونه ی ببر بالی کاملا ناپدید گشته است . شکار آخرین ببر بالی در غرب جزیره و در منطقه سومبارکیما به تاریخ 27 سپتامبر 1937 اتفاق افتاد و یک ماده ببر جوان شکار شد . گرچه طی دهه ی 1940 گزارشاتی مبنی بر وجود چند ببر بالی در جزیره وجود داشت . متاسفانه ببر بالی در هیچکدام از باغ وحش های جهان وجود ندارد .

ببر مازندران ، ببر خزری یا هیرکانی ( Caspian Tiger ) :

ببر مازندران یا ببر ایرانی ، گربه سان اساطیری ایران زمین و کشورهای آسیای مرکزی و غربی بوده است که حدود نیم قرن پیش منقرض شده است . در شمال کشور به ببر مازندران ، شیر سرخ می گفتند و این ببر به ببر ایران نیز شهره بوده است . ببر مازندران پس از ببر سیبری و ببر بنگال ، بزرگترین ببر جهان است . البته بسیاری معتقدند ببر بنگال از ببر مازندران کوچکتر است . چون تحقیقات مناسبی در مورد ببر مازندران صورت نگرفته است ، شاید بتوان با توجه به مطالعات سال 2009 میلادی ( 1388 شمسی ) که توالی تقریبا یکسان بین ببر آمور و خزر را اثبات کرد و نشان داد که ببرهای سیبری و مازندران یکی بوده اند و قرابت بسیاری با هم داشته اند ، این نظریه را که ببر مازندران دومین ببر بزرگ جهان است ، اثبات کرد .

در نمایش های معروف روم باستان ، از ببر هیرکانی ( به منطقه ی ساحل جنوبی دریای خزر هیرکانی می گویند ) برای جنگ با پهلوانان استفاده می شد .

تا حدود قرن هفدهم ، آشنایی بیشتر دنیای غرب با همین ببر خزری بوده است و چندان اطلاعاتی درباره ی ببرهای هندوستان نداشته اند و شاید به همین علت است که شکسپیر در داستان مکبث از ببر مازندران سخن می گوید .

طول بدن ببر مازندران 2 تا 3 متر بوده است و حتی تا 4 متر نیز گزارش شده است . قد ببر مازندران تا شانه یک متر بوده است . وزن نرهای بالغ حدود 250 کیلوگرم و وزن ببرهای ماده در حدود 200 کیلوگرم بوده است . می توان حدس زد که ببر مازندران گربه سانی قلمروگرا بوده است و قلمرو ماده ها در قلمرو ببر نر قرار داشته است .

A.Satunin درباره ی رنگ ببر مازندران می گوید : بعضی از نوارهای روی پوست ببرهای منطقه ی ماورای قفقاز و لنکران ( جنوب شرقی آذربایجان - طوالش ) قهوه ای کمرنگ هستند ولی از نمونه ای که در گرگان بدست آمده ، نوارها مانند ببر هندی سیاهند . و در نمونه ای دیگر که از ایران به دست آمده است مشاهده می شود که در بالای سر و پشت بدن نوارها سیاهند ولی در پهلو قهوه ای کمرنگ است . اندازه ی دو پوست بدست آمده از لنکران ( طوالش و آذربایجان ) که توسط خود او مورد مطالعه قرار گرفته شد ، به ترتیب 290 و 259 سانتی متر بوده است که احتمالا هر دو ماده بوده اند . و اندازه ی پوست ببر دیگری که رنگ قرمز و قهوه ای داشته است و از کوه های البرز به دست آمده ، 250 سانتی متر گزارش شده بود که پس از درست کردن پوست و قرار دادن آن بر روی بدن مصنوعی ، اندازه ی واقعی آن که 325 سانتی متر بود ، مشخص شد . رنگ پوست یک نمونه ببر که از شمال البرز در موزه ی تاریخ طبیعی انگلستان وجود دارد به شرح زیر است : رنگ زمینه ی پشت بدن و پهلوها زرد متمایل به طلایی با نوارهای عرضی زرد رنگ یا قهوه ای روشن است . رنگ زمینه و نوارها در پهلوی بدن کم رنگ تر از وسط و پشت بدن است . زیر شکم سفید و با نوارهای زرد رنگ همراه است . زمینه ی صورت هم زرد و در پیشانی دارای نوارهای قهوه ای است و اطراف چشم و روی گونه دارای لکه های سفید است .

زیستگاه ببر مازندران شامل بیابان های سرد استپی تا جنگل های سرد برف گیر بوده است . البته زیستگاه سنتی و اصلی این گربه ، از کوه های خشک و داغ تا جنگل های خشک برگ ریز بوده است . ولی در اواخر سال های زندگی خود به ارتفاعات بلند و فلات های مرتفع آسیای مرکزی در مناطق پر درخت و دور از دسترس آدمی ، پناه برده بودند . ببر مازندران در گذشته از قفقاز ، سواحل دریای خزر و خراسان تا شمال افغانستان ، بخش های جنگلی رود جیحون و سواحل دریاچه های آرال و بالخاش در آسیای مرکزی ، پراکنش داشت . کشورهای ترکیه ، آذربایجان ، ارمنستان ، گرجستان ، ایران ، افغانستان ، ترکمنستان ، تاجیکستان ، قزاقستان ، قرقیزستان ، ازبکستان و چین میزبان ببر خزر بوده اند . اما ببرهای مازندران در کشورهای ایران ، ترکمنستان ، قزاقستان و قرقیزستان بیشتر یافت می شدند و شاید در ایران بیشتر از همه ی مناطق بوده اند . امروزه امید بسیار اندکی برای زیست ببر مازندران در زیست گاه های قبلی خود وجود دارد و با قطعیت می توان گفت ببر مازندران منقرض شده است .

ببر در ایران در نواحی جنگلی کوهستان البرز و جنوب دریای خزر در گیلان و مازندران و گلستان از حدود آستارا تا نواحی ترکمن صحرا زندگی می کرده است . البته برخی نقشه ها و گزارشات ، پراکنش ببر مازندران را در ایران از شمال آذربایجان در نواری متصل تا شمال خراسان نشان داده است . یعنی از منطقه ی ارسباران و حوزه ی رود ارس تا جلگه ی سرخس و حوزه ی رودخانه های هریرود و کشف رود ، مناطق زندگی ببر ایران بوده است .

مرال ، شوکا ، آهو ، گراز ، خرگوش ، پرندگان ، خزندگان و گربه های وحشی طعمه های اصلی ببر مازندران بودند . البته این جانور در هنگام کمبود غذا و گرسنگی به گاو و گاومیش اهلی نیز حمله می کرده است .

علت انقراض ببر مازندران در ایران ، شکار ببر و شکار طعمه های او ، نابودی جنگل ها و تالاب ها و استفاده از طعمه های مسموم بود . حمله های گاه و بی گاه ببر مازندران به دام های مردم به دلیل کمبود طعمه ، نفرت و بغض بی خردانه ی دامداران و اهالی محلی را برانگیخت تا این گربه ی زیبا را توسط گلوله و طعمه های مسموم از پا دربیاورند . انقراض نسل ببر مازندران همزمان با تخریب تالاب های محل زیست این گربه سان صورت گرفته است . البته باز هم باید گفت که اصلی ترین عامل انقراض جانوران ، نبود فرهنگ ، دین و قانون در منطقه ای است که آنها زندگی می کنند .

آخرین نشانه های ببر مازندران در ایران :

در تاریخ سرگذشت مسعودی ، واقه ی فاجعه بار شکار 35 ببر در شبه جزیره ی میانکاله توسط ضل السلطان آمده است که شاید کل جمعیت ببر در استان مازندران در آن زمان ، بیش از چیزی حدود 4 یا 5 برابر این رقم نبوده است و لذا همین شکار ضربه ی سهم ناکی در کاهش تعداد ببر بوده است . حضور جمعیت زیادی از ببرهای خزر در میانکاله ، یک پدیده ی جالب به حساب می آمده است که علت آن وجود تالاب هایی است که برای ببر اهمیت ویژه ای دارند . حتی در هندوستان و در سال های پیشین نیز در یک ناحیه به این مساحت ، وجود این همه ببر غیر ممکن بود .

فریر در سال 1845 میلادی ( 1224 ش ) در مورد منطقه ی کشف رود در مرز افغانستان نقل می کند که ببر شاهی دیده است .

حدود بیست سال بعدتر ، وامبری ( Wambery ) با عده ای که از راه پل سفید و شیرگاه به شمال می رفت این جمله را می نویسد : وسط جنگل زیبایی از شمشاد ، جوانان ما به سراغ چشمه ی آبی رفتند ولی ناگهان صدای ترسناکی از پریشانی شنیدم . گفتند که حیواناتی نزد چشمه دیده اند . ابتدا فکر کردم که باید شیر باشند و یک شمشیر به دست گرفتم و در جهتی که گفته بودند رفتم و در فاصله ای دور ، دو ببر با شکوه دیدم .

در سفرنامه ی رکن الدوله به سال 1881 میلادی ( 1260 ش ) که مربوط به منطقه ی سرخس و مرز ترکمنستان است ، نقل شده است که : چند نفر از خدمه که پی یک اسب فراری می گشتند قدری دور افتادند و در جنگل ببر دیدند و چون اسلحه نداشتند جرات نزدیکی به آن را نکرده و ببر هم از هیاهوی آنها فرار می کند و همچمین ذکر می کند : پوست ببر و سر یک گراز که ترکمن ها چند روز قبل شکار کرده بودند به حضور والا آوردند .

کنیدون اولین و تنها کسی است که درباره ی منطقه ای که 60 سال بعد مشهورترین پارک ملی ایران شد ( پارک ملی گلستان ) شرح می دهد و در آن شکار کرده است . او در بین سال های 1300 تا 1301 شمسی در این مکان دو ببر شکار کرده است . راجع به ببر اول می گوید نری بزرگ و سنگین بود که پوستش پس از میخ شدن به دیوار ، 350 سانتی متر طول داشت . ببر دوم که از روی رد خون ، بسیار تعقیب کرده بود به نظرش از ببر اول هم بزرگتر بوده است .

آخرین زمان های حضور ببر مازندران در طبیعت بین سالهای 1920 تا 1970 میلادی ( 1299 تا 1349 شمسی ) بوده است .

طبق اطلاعات مستند ، آخرین ببرهای هیرکانی در ایران و در قسمت شرق مازندران بوده اند . بر طبق همین مستندات گفته می شود که در سال 1332 شمسی ، سروان احمد هنرور آخرین گلوله را به سوی یک ببر خزر شلیک کرد . در بیشه ای نزدیک و مشرف به روستای آق قمیش در ده کیلومتری شهرستان کلاله . از آن پس غرش ببرهای ایران برای همیشه خاموش ماند . و یا نقلی دیگر موجود است که در سال 1338 شمسی در جنگل گلستان و در منطقه ی گرگان آخرین ببر خزر به دست یک شکارچی محلی شکار شد .

اما بعضی ها اعتقاد دارند ببر مازندران احتمالا در فوریه 1970 میلادی ( 1349 ش ) در پی شکار آخرین باقی مانده در ترکیه ، منقرض شده است .

نمی توان به جد تمامی این نقل قول ها را قبول کرد یا همه را رد کرد . اما می توان پذیرفت که آخرین ببری که در ایران دیده شد ، در نزدیکی تالاب های پارک ملی گلستان بود . البته هیچ کس نمی تواند تاریخ دقیقی برای حضور ببر خزر در ایران یا در دیگر کشورها مشخص کند .

پس از آن هر ساله گزارشات غیرمستندی از حضور ببر در شمال کشور به گوش می رسید که هیچ کدام حضور دوباره ی ببرها را تایید نکرده و قابل قبول نبودند . گزارشات غیرمستند دیگری نیز از حضور ببر در قسمت های دور دست افغانستان وجود دارد . گرچه باغ وحش های جهان دارای ببر خزر بوده اند ولی به آن توجه نکردند و به دیگر زیرگونه های ببر علاقه ی بیشتری نشان دادند . البته برخی اطلاعات حاکی از آن است که هنوز چند قلاده ببر خزر در باغ وحش های جهان مثل باغ وحش های آلمان یا آمریکا وجود دارد . حتی عده ای بر این عقیده اند که با جستجوی بیشتر در کشورهای شرقی ایران ، می توان ببر مازندران را هنوز در طبیعت یافت و عده ی کمی نیز بر این نظر تاکید دارند که حتی می توان ببر خزر را در ایران نیز همچنان مشاهده کرد . البته این نظریه بیشتر شبیه به رویا می ماند . از ببر مازندران تنها یک نقاشی رنگی ، چند عکس و تعدادی پوست به جا مانده است .

نقش ببر مازندران در فرهنگ ایران :

ببر در فرهنگ کشورهای هند و چین نقش بسیار پر رنگی دارد . اما نقش ببر به اندازه ی شیر یا پلنگ در فرهنگ کشور ما پررنگ نیست و شاید این امر به دلیل محدود شدن محل زندگی ببر خزر به مناطق شمال کشور و آشنا نبودن مناطق اسلامی در غرب ایران با این گربه سان باشد . البته ببر به نوبه ی خود در فرهنگ و تاریخ ما نقش داشته است . در ادبیات ما همیشه از ببر به عنوان نماد شجاعت و نیرومندی یاد می شود . فردوسی کبیر در اثر جاودانه ی خود شاهنامه ، از عنوان ببر کم و بیش استفاده کرده است .

دو رانش چو ران هیونان ستبر

دل شیر نر دارد و زور ببر

تهمتن بپوشید ببر بیان

نشست از پس ژنده پیل ژیان

شیر ببر آمد پدید از طرف دشت

از خروش او فلک پرلرزه گشت

به پیش اندر آمد یکی تند ببر

جهان چون درخش و خروشان چو ابر

به پیکان فرو بارم آتش ز ابر

به پیشم چه ببر و پلنگ و هژبر

منقرض شدن نسل ببر مازندران تا ابد همچون لکه ی ننگی بر دامان ایران زمین خواهد ماند . امید است که دیگر ننگ به جان نخریم .

بسا بیشه هایی که اندر گذشتن

تهی کردی از ببر و گرگ و غضنفر

ببر ( ببر مازندران )

مطالب مشابه :

ببر ( ببر مازندران )

سرنوشت ببر مازندران

ببر مازندرانی

اولویت با کدام است ؟ ببر یا یوز ؟

ببر بنگال

ببر مازندران

آنچه باید در مورد ببر مازندران بدانیم؟