رشد زبان

زبان ارتباط بر قرار کردن و اندیشیدن

زبان وسیله اساسی تبادل اندیشه‌ها است و علاوه بر آن وسیله‌ای همگانی و جهانی است. هر جامعه بشری برای خود زبانی دارد و هر کس که از سطح هوشی بهنجار برخورد دار باشد زبان مادری خود را فرا می‌گیرد، و به راحتی به آن زبان سخن می‌گوید. طبیعی بودن زبان گاه این فکر را در ذهن بر می‌انگیزد که اصولا زبان نیازی به تبیین ندارد. اما چنین تصوری بسیار نابجا است. چون تقریبا هر آدمی می‌تواند نظام زبانی بسیار پیچیده‌ایی را فرا گیرد و بکار ببرد. چرایی این پدیده یکی از معماهای بنیادی در روان شناسی است. اما زبان چیست ، زبان بر نظام ساخته شده از آواها ، یعنی کلمات ، استوار است و همین نظام است که زبان را تشکیل می دهد اصولاً زبان برای بیان منظور و ایجاد رابطه به کار می رود . همچنین زبان مجموعه ای از نمادها یا نشانه هایی است که طبقه بندی اشیا ورویدادها و سازمان دهی تفکر را ممکن می سازد. (وندر زندن 106 1387 )

نظریه و تئوری های رشد زبان

کودک نوزاد بجز گریه قادر به تولید صداهای دیگر نیست . این حقیقت که کودک انسان فقط در ظرف چند سال می تواند ، صداهای پیچیده زیادی را تولید کند ، زبان گفتاری و نوشتنی را بفهمد وآنچه را که درک می کند با زبان ابراز کند ، یکی از عجایب بزرگ طبیعت است . علل اصلی این توانایی حیرت انگیز در کاربرد زبان ،برای متخصصان رشد کودک به خوبی شناخته شده است . اما مکانیسم زیر بنایی آن که رشد زبان را در کنترل خود دارد ، هنوز به خوبی روشن نیست .

انسان از روزی که متوجه رشد وتکامل خودش شده با دو پرسش مواجه شده است چرا انسان رشد می کند و چه عواملی باعث این رشد و تکامل می شوند در پاسخ به این دو پرسش ، تئوری ها و نظریه های روانشناسان رشدزبان را می توان بر حسب محتوا به سه مقوله طبقه بندی کرد

رشد و تکامل زبان نتیجه ی تاثیر عوامل درونی یا همان وراثت است

رشد و تکامل زبان نتیجه ی تاثیر عوامل بیرونی یا همان محیط است

رشد و تکامل زبان نتیجه ی تاثیر متقابل عوامل محیطی و وراثتی است

( شعاری نژاد 1364 )

1 –1 نظرات پیروان نظریه نهاد گرایی یا وراثت

دیدگاه نهاد گرایانه ی فرا گیری زبان به عوامل تعیین کننده ی فطری و زیست شناختی زبان تاکید دارد یعنی بر تاثیر طبیعت به جای تربیت . نوام چامسکی معتقد است که در انسان مکانیزم مغزی ذاتی وجود دارد که به فراگیری زبان اختصاس دارد .فطری بودن مکانیزم زبان از آن جا ناشی می شود که روند تولید آوا همگانی و دارای نظم است .به همین دلیل است که رشد زبان در تمام کودکان جهان با الگو و برنامه ی واحدی جریان می یابد . لی نی برگ نیز معتقد است که استعداد فراگیری زبان ذاتی ویک ویژگی خاص ،خاص انسانی است. پیاژه معتقد است که رشد کارکردهای علامتی و زبانی کودک بر پایه ی رشد حسی – حرکتی دوره ی شیرخوارگی ، از سن نوپائی به بعد ، درذهن کودک شکل می گیرد.( ماسن 270 1382)

2 - 1 تئوری پیروان یادگیری یا عوامل بیرونی

تئوری رفتار گرایانه ی اسکینر حاکی از آن است که رشد زبان بر اثر تقویت پاسخ های زبانی کودک توسط اطرافیان او صورت می گیرد.زبان از نظر وی نوعی رفتار است که مشمول همان قوانین شناخته شده ی بروز سایر رفتارهای آدمی ، نظیر قانون تقویت و خاموشی وانتقال یادگیری و کنترل نتایج رفتار و غیره است.نظریه اکتساب زبان از دو جنبه ی مهم دیدگاههای متفاوت دارند : 1- روابط بین زبان و سایر فرایندهای شناختی مانند تفکر ، تشکیل مفاهیم ،به خاطر آوردن و حل مسئله است .2- تاثیر محیط در زبان (ماسن 274 1382 )

تاثیرات محیطی در زبان :

کودک زبان را در پایگاههای اجتماعی مختلف می آموزد . بسیاری از نظریه پردازان فرض را بر این دارند که مادر است که به میزان زیادی محیط زبانی اولیه کودک را شکل می دهد . مادران به هنگام حرف زدن با کودک خود زبان متفاوتی به کار می برند که به آن گفتار مادرانه گفته می شود . جملات بکار برده شده توسط مادر معمولا کوتاه و از لحاظ دستوری درست است . این نوع گفتار رشد اولیه ی زبان را تسهیل می کند .

تفاوت های زبانی در طبقات اجتماعی مختلف :

کودکان خانواده های طبقه ی متوسط به طور کلی در تمام اندازه گیری های استاندارد و توانش های زبانی از کودکان طبقه ی پایین نمره ی بیشتری می آورند ؛ شاید یکی از دلایل این امر این است که : مادرانی که متعلق به طبقات اجتماعی متفاوتی هستند به نحو متفاوتی با فرزندان خود حرف می زنند . (برنشتاین 279 1382 )

3 – 1 نظریه تعامل اجتماعی

تعداد زیادی از دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که با بررسی مستقل و جدا از یکدیگر عامل یادگیری و عوامل ارثی ،نمی توان یادگیری زبان را درک کرد. آنچه بهتر می تواند این یادگیری راتشریح کند، تعامل پیچیده ی فرایندهای زیستی ، عوامل پختگی ، راهبردهای یاد گیری و محیط اجتماعی است . ( گنجی 117 1386 )

عواملي كه در رشد زبان اهميت دارند عبارتند از:
    ۱. تقليد زبان والدين، ديگر بزرگسالان و معلمان
    ۲. عوامل فرهنگي
    ۳. عوامل محيطي
    ۴. ميزان رسش
    ۵. سطح هوش
    ۶. شرايط جسمي
    ۷. شمار فرزندان خانواده
    ۸. وضع اقتصادي ـ اجتماعي خانواده
    ۹. رشد عاطفي كودك
    ۱۰. كفايت و سلامت كلام والدين
    راهنمايي براي بهبود درك مطلب كودكان
    ۱. از جملات كوتاه و ساده استفاده كنيد.
    ۲. هر وقت از كلمه جديدي استفاده مي شود، بايد كامل و صحيح تلفظ شود.
    ۳. حالت ها و حركات سر و دست در شرح آن كلمه يا جمله تكرار شود.
    ۴. از كودكان بايد خواسته شود براي اطمينان بيشتر سؤال كنند تا مطلب موردنظر كاملاً درك شود.
    ۵. كمك هاي شنوايي ـ بينايي براي بهبود درك كودك به كار رود.
    ۶. كودك بايد براي صحبت با بزرگسالان تشويق شود.
    ۷. معلمان و بزرگسالان هنگامي كه اشتباه هاي كلامي كودكان را تصحيح مي كنند بايد خوشحال و مقيد باشند.
    ۸. كودك براي شنيدن با دقت، بايد تشويق شود.
    ۹. معلمان بايد با كودكان در مورد موضوع هاي جالب و سرگرم كننده صحبت كنند، زيرا بخشي از آنها به منظور تشويق گوش دادن و بخشي به منظور افزايش اطلاعات عمومي كودكان مورد استفاده قرار مي گيرد.
    ۱۰. از كودكان نبايد انتظار داشت كه به سرعت مشكل تكلمشان را رفع كنند.

  * فعاليت هايي براي رشد تكلم و نوشتار كودكان
    ۱. ايجاد فرصت هايي براي مكالمه آزاد ميان كودكان و معلمانشان.
    ۲. ايجاد فرصت هايي براي گوش دادن به برنامه ها، صداها، داستان ها و نمايشنامه هاي ضبط شده.
    ۳. ايجاد فرصت هايي براي شركت كودكان در قصه گويي و نمايش.
    ۴. ايجاد فرصت هايي براي خواندن اشعار كودكانه.
    ۵. ايجاد فرصت هايي براي ارتباط دادن كلام با تصاوير درخت، پرندگان، حيوانات، اشيا و غيره.
    ۶. استفاده از قصه گويي براي رشد زبان.
    ۷. آماده كردن يك ليست از كلمات سخت با مفاهيم يكسان و يا حروف بي صدا و كمك به كودكان براي تلفظ آنها.
    ۸. ايجاد فرصت هايي براي خواندن آوازهاي مذهبي و غيره براي كودكان.
    ۹. ايجاد فرصت هايي براي گوش دادن به ديگر رسانه ها مانند راديو.
    ۱۰. ايجاد فرصت هايي براي خواندن و ناميدن تصاوير.
    ۱۱. سؤال از كودكان براي پيدا كردن تفاوت هاي جزيي ميان ۲ يا چند تصوير.
    ۱۲. سؤال از كودكان براي توضيح عمل در تصوير، مثلاً تفسير عكسي كه در آن حيواني ايستاده و كودكان نشسته اند.
         ( شعاری نژاد 1364 )

سطوح زبان

زبان که اساسی ترین ابزار بیان اندیشه هاست در سه سطح سازمان یافته است : در بالاترین سطح واحد جمله قرار داردکه خود متشکل از عبارتهایی است که با واحدهای اندیشه ها یا گزاره ها پیوند دارند . در سطح دوم ،واژه ها و واژکهای معنا دار ، و در پایین ترین سطح ، صوتهای گفتاری قرار گرفته اند .

عبارتهای هر جمله ، از واژه ها و واژکها تشکیل یافته اند ، اما واژه ها از صوتهای گفتاری ساخته می شوند.

زبان دو وجه دارد تولید زبان و فهم زبان

تولید زبان با پیدایش اندیشه آغاز می شود . این اندیشه به نحوی به صورت جمله در می آید، و سرانجام این جمله در قالب اصوات بیان می شود. فهمیدن زبان باشنیدن اصواتی آغاز میشود که به آنها در قالب واژه ها معنا می دهیم ، با ترکیب واژه ها جمله میسازیم وبه نحوی معنای این جمله را استخراج می کنیم

(تارتر354 1385 )

زبان از بخشهای مهم میراث زیست شناختی انسان است . در فاصله کوتاه بین 5/2 تا 3 سالگی کودکان از مرحله ادای کلمه به گفتن جملات درست پیشرفت می کنند . کودکان به کمک زبان نیازها ، حالات درونی و نگرش هایشان را به دیگران تفهیم می کنند . در یک سالگی برخی از کودکان به هنگام گرسنگی ، کلمات ساده ای مثل شیر یا آب را بیان می کنند .

زبان به انسان کمک می کند اشیا را در مقوله های نمادی و زبان شناختی رده بندی کند . زبان، انسان را قادر می سازد تا امور مختلفی را که خصوصیات مشترکی دارند، طبقه بندی کند مثل کلمه پرخاشگری که اعمال مختلفی دارد .(هنری ماسن 244 1382)

فرایند پیچیده رشد زبان بستگی به توانایی های فرد در دریافت ، یکپارچه سازی و بیان سمبل های زبانی دارد .وقتی کسی زبانی را یاد می گیرد در واقع مجموعه ی محدودی قاعده یاد می گیرد که به کمک آن می تواند جمله های آن زبان را تولید کند و بفهمد که به آن توانش زبانی گفته می شود.

زبان دارای دو وجه تولید زبان و فهم زبان است. تولید زبان با پیدایش یک اندیشه گزاره‌ایی آغاز می‌شود، که به نحوی به صورت جمله در می‌آید و سرانجام در قالب اصوات بیان می‌شود. فهمیدن زبان با شنیدن اصواتی آغاز می‌شود که ما به آن قالب می‌دهیم. با ترکیب واژه‌ها جمله می‌سازیم و به نحوی این جمله را به گزاره تبدیل می‌کنیم. بکار بردن زبان دارای سطوح مختلف است. در بالاترین سطح ، واحدهای جمله‌ای مانند جمله و عبارت قرار گرفتند. در سطح بعدی به واژه‌ها و برشهای معنی داری از واژه‌ها (مانند پیشوند بی و پسوند ینده) می‌رسیم. در پایین ترین سطح ، اصوات گفتاری قرار گرفته‌اند. تعداد واحدهای سطوح مختلف زبان بسیار متفاوت است. هر زبانی فقط تعداد معدودی اصوات گفتاری دارد. اما با ترکیب صوتهای گفتاری می‌توان هزاران واژه تولید یا بیان کرد. به همین ترتیب به کمک قواعد ترکیب واژه‌ها می‌توان میلیونها و حتی به تعداد پایان پذیر جمله ساخت یا فهمید. بنابراین زبان داری دو ویژگی اساسی است. سازمان یافتگی در سطوح چندگانه و باروری. به کمک قواعد از ترکیب واحدهای سطوح معین به واحدهای بسیار زیادی در سطح بعدی دست می‌یابیم. زبانهای همه جوامع بشری از این دو ویژگی برخوردار هستند.

واحدها و فرایند‌های زبانی

اصوات گفتاری

مراحل رشد زبان به ۴ بخش صداهای اولیه ، كلام اوليه، نخستين جملات و جملات پيچيده تقسيم شده است.

اگر در حرفهای کسی که سرگرم گفتگو با شماست فقط به اصوات گفتارش توجه کنید چه خواهید شنید؟ جواب این است که بجای سیلان مداوم گفتار زنجیره‌ای از طبقات صوتی جداگانه خواهید شنید که واج نام دارد. هر واج معرف طبقه‌ای از اصوات است که به لحاظ فیزیکی متفاوتند. اما به صورت واج واحدی ادراک می‌شوند. آدمی می‌تواند صوتهای واج‌های گوناگون زبان را تشخیص دهد. اما در تشخیص صوتهایی که به واج واحدی تعلق دارد، چندان کارآمد نیست. هر زبانی سلسله واج‌هایی جدا از سایر زبانها دارد و این خود یکی از دشواریها در فراگیری تلفظ زبان خارجی است. واج‌هایی که به طرز صحیحی باهم ترکیب شوند به عنوان واژه ادراک می‌شوند. در هر زبان توالی واج‌ها تابع قواعد خاصی است. مثلا در زبان انگلیسی واج /b/ نمی‌تواند در آغاز واژه به دنبال واج /p/ بیاید (برای نمونه سعی کنید واژه فرضی pbet را تلفظ کنید.

واحدهای واژه‌ای

هنگام گوش دادن به گفتار ، بجای واجها واژه‌ها را ادراک می‌کنیم . برخلاف واجها که معنایی ندارند واژه‌ها واحدهای با معنایی هستند. بسیاری از واژکها خرده واژه محسوب می‌شوند. اکثر واژه‌ها مانند خانه و دویدن محتوای اختصاصی دارند. اما واژه‌های معدودی نیز عمدتا برای بیان حالت اختصاصی بکار می‌روند.

واحدهای جمله‌ای

به عنوان شنونده ما بدون کمترین کوششی با ترکیب واژه‌ها می‌توانیم واحدهای جمله‌ای شامل جمله‌ها و عبارات بسازیم. یکی از ویژگی‌های مهم این واحد این است که می‌توانند معادل بخشهایی از یک گزاره باشند. این ارتباط به شنونده کمک می‌کند. از جمله‌ها گزاره‌هایی و اندیشه‌هایی استخراج کند.

در فرایند زبان نخست واج‌هایی می‌شنویم، سپس با استفاده از واج‌ها به ساختن واژکها و گروههای زبانی می‌پردازیم و سرانجام جمله‌ای را از گزاره بیرون می‌کشیم. در اینجا ما از پایین ترین سطح رو به بالا حرکت می‌کنیم. در تولید جمله عکس این فرایند روی می‌دهد. یعنی نخست اندیشه گزاره‌ای بوجود می‌آید. سپس این گزاره به صورت گروههای زبانی و واژکها در می‌آید و اینها در یک مرحله بعدی به واج‌ها تقسیم می‌شوند.

هر چند تحلیل فوق بخشی از رویدادهای فهم و تولید جمله را بیان می‌کند، اما تحلیلی بسیار ساده‌نگر است. زیرا به بافتی که پردازش زبانی صورت می‌گیرد، بی توجه است. در واقع غالبا بر مبنای بافت است که پیش بینی می‌کنیم گفتگو بر سر چیست. پس از فهم چند کلمه اول هر جمله فورا درباره معنی تمامی آن دست به استنتاج می‌زنیم و آنگاه به کمک حدسهای خود درباره گزاره‌ها معنی بقیه جمله را در می‌یابیم. در چنین مواردی فرایند فهمیدن هم از بالاترین سطوح به زیرین ترین و هم سطوح زیرین در جهت بالاترین سطوح جریان می‌یابد.

تولید واج در کودک :

در حدود سه ماهگی کودکان به هنگام بازی صداهای مصوت گونه از خود درمی آورند . این صداها اولین واج هایی است که کودک تولید می کند . در حدود 5 یا 6 ماهگی همه ی کودکان بطور ناگهانی شروع به غان و غون کردن می کنند و فراوانی میزان غان و غون کودک فقط میزان هیجان زدگی کودک و علاقه ی او را به ابراز هیجان به شکل صدا درآوردن را نشان می دهد

صداهای معنی دار :

در حدود یک سالگی غالب کودکان اولین صداهای معنی دار را تولید می کنند . اولین کلمات کودکان معمولا نام افرادی است که کودک بیشتر با آنان سروکار دارد و از اشیا نام آنهایی را یاد می گیرد که یا تغییر می کنند یا بیشتر با آنها بازی می کند . کودک نام حیوانات و اشیاء متحرک را زودتر از نام گیاهان و اشیای ثابت یاد می گیرد . نام غذا ، پوشاک و اسباب بازی هایی را که جابجا کردنش برایش آسان است بیشتر یاد می گیرد مثل : توپ ؛ آب ؛ پوف . ولی اشیائی را که نمی توانند در آن دیرتر یاد می گیرند مثل : میز ؛ دیوار ؛ پنجره . از یک کلمه ای که کودک 2 ساله بیان می کند معمولا نمی توانیم بفهمیم چه می گوید مگر آنکه بدانیم در چه زمینه ای حرف می زند ( توجه به بافت و محیط ) .

کودکان بیش از کلماتی که بیان می کنند ، می دانند . روانشناسان می گویند توانایی گیرند گی زبان کودکان معمولا بیش از توان تولیدی آنهاست . کودکان از یک تا سه سالگی حدوداً پنج برابر کلماتی را که بیان می کنند می دانند ؛ اما در شش سالگی معمولا 13 هزار کلمه می دانند .(کیگان 250 1382 )

بیش گستری و کم گستری :

معنایی که کودکان به کلمات نسبت می دهند غالبا با معنایی که بزرگسالان به کلمات نسبت می دهند تفاوت دارد . آنان برخی از کلمات را بیش گستری می کنند ؛ سگ ممکن است به گربه و گاو و یا هر حیوان چهار پای دیگر هم اطلاق شود . بیش گستری کودکان معمولا براساس شباهت های ادراکی در شکل ، اندازه ، صدا یا جنس و حرکت است اما کودک برخی از کلمات را کم گستری می کند یعنی به معنای محدود تری به کار می برد مثلا یک کودک نه ماهه کلمه ی ماشین را فقط برای ماشین هایی که در خیابان حرکت می کنند به کار می برد نه به عکس ماشین یا ماشینهای پارک شده در خیابان .

بیش گستری در تولید گفتار بیشتر معمول است تا در درک مفهوم . بیش گستری مدت محدودی دارد و وقتی کلمه جدید را یاد می گیرد از بین می رود مثلا وقتی کودک نام گاو را یاد گرفت آنرا از سگ تمییز می دهد (ای کلارک 254 1382 )

اولین جملات :

همچنان که کودک به اواسط دو سالگی نزدیک می شود وقتی واژگان گفتاری آنان به پنج کلمه رسید دو کلمه را کنار هم گذارده و اولین جمله را آغاز می کند ؛ مثل آب بده . جملات دو کلمه ای کودک فقط اسم و فعل دارد .

جملات پیچیده :

وقتی که کودک شروع به کاربرد جملات ساده چهار کلمه ای کرد و توانست بر علائم صرفی مثل جمع و علائم ملکی تسلط یابد به خودی خود جملات پیچیده در گفتارش دیده می شود کلمه ی ربط (( و )) به طور کلی اولین کلمه ربطی است که کودک در سال سوم یاد می گیرد و به کار می برد . (بلوم 261 1382 )

یک نکته

در فراگیری زبان هر کودکی.در حد خاص خود رشد می کند و چنانچه سرعت آن کندتر از حد متوسط باشد به این معنا نیست که کودک مذکور عقب مانده است. گرچه درمورد کودکانی که گفتار را درک نمی کنندویا صدا را نمیشنوند و یا دارای عقب ماندگی ذهنی شدید بوده یا مبتلا به اتیسم هستند ، استثناهایی وجود دارد .

نگاهی اجمالی بر روند تقریبی رشد زبان در نوزاد

سن تقریبی نوزاد

تولد تا 4 هفتگی

16 – 4 هفتگی

24 - 20 هفتگی

7 - 6 ماهگی

9 - 8 ماهگی

11 - 10 ماهگی

12 ماهگی

تا 18 ماهگی

24 ماهگی

30 ماهگی

36 ماهگی

48 ماهگی

آنچه نوزاد می گوید

هر وقت ناراحت باشد گریه می کند بدون اینکه تفاوتی در نوع گریه و علت آن وجود داشته باشد.

غان و غون میکند و صداهای خنده داری تولید میکند . هنگام بازی صوتی ، صداهایی متشکل از صامتها و مصوتها را با زبان ولب می سازد .

وقتی احساس راحتی کند، صدا تولید میکند. غان وغونهایی شبیه صداهای مصوت و همچنین بل بل کردن قابل ملاحظه ای دارد که به همراه آنها ازصامتهایی که مصوتهای مشخص را تغییر می دهند نیز استفاده می کند. چند صدای خیشومی (مانند ن ) و چند صدای لبی میسازد.

اینک بل بل کردن او درمرحله خود تقلیدی یا لام گفتاری قرار دارد. بسیاری از صداهایی که او تولید می کند چیزی شبیه به گفته های یک هجایی مثل ما – دا – دی – دو است .

به میزان قابل توجهی در بازیهای خود تقلیدی صدایی شرکت می کند. گاهی نیز کلمات ،هجا ها و الگوی آهنگ سخن گویان بزرگتر از خود را تقلید و تکرار می کند .

کلمات افراد دیگر را با مهارت بیشتری نسبت به سابق تکرار می کند. نسبت به خیلی از اتفاقات و لغات کلیدی که برایش آشنا باشند ؛ پاسخ مناسب می دهد. کودک باهوش و بویژه دخترها ممکن است چند لغت را بعنوان ذخیره لغات فرا گرفته باشند .

هنوز هم گفتار دیگران راتقلید میکند واین کار را با چنان مهارتی انجام می دهد که گویی کلی حرف برای گفتن دارد. اکثر کودکان اولین کلمات شناسایی و نامگذاری را فرا گرفته اند .

ذخیره واژگانی خود را افزایش می دهد و احتمالاً 50- 30 لغت می داند . به هنگام صدا سازی ،از الگوی آهنگ سخنگویان بزرگ تبعیت میکند . ممکن است استفاده از عبارت دو واژه ایی را هم شروع کند .

کودک صدها واژه و جمله را می فهمد. برای حرف زدن بیش از50 لغت یا بیشتر می داند و آنها را به کار می برد . ممکن است از ترکیبات دو واژه ای نیز استفاده کند.

در مقایسه با دوره های قبل ، رشد ذخیره واژگانی کودک افزایش بیشتری دارد . جمله های بسیاری را می فهمد و می گوید در این مورد شاید خیلی ازبچه ها مثل بزرگسالان و با همان ساختارهای دستوری حرف بزنند .هر چیزی را که گفته شود می فهمد مشروط بر آنکه در حیطه تجربه اش باشددر تولید تلفظ ممکن است که از برخی از صداهای کودکانه استفاده کند ولی در تمامی موارد برای شنونده ای که با دقت به حرفهای کودک گوش فرا دهد ، واضح و قابل فهم هستند .

در این مرحله ذخیره وازگانی ممکن است به 1000 واژه گسترش یابد . دستور زبان نیز تقریباً کامل شده است و می تواند آنچه که فکر می کند را بگوید و منظورش را به خوبی بیان کند .به جز از نظر ساختار صوتی و لحن صدا ، در سایر موارد مانند بزرگسالان حرف می زند .

جز در مورد برخی از حروف که تلفظ آنها سخت است ، در گفتار خود مشکلی ندارد. دستور زبان را در حدّ لازم و کافی آن را فرا گرفته ، اما هنوز هم به سبک خاص خودش و با استفاده از برخی کلمات دلخواه حرف می زند و عبارات را به شیوه ی خاص خودش تبدیل و تغییر می دهد .

( آیزنسون 67 – 49 1373 )

منبع :

82 13 رشد و شخصیت کودک : پاول هنری ماسن ؛ ترجمه ی مهشید یاسایی

1385 زمینه ی روانشناسی هیلگارد فصل نهم

1387 روانشناسی رشد جیمز وندر زندن ترجمه ی دکتر حمزه گنجی

1364 روانشناسی رشد علی اکبر شعاری نژاد

1365 روانشناسی رشد زبان دکتر حسین لطف آبادی

1373 اختلالات زبان و گفتار در کودکان جان آیزنسون ترجمه حمید علیزاده

1378 جزوه دانشگاهی گرد آورنده خانم ناهید جلیلوند عضو هیئت علمی گروه گفتار درمانی

ناتوانی حرکتی گفتار در کودکان راسل جی لاو ترجمه شیرازی – یادگاری – دارویی – فرازی

رشد زبان

زبان ارتباط بر قرار کردن و اندیشیدن

مطالب مشابه :

نوزاد دختری به دنیا آورده بودم که در گهواره حرف می زد

حرف س

تعبیر خواب قسمت اول

بچه ها از کی و چگونه به حرف می آیند؟(تکامل تکلم)

موارد زیر را برای حس و حال خوب داشتن انجام دهید

حواس پنجگانه و نوزاد تازه‌ متولد‌ شده شما

روشهای ثابت شده تعیین جنسیت فرزند بدون سونوگرافی

بازتاب های نوزاد و آزمودن آن ها

رشد زبان

خواب های آشفته