« در حاشيه شب قدر »

شب قدر

آن شب قدری که گویند اهل خلوت امشب است

یا رب این تاثیر دولت در کدامین کوکب است

تا به گیسوی تو دست ناسزایان کم رسد

هر دلی از حلقه‌ای در ذکر یارب یارب است

اندر آن ساعت که بر پشت صبا بندند زین

با سلیمان چون برانم ؟ من که مورم مرکب است

در حاشيه ي سوره ي قدر :

سوره قدر مكى است و پنج آیه دارد :

بسم الله الرحمن الرحیم

انا انزلناه فى لیلة القدر (1) و ما ادراك ما لیلة القدر (2) لیلة القدر خیر من الف شهر (3) تنزل الملئكة و الروح فیها باذن ربهم من كل امر (4) سلام هى حتى مطلع الفجر (5)

ترجمه آیات

به نام خداوند رحمان و رحیم.

ما این قرآن عظیم الشان را در شب قدر نازل كردیم(1)

و تو چه مى‏دانى شب قدر چیست؟(2)

شب قدر(در مقام و مرتبه) از هزار ماه بهتر و بالاتر است(3)

در این شب فرشتگان و روح(یعنى جبرئیل)به اذن خدا از هر فرمان(و دستور الهى و سرنوشت‏خلق) نازل مى‏شوند(4)

این شب رحمت و سلامت و تهنیت است تا صبحگاه(5)

در حاشيه :

بسم الله الرحمن الرحیم

انا انزلناه فى لیلة القدر (ما این قرآن عظیم الشان را در شب قدر نازل كردیم )

معمولاًدر تعليم و تربيت آموزش در مدارس رسم و قانون بر اين است : به منظور جلو گيري از سردر گمي و هرج و مرج در تعليم و تربيت و اتلاف وقت دانش آموزان و دانشجويان و اعمال سليقه توسط هر معلم ، قبل از شروع سال تحصيلي آموزگارِ هر واحد درسي با توجه به توانائيهاي معلمان مشخص مي شود . آنگاه كتابي را كه توسط برنامه ريزان كلان تربيتي بصورت هدفمند و متناسب با توانائيهاي دانش آموزان آن پايه و مراحل و بودجه بندي ... تنظيم و تدوين شده ، قبل از شروع سال تحصيلي به آموزگار مي دهند تا مروري كلي بر آن داشته باشد و بداند كه در طول آموزش چه خواهد كرد و دانش آموز را از كدام نقطه به كدام نقطه مي بايست برساند . براي تفهيم بهتر و تسهيل در آموزش از چه وسايلي بايد استفاده كند و در صدد آماده كردن وسايل و خود از نظر رواني برآيد و در كل فرايند دوره ي آموزش احتمال برخورد با چه مشكلاتي خواهد بود و در مواجهه با آن مشكلات چگونه آنها را از پيش رو بر خواهد داشت . و ... . آنگاه آموزگار پس از آمادگي قبلي و با شروع سال تحصيلي اين كتاب را بصورت تدريجي و با توجه به بودجه بندي سالانه براي دانش آموزان ارائه مي دهد .

خداوند در آيه ي 185 سوره ي بقره مي فرمايد : « رمضان ماهي است كه در آن ماه قرآن فرو فرستاده شده كه با دلايل روشن راهنما و هدايت گر مردم باشد ...

با توجه به سوره ي قدر و آيه ي فوق چنين بنظر مي رسد كه خداوند در ظاهر قرآن را در ماه مبارك رمضان و در شب قدر يكجا براي آمادگي پيامبر براي او عرضه داشته است . ولي با توجه به مثال فوق شروع رسمي آموزش از 27 رجب سال چهلم هجري ( بنا بروايتي 17 رجب ) و با توجه به موقعيت زماني و مكاني و رواني و ... شروع و دوره ي آموزش آن كه مدت 23 سال بوده در 28 صفر سال 13 هجري پايان مي پذيرد .

و ما ادراك ما لیلة القدر (و تو چه مى‏دانى شب قدر چیست؟ )

شب همان شب است و فرق شب قدر با شبهاي ديگر در فيوضات دعا و نيايش و ارتباط باخدا ي آن است . خداوند در مورد عظمت فيوضات شب قدر براي بشر و مي فرمايد : تو چه داني ؟ يعني نمي داني و اگر كسي گويد كه مي دانم يقيناً دورغ گفته چنانكه اگر كسي مي دانست خدا مي فرمود . چنانكه در ساير جا ها بار ها آمده : علما مي دانند و يا مومنين مي دانند تقوا پيشگان مي دانند و در اينجا استثنايي قايل نشده و مي فرمايد : « تو چه داني كه شب قدر چيست ؟ » پس آنچه در روايات مورد شب قدر آمده و يا علما مدعي علم بر آن هستند معاني و مفاهيم لغوي و در نهايت برداشتهاي هر كس از آن است .

حكايت معرفي فيل در مثنوي مولوي است كه در تاريكي هر كس دست بر اندامي از فيل كشيده و با توجه با ادراكاتش چون فيل حيواني است مانند ستون عمود و محكم ، چون بادبزني است بزرگ يا ناودان لوله اي بزرگ است و يا تختي عظيم و ... در حقيقت اجزايي در حد ادراكات هر كس بوده نه معرفي جامع فيل . در مورد شب قدر هم همينطور آنچه در احاديث آمده معرفي آن در حد و توان درك سوال كننده و آنچه كه علما در مورد آن گفته اند گوشه اي از ادراكات آنها بوده نه حقيقت جامع آن در غير اينصورت خدا بصورت عام نمي گفت : « تو چه مى‏دانى شب قدر چیست؟ » بنابرين حقيقت شب قدر نزد خدا و اولياء اش مي باشد . و عقل عموم از توان درك آن عاجز است .

كشاورز پيري در نظر بگيريد كه صبح براي كشت و زرع و يافتن روزي به صحرا مي رود و عصر خسته و كوفته براي استراحت به خانه بر مي گردد با تحصيلات كم و با بر خورد با افراد محدود در اجتماع خود و با توان تجزيه تحليل ذهني محدود ابتدايي ! آنگاه براي او از انرژي اتمي و تواناتيهاي آن و شرح استفاده هاي مجاز و غير مجاز آن و ... گفته شود . بالطبع چه برداشتي از آن خواهد داشت . درك دانشمند اتمي از انرژي اتمي كجا و درك كشاورز پير ساده لوح روستايي كجا . هر چند تشابه دادن علم خداوندي با علم علماء بشري خلاف رأي است ولي براي تفهيم عوامي چون من شايد مجاز باشد . در مورد شب قدر ما چه برداشتي داريم و خدا و اهل معرفت چه برداشتي از آن دارند .

تو را چنانكه تويي هر نظر كجا بيند

به قدر دانش خود هر كسي كند ادراك

لیلة القدر خیر من الف شهر

« شب قدر( در مقام و مرتبه) از هزار ماه بهتر و بالاتر است)

بعضي از علما در تفاسير خود از هزار ماه ، هزار ماه خلافت بني اميه را مي آورند ولي هرچه هست هدف از شب قدر و مقام و منزلت آن و ارزش اتصال آگاهانه ي روح آدمي به عالم الوهيت است .

مردم بصورت معمول درآرزوي طول عمر براي خود و يا ديگران صد سال را آرزو مي كنند با حساب سر انگشتي هزار ماه با كسر ماههايي كه شب قدر دارند تقريباً 81 سال و با 9 يا 16 سال قبل از حد تكليف مي شود تقريباً 100 سال مي شود يعني يك شب عبادت آگاهانه و با بصيرت از يك عمر 100 ساله كه آرزوي هر كسي با عبادت سنتي كوركورانه بهتر است . البته اين امر در احاديت به طرق مختلف چون : يك ساعت تفكر از هفتاد سال ( عمر طبيعي ) عبادت بهتر است و يا دو ركعت نماز با بصيرت و حضور قلب از هفتاد سال (عمر طبيعي ) عبادت كوركورانه بهتر است و ...

تنزل الملئكة و الروح فیها باذن ربهم من كل امر « در این شب فرشتگان و روح(یعنى جبرئیل) به اذن خدا از هر فرمان ( و دستور الهى و سرنوشت‏خلق) نازل مى‏شوند »

در مورد اينكه چرا اين شب از هزار ماه بهتر است خداوند در خور فهم ما مي فرمايد : چون در اين شب جبرئيل به اذن خدا براي امر مهمي كه همانا آوردن قرآن است بر زمين نازل شده است .

و منظور از روح شايد دميدن روحي ديگر بركالبد متحرك انسان بوسيله ي قرآن كه توسط جبرئيل آمده باشد تا با عمل به آن رسيدن روح آدمي به جايگاه اصلي و رفيع خود كه همانا قرب الهي است ، بوده باشد اگر چه در « انا لله و انا اليه راجعون » بصورت ظاهر شامل تمام موجودات زنده بالاخص آدمي را مي شود كه با مرگ بسوي خدا باز مي گردند در صورتيكه در قرب الهي كه با عمل واقعي بر احكام قرآن حاصل مي شود غير از مرگ و بهشت و جهنم است . كسانيكه قرب الهي را مي خواهند بهشت و جهنم نمي خواهند نه به هواي رسيدن به بهشت خدا را بندگي مي كنند و نه ترس از جهنم . آنها خدا را بندگي مي كنند و بدان عشق مي ورزند چون بندگيش را بالاترين جايگاه ممكن بشري مي دانند چنانكه حافظ در مورد اين بندگي گويد :

به ولاي تو كه گر بنده ي خويشم خواني

از سر خواجگي كون و مكان برخيزم

در مورد مقام و منزلت اين جايگاه گويد :

از در خويش خدايا به بهشتم مفرست

كه سر كوي تو از كون و مكان ما را بس

بنابرين جبرئيل با نزول و آوردن قرآن روح آدمي را به اين جايگاه راهنمايي مي كند در مقابل اين ، شيطان درست در نقطه ي مقابل آن بطرق علائق مختلف بشري سعي در دور نگه داشتن آدمي از اين جايگاه را دارد .

گريه اهل معرفت از دو حالت خارج نيست : يا از شوق وصال است : و يا از ترس اينكه نكند خدا نظر خود را از او بردارد در نتيجه در اثر گرفتار شدن در دام شيطان ولو اندك آن مقام و منزلت را از دست بدهد .

ذره ي خاكم و در كوي تو ام جاي خوش است

ترسم اي دوست كه بادي ببرد ناگاهم

گويند در اين شب بمانند نزول تريجي قرآن تقرير سالانه عالم زر بر كالبد جسماني آدمي مي باشد و شايد هم اعمال احتمالات نادر تغيير برآن باشد و از اينكه همه ساله اين شب تكرار مي شود نه به خاطر اين است كه همه ساله جبرئيل قرآني ديگر و يا تكرار آن را كه مايه ي خير و بركت است دو باره مي آورد بلكه به خاطر اين است كه با گذشت زمان هدف اصلي قرآن كه همانا راهنماي سير آدمي به نقطه ي عروج خود است به ورطه ي فراموشي سپرده نشود . وگرنه براي رسيدن به قرب الهي فقط در سال يك شب قدر نيست بلكه همه ي ساعات و لحظات قدر است . زيرا لحظه اي كه از زندگي آدمي سپري مي شود ، رفته و قابل برگشت نيست . و هر فرصتي كه فوت مي شود امكان جبران ندارد و در خانه هاي شطرنجي حيات ، خانه ي آن فرصت سياه و يا حداقل خالي مي ماند و تلاش براي جبران در فرصت هاي بعدي خانه هاي مربوط به خود آن لحظه ها را بطور مطلوب پرمي كند مگر اينكه در لحظه هاي بعدي انسان كاري كند كه مستوجب تقدير و تشويق از طرف بارتعالي گرديده و در نتيجه صرف نظر از خانه هاي قبلي گردد . بنابرين زندگي هر لحظه اش قدر است .

سلام هى حتى مطلع الفجر

« این شب رحمت و سلامت و تهنیت است تا صبحگاه »

اينجا توجه دادن به بهترين زمان وصال است و آن شب است تا سحرگاه . مورد راز و نياز شبانه و سحرگاهان تا هست سخن گفته شده از آن جمله : آن زماني است كه همه در پناهگاه هاي خود خزيده و در بر روي غير بسته اند و تنها دري كه باز است در اوست كه نه پاسباني دارد و نه نگهباني . غافلان در خواب غفلتند و هوشياران هوشيار و بيدار بر سجاده راز و نياز . دري كه زده شود بي پاسخ نمي ماند مگر به مشيّت . چنانكه از امام حسن عسگري (ع) است كه "براي رسيدن به قرب الله سفر و سيري است كه جز با مركب شب امكان ندارد ." و از ملا حسينقلي همداني استاد بزرگ عارفان است كه گويد :" تمام كسانيكه در مقامات دين به جايي رسيده اند همه از شب خيزان بوده اند و كسي غير از آنها ديده نشده است ." و حافظ هم بار ها و بار ها رمز موفقيت خود را در شب و شب خيزي و دعا و آه و ناله ي صبح گاهي مي داند :

هر گنج سعادت كه خدا داد به حافظ

از يمن دعاي شب و ورد سحري بود .

و يا :

به هيچ ورد دگر نيست حاجت اي حافظ

دهاي نيمه شب و درس صبحگاهت بس

و به ديگران نيز سفارش آن را مي كند :

مرو بخواب كه حافظ با بارگاه قبول

ز ورد نيمه شب و درس صبحگاه رسيد .

البته راز و نياز هاي شبانه و دعاهاي صبحگاهي وسيله ي حتمي وصال نيست بلكه كمترين و آسانترين وسيله ي قابل حصول براي عموم است جهت رشد و كمال :

سزاي قدر تو شاها بدست خافظ نيست

نياز نيمه شبي و دهاي صبحدمي

ولي افسوس

دريغا عيش شبگيري كه در خواب سحر بگذشت

نداني قدر وقت اي دل مگر وقتي كه درماني

برای مطالعه در باره مطالب زیر به آرشیو بسوی کمال مراجعه کنید :

سال	ماه	موضوع	سال	موضوع
1389	فروردین	در حریم عشق	1390 1390	فروردین	بهار
اردی بهشت	شب خیزان ( 1-2-3)	اردی بهشت	روز معلم
خرداد	زیبایی	خرداد	قرآن در حمد است و حمد در نماز
تير	دوست – انسان و باغ وحش وجود او	تير	همراه با حافظ 2
مرداد	شرحي بر غزل حافظ – نان و كسب حلال	مرداد	توكل - در حاشيه شب قدر
شهريور	عرفان چيست و عارف كيست ؟	شهريور
مهر	زهد و رياء	مهر
آبان	دردلي با دانش آموزان	آبان
آذر	انفاق	آذر
دي	حجاب	دي
بهمن	شرحي بر غزل 185 حافظ	بهمن
اسفند	بنده يا آزاد	اسفند

« در حاشيه شب قدر »

مطالب مشابه :

ايجاد حاشيه در ورد

چاپ نشدن حاشیه پایین فایل word هنگام پرینت گرفتن

مجموعه تصاویر حاشیه ویژه Word , Powerpoint , Photoshop دانلود ضميمه

نوشتن متن داخل حاشیه word به طور کامل

دانلود حاشیه زیبا برای ورد word

درج caption یا عنوان در حاشیه عکس یا فرمول یا نمودار یا ...

رسم کادر دور پاراگراف

چگونگی تهیه یک فایل استاندارد word برای تایپ رساله پژوهشی

تایپ در Word 2007

چاپ نشدن حاشیه پایین فایل word هنگام پرینت گرفتن