قصه تولد هندوانه‌ و خيار

در همين افكار بودم كه سوژه‌ام انتخاب و مقدمات رفتن به جاليزها فراهم شد. اراضي كه محصول هندوانه و خيارش چشم انتظار دستان كشاورزان است؛ همان كشاورزي كه نامش مي‌تواند جاسم 23 ساله باشد.

جاسم به همراه خانواده‌اش كه در روستاي بروايه ابوثوان زندگي مي‌كنند بعد از خشكسالي، اراضي روستايشان دچار شوري زدگي شديد شده و به همين علت آمده‌اند در روستاي الباجي واقع در 15 كيلومتري اهواز و زمين 6 هكتاري اجاره كرده‌اند و درآن هندوانه كشت كرده‌اند؛ خودش و خانواده‌اش 10 نفري مي‌شدند كه هر روز از ساعت 5 صبح مي‌آيند و تا بعدازظهر كار مي‌كنند.

زمين پر از هندوانه‌هاي كوچكي بود و آن‌هايي كه آماده برداشت بودند چشمك مي‌زدند، انگار خودشان مي‌گفتند ما را بچينيد.

جاسم لبخند مي‌زد؛ نشان مي‌دهد رضايت دارد از زندگي؛ از باران؛ باراني كه اراضي را سيراب كرده؛ اراضي كه انگار بعضي مي‌خواهند آن را خشك‌تر كنند اما دستانش خسته‌ مي‌زد. بعد از پايان خدمت سربازي‌ به صورت جدي به كشاورزي روي آورده.

قصه تولد و رشد هندوانه‌ها را اين گونه تعريف مي‌كند (مثل تمام قصه‌هايي كه با نام خداوند آغازمي‌شوند، احساس كردم در دلش ابتدا گفت: يكي بود، يكي نبود و ... ) " تخم هندوانه را در آذر و دي ماه در زمين‌ مي‌كاريم و به آن آب مي‌دهيم، بعد از كشت پلاستيك‌ها را روي آن‌ها مي‌كشيم و صبر مي‌كنيم تا به آخر اسفندماه برسيم. در اسفند پلاستيك‌ها را از روي آن برمي‌داريم كه تا آن زمان به آب نياز ندارد. سپس منتظر مي‌مانيم تا فروردين و ارديبهشت ماه فرا برسد كه آن زمان موقع برداشت دست‌رنج است ."

برداشت هندوانه‌هايي شيرين و آبدار و قرمز؛ فكر كنم منظورش همان هندوانه‌اي است كه من و شما بعد از يك روز كاري انتظارش را مي‌كشيم. البته از اسفندماه تا ارديبهشت هندوانه هر 3 روز يك‌بار آب مي‌خواهد كه آب زيادي نيست. تنها آب در روي شيارهايي كه روي زمين ايجاد شده جاري مي‌شود تا بوته‌هاي هندوانه از آب آن سيراب شوند.

جاسم از بارش باران امسال بسيار راضي است. مي‌گويد" در اين موقع از سال تنها بوته‌هاي هندوانه‌اي كه از سر جاي خود به درون شيارها رفته‌اند را سر جاي خود قرار مي‌دهيم تا آب به اندازه كافي به تمام قسمت‌هاي گياه برسد زيرا آب در رشد هندوانه بسيار موثر است " تا اينجا قسمت خوب قصه است و بشنويد ادامه را...

" هنوز معلم نيست از هر هكتار چقدر هندوانه برداشته مي‌شود. اگر اوضاع خوب باشد از هر هكتار 100 تن محصول برمي‌داريم" سوالي كه در ذهنم بود و به زبان آوردم كه هندوانه‌ها هنوز آماده نشده؟ چند روز ديگر برداشت شروع مي‌شود؟ پس از برداشت چه مي‌شود؟!

با ناراحتي گفت " متاسفانه هيچ فكري نشده و هنوز كه هنوز است دلال‌ها مي‌آيند و هندوانه‌ها را با قيمتي بسيار كم از ما مي‌خرند. اگر خريدار از بازار عراق وجود داشته باشد وضع خريد از ما خوب است و قيمت خريد بالا مي‌رود اما اگر خريدار عراقي نباشد پول به دست آمده حتي كرايه ماشين حمل كننده هندوانه‌ها را هم تامين نمي‌كند. اگر هندوانه حداقل كيلويي 200 تومان از ما خريداري شود مشكلي برايمان پيش نمي‌آيد و سودده است. خريد بذر كيلويي 300 تومان و خريد كود مرغي هر كيلوگرم 70 تا 80 تومان كه هر هكتار به سه تا چهار تن نياز دارد هزينه تمام شده هر هكتار هندوانه را به 500 تا 600 هزار تومان مي‌رساند. "

جاسم كه در مزرعه كناري خيار هم كاشته زمين‌اش را اجاره كرده. وقتي پرسيدم هكتاري چند؟ خنديد و گفت: " زمين را از حاج ابراهيم بعاجي كرايه كرده‌ايم؛ همين آقاي آبي پوشي كه مي‌بيني. "

حاجي مرد محترمي به نظر مي‌رسيد و با ديدنش متوجه شدم كه سرد و گرم روزگار را چشيده و اين گونه بود كه او هم وارد بحث شد. " 150 هكتاري زمين دارم و در آن امسال گندم و گوجه و خيار كشت كرده‌ايم. هر چند هكتارش را اجاره مي‌دهم. تا الان بابت اجاره زمين مثل زمين هندوانه چيزي نگرفته‌ام و گفته‌ام بر اساس ميزان محصولي كه زمين مي‌دهد در پايان برداشت كرايه دريافت مي‌كنم. "

مستاجرهايش از او راضي بودند. ياد مستاجر و صاحبخانه‌ها افتادم و وقتي ديدم جاسم و خانواده‌اش از او خيلي تعريف مي‌كنند با خود گفتم هنوز هم آدم‌هاي خوب پيدا مي‌شود و اي كاش همه صاحب خانه‌ها مثل او بودند.

قصه كشت خيار در اراضي الباجي به گردن حاجي افتاد. او نيز با يك بسم‌الله الرحمن الرحيم آغاز كرد؛" از 25 آذرماه شروع به كشت مي‌كنيم و بعد از آماده كردن زمين و دادن كود مرغي زمين آماده كشت مي‌شود؛ البته قبل از كشت هم بايد آب اول به زمين داده شود و روز دوم پلاستيك روي آن قرار مي‌دهيم سپس پلاستيك‌ها را از 20 اسفندماه بر مي‌داريم و شروع به دادن آب و كود اوره مي‌كنيم. تقريبا خيارهاي به دنيا آمده و بالغ شده در فروردين ماه برداشت مي‌شوند. هر هكتار خيار به طور متوسط 20 تن بار مي‌دهد و امسال خوب بوده".

باز هم قصه نبود مديريت در محصولات باغي و جاليزي استان حاصل‌خيز من و حضور پررنگ و قوي دلالان؛ او ادامه داد كه " دلالان در ميدان الغدير جمع مي‌شوند و منتظر تا خيارها برسد و آن‌ها را جمع كنند. يك روز كه مرز عراق بسته بود هر كيسه 30 كيلويي خيار را به قيمت 500 تومان از ما ‌خريدند؛ البته وقتي بازار عراق از ما خريد مي‌كند قيمت فروش ما نيز در بازار داخل خوب مي‌شود. در روزهاي اول هم هر كيلوگرم خيار را 350 تومان فروختيم. "

" هزينه تمام شده براي هر هكتار خيار 2 تا 2 ميليون و 500 هزار تومان است. سازمان كشاورزي هيچ‌گونه خدماتي به كشت صيفي‌جات ارايه نمي‌كند. مثلا آب‌بهاي خيار سه برابر قيمت گندم است در حالي كه خيار خيلي كمتر از گندم به آب نياز دارد. قيمت سم در بازار هم گران است و بيشترين سود را دلالان مي‌برند."

حاجي چيزي تعريف كرد كه شنيدنش خيلي سخت بود. " بعضي از كشاورزان كه پول ندارند كشت كنند مي‌روند از بنگاه‌داران پول مي‌گيرند و زمين را مي‌كارند بعد محصول را بنگاه‌دار خودش مي‌فروشد و 10 درصد محصول را هم بر مي‌دارد. علت اين است كه تسهيلات بانكي به كشاورز نمي‌دهند. اگر دولت كمك مي‌كرد اين گونه نمي‌شد. "

2 كشاورز هم كه موي خود را در اراضي سفيد كرده بودند از گراني كود شيميايي و سم و خريد بذر مورد نياز محصول گفتند؛ يكي از آن‌ها ( سيد) گفت " برخي مراكز خدمات كشاورزي كود را به قيمت 2هزار تومان به تاجرها كه تعداد زيادي مي‌خواهند مي‌فروشند و مني كه تنها 2 كيسه مي‌خواهم نمي‌دهند؛ بايد آن را با قيمت بالا از بازار آزاد بخرم كه منصفانه نيست. "

حاجي اشاره كرد به قسمتي از اراضي كه دورتر از ما بود و گفت " 53هكتار از اراضي را تحت شبكه آبياري تحت فشار قرار دادم البته تا كنون با اينكه 130 ميليون تومان هزينه كرده‌ام و قرار بوده 70 درصد آن را دولت پرداخت كند اما تا كنون يك ريال هم به من پرداخت نشده است. هر هكتار براي صاحب شدن سيستم آبياري تحت فشار به چهار ميليون تومان اعتبار نياز دارد كه 2 ميليون و 800 هزار تومان آن را دولت و باقي را كشاورز بايد پرداخت كند. "

از خسارت پارسال هم پرسيدم كه با ناراحتي گفت" براي هر هكتار تنها 100 هزار تومان دادند كه اين خيلي كم است."

و اين بود قصه جاليزهاي خيار و هندوانه روستاي الباجي اهواز كه يكي از مزارع هزاران مزرعه موجود در استان زرخير خوزستان در 15 كيلومتري اهواز است. وقتي كه به مزرعه‌ مي‌رسم شوق و اشتياق زيادي براي نوشتن دارم اما همچنان كه قصه كشاورزان به دلال و گراني كود شيميايي و نبود سم و سود دار نبودن كشت محصول مي‌رسد خستگي بر جانم باقي مي‌ماند.

به راستي وقتي يك كشاورز اين همه زحمت مي‌كشد چرا نبايد با اجرا و تصويب تعداد قانون مثل خريد تضميني محصولات جاليزي و صيفي جات آن هم به اين ميزان كشت در خوزستان كمك نكرد. آيا نمي‌توان به كشاورز تسهيلات داد تا به سمت بنگاه‌هاي دلالان نرود و تراژدي فقير؛ فقيرتر و قوي؛ قوي‌تر را تكرار نشود. چرا نبايد با اقداماتي ما بازار عراق را به دست آوريم نه اينكه كشورهاي ديگر آن را به دست گيرند!

به اين‌فكر كرده‌ايد اگر كشاورزان از كشت و مشكلات خسته شوند و دست بكشند همان گونه كه يكي از كشاورزان مي‌گفت فكر كنم كشور چين بايد سبزي‌مان را تامين كند! شما چه فكري مي‌كنيد؟!

راستي داشت يادم مي‌رفت، جاسم و همه كشاورزان هم به اهميت بيش از پيش بازار عراق پي برده‌اند آن وقت هنوز با گذشت چند سال زير ساخت‌هاي صادرات فراهم نشده كه جايي بس تامل و تاثر دارد.

قرار است براي برداشت محصول هندوانه هم به جاليز برويم به اميد ديدن خنده كشاورزان در آن زمان براي فروش دست‌رنجشان و اميد عملي شدن فكر‌ها و پيشنهادات براي حل مشكلات كشاورزان صيفي و سبزي‌كار.

قصه تولد هندوانه‌ و خيار

مطالب مشابه :

اطلاعات مشاغل خانگي-بوجاري و بسته بندي بذر ، تخم و پياز انواع گلها ، گياهان و محصولات جاليزي و ...

نمنه سوالات مطالعات اجتماعی

قصه تولد هندوانه‌ و خيار

الگوي كاشت مناسب در اراضي شور

فعالیت های صنف میوه و تره بار

خواص درماني جينسنگ (jingseng)

تعريف گلخانه و تقسيم بندي گلخانه ها

كارآفريني در منزل (نگاهي اجمالي به كسب و كارهاي خانگي)

تعريف گلخانه

معرفي اجمالي برخي از حوزه‌هاي كمتر توجه ‌شدة بيوتكنولوژي