مقاله ای در مورد تولید میکروبی لایزین با استفاده از آب پنیر و ملاس

تولید میکروبی لایزین با استفاده از آب پنیر و ملاس
مرضیه موسوي نسب 1*- نازنین داراب زاده 2
88/7/ تاریخ دریافت: 1
89/9/ تاریخ پذیرش: 6
چکیده
لایزین 3 اسیدآمینهاي ضروري در تغذیه انسانها و حیوانات است که به صورت بیولوژیکی در بدن سنتز نمیشود و بایستی به منظور بهبود کیفیت
پروتئین، به غذا و مکملهاي غذایی افزوده شود. لایزین داراي کاربردهاي دارویی در فرموله کردن رژیم هایی با ترکیب اسیدهاي آمینه به میزان
مشخص نیز میباشد. فرایندهاي شیمیایی، آنزیمی و بیوتکنولوژیکی براي تولید لایزین مورد استفاده قرار گرفته اند. به نظر میرسد، روش بیوتکنولوژیکی
(تخمیر) اقتصادي ترین و قابل اجرا ترین روش در تولید لایزین باشد. در پژوهش حاضر، تولید لایزین توسط بروي باکتریوم لیننس4 با استفاده از آب پنیر
و ملاس، با هدف استفاده از ضایعات کشاورزي به عنوان مواد اولیه ارزان قیمت براي تولید محصولات با ارزش افزوده، مورد مطالعه قرار گرفت. آماده
سازي آب پنیر از طریق هیدرولیز لاکتوز به وسیله اسید کلریدریک و آماده سازي ملاس از طریق افزودن مواد شیمیایی به آن صورت گرفت. ار زیابی
کمی و کیفی لایزین تولیدي توسط روش کروماتوگرافی لایه نازك بالا رونده 5 و استفاده از اسپکتروفوتومتري انجام شد. نتایج نشان داد که غلظت
10 گرم در لیتر به ترتیب در / 11 و 5 / لایزین با گذشت زمان به صورت معنی داري در هر دو محیط افزایش یافت. بیشترین مقدار لایزین تولیدي 8
در محیط حاوي ملاس، افزایش و در محیط حاوي آب پنیر، کاهش یافت. در pH محیط حاوي آب پنیر یا ملاس به دست آمد. با افزایش میزان لایزین
روز ششم، میزان لایزین تولیدي در محیط آب پنیر در مقایسه با ملاس به صورت معنی داري بیشتر بود.
واژه هاي کلیدي: لایزین، تخمیر، بروي باکتریوم لیننس، آب پنیر، ملاس
مقدمه 5 4 3 2 1
امروزه بسیاري از فراورده هاي حاصل از تخمیرهاي میکروبی به
عنوان افزودنی و مکمل به مواد غذایی اضافه می شوند. این مواد
شامل آنتی اکسیدانها، مواد طعم دهنده، رنگها، مواد نگهدارنده، مواد
شیرین کننده و ویتامین ها همچنین اسیدهاي آلی، پلی ساکاریدها و
اسیدهاي آمینه می باشند. اخیرا کل مصرف سالیانه جهانی اسیدهاي
آمینه به بیش از 2 میلیون تن رسیده است و رشد سالانه آن حدود 10
درصد تخمین زده شده است ( 5 و 8). لایزین یکی از اسید آمینه هاي
آن R ضروري تولید شده توسط میکروارگانیسم ها می باشد که گروه
داراي بار مثبت است (اسید آمینه بازي) و یک گروه آمین اول دیگر در
1 و 2- به ترتیب استادیار و دانشجوي پیشین کارشناسی ارشد بخش علوم و صنایع
غذایی دانشکده کشاورزي، دانشگاه شیراز
(Email: [email protected] : (*- نویسنده مسئول
3- Lysine
4- Brevibacterium linens
5- Ascending thin layer chromatography
زنجیر آلیفاتیک خود داردکه فرمول آن بصورت زیر میباشد ε موقعیت
:(7)
CH2 CH2 CH2 CH2 CH COONH3
+ NH3
+
این اسیدامینه در انسان و دیگر پستانداران سنتز نمی شود. از
آنجا که کودکان و حیوانات در حال رشد، نیاز زیادي به لایزین جهت
تشکیل استخوان دارند، این اسیدآمینه ضروري باید از طریق قسمتی
از رژیم غذایی این موجودات تامین شود. با توجه به کمبود این
اسیدآمینه در بسیاري از غلات و سبزیجات، بایستی رژیم غذایی را با
.( لایزین غنی سازي نمود ( 4 و 7
لایزین براي تامین نیازها، بیش از 380000 تن -L تولید جهانی
در سال بوده که در سال 2001 این مقدار به 550000 تن رسیده است
و بیش از 90000 تن از این مقدار از طریق تخمیر مستقیم میکروبی و
روش هاي تغییر شکل زیستی تولید می گردد. مقدار باقیمانده آن از
طریق سنتز شیمیایی تولید می شود. تولید لایزین به روش شیمیایی
سنتز L و D داراي یک ایراد عمده است زیرا مخلوطی از ایزومرهاي
لایزین را مصرف می نماید. از این رو -L می شود ولی بدن فقط
نشریه پژوهشهاي علوم و صنایع غذایی ایران
100 - جلد 6، شماره 2، تابستان 1389 ،ص. 104
Iranian Food Science and Technology
Research Journal
Vol. 6, No. 2, Summer, 2010, p. 100-104
www.SID.ir
Archive of SID
تولید میکروبی لایزین با استفاده از آب پنیر و ملاس 101
را تولید L تولید میکروبی داراي این مزیت است که فقط فرم ایزومري
می نماید. قسمت عمده اي از لایزین تولیدي براي غذاي حیوان
کاربرد دارد و در صنایع غذایی لایزین براي غنی سازي غذاهایی که
با فقدان این اسیدآمینه مواجه هستند، بکار می رود. به نظر میرسد در
میان روش هاي تولیدي، تخمیر، روش عملی و اقتصادي براي تولید
لایزین است ( 2 ،1 و 4). تا کنون مطالعات ز یادي در مورد تولید
( لایزین توسط باکتري ها صورت گرفته است. سن و چاترجی ( 11
و منابع کربن و نیتروژن بهینه، یک زیرگونه pH اظهار داشتند که در
3 گرم / مصرف کننده هیدروکربن از باکتري آرتوباکتر گلوبیفورمیس 4 1
در لیتر لایزین تولید کرد و افزودن آنتی بیوتیک و مواد مغذي باعث
افزایش بازده لایزین شد. پلاچیز و اولبرت ( 9) با استفاده از یک گونه
جهش یافته باکتري کورینه باکتریوم گلوتامیکوم 2، در مدت زمان 4
( روز 45 گرم در لیتر لایزین تولید کردند. سن و چاترجی ( 12
مطالعاتی بر روي تاثیر ویتامین ب و عناصر جزئی 3 بر تولید لایزین
توسط یک زیر گونه خاص از میکروکوکوسانجام دادند. این باکتري
2 گرم در لیتر لایزین تولید می کرد که افزودن / در شرایط معمول 6
ویتامین ب و عناصر جزئی به محیط بهینه، سبب ترغیب رشد باکتري
( و افزایش میزان لایزین تولیدي گردید. حاجی- ساسی و همکاران ( 3
تاثیر غلظت اولیه گلوکز از 60 تا 233 گرم در لیتر را بر تولید لایزین
توسط گونه هاي کورینه باکتریوم گزارش کردند. حداکثر میزان تولید
لایزین در غلظت 165 گرم در لیتر گلوکز به دست آمد. شاه و
همکاران ( 13 ) تولید میکروبی لایزین را به وسیله یک زیرگونه جهش
یافته جدید از کورینه باکتریوم گلوتامیکومافزایش دادند. اکویلر و ابتا
2005 ) یک باکتري بازیافت شده از خاك را براي تولید لایزین مورد )
مطالعه قرار دادند. این باکتري باسیلوس مگاتریوم اس پی 414 نام
3 میلی گرم در میلی لیتر لایزین / داشت که در مدت 96 ساعت 56
تولید می کرد. نتایج نشان داد اگر 8 درصد گ لوکز و 4 درصد کلرید
آمونیوم به عنوان منابع کربن و نیتروژن استفاده شوند، سبب افزایش
میزان تولید لایزین خواهد شد. در تحقیقی که توسط موسوي نسب و
همکاران ( 10 ) انجام شد، تولید لایزین توسط کورینه باکتریوم
گلوتامیکومبر روي منابع کربنی مختلف از ضایعات کشاورزي در
مقایسه با گلوکز بررسی شد و همچنین اثر منابع نیتروژنی مختلف بر
تولید لایزین تعیین گردید. نتایج نشان داد که بالاترین بازده تولید
مربوط به ملاس و بهترین منبع نیتروژنی سولفات آمونیوم بود.
در پژوهش حاضر، هدف کاربرد باکتري ها در استفاده از ضایعات
کشاورزي به عنوان مواد اولیه ارزان قیمت (ملاس و آب پنیر) جهت
تولید محصولات با ارزش افزوده، مانند لایزین بود.
1- Arthobacter globiformis
2- Corynebacterium glutamicum
3- Trace elements
4- Bacillus megaterium SP 14
مواد و روشها
تولید لایزین با استفاد ه از آب پنیر توسط بروي
باکتریوم لیننس
(PTCC آماده سازي باکتري: باکتري ( 1603
از پژوهشکده بیوتکنولوژي سازم ان Brevibacterium linens
پژوهش هاي علمی و صنعتی ایران خریداري شد. این باکتري در
30° ، به مدت 2 روز فعال گردید C در دماي Nutrient Broth محیط
و پس از آن براي تلقیح در محیط پیش کشت جهت تکثیر باکتري به
.(14)( مورد استفاده قرار گرفت (جدول 1 (v/v) نسبت 1:10
جدول 1- میزان ترکیبات موجود در محیط پیش کشت 5
غلظت ترکیبات
(g/l)
غلظت ترکیبات
(g/l)
Glucose 20 K2HPO4 1
MgSO4.7H2O 0/25 NaCl 2/5
KH2PO4 1 yeast extract 10
peptone water 10 MnSO4.H2O 0/1
121 ° به C) پس از آماده سازي، محیط پیش کشت استریل شده
مدت 15 دقیقه) و باکتري فعال شده در آن تلقیح شد و به مدت 18
30° قرار داده C در دماي ،rpm= ساعت در اینکوباتور لرزان 6 با 120
شد ( 14 ). پس از گذشت 18 ساعت، باکتري وارد محیط اصلی تخمیر
حاوي سوبسترا گردید که آماده سازي آن به شرح زیر بود:
آماده سازي محیط کشت تخمیر حاوي سوبسترا (آب پنیر) :
بوده که UF ترکیب اصلی تشکیل دهنده محیط کشت، آب پنیر
0 درصد پروتئین شیر / 1 درصد لاکتوز و 25 / عمدتا حاوي بیش از 25
می باشد ( 1). در این تحقیق، آب پنیر از شرکت پگاه فارس با
،6/4 pH ، مشخصات ذیل تهیه گردید: اسیدیته 8 درجه دورنیک
5 تا 6 درصد که / 0 درصد و ماده خشک 5 / چربی صفر، پروتئین 25
قسمت عمده آن لاکتوز می باشد.
براي تهیه محیط کشت باید ابتدا لاکتوز موجود در آب پنیر را
7 بدین منظور 600 میلی لیتر از (AHWP) توسط اسید هیدرولیز کرد
1 نرمال به آن / آب پنیر برداشته شد و 60 میلی لیتر اسید کلریدریک 2
60° قرار C افزوده شد و به مدت 24 ساعت در حمام آبی در دماي
گرفت. سپس سریعاً سرد شده و اسید اضافی از طریق افزودن سود
محیط در حدود 7 تنظیم گردید pH 1 نرمال خنثی شد و (NaOH)
.(6)
5- Seed culture
6- Shaker incubator
7- Acid hydrolyzed whey permeate
www.SID.ir
Archive of SID
102 نشریه پژوهشهاي علوم و صنایع غذایی ایران، جلد 6، شماره 2، تابستان 1389
هدف از این کار همانطور که ذکر شد، هیدرولیز لاکتوز موجود در
آب پنیر می باشد و دلیل آن این است که با توجه به آزما یش فنول
رد لاکتوز براث 1 انجام شده، باکتري هاي این جنس توانایی مصرف
لاکتوز به عنوان سوبسترا را ندارند. پس از تهیه آب پنیر هیدرولیز شده
0 درصد عصاره مخمر / آن در محدوده خنثی، 2 pH با اسید و تنظیم
به محیط افزوده شده و محیط استریل شد. سپس در هر کدام از ارلن
ها 3 میلی لیتر سوسپانسیون باکتري از محیط پیش کشت تلقیح شد و
30° قرار C در دماي rpm= سپس ارلن ها در اینکوباتور لرزنده با 180
گرفتند. به منظور انجام آنالیزهاي لازم هر 24 ساعت، یک ارلن از
اینکوباتور خارج شد و در یخچال قرار گرفت.
تولید لایزین با استفاده از ملاس توسط بروي
باکتریوم لیننس
آماده سازي باکتري : باکتري مطابق روشی که در قسمت
مربوط به آب پنیر گفته شد، آماده گردید.
آماده سازي محیط کشت تخمیر حاوي سوبسترا (ملاس): ترکیب
اصلی تشکیل دهنده این محیط کشت ملاس بوده که از کارخانه قند
50 درصد کربوهیدرات، که عمدتاً – مرودشت تهیه شده و حاوي 60
ساکارز است و 2 درصد مواد نیتروژنی به همراه برخی ویتامین ها و
مواد معدنی می باشد ( 1). میزان ترکیبات موجود در محیط کشت
تخمیر براي رشد باکتري و انجام فرآیند تخمیر در جدول 2 آورده شده
است.
جدول 2- میزان ترکیبات موجود در محیط کشت تخمیر
ترکیبات (g/l) ترکیبات غلظت (g/l) غلظت
Molasses 100 (NH4 )2 SO4 46
MgSO4.7H2O 2/85 Urea 5
K2HPO4 0/5 KH2PO4 0/5
CaCO3 20 L-leucine 0/4
1 نرمال به حدود 7 رسانده شد و محیط NaOH با استفاده از pH
در اتوکلاو استریل گردید. از محیط پیش کشت ، 3 میلی لیتر باکتري
در هر کدام از ارلن ها تلقیح شد. پس از آن ارلن ها در اینکوباتور
30° قرار گرفتند. به منظور بررسی اثر C در دماي rpm= لرزنده با 180
زمان بر تولید لایزین، در فواصل زمانی 24 ساعت، یک ارلن از
اینکوباتور خارج شده و در یخچال قرار گرفت تا پس از اندازه گیري
.( هاي کمی میزان لایزین تولیدي در هر روز تعیین شود ( 14
1- Phenol red lactose broth
اندازه گیري هاي کیفی و کمی
براي اندازه گیري میزان لایزین تولید شده، از روش
کروماتوگرافی لایه نازك بالارونده استفاده شد. سیستم حلال به کار
n-butanol:acetic acid:water ، برده شده در این پژوهش
0 درصد در اتانول) بر / بود. محلول نینهیدرین (محلول 5 (v/v1:2:4)
روي صفحات اسپري شد و محل لکه هاي لایزین به رنگ آبی
نمایان گردید. براي تعیین میزان لایزین تولید شده در ارلن ها،
لکههاي لایزین تراشیده شده و در یک لوله میکروسانتریفیوژ حاوي 4
میلی لیتر اتانول ریخته شد. پس از مخلوط کردن، به مدت 5 دقیقه با
سانتریفیوژ شده و پس از آن مایع شفاف رویی جداسازي ،rpm=5000
شده و با استفاده از اسپکتروفوتومتر، جذب نوري آن در طول موج
570 نانومتر خوانده شد. با استفاده از منحنی استاندارد غلظت لایزین
محاسبه گشته و اعداد بر حسب گرم در لیتر سوب سترا گزارش شد
نمونه ها در طول زمان، به منظور بررسی تغییرات pH 14 ). همچنین )
مواد محیط اندازه گیري شد.
آنالیز آماري
تمامی آزمایشات در 3 تکرار انجام شده و آنالیز آماري با استفاده
و گروه بندي به طریق دانکن در سطح معنی داري SPSS از نرم افزار
انجام شد. همچنین براي بررسی و مقایسه غلظت لایزین p< 0/05
تولید شده در ارلن هاي حاوي آب پنیر و ملاس به عنوان سوبسترا از
استفاده شد. Independent-T Test آنالیز آماري با روش
نتایج و بحث
نتایج نشان داد غلظت لایزین در ارلن هاي حاوي آب پنیر و
ملاس، با گذشت زمان به صورت معنی داري افزایش یافت. اما
سرعت افزایش در میزان تولید لایزین با گذشت زمان کمتر شده بود.
همچنین بیشترین غلظت تولیدي در روز ششم، در محیط حاوي آب
.( 10 گرم در لیتر بود (جداول 3 و 4 / 11 و 5 / پنیر و ملاس به ترتیب 8
در تحقیقی مشابه، موسوي نسب و همکاران ( 10 ) لایزین تولید شده
به وسیله باکتري کورینه باکتریوم گلوتامیکوم بر روي ضایعات
کشاورزي (ملاس و ضایعات خرما) را اندازه گیري نموده و بیان کردند
که پس از 96 ساعت فرآیند تخمیر مقدار لایزین تولید شده در محیط
40 و 36 /4 ، هاي حاوي ملاس، ضایعات خرما و گلوکز به ترتیب 48
گرم در لیتر بود که بیشترین بازدهی تولید لایزین در محیط حاوي
ملاس را نشان داد. این در حالی است که در تحقیقی دیگر بیشترین
3/ مقدار لایزین تولید شده توسط بروي باکتریوم لاکتوفرمنتوم2 فقط 3
4 بود زمانی که از مخلوط تراویده / نهایی محیط 9 pH گرم در لیتر و
2- Brevibacterium lactofermentum
www.SID.ir
Archive of SID
تولید میکروبی لایزین با استفاده از آب پنیر و ملاس 103
0 در صد عصاره مخمر به عنوان / آب پنیر 1 هیدرولیز شده با اسید و 2
سوبسترا استفاده گردید ( 6). اختلاف در میزان بازدهی توسط محققان
مختلف می تواند در نتیجه استفاده از میکروارگانیسمها و سوبستراهاي
متفاوت در شرایط تخمیر غیر یکسان جهت تولید لیسین باشد.
محیط حاوي ملاس pH نمونه ها نشان داد که pH اندازه گیري
با گذشت زمان افزایش یافت و این امر به دل ی ل تولید اسیدآمینه
لایزین بود (جدول 5). از آنجایی که لایزین یک اسیدآمینه بازي
است، تولید و افزایش مقدار آن سبب افزایش قلیاییت محیط گردید.
با گذشت زمان کاهش معنی pH اما در مورد محیط حاوي آب پنیر
داري پیدا کرد (جدول 6). احتمال می رود دلیل این امر مصرف بیشتر
قندها (گلوکز و گالاکتوز) توسط باکتري و تولید اسید بیشتر باشد. به
pH نحوي که اسید تولیدي در محیط نسبت به لایزین اولویت یافته و
محیط را کاهش داده است و علت آن را می توان به هیدرولیز لاکتوز
توسط اسید نسبت داد. در اثر این هیدرولیز، لاکتوز به قندهاي ساده تر
تبدیل شده و بیشتر مورد استفاده باکتري قرار گرفته و اس ید بیشتري
تولید شده است.
جدول 3- غلظت لایزین تولیدي در زمان هاي مختلف در محیط
حاوي آب پنیر
(h) زمان (g/L) غلظت لایزین
0 0±0a*
24 2/4±0 b
48 4±0/2 c
72 7/1±0/1 d
96 10±0/05 e
120 11/31±0/2 f
144 11/8±0/3 g
انجام شده و اعداد در گروه هاي p< 0/ آنالیز آماري در سطح 05
داراي تفاوت معنی دار هستند. a-g
جدول 4- غلظت لایزین تولیدي در زمان هاي مختلف در محیط
حاوي ملاس
(h) زمان (g/L) غلظت لایزین
0 0±0a
24 2/1±0/3 b
48 4/9±0/4 c
72 6±0/2 d
96 8/6±0 e
120 10/1±0/1 f
144 10/5±0/2 g
1-Whey permeate
در محیط حاوي آب پنیر طی فرآیند تخمیر pH جدول 5- تغییرات
(h) زمان pH
0 5/65±0/02f
24 5/55±0/06 e
48 5/43±0/02 d
72 5/33±0 c
96 5/23±0/01 b
120 5/20±0/02 ab
144 5/16±0/03 a
در محیط حاوي ملاس طی فرآیند تخمیر pH جدول 6- تغییرات
( h) زمان pH
0 7/26±0/02 a
24 7/36±0/04 b
48 7/45±0 c
72 7/63±0/03 d
96 7/67±0/02 e
120 7/83±0 f
144 8/03±0/02 g
نتیجه گیري
با توجه به حجم بالاي آب پنیر تولیدي در کشور و نتایج به دست
آمده از این مطالعه، یکی از بهترین پیشنهادات براي مصرف بهینه از
آب پنیر، استفاده از آن به عنوان سوبسترا و تولید لایزین می باشد .
0 درصد عصاره / نکته قابل توجه اینکه براي این تولید تنها افزودن 2
مخمر به آب پنیر لازم است و نیاز به هیچ ماده اولیه دیگري ندارد.
عصاره مخمر شامل ترکیبات خاصی است که تولید لایزین را ترغیب
می کند چرا که منبع غنی از ویتامین هاي ب کمپلکس، اسیدهاي
امینه آزاد و پپتیدها می باشد ( 6). بدین ترتیب علاوه بر حل شدن
مشکلات کارخانه هاي تولید پنیر در زمینه این محصول جانبی و
کاهش آلودگی محیط زیست و سودآوري اقتصادي براي کارخانجات،
با تولید مقدار زیادي لایزین ارزان قیمت، مشکل کمبود این اسیدآمینه
ضروري نیز در کشور از بین خواهد رفت.
همچنین می توان از ملاس که یکی از مهمترین محصولات
جانبی در کارخانجات تولید قند و شکر می باشد براي تولید لایزین
استفاده نمود. گلوکز و ساکارز خالص عمدتاً به دلیل هزینه زیاد به
ندرت در تخمیر هاي صنعتی به کار می روند. ملاس که یک
محصول فرعی تولید قند از چغندر و نیشکر می باشد، ارزان ترین و
متداول ترین منبع ساکارز است که می تواند سوبستراي مناسبی براي
.( تولید میکروبی لایزین به شمار آید ( 1
www.SID.ir
Archive of SID
104 نشریه پژوهشهاي علوم و صنایع غذایی ایران، جلد 6، شماره 2، تابستان 1389
قدردانی
بدینوسیله از هسته کارآفرینی دانشکده کشاورزي دانشگاه شیراز
که حمایت مالی پروژه را بر عهده داشته اند سپاسگزاري می شود.
منابع
.172 - 290 و 175 - 1- مرتضوي، ع.، و آ.، کوچکی. 1383 . مقدمه اي بر میکروبیولوژي صنعتی. چاپ اول. دانشگاه فردوسی مشهد. مشهد. 297
2- Ekwealor, A., and A.N, Obeta. 2005. Studies on lysine production by Bacillus megaterium. African Journal of
Biotechnology, 4: 633-638.
3- Hadj-Sassi, A., M.P Queric., A.M., Deschamps., and J.M., Lebeault. 1988. Optimization of L-lysine production by
Corynebacterium sp. in fed-batch cultures. Biotechnology Letters, 10: 583-586.
4- Haleem Shah, A., A., Hameed., and G., Majidkhan. 2002. Fermentative production of L-lysine: bacterial
fermentation-I". Journal of Medical Sciences, 2: 52-157.
5- Hermann, T. 2003. Industrial production of amino acids by Coryneform bacteria. Journal of Biotechnology, 104:
155-172.
6- Ko, Y.T., and J.R., Chipley. 1983. Microbial production of lysine and threonine from whey permeate. Applied and
Environmental Microbiology, 45: 610-615.
7- Lehninger, A.L. 1982. Lehninger Principles of Biochemistry. Worth Publishers. New York. USA.
8- Lee, B.H. 1996. Fundamentals of Food Biotechnology. Wiley-VHC Publishers. New York. USA.
9- Plachys, J., and S. Ulbert, 1985. Preparation of lysine by mutants of Corynebacterium. Kvasny prum, 31: 159-160.
10- Moosavi-Nasab, M., S, Ansari., and Z, Montazer. 2007. Fermentative production of L-lysine by Corynebacterium
glutamicum using different carbon sources. Iran Agricultural Research. 26: 99-106.
11- Sen, S.K., and S.P., Chatterjee. 1985. Influence of antibiotics and trace salts on lysine production by Arthobacter
globiformis. Acta Biotechnologica, 5: 215-218.
12- Sen, S.K., and S.P., Chatterjee. 1989. Influence of B. vitamins and trace elements on lysine production by
Micrococcus varians 2fa. Acta Biotechnologica, 9: 63-67.
13- Shah, A.H., A., Hameed., and G.M., Khan. 2002. Improved microbial production of lysine by developing a new
auxotrophic mutant of Corynebacterium glutamicum. Pakistan Journal of Biological Sciences, 5: 80-83.
14- Weuster-Botz, R, D. Kelle., M., Frantzen., and C., Wandery. 1997. Substrate controlled fed-batch production of Llysine
Corynebacterium glutamicum. Biotechnology Progress Journal, 13: 387-393.
www

مقاله ای در مورد تولید میکروبی لایزین با استفاده از آب پنیر و ملاس

مطالب مشابه :

کاربردهای ملاس

مقاله : مـــــــــلاس و کاربردهای آن در صنایع تخمیری

مـــــــــلاس و کاربردهای آن در صنایع تخمیری

فرآیند تولید اتانول از ملاس

مقاله ای در مورد تولید میکروبی لایزین با استفاده از آب پنیر و ملاس

کاربرد مخمر در تولید خوراک دام -طیور و آبزیان