مدیریت مشارکتی

« بسم الله الرحمن الرحیم »

تعریف مدیریت مشارکتی:

با سلام و صلوات بر محمد و آل محمد ( وَ نونَ القَلَم وَ ما یَسطرون )، در فرهنگ فارسی معین مشارکت به معنی شرکت کردن و انبازی کردن می باشد؛ یعنی شریک و سهیم شدن یک فرد دیگر البته در حیطه های اجتمایی و فرهنگی مفهوم مشارکت دقیق تر و پیچیده تر است مشارکت یکی از مهم ترین مفاهیمی است که توسط دانشمندان مختلف مورد تعریف قرار گرفته است. فولان در سال 1993 مشارکت را فرآیندی می داند که افراد گروه های تعامل با ارتباط اثر بخشی تلاش می کنند تا به میدان آوردن توانایی های ذهنی و روحی خود برای مسئله و هدف خود راه حل یا راهبرد های مناسبی را پیدا کنند. برخی دانشمندان مشارکت و تصمیم گیری را مشترک تعریف کرده اند و مشارکت را شامل هر فرآیندی می دانند که از طریق آن کارکنان سهمی در رسیدن به تصمیم مدیریتی در سازمان دارد. مدیریت مشارکتی از دیدگاه های دیگر یعنی فهم ادراک هر فرد از میزان نفوذی که بر تصمیم گیری دارد در مقایسه با میزان نفوذ واقعی در تصمیم گیری می باشد.

فواید و اهداف مدیریت مشارکتی:

1- تقویت روحی ابتکار و حس مسئولیت پذیری در کارکنان.

2- افزایش میزان بهره وری در سازمان

3- تقویت روحی کارکنان و ایجاد انگیزه در آنان

4- افزایش تفاهم متقابل در طرفین کار و کاهش فاصله بین آن ها

5- ایجاد امکان استفاده از تجارب عملی و نظارت براندیشه های کارکنان

6- ایجاد کانال های ارتباطی موثر در سازمان و توزیع مناسب تر اطلاعات

7- تقلیل میزان سوءظن ها، تنش ها،شکایات و دعوای مربوط به کار کارکنان

8- ایجاد عاملی جهت افزایش تحریک و کارایی در مدیران

9- ایجاد زمینه ی مناسب برای پذیرش تغییرات و تحولات مناسب در کمیت و کیفیت کار

مدیرت مشارکتی در آموزش و پرورش با محوریت و نگرش روابط انسانی:

یکی از راه های تغییر تحول در سازمان گستردهای به نام آموزش و پرورش توجه به مدیریت مشارکتی با محوریت انسان محور توسعه در همه ی ابعاد نقش بسیار مهمی در سازمان دهی حل معضلات آموزشی را میتواند داشته باشد لذا مدیریت مشارکتی اول باید از درون آغاز کنیم و سرانجام آن را در جامعه و نهاد های آن گسترش دهد . مشارکت در سازمام های بزرگی در آموزش و پرورش بازوانی قوی برای مدیریت است که بسیاری از مشکلات درون سازمانی را سامان می بخشد و اگر اموزش وپرورش به این پدیده مهم در جهت تحقق اهداف خود توجه نکند نا خواسته بامسائل و مشکلات بسیاری مواجه خواهد شد که ضرر های جبران ناپذیری برای تعلیم و تربیت و جامعه در برخواهد داشت متاسفانه جامعه ماپاسخ مناسبی به مشارکت همه جانبه نداده است و نسبت به آن بی تفاوت است البته عوامل این بی تفاوتی را می توان از دیدگاه تاریخی ، سیاسی ، فرهنگی ، اجتماعی مورد بحث قرارد و بدیهی است که سیستم های متمرکز سیاسی ،اداری،اقتصادی در کشور ما و ارتباط آنها را با مسائل فرهنگی در ایجاد بی تفاوتی و عدم اعتماد به فرهگ مشارکت بی تاثیر نبوده است. در این میان آموزش و پرورش بعنوان یک نهاد فرهنگ ساز می تواند زمینه های لازم را جهت توسعه فرهنگ مشارک در جامعه ایجاد کند امید است که با اعطلای فرهنگ مشارک در آموزش و پرورش توجه به مدیریت مشارکتی در این سازمان ودیگر نهاد جامعه گسترش بابد. امروزه الگو های مختلفی از مدیریت مشارکتی در جهان مطرح شده است که هر کدام مبانی فلسفی خاص خود را دارد الگو های مبتنی بر دیدگاه ه مذهبی، انسانی، آزادی و بهره وری است . این الگو با توجه به نگرش های انسانی مدیریت اسلامی می تواند در نظام آموزش کاربرد موثر داشته باشد این الگو ضمن تاکید بر مدیریت آموزشگاهی با عنایت به مولفه های زیر تحقق یافتنی است:

1- تمرکز زدایی در نظام آموزش پرورش و گرایش به سوی عدم تمرکز یا تفیظ اختیار بیش تر

2- توجه جدی به مدیریت شورایی ، تغییر و تحول در ساختار و آ یین نامه های شورای معلمان و ارتقای شورا از حالت انفعالی به شیوه های فعال

3- توجه بیش از حد به طرح مدرسه محوری

4- شرکت دادن کارکنان آموزشی در فرآیند تصمیم گیری مدرسه و...

اصول و ویژگی های مدیریت مشارکتی:

1- اصل حاکمیت خدا و وحدت فرماندهی

2- اصل عدالت ورزی بر محور حق وحقیقت

3- اصل مردم داری و مهربانی و مهرورزی با مردم

4- اصل تغافل و چشم پوشی های بزرگوارانه

5- اصل انصاف و میانه روی در حق مردم

6- اصل ترجیح منافع عموم بر منافع خواص

7- اصل نظارت و ارزیابی بر عملکرد کارکنان

8- اصل شایسته سالاری در بین کارکنان

9- اصل تقسیم کار با رعایت عدالت محوری در بین کارکنان

10-اصل پرداخت میزان حقوق و پاداش عادلانه به کارکنان

خصوصیت و ویژگی های ممتاز مدیریت مشارکتی در نظام اسلامی:

1- مدیر خود را بنده خدا دانسته و خدا ترس و متقی باشد.

2- مدیر به دل ، دست زبان یاری گر دین خدا باشد.

3- مدیر باید نفس خود را از شهوت و خواهش های نفسانی تزکیه کند.

4- مدیر باید با مردم مهربان ، خوش رفتار و نیکو باشد .

5- مدیر باید عادل ، میانه رو در حق بوده و منافع عام را بر منافع خاص ترجیح دهد .

6- مدیر باید بین نیکوکار و بدکار تفاوت گذاشته و با راستگویان همنشین باشد .

7- مدیر باید پند پذیر ، راست گفتار ، درستکار و بردبار بوده و در مقابل زورگویان سختگیر باشد .

8- مدیر باید بر کار گزاران نظارت دقیق داشته باشد .

9- مدیر باید از امور بازرسی داشته باشد و برای بازرسی افراد صالح بگمارد .

10 - مدیر باید برنامه ریزی داشته و کار امروز را به فردا موکول نکند.

شیوه ها و لوازم مدیریت مشارکتی چگونه است ؟

در نظام مدیریت مشارکتی رابطه ای بین اداره کنند و اداره کننده و اداره شونده رابطه دو جانبه و پویا و همیشه برقرار است زیرا مشارکت یعنی شرکت دادن و شرکت داشتن این رابطه موجب بروز دستاورد های تمدن و تجربه های انسانی از تعهد و احساس مسئولیت در برابر اعمال خویش تا محترم شمردن حقوق دیگران مدریت به شیوه مشارکتی در یک اداره و سازمان یا حتی در سطح آموزشگاه در دنیای امروز ضروری و گریز ناپذیر است در غیر این صورت در اداره امور داخلی با مشکل مواجه و کارها بسیار پیچیده و غیر قابل حل است و موجب تنش در محیط کار می شود برای پیاده کردن نظام مدیریتی مشارکتی فعال و سالم و بدور از هرگونه تنش در محیط کار قبلا مقدمات کار و زمینه اجرای آن را مهیا گردد.

الف ) لوازم و عوامل ضروری مدیریت مشارکتی

1 – گرایش به عدم تمرکز گرایی که موجب تفویض اختیار بیشتر به زیر دستان خواهد شد .

2 – کاهش بوروکراسی یعنی حذف و تعدیل مقررات دست و پاگیر اداری و به دنبال نواوری بودن .

3 – ثبات مدیریت ، تغییر مدیران در جریان نوسانات سیاسی جامعه ضربه جبران ناپذیری بر پیکره سازمان و کیفیت آموزشی وارد می اورد.

4 – آموزش نیروی انسانی ، به منظور ارتقای سطح علمی مدیران و آشنایی با فن مدیریت و روش های نو موجب تحقق نظام مدیریت مشارکتی تسهیل خواهد کرد .

5 – تغییر و تحول در ساختار اداری و آموزشی بدین منظور تغییر قوانین آموزشی اداری و آیین نامهای آموزشی متناسب با مدیریت مشارکتی لازم می باشد .

6 – از به کارگیری مدیران که دارای ضعف جسمانی و سوابق بیماری هستند .

7 – از به کار گیری مدیران که دارای فرهنگ خانوادگی و اجتماعی ضعیف هستند و از کلاس محاوره اجتماعی و دارای ضعف روابط اجتماعی هستند جدا خودداری کرد.

ب ) شیوه ها و راهکار های اجرایی مدیریت مشارکتی در سطح آموزشگاهی

1 – مدرسه محوری از ویژه گی چنین مدیریتی است که عبارت اند: شایسته سالاری ، ایجاد انگیزه در کارکنان و عدم تمرکز زدایی در امور مدرسه .

2 – شورا های تصمیم گیری در این شیوه مدیریتی شورای معلمان ، شورای دانش آموزان ، شورای مدرسه نقش فعال داشته و دارای قدرت تصمیم گیری باشد .

3 – تشکیل گروه های آموزشی و درسی در شیوه گروه های تخصصی و پژوهشی در مدارس فعال موجب پویایی و خلاقیت و نوآوری می گردد .

4 – ایجاد دفتر ارزشیابی در این شیوه با ایجاد دفتر ارزشیابی در مدرسه به منظور ارتقای ارزشیابی از تمامی اجزای سیستم ضروری به نظر می رسد .

نتیجه گیری :

مدیریت مشارکتی یک نظام فکری است که بایستی در نظام آموزش و پرورش ایجاد شود و آنگاه در سازمان و جامعه و آموزشگاه ها تبدیل به عمل و اجرایی گردد نهادینه کردن تفکر مدیریت مشارکتی در جامعه از طریق سیستم نظام آموزش و پرورش طراحی و در مدارس نهادینه گردد برای اینکه نام آموزش و پرورش در این شیوه کارایی و توفیق پیدا کند بایستی با به کارگیری سازه کار های مدون معلمان و دانش آموزان به عنوان محور های اصلی مقوله مدیریت مشارکت مفهوم سیستماتیک مشارکت را به آنها آشنا و آشتی دهیم فرهنگ مشارکتی را در مقوله نهادی شود یعنی دانش آموز محور بودن در آموزش ، تغییر سبک کلاس داری به کارگیری الگو های آموزشی مطابق با زمان ، انتخاب محتوای آموزشی مشارکت ساز ، طراحی ساختار های مشارکت زا ، حاکم کردن روحیه پژوهشی ، آموزش مسئولیت پذیری اولیای دانش آموزان و نظارت و ارزیابی گروهی از طریق مدیریت مدون و دقیق وزارت آموزش و پرورش بر سازمان های استان ها و نظارت مستمر سازمان ها بر مدیریت شهرستان ها و نظارت مستمر مدیریت شهر ها بر مدیریت آموزشگاه های کشور به منظور ارتقای و پیشرفت همه جانبه آموزش و پرورش و رفع نواقص و مشکلات عدیده در کارهای اجرایی در همه سطوح یاد شده ضروری به نظر می رسد .

منابع : 1 - فصل نامه مدیریت جلد هشتم – سال 1381 2 – اطلاعات عمومی و دانسته های شخصی

Normal0falsefalsefalseEN-USX-NONEAR-SA

مدیریت مشارکتی

مطالب مشابه :

سوالات آموزش و پرورش تطبیقی

مدیریت مشارکتی

سبک های مدیریتی

چهل حدیث در باره روزه و ماه مبارک رمضان

دانلود رایگان نمونه سوال رشته حسابداری

عدالت و نقش آن در مدیریت سازمان

خلاصه کتاب آموزش و پرورش تطبیقی تا فصل دهم - احمد آقا زاده – تهران – سمت - 1379

لیست کامل مقالات ،پایان نامه ،کارآموزی ، کارآفرینی رشته حسابداری و اقتصاد و مدیریت

اصول چهارده گانه مدیریت فایول