کوهنوردی را از کجا شروع کنیم ؟

گام اول در ابتدای کار با آماده کردن وسایل اساسی کوهنوردی میتوانید روزهای تعطیل به کوههای کم ارتفاع اطراف شهرتان بروید و چند ساعتی را با راهپیمایی در راه های مـال رو و دره ها و تپه ها بگــذرانید٫ پس از آشنایی با فنون راهپیمایی و کــوه پیمایی بهتر است به اتفـاق یک کوهنورد ورزیده و با تجربه به صعودهای ی به ارتفاع دو تا سـه هزار متری یا بیشتر دست بزنید٫ مثلا به بلندترین قله کوه های اطراف شهر خود صعـود کنید و در مسیر خود تجربه ها بیندوزید .برای کوهنورد شدن لازم نیست در ابتدای کار به قله دمــاوند صعـود کنید٫بلکه قبلا تحت آمــوزش های لازم تجربیات مـربوط به راهپیمایی و کــوهنوردی را کسب کنید و به این ترتیب ٫ پایه کوهنوردی خود را تقویت نمایید .
اکنون مــی توانید با مــراجعه به گــروهها یا هیات های کوهنوردی استان محل زندگی کوهنوردی فنی را شــروع کنید و در کنار آمــوزش های کوهنوردی ٫ دوره های کوه پیمایی ، سنگ نوردی و آموزش یخ و برف و استفــاده از طناب و کلنگ و ابزار دیگر علــوم کــوهنوردی از قبیل بهمن شناسی ، هــواشناسی٫ تغذیه ٫ امــداد و نجات و ... را از مربیان با تجـربه بیاموزید . هــرگز تنها به کــوه نروید ، حتی یک کوهنورد با تجربه هم ممکن است به دلیل پیچ خوردن مچ پا نتواند حرکت کند و اگـر همــراه نداشته باشد٫ ممکن است جان خود را ازدست بدهد. کوهنوردی ورزشی است گــروهی و در هیچ رشته ای از این ورزش تکروی جایی ندارد . بهترین تعداد برای یک گروه کــوهنوردی سه تا چهار نفر است.طرح یک برنامه کوهنوردی
قبل از اجرای یک برنامه کــوهنوردی اعم از یک یا چند روزه باید هـدف و مقصد خود را نسبت به مسافتی که در طول روز می پیمایید و روشنایی هوا٫ شرایط جوی و مکانی و تجربه و نیروی اعضای تیم تنظیم کنید .
با توجــه به تجربه و امکانات همــراهان و مسـائلی چـون وقت امکانات مالی،وسایل موردنیاز و توجه دقیق به روحیه آنها برنامه خود را طرح ریزی،نمایید. در صورت امکان فردی آگاه را که اطلاعات کاملی درباره منطقه دارد، همراه ببرید و در غیر اینصورت، اطلاعات منطقه ای را از کسانی که قبلا به منطقه رفته اند ، جویا شوید.
اطلاعات مورد نیاز برای صعود به یک قله اطلاعات مقدماتی شما درباره منطقه مورد صعود می تواند شامل مسائل زیر باشد: نام و ارتفاع قله مورد نظر و موقعیت جغرافیایی آن که در چند رشته کـوهی واقع شده است و از جهات چهارگانه با چه رشته کوههای دیگری ارتباط دارد؛ راههای رسیدن به مبدا صعود ، محل و ساعت حرکت وسیله نقلیه عمومی و نام آبادی های مسیر تا مبدا٫فاصله بین آبادیها به کیلومتر چگونگی راه های آسفــالته، خاکی ( شوسه رو - جیپ رو) و مـالروی رسیدن به قله مسیرهـای زمستانی و تابستانی عــــوارض طبیعی یا مصنوعــی مـــوجــود در مسیر صعــود برای،راهنمایی مسیر مانند چشمه ٫ تک درخت٫ دیواره٫ برج سنگی٫ دکــل برق٫ باران سنج و ...اطلاع از محل و ارتفاع جان پناه ها یا پناهگاههای مسیر٫ محل های مناسب برای چــادر زدن٫ اطلاع از چشمه های آب و در صـورت فنی بودن قسمتی از مسیر٫ داشتن وســایل فنی مورد نیاز٫ اطلاع از آب و هوای منطقه و مسافت و زمان بین دهکده تا قله وجان پناه. حرکت و اجرای برنامه
در ابتدای کار مهم ترین مسئله در کوهستان حفظ نیرو و ذخیره انرژی موجود در بدن است. شما کوهنوردان باید انرژی خود را به سه قسمت انرژی صعود،انرژی فرود و انرژی ذخیره تقسیم کنید و در هنگام حرکت گامی ثابت و یکنواخت را برگزینید؛ به طوری که بتوانید ساعت ها آن را حفظ کنید. بدون آن که توقفی داشته باشید یا بدنتان عرق کند.
در سر بالایی ها از تند رفتن خودداری کنید و در شیب های تند در موقع بالا رفتن و حتی پایین آمدن با قدم های کوتاه و به صورت مارپیچ ( زیگزاگ ) حرکت کنید. توضیح اینکه این روش زیگزاگ فقط برای صعود و فرود در مکان هایی مناسب است که برف زیاد ندارد، برفی که خطر ریزش بهمن نداشته باشد.در موقع حرکت٫ متناسب با شیب مسیر قدم بردارید تا دچار کشیدگی عضلات پا نشوید و نیز تعادل بدن شما به هم نخورد و فشار به ریه و قلب کمتر شود.
طول قدم ها متناسب با زیاد شدن شیب و سختی مسیر باید کوتاهتر باشد و با فاصله نزدیک تر به زمین برداشته شود.در بعضی از شیب ها که به علت لغزندگی یا سطح اتکای کمتر امکان گذاشتن تمام پا وجود ندارد، می توان با پنجه یا کنار پا صعود کرد. در شیب ها یی که امکان گذاشتن تمامی کف کفش به روی زمین وجود داد ، پایتان را کاملا تخت بگذارید،چرا که حرکت روی پنجه پا بصورت مداوم، خصوصا با وجود کوله سنگین، عظلات پا را خسته می کند .
در موقع حرکت لباس زیاد نپوشید،زیرا گرمای زیاد کارآیی و قدرت بدن را کاهش می دهد. همیشه حدود سه الی چهار متر جلوی پایتان را زیر نظر داشته باشید تا پایتان به طور خودکار جای مناسب را پیدا کند .
تنفس در کوهستان با تنفس صحیح دیرتر خسته می شوید و نیروی بیشتری را از طریق سوخت و ساز مواد غذایی در بدن ذخیره می کنید. باید عمیق و آرام نفس بکشید و عمل دم را از راه بینی انجام دهید؛ زیرا تنفس از راه دهان باعث تشنگی و خشکی گلو می شود. با زیاد شدن شیب و ارتفاع٫ با یک قدم عمل دم و با قدم دیگر عمل بازدم را انجام دهید و توجه داشته باشید که تعداد ضربان قلب شما در دقیقه بیش از حد بالا نرود .
هنگام حرکت به خصوص در فعالیت های شدید با داشتن کوله سنگین بدن ما عرق می کند٫ بنابراین به محض توقف در محلی که از وزش باد و بوران محفوظ است٫ با پوشیدن لباس های گرم از به هدر رفتن گرمای بدن خود جلوگیری کنید. مدت استراحت های موقت نباید بیش از ۱۰ الی ۱۵ دقیقه به طول انجامد٫ چرا که بدن کوهنورد کم کم سرد می شود و حالت خشکی پیدا می کند. این امر حرکت مجدد را با مشکلا تی روبه رو می سازد .
در هر استراحت از موادفیبردار شیرینی مانند : انجیر خشک،شکلات٫ خرما و ... استفاده کنید و در هوای سرد موادویتامین دار تازه مانند پرتقال و لیموشیرین نیز به همراه داشته باشید. صعود کنندگان خوب نه تنها با کمترین قوا تلاش می کنند بلکه در بسیاری از اوقات برای بازیافت نیروی صرف شده متوقف می شوند و یا مکث می کنند. این مکث ها ممکن است بسیار کوتاه و حتی نادیدنی باشد . با استراحت و به دست آوردن انرژی ٫ نا ممکن ها ممکن می شود .
همیشه با احتیاط کامل حرکت کنید٫ هیچوقت سنگی را به پایین نغلتانید٫ چرا که این امر ممکن است باعث ریزش سنگهای دیگری شود و جان دیگر کوهنوردان را به خطر اندازد. با فریادهای بلند آرامش کوه و حیوانات منطقه را بر هم نزنید. در موقع پاین آمدن از کوه ندوید٫ زیرا این امر به زانوها صدمه می زند. از پریدن خودداری کنید ٫ چراکه ممکن است سقوطی را در پیش داشته باشید. قبل از دیر شدن و تاریکی هوا و همچنین قبل از احتمال طوفان و کولاک ارتفاع خود را کم کنید و برای زود رسیدن خود را درگیر مسیرها و راههای ناشناخته که غالبا به پرتگاه ختم می شوند نکنید. بیشتر حوادث هنگام بازگشت برای کوهنوردان روی می دهد . از دست دادن انرژی و خستگی ، گرسنگی، خواب و سرما و عدم توجه به نکات ایمنی و فنی و رعایت نکردن آنها ،فقدان تجهیزات و وسایل مناسب،تاریکی هوا و ... از علتهای عمده بروز حوادث کوهنوردی هستند. پس با برنامه ریزی صحیح ،آمادگی جسمانی ،تغذیه بموقع،تجهیزات کافی و رعایت اصول و قواعد ورزش کوهنوردی از بروز سوانح پیشگیری کنیم.نکات ایمنی در کوهستاناول - به محض مشاهده هوای نامناسب و قبل از بحرانی شدن شرایط از پوشش های حفاظتی خود مانند لباس بادگیر٫ کلاه و دستکش استفاده کنید.ممکن است کمی بعد طوفان و بوران اجازه این کار را به شما ندهد.
دوم - در انتخاب وسایل به تناسب کلی آنها مانند : طرح خوب٫ مقاومت و سبکی توجه داشته باشید نه به قیمت، ممکن است روزی جان شما به این وسایل بستگی داشته باشد. در خرید وسایل کوهنوردی از مشورت و تجربه کسانی که زمان زیادی در زمینه کوهنوردی کار کرده اند ، استفاده کنید .
سوم - با مشاهده اولین نشانه های بیماری مانند تنگی نفس ٫سرفه و خستگی مفرط در میان اعضای گروه٫ فرد بیمار را با همراه به پایین بفرستید .
چهارم - آمادگی و احتیاط می تواند تأثیری چشمگیری بر موفقیت یک برنامه فنی و ... داشته باشد .
پنجم - در حین اجرای برنامه اگر پی بردید که راه را گم کرده اید، شتاب زده عمل نکنید،قبل از انجام هر کاری با مطالعه نقشه به ارزیابی موقعیت خود در منطقه بپردازید. اجازه ندهید کسی از گروه جدا بشود. اگر موفق نشدید. بهتر است از راهی که آمده اید٫ تا نقطه ای که برای شما کاملا مشخص است برگردید. اگر اعضای گروه دارای امکانات شب مانی هستند یا احتمال رسیدن کمک وجود دارد،منتظر شدن کار درستی است،به خصوص اگر ضعف و خستگی در افراد مشاهده شود .
ششم - اگر در برخورد با شرایطی غیر منتظره مجبور شدید شب را بدون برنامه قبلی در کوه بمانید،ابتدا از ارتفاع خود کم کنید. پناه دیواره ها، داخل شکاف ها و غارها بهترین مکان شب مانی هستند. لباس های اضافی خود را بپوشید ، پایتان را داخل کوله پشتی قرار دهید و در صورت امکان با نوشیدن چای داغ بدن خود را گرم نگه دارید. صبح و در هوای مساعد به طرف پایین حرکت کنید و با رسیدن به اولین تلفن ،خانواده و دوستان خود را در جریان قرار دهید .
هفتم ـ مهمترین وسیله شخصی در برنامه های کوهنوردی کفش کوه است . لازم است در برنامه های تابستانی از نوع یک پوش خوب و در برنامه های زمستانی و سرد از یک پوش سنگین یا دو پوش استفاده شود . کفش کوهنورد باید یک نمره بزرگ تر از کفش شهری باشد تا در ناهمواری های کوهستان که با جوراب اضافه پوشیده می شود،از صدمات پنجه و کناره های پا و قوزک جلوگیری کند .
هشتم - افراد ضعیف را در وسط تیم قرار دهید تا از هر نظر در حمایت باشند . به طور معمول افراد با تجربه را در جلو و انتهای تیم، قرار می دهند .
نهم ـ به علت وزش بادهای شدید ، از اردو زدن روی قله ها و تیغه ها بپرهیزید .
دهم ـ توجه به این نکته ضروری است که وزن کوله پشتی نباید بیش از وزن کوهنورد باشد. بار سنگین ، صدمات جبران ناپذیری به کمر و ستون فقرات، قلب و زانوی کوهنورد وارد می کند .
عبدالعظیم سام دلیری( سرپرست گروه زرین دلیر )
موفق و پیروز باشید

کوهنوردی را از کجا شروع کنیم ؟

مطالب مشابه :

صعود به قله دماوند

کرما کوه

فواید کوهنوردی

برنامه شش ماهه دوم گروه کوهنوردی زرین دلیر

کوهنوردی را از کجا شروع کنیم ؟

گروه کوهنوردی زرین دلیر

لیست کوههای ایران

محصولات گورتکس

نقش تغذیه در کوهنوردی (بخش نخست )