تجربه مقابله با سوگ (مرگ عزیزان)

جلال مرادی

روان شناس بالینی

فقدان ، رویدادهایی از قطع رابطه گرفته تا جدایی و مرگ عزیزان را شامل می شود. با توجه به اینکه از دست دادن عزیز ناراحت کننده است، پذیرفتن آنها به عنوان مسائل واقعی و طی فرایند سوگواری به نحوی مناسب، بسیار کمک کننده خواهد بود.

مهارت مقابله ای 1: فقدان را به عنوان تجربه که ارزش سوگواری دارد، بپذیرید.

مقابله با فقدان سوگ به معنای متمرکز شدن بر آن و برگرداندن آن به حالت اول نیست. باید ما یاد بگیریم که فرایند سوگواری را طی کنیم (لیندمن 1944). سوگ فرایندی فعال است که در جریان آن احساسات گوناگونی را تجربه می کنید. پس زمانی را به انجام تکالیف خاص، اختصاص دهید.

مهارت مقابله ای 2: تجربه سوگ را بپذیرید و برای طی کردن مراحل سوگواری آماده باشید.

تجربه سوگ فقدان، بر احساسات، جسم و افکار و رفتار شما تاثیر می گذارد.

در حین سوگ امکان دارد:

تجربه های احساسی همچون غمگینی( قبل پذیرش مرگ عزیز )، خشم (احساس ناکامی و برخی مواقع خشم نسبت به خود و دیگران )، احساس گناه (ناتوانی نسبت به کنترل این فقدان)، اضطراب(در خصوص این که نتوانید سوگ را تحمل کنید) ، تنهایی( احساسی پیچیده مرکب از غمگینی و اضطراب)، خستگی (احساس خستگی و فرسودگی)، شوک (به دلیل ناگهانی و غیر منتظره بودن)، و تسکین و آرامش (تجربه ای توام با غمگینی و تسکین خاطر ورهایی) را به دنبال داشته باشد.

نباید وجود توام این نوع احساسات متفاوت ، باعث احساس گناه یا نگرانی در شما شود.

واکنش های جسمی : احساساتی که بعد از فقدان به انسان دست می هد به طور معمول بر جسم او نیز تاثیر می گذارد. این واکنش ها عبارتند از: احساس خالی بودن معده، سفتی عضلات ، حساسیت زیاد به صدا، تنگی نفس، ضعف عضلات ، خشکی دهان و ضعف عمومی و... .

افکار: احتمالاً افکاری به ذهن شما خطور می کند و از این که متوجه می شوید دیگران نیز چنین افکاری دارند ممکن است تعجب کنید.

این افکار شامل: ناباوری (عدم پذیرش واقعیت)، سردرگمی (احساس گیجی و آشفتگی)، اشتغال ذهن (آرزوی بازگشت به گذشته)، خیال پردازی (پرداختن به خصوصیات خوب رفتاری فرد و بازگشت به گذشته) ؛ می باشد.

رفتار: تجربه سوگ بر برخی رفتار ها نیز تاثیر می گذارد. اگر بتوانید این تغییرات رفتاری را پیش بینی کنید ، دیگر نگرانی شما افزایش نخواهد داد.

خواب(اختلال در خواب)، خورد و خوراک (پرخوری یا بی اشتهایی)، گوشه گیری اجتماعی (خلوت کردن با افکار و احساسات خود)، رویا دیدن ، فعالیت (احساس بی تفاوتی ، بی حالی و بیقراری و بی حوصلگی) ، گریه کردن ( در حضور جمع یا به تنهایی) ، از جمله این رفتار هاست که شناخت آنها برای گذر از سوگ مفید خواهد بود.

مهارت مقابله ای 3 : مراحل سوگ را تکالیفی در نظر بگیرید که مسئولیت انجام آن با شماست.

مراحل سوگ عبارتند از:

مرحله 1 ـ شوک ، ناباوری و کرخی: در این مرحله بهت زده می شوید و پذیرش فقدان برایتان می شود، بنابراین وسوسه می شوید که آ نرا انکار کنید، نگرانی فوری شما این است که احساسات دردناک خود را فرو بنشانید.

مرحله 2 ـ آرزو و جستجو کردن: می پرسید چرا؟ خشمگین هستید و گاهی نیز به این انتظار غیر واقع بینانه که همه چیز درست می شود، تکیه می کنید.

مرحله 3 ـ درماندگی و آشفتگی: درمانده می شوید و امیدی برای بهتر شدن کارها ندارید.

مرحله 4 ـ پذیرش و سازمان یافتگی: امید های کذب را کنار گذاشته و فقدان را به عنوان یک واقعیت می پذیرید. در این هنگام سعی خواهید کرد به روال عادی زندگی برگردید.

مرحله 5 ـ کسب هویت جدید: خود را با شیوه جدید تطبیق می دهید.

عبور از این مراحل منوط به انجام تکالیف سوگ می باشد و فرد بایستی این مراحل و تکالیف را به خوبی انجام دهد تا بتواند با زندگی جدید خود را تطبیق نماید.

مهارت مقابله ای 4: برای تکالیف خود وقت کافی بگذارید.

تکلیف 1 ـ پذیرش واقعیت فقدان

تکلیف 2ـ تجربه کردن ناراحتی و سوگ

تکلیف 3ـ سازگاری با زندگی تازه

تکلیف 4 ـ ادامه زندگی

مهارت مقابله ای 5: افکار وسواسی خود را کنترل کنید.

حذف افکار و تصورات ذهنی غیر واقع بینانه و نپرداختن بیش از حد به افکار و مشغله های ذهنی می تواند در کنترل ذهن و رسیدن به مرحله سازگاری مفید باشد.

مهارت مقابله ای 6ـ از لزوم توجه به سوگ حل نشده و سلب شده آگاه باشید.

1ـ فقدان سوگ: احساس سوگواری و داغداری وجود ندارد. ممکن است فرد در مرحله شوک و بهت باقی مانده و یا به طور کامل مساله را انکار می کند.

2ـ سوگ بازداری شده: فرد به دلایلی محتاط عمل کند و هرگز تمام مراحل سوگواری را به طور کامل طی نمی کند.

3ـ سوگ تاخیری: فرایند به مدت طولانی به تاخیر می افتد.

4ـ سوگ متعارض: واکنش ناموزونی است که در آن هیجانات خاص بر زندگی فرد مسلط می شوند و فرایند سوگواری تکمیل نمی شود.( احساس خشم و گناه)

5ـ سوگ مزمن: شخص به راحتی فقدان را می پذیرد اما هرگز فرایند سوگواری را شروع نمی کند. (عوارض: افسردگی، وحشت زدگی و کنارگیری ).

6ـ سوگ غیر منتظره : واکنش تکان دهنده چنان شدید است که شروع فرایند سوگواری برای فرد دشوار می گردد.

به طور کلی سه عامل می تواند بر فرآیند سوگواری تاثیر گذار باشد.

1- ماهیت رابطه با فرد از دست رفته ، 2- ناگهانی بودن فقدان و 3- قدرت سیستم حمایتی .

کشف این سه عامل و بررسی منطقی آنها می تواند فرد را در گذر از مرحله سوگواری یاری رساند یا نا آگاهی در شناخت این عوامل باعث عدم موفقیت در سوگواری خواهد شد.

منابع :

- ال کینکه، کریس. ترجمه: محمد خانی ، شهرام . (1388). مجموعه کامل مهارت های زندگی . نشر تهران. رسانه تخصصی.

تجربه مقابله با سوگ (مرگ عزیزان)

مطالب مشابه :

باز هم در سوگ عزیزان

سوگ در کودکان و نگرش های رایج پیرامون آن

تجربه مقابله با سوگ (مرگ عزیزان)

در سوگ لیلا، گریستن...!

سوگ در کودکان و نگرش های رایج پیرامون آن

ایــــران در ســـــوگ آذربایــــــجان