گزارش شاهنامه خوانی...

گزارش شاهنامه خوانی

حماسه ملی ایران در دورانی بسیار دور پیش از اسلام توسط «گوسان » ها خوانندگان دوره گرد برای مردم کوی و برزن نقل میشد تا نسبت به دلاوری های پیشینیان خود به غرور آیند و حس میهن دوستی در آنان برانگیخته شود.

در اواخر دوره ی ساسانی آن روایتهای شفاهی در مجموعه ای به نام « خداینامگ» جمع آوری شد. بعد از استقرار اسلام در ایران و در زمان سامانیان برای حفظ و نگهداری آن آثار مکتوب از دست یغما گر روزگار به همت ابومنصور بن عبدالرزاق سپهسالار خراسان و تلاش و پیگیری ابومنصور المعمری دستور و پیشکار او چهار تن ازموبدان زرتشتی به نام های ماخ پیر خراسان از هرات، یزدان داد پسر شاپور از سیستان، ماهوی خورشید پسر بهرام از نیشابور و شادان پسر برزین از توس به گرد آوری و تدوین داستانهای حماسی ایران که مبتنی بر خداینامه های زمان ساسانی بود، پرداختند و به شاهنامه ابومنصوری برنام شد.

مقارن با همان زمان حکیم ابوالقاسم فردوسی از دهگان زادگان توس با عشق و میل درونی و با تشویق و ترغیب دوستان و نزدیکان خود و با هدف صیانت هرچه بهتر و بیشتر از یادمان های نیاکان مردم ایران زمین دست به خلق اثری جاودان زد، که امروز دانشمندان و محققان شرق و غرب عالم از آن به عنوان مهمترین اثر حماسی و از خالق آن به عنوان بزرگترین حماسه سرای جهان می برند. بنابراین پس از آن همه گیرودارها، فداکاری ها و از جان گذشتگی ها که در گذرگاه تاریخی یادمان های مردمی سلحشور و تمدن ساز اتفاق افتاد، اهمیت و ارزش شاهنامه به عنوان تنها اثر مدون و یکپارچه که از حماسه ی ملی ایران بازمانده و در اختیار ما و مردم جهان نام گرفته ، بر همگان روشن و مبرهن گشته است.

شاهنامه شامل روایات اساطیری ، پهلوانی و تاریخی از روزگار کیومرث تا پایان کار ساسانیان را در بر می گیرد. فردوسی شاهنامه را در سال 370 هجری قمری آغاز کرد و نخستین تدوین آن را در سال 384 به پایان برد.

شاهنامه که هویت ایران و ایرانی را تمام و کمال سندیت بخشیده و ماندگارتر از هر لوحی بر دل آنها حک شده، اساطیر، باورها و تاریخ داستانی سرزمین باستانی ایران را که از هند و چین تا دریای مدیترانه را در بر می گرفته با زبانی دل نشین و غرور آفرین رقم زده و در اختیار نسل ها و آیندگان قرار داده است.

امروز دیگر مردم جهان نیز مانند هر ایرانی از مرور شاهنامه به وجد می آیند و از التفات سخن دل آرای آن انگشت حیرت به دندان می گزند و لب به تحسین و آفرین می گشایند. این همه به پاس همت و زحمت نجیب زاده ای است خردمند که سی سال از عمر خود را بر سر تدوین و تنظیم شاهنامه گذاشت. حکیمی که با هنر شگفت انگیز و سلامت نفس اش مایه ی افتخار هر ایرانی و الگو و نمادی از انسانیت نزد مردم جهان است.

اکنون که هر ملتی برای کشف اصالت و فرهنگ و ایجاد تاریخ برای خود به تکاپو افتاده و برخی نیز از رهگذر آن به جعل اسناد و مصادره ی نامطلوب افتخارات دیگران دست درازی می کنند، متاسفانه تمدن باشکوه و دیرینه ی ما که زبانزد همگان میباشد از سوی خودی های کوردل مورد کم توجهی و بی مهری قرار می گیرد.

بر خلاف غرض ورزی های نادانان ، شاهنامه کتاب افسانه سرایی و دروغ های خیال انگیز باب میل شب نشینان پای کرسی نیست، بلکه کتاب معنا و خرد است که گستره ی نظورات روحی و فکری انسانها را توسعه می دهد . به همین دلیل همواره قدرت بر آشوبندگی دارد و در چالش با نگرش های ضد انسانی و ضد خدایی است. شاهنامه در ذات خود بر بنیان یکتاپرستی بنا شده و آرمان این جهانی دارد. از اینرو انسان را به گونه ای تربیت می کند تا آنگاه که سر بر بالین خاک بگذارد روح او سر افرازانه به پرواز در آید و به عالم مینو بشتابد و آیندگان از وی به نیکی یاد کنند.

شاهنامه از نخست در میان مردم از طبقات گوناگون آوازه و محبوبیت بسیار داشته چنانکه استقبال گسترده از آن به پیدایش محافل و نشست های شاهنامه خوانی انجامیده است. کانون شاهنامه خوانی کتابخانه های عمومی شهرستان دزفول افتخار دارد که هر هفته روز چهارشنبه در محل کتابخانه عمومی دکتر پاشا در خدمت علاقمندان به فرهنگ و ادب است. در آن نشست که از استاد دانشگاه تا افراد کم سواد و حتی بی سواد، خانم ها و آقایان شرکت می جویند ، شیوه کار بدین منوال است که از متن شاهنامه خوانده و ضمن آن به شرح و تفسیر ابیات پرداخته می شود و چنانچه بیت با کلید واژه ای که اشارت به بن مایه های اساطیری و باورهای پیشین مردم باستان دارد. رمز گشایی و توضیح داده می شود.

در هر دوره خوانش از آغاز یا پایان شاهنامه به طور متوالی ادامه می یابد که با تقریب و احتساب خواندن هفته ای حدود دویست بیت بعد از شش سال یک دور کامل شاهنامه به انجام می رسد. بنابراین هر شرکت کننده که بطور مداوم در جلسات حضور یابد. بعد از طی یک دوره شش ساله به طور نسبی به زوایا و جوانب شاهنامه و همچنین مفاهیم و آرایه های ادبی و صناعت آن آشنا می گردد و تا اندازه ای می توان گفت که به ژرفا و عظمت آن کتاب پاکیزه و بی نظیر پی خواهد برد.

شاهنامه خوانی نیز مانند هر پدیده فرهنگی و ادبی دیگر سیر تطور خاص خود را می پیماید. اگر در گذشته های دور روایان داستان های حماسه مردم ایران به دلاوری های از جان گذشتگان در راه میهن می پرداختند و از بیان آن صرفاً شور و هیجان ایجاد می کردند، امروز شاهنامه خوانی و تبیین آن بر پایه مباحث علمی – ادبی استوار است و در مسیر تحول تدریجی خود تنها برای ایجاد هیجان تشکیل نمی شود، بلکه مفاهیم و مضامین داستانها تاویل و تفسیر و مورد نقد و بررسی قرار می گیرد تا بهره ی لازم و منطقی از باورها و آیین های سنجیده ی نیاکان بدست آید . و نیز از دست آوردهای ، شاهنامه خوانی بهره گیری از نگرش های نقد نو و همچنین به چالش کشیدن باورها و اساطیر مردم باستان از دیدگاه نوین نقد امروز با در نظر گرفتن قوالب زمان و مکان پدیده هاست.

گزارش شاهنامه خوانی...

مطالب مشابه :

شاهنامه - فردوسی

سایت خرید کتاب

گزارش شاهنامه خوانی...

تفسیر اعطینا - سید محمدجواد شرافت

بانک جامع معرفی سایت­های ادبیات فارسی، مرجع و ایرانشناسی

کتابشناسی ادبیات حماسی ، ادبیات شفاهی و ادبیات اقلیمی:

تاثیر شاهنامه بر اشعار حافظ

مقاله 42) شاهنامه های منظوم و منثور پیش از فردوسی

شیوه ی صحیح اعمال ارجاع و آدرس دهی در پایان نامه و مقاله ادبیات فارسی

بانک جامع معرفی سایتهای ادبیات فارسی، مرجع و ایرانشناسی