شواهد1(محسن زابلی)
مرحله ی دوم: در این مرحله به توصیف وضعیت موجود پرداخته و اهم خصوصیات از محیط فیزیکی
گرفته تا جو کلاس را مورد ارزیابی و مشاهده قرار دادم و گزارشی جامع از این محیط بدست آوردم.
مرحله ی سوم: در این مرحله به جمع آوری اطلاعات(شواهد1) پرداختم و مواردی که درآن اجرا شد
شامل 1-تهیه فرم نظر سنجی جهت سنجش نظر دانش آموزان راجع به عدم جذابیت کلاس حرفه وفن و خواستن نظر ایشان برای بهبودی و کمک به حل این مسئله.2- گفتگو با چند نفر از دبیران مدرسه و جویا شدن نظر آنان 3- مشاهدات خودم در این زمینه.
مقدمه ی تحقیق:
بطور کلی کلاس درس خواه درس حرفه وفن ویا هر درس دیگری در یک نگاه ودسته بندی یا شاداب;جذاب و مخاطب گستر است و یا کسل کننده ; خمود و مخاطب گریزاست.اما درس حرفه وفن که اغلب در آن به كار عملي تاکید می شود به مولفه هایجذابیت عطف توجهی نشان داده نمیشود وبا گذشت زمان ممکن است کم کم سستی وکسل کنندگی در آن به چشم آید که گسست ارتباط بین معلم و فراگیر از بارزترین پیامدهای ناگوار آن خواهد بود و نتایج آموزش را عقیم خواهد و بی اثر می سازد. اماسوال اصلی و مشکل پیش روی ما اکنون این است که چگونه می توان درسحرفه وفن رادرس جذاب ; دلپذیر و خوشایند برای دانش آموزان قرار داد تا نه فقط مقررات آموزشی بلکه اشتیاق فراگیران برای یادگیری و خلاقيت عمده ترین عامل حضور در کلاس درس شود و رعایت انضباط و مقررات و آداب آموزش را برای بهره برداری بیشتر از کلاس درس حرفه وفن باعث شود.
اکنون در این مقاله سعی شده که راهکارهایی را برای ایجاد جذابیت در کلاسهای درس قرآن مقطع راهنمایی تحصیلی ارائه شود که برای جمع آوری اطلاعات مطالعاتی از کتاب ها و مجلات و سایتهای اینترنتی و نیز پرسشنامه ها و... انجام شده که امیدوارم مورد قبول خوانندگان گرامی قرار گیرد
توصیف وضعیت موجود:
اينجانب محسن زابلی با دوسال سابقه تدریس حرفه وفن هم اکنون در مدرسه راهنمایی شهید باهنر روستای کاریز کهندل (بخش صالح آباد تربت جام) مشغول تدریس می باشم .این مدرسه دارای پنج کلاس(که یکی خالی است) یک آبدارخانه کوچک ویک دفتر وحدودهفتاد نفردانش آموز میباشد .کلاسها در این مدرسه به صورت مختلط برگزار می شود وحدود یک سوم دانش آموزان دختر هستند.همچنین این مدرسه جزء مجتمع شهید قاسمی جنت آباد می باشد.من بعد از تدریس حرفه وفن در این مدرسه متوجه شدم دانش آموزان علاقه چندانی به درس حرفه وفن ندارند که البته این موضوع دلایل زیادی دارد. (ضمنا در اين مدرسه سه نفر حرفه وفن را تدريس مي كنند كه يك نفر غير تخصصي است)
جمع آوري اطلاعات از طريق:
الف.گفتگو با چند نفر از دبیران درس حرفه وفن : در طی گفتگویی که با این دبیران داشتم آنها به مواردی که در ذیل آمده اشاره کردند: 1- اخلاق خشک دبیر حرفه وفن برای حفظ شخصیت 2-پرداختن معلم به موضوعات کتاب 3-استفاده بیشتر از روش سخنرانی 4-واگذار کردن درس حرفه وفن به دبیران غیر تخصصی .
ب. دومین گام در جهت جمع آوری اطلاعات نظر سنجی از دانش آموزان کلاس سوم راهنمایی مدرسه شهید باهنر كاريز كهندل میباشد که شامل موارد زیر است:1- مضامین و موضوعات کتاب شبیه به هم است2- بعضي از موضوعات آن بسیار ساده می باشد و فراگیری آن باعث اتلاف وقت می باشد 3-کلاس های حرفه وفن خشک و طاقت فرساست 4- حرفهای دبیر حرفه وفن خسته کننده و تکراری است.
ج. سومین و آخرین مرحله در جمع آوری اطلاعات مشاهدات خودم می باشد که در رابطه با همین موضوع خودم هم در کلاس درس متوجه مواردی شدم که به شرح ذیل می باشد: 1- بی علاقگی دانش آموزان در هنگام تدریس 2- باز کردن کتابهایی غیر از کتاب حرفه وفن 3- خوب و با نشاط نبودن دانش آموزان هنگام تدريس 4- دادن پاسخ هاي بي ربط به سوالات 5- صحبت کردن دانش آموزان هنگام تدریس با یکدیگر.
شواهد1
جمع آوري اطلاعات از طريق:
الف.گفتگو با چند نفر از دبیران درس حرفه وفن : در طی گفتگویی که با این دبیران داشتم آنها به مواردی که در ذیل آمده اشاره کردند: 1- اخلاق خشک دبیر حرفه وفن برای حفظ شخصیت 2-پرداختن معلم به موضوعات کتاب 3-استفاده بیشتر از روش سخنرانی 4-واگذار کردن درس حرفه وفن به دبیران غیر تخصصی .
ب. دومین گام در جهت جمع آوری اطلاعات نظر سنجی از دانش آموزان کلاس سوم راهنمایی مدرسه شهید باهنر كاريز كهندل میباشد که شامل موارد زیر است:1- مضامین و موضوعات کتاب شبیه به هم است2- بعضي از موضوعات آن بسیار ساده می باشد و فراگیری آن باعث اتلاف وقت می باشد 3-کلاس های حرفه وفن خشک و طاقت فرساست 4- حرفهای دبیر حرفه وفن خسته کننده و تکراری است.
ج. سومین و آخرین مرحله در جمع آوری اطلاعات مشاهدات خودم می باشد که در رابطه با همین موضوع خودم هم در کلاس درس متوجه مواردی شدم که به شرح ذیل می باشد: 1- بی علاقگی دانش آموزان در هنگام تدریس 2- باز کردن کتابهایی غیر از کتاب حرفه وفن 3- خوب و با نشاط نبودن دانش آموزان هنگام تدريس 4- دادن پاسخ هاي بي ربط به سوالات 5- صحبت کردن دانش آموزان هنگام تدریس با یکدیگر
مشاهدات خودم(در چندين جلسه ):ابتدا كه وارد كلاس شدم اكثر دانش آموزان مشغول مطالعه يا حل تمرينات زبان بودند،وقتي شروع كردم به توضيح دادن درس متوجه شدم دانش اموزان اهميتي به توضيحات من نمي دهند وقتي هم مي خواستم درس را با سوال شروع كنم بيشتر دانش آموزان ياجواب نمي دادند ويا جوابهاي بي ربط مي دادند وخيلي ازدانش اموزان از هم سوال مي پرسيدند كه ساعت چنده (يعني كي اين درس تموم مي شه ) ،تعداد محدودي از دانش دانش آموزان متمايل به خواب بودند وبعضي ها هم تا فرصت گير مياوردند شروع مي كردند به صحبت كردن با هم .
پیشینه ی تحقیق
خانم عشرت حلیمی جلودار دبیر حرفه و فن از شهرستان بابل
در مورد چگونه می توانم انگيزه ی دانش آموزان را به درس حرفه و فن افزايش دهم
اودرسال 87 در شهر بابل تحقیق نموده است هدف تحقیق او با توجه به اینکه درس حرفه وفن درس تخصصی اومی باشد و ضعف فعاليت هاي عملی دانش آموزان در درس حرفه و فن وبي انگيزه بودن دانش آموزان نسبت به بحث های گروهی وهمچنین برای شرکت در فراخوان معلم پژوهنده تصمیم به انجام این تحقیق گرفته است.او در سال تحصيلي (87-86) به عنوان دبير حرفه و فن در پايه سوم راهنمايي مشغول به تدريس بوده است. این مدرسه واقع در فرهنگ شهر بابل به صورت دو شيفت بود كه در نوبت 2 صدوقي به امر تدريس مشغول بوده است. ،در این مدرسه آزمايشگاه و كارگاهي وجود نداشت او از بین43دانش اموز سوم 20نفر را به صورت تصادفی برای نمونه تحقیق اش انتخاب کرده است.
اوبرای جمع آوري اطلاعات و تجزيه و تحليل آنروش هاي مختلف و افراد گوناگون و ابزار متنوع استفاده کرده است 1- مشاهده 2- مصاحبه 3- پرسشنامه از نوع بسته با پنج گزینه و هشت آیتم-از نوع باز 4- اسناد و مدارک -(مکتوب و تصویری) 5- مطالعه کتاب و مقالات و پایان نامه ها 6- تجارب دیگران
اوبرای بررسی وحل موضوعش از راه حل هاي زیر را استفاده کرده است
اقدام اول: برقراري ارتباط عاطفي نزديك و پيوند دوستانه با دانش آموزنم در برخورد با دانش آموزانم سعي مي كردم از رفتارهايي که دانش آموز را بر اين احساس وا دارد كه كلاس مال دانش آموزان است و همه با هم دوست هستيم معلم فقط به عنوان راهنما مي باشد و آنان مي توانند به راحتي مسائل و مشكلاتشان را با معلم در ميان گزارند، و نيازهاي خود را بيان نمايند. بخصوص در برخورد با دانش آموزان ضعيف، سعي كردم مسئوليت هايي را به آنان واگذار كنم تا اعتماد به نفس بيشتري پيدا كنند و به استعداد و توانايي هاي خودشان بیشتر باور داشته باشند
اقدام دوم: ( گروه بندي كردن دانش آموزان اميل دور كنیم فرانسوي بر اين باور است كه گروه يا جامعه از حاصل جمع تعداد نفرات بوجود نمي آيد بلكه پيوند دورني حاكم بر جمع مهم ترين شاخص گروه بندي است
اقدام سوم: تغيير فضا و مدل كلاس) انتخاب فضا و مدل كلاس يعني پيش بيني و تدارك فضاي آموزش (كلاس–آزمايشگاه) و مدل كلاس سنتي (گروه كوچك) يكي ديگر از اهداف معلم است، بديهي است كه اين فعاليت نيز با اهداف آموزش ارتباط بسيار نزديكي دارد. چون كارگاه و آزمايشگاهي نداشت و يكي از اساس كار ما در تدريس به شيوه نوين گروه بندي كردن دانش آموزان است و تغییر در مدل کلاس است
قدام چهارم: : ( استفاده از روش فعال و نوين تدريس سعي كردم درهر جلسه طرح درس داشته باشيم تا بر اساس اين طرح درس از حداقل زمان، حداكثر استفاده را ببرم، با نوشتن عناوين مهم درس بر روي تخته سياه، ابتدا بعد از گروهي نشستن از تك تك گروهها مي خواستم در مورد سوالات بحث جديد با هم گفتگو نمايند و نظر شان را بروري ورق بنويسيد و بعد از قرائت توسط يكي از اعضا گروه نتيجه نهايي را خودم به آنان مي گفتم. بعد فعاليت انجام شده مورد نظر را بايد در پوشه كار مي گذاشتن
اقدام پنجم: : ( تغيير در وضعيت وسايل و ابزار مربوط به درس حرفه و فن
اقدام ششم: ( استفاده از بازديد ها و گردش علمي
اقدام هفتم: جشنواره غذا و نمايشگاه دست ساخته هاي دانش آموزي در مدرسه)
: (اقدام هشتم: : (برگزاري نمايش در كلاس با استفاده از روش ايفا نقش
اقدام نهم: خريد موتور الكتريكي از تعمير گاه)
اقدام دهم:انجام كنفراس درس توسط دانش آموزان
اقدام یازهم: استفاده از پوشه كار براي هر گروه
اقدام دوازدهم: انجام پروژه و تحقيق در مورد هر يك از موضوعات كتاب
اقدام سیزدهم: انجام آشپزي در مدرسه براي واحد خوراك)
( جلسه اي با والدين دانش آموزان): اقدام چهاردهم
اقدام پانزدهم: جلسه با مدير و همكاران)
نتايج اقدامات بعمل آمده او به شرح زير مي باشد
با توجه به اقدامات انجام شده
1-دانش آموزان احساس رضايت بيشتري داشتند، در كلاس فعالانه به بحث و گفتگو مي پرداختند
2-سطح نمرات دانش آموزان و ميانگين نمرات نسبت به جلسات اول تغيير بسيار زيادي پيدا كرده بود
4-ارتباط عاطفي زيادي بين من و شاگردانم بوجود آمده است.
و او اینگونه پیشنهاد می کند
1- در قدم اول برقراري رابطه اي دوستانه و نزديك با دانش آموز، تا دانش آموز در كلاس احساس رضایت نمايد.
2- در انجام فعاليت هاي عملي عمده ي كار به عهدي دانش آموزان باشد و معلم يك هدايت گر خوب در حاشيه
3- بهتر است فعاليت در كلاس به صورت گروهي انجام شود كه در اين صورت فعاليت فرد در گروه معنا پيدا مي كند
4- از پوشه كار استفاده شود و نمرات طول سال و فعاليت هاي دانش آموزان و ميزان پيشرفت تحصيلي آنان در هر پايان هر ماه مورد بررسي قرار گيرد و با تقويت نقاط ضعف مشكلات برطرف و يا كمتر شود.
5- بهتر است خانواده ها را از وضعيت مشكلات آموزشي و رفاهي دانش آموزانشان در مدرسه قرار دهيد
6- برگزاري نمايشگاه و جشنواره غذا و دست ساخته هاي دانش آموزان
و نیز
آقای حمید محمودی ثانی برروی موضوع بررسی عوامل موثر در میزان استفاده دبیران حرفه وفن ازوسایل کارگاهی در محیط کلاس در بهار 1389تحقیق نموده اندهدف تحقیق درس اخذ مدرک کارشناسی حرفه وفن می باشد جامعه آماری از121 نفر دانشجوی مرکز تربیت معلم شهید خورشیدی در رشته حرفه وفن تعداد 30نفر که شامل 15 نفر آقا و15 نفر خانم می باشدبه روش تصادفی نمونه گیری شده اندواین دانشجویان از تمامی شهرهای استان خراسان رضوی می باشند وی پرسشنامه ای که دارای 17 سوال با پاسخ های خیلی کم-کم- زیاد-خیلی زیاد طرح نموده است
تعریف مفاهیم و واژگان
چگونه:کلمه استفهام است . چسان . چه شکل به چه طرز .بررسی کیفیت
می توانم:تواناییداشتن, توانابودن, قدرتکاریداشتن
علاقه مندي : گرايش ،نزديك شدن ،دوست داشتن
دانش آموز: در این پژوهش فردی است با محدوده سنی 11 تا 14 سال که در دومین مقطع تحصیلی (راهنمایی) در نظام آموزش و پرورش ایران طبق برنامه آموزشی خاصی برای تحصیل روزانه به مدرسه می رود.
درس:آنچه آموخته مي شود
حرفه: شغل ،كار
فن:روش ،تكنيك
روش:راه ،نحوه رسيدن
تدريس:آموختن مطلب به ديگران
خلاق خلاقيت انجام دادن كاري نو است كه از سوي گروه ها يا افرادي مورد توجه قرار مي گيرد، يا آنكه براي برآوردن نيازي استفاده مي شود.:
افزايش:بالابردن،زيادكردن
يافته هاي علمي :
روش تدريس مبتني بر خلاقيت
· نگاهي به روش تدريس مبتني بر خلاقيت
سالياني است كه به خلاقيت به مثابه يكي از توانمندي هاي عالي ذهني مورد توجه قرار مي گيرد. اين موضوع مورد توجه فلاسفه ، دانشمندان علوم تجربي، و دانشمندان علوم نظري و انساني بوده است. براي گسترش دامنه بررسي خلاقيت و روشن سازي دورن داشت خلاقيت، روان شناسان، به ويژه روان شناسان حوزه آموزش و پرورش زحمات زيادي را متحمل شده اند. با اينهمه، آنچه در زمينه ي خلاقيت ارائه شده است، بيشتر در برگيرنده ي شيوه هاي پرورش خلاقيت است، و كم تر به اين امر كه چگونه مي توان مبتني بر خلاقيت عمل كرد، پرداخته شده است. در روش تدريس مبتني بر خلاقيت، تلاش بر اين است كه شيوه خلاقانه عمل كردن از سوي معلم و دانش آموز باز نموده شود. معلم بايد با استفاده از روش تدريس حاضر به گونه اي تدريس كند كه بتوان با شاخص هاي خلاقيت آن را خلاقانه ناميد. دانش آموزان هم بايد در فراگيري از راه هاي خلاقانه بهره گيرد.
روش تدريس مبتني بر خلاقيت، اندك زماني است كه مورد توجه قرار گرفته است. اوج توجه به روش تدريس مبتني بر خلاقيت پس از دهه ي 1980 بوده است. ولي بيشترين توجه به خلاقيت از حدود نيمه دوم قرن بيستم آغاز شده است. ج.پ.گيلفورد از پيشگامان پژوهش در زمينه خلاقيت بوده و – پژوهش هاي زيادي را در اين باره انجام داده است. در آغاز كار، تعاريف زيادي از سوي كسان زيادي درباره ي خلاقيت ارائه مي شد و برداشت هاي متفاوتي هم از آن در ميان بود. براي مثال، رابرت . ام . گانيه بر اين باور بود كه خلافيت گونه اي از حل مسئله است. و تعاريف زير از خلاقيت به عمل آمده است:
1. خلاقيت، سيالات، انعطاف پذيري و اصليت (بكر بودن) را شامل است.
2. خلاقيت در هم كردن عناصري متناسب و جدا از هم است كه به منظور كسب سود انجام مي گيرد.
3. خلاقيت انجام دادن كاري نو است كه از سوي گروه ها يا افرادي مورد توجه قرار مي گيرد، يا آنكه براي برآوردن نيازي استفاده مي شود.
هر كدام از تعاريف فوق را مي توان از ديدگاه هاي گوناگوني نقد كرد و يا مي توان ايراداتي به آنها وارد كرد. ولي با اندك مسامحه اي مي توان تا حدودي هر كدام از تعاريف ياد شده را پذيرفت و با بيان شرط هايي آنها را قابل استفاده كرد. در ادامه شرط هاي خلاقيت و كار خلاق مي آيد.
يكي از شرط هاي روشن و يا نسبتاً روشن خلاقيت آن است كه چيزي را كه يادگيرنده ارائه مي دهد يا معلم مي نماياند بايد ثمره كار خود وي باشد. اين شرط مبين آن نيست كه كار تكراري و طوطي وار هم بايد خلاقيت ناميد، بكله كاري متعلق به فرد است كه برآمده از انديشه خودش باشد. از اين رو، دانش آموزي كه فقط از قواعد «معلم گفته» بهره مي گيرد و تمرين مي كند كار خلاق انجام نمي شود. يا معلمي را كه صرفاً به طور صريح مايه كار خود را تقليد معلمان پيشين قرار مي دهد خلاق نمي ناميم. شرط ديگر خلاقيت را مي توان «اصالت كار» در نظر آورد. اصالت كار به معني گشودن راه هاي جديد براي حل مسائل يا بررسي رخ دادها يا يادگيري واقعيت ها ، مفاهيم ، اصول و .. است . اگر يادگيرنده و معلم هر كدام به كاري كه انجام مي دهند – تدريس / يادگيري – از زاويه اي نگاه كنند كه تسهيل كننده باشد، كاري انجام داده اند كه اصيل است. يعني ، به نحوي مي توان آن كار را از مجموع كارهايي كه در اين راه صورت مي گيرد تميز داد و برجسته دانست.
از شرط هاي ديگر خلاقيت و اثر خلاقانه، هدفداري آنست. بنا به گفته ي داستايوسكي ، اينكه بگوييم انسان موجودي خلاق است، بدين معنا است كه بگوييم تقدير انسان تلاشي آگاهانه در حصول به يك هدف و اشتغال در مهندسي – يعني ساختن مداوم راه هاي نوين – است. منظور از اين گفته آنست كه هر فرد خلاق، اثري را كه مي آفريند بايد براي هدفي خاص باشد.
· كلاس درس و خلاقيت
كلاس درس كه بخش عمده اي از فعاليت تدريس و يادگيري در آن صورت مي گيرد ، نقش اساي در ايجاد زمينه براي خلاقيت دارد. فضاي عاطفي، شرايط فيزيكي، جو يادگيري، ميزان انگيزه براي آموختن و ... از عوامل درون كلاسي هستند كه بر پديدآيي خلاقيت اثر گذارند. در ميان عوامل ياد شده، نقش معلم در پرورش خلاقيت انكار ناپذير است. اثر تعامل معلم در اثر كلاس از دو جنبه قابل ملاحظه است: رابطه عاطفي با دانش آموزان و رابطه آموزشي و ياددهي . ايجاد شرايط مساعد براي رشد خلاقيت مستلزم اين است كه معلم جوي صميمانه و مطمئن در كلاس درس ايجاد كند. به طوري كه دانش آموز بتوانند با احساس امنيت، عقايد و نظريان خويش را ابراز دارند. معلم پس از تأمين نياز عاطفي دانش آموزان ، مي تواند با اجراي اصول مناسب آموزشي دانش آموزان را هر چه بيشتر رهنمون گردد. نكته حائز اهميت ديگر، نوع نگرش معلم به خلاقيت و دانش آموزان خلاق است. توجه به اين كه اغلب دانش آموزان خلاق كمتر با جمع هماهنگ هستند و رفتارشان قابل پيش بيني نيست، بعضي معلمان فكر مي كنند كه آنان، دانش آموزان دردسر آفرين هستند.
«تورنس» در مطالعه اي، از بيش از هزار معلم خواست تا ويژگي هاي دانش آموزان بهتر و جالب تر را اعلام كنند. ده موردي كه براي معلمان بيشترين ارزش را داشت عبارت بود از:
1- رعايت ديگران
2- استقلال فكري
3- سخت كوشي
4- شوخ طبعي
5- كنجكاوي
6- صميميت
7- انجام دادن به هنگام كار
8- دانش (دانستن)
همچنين يادآوري مي شود كه ويژگي هايي مانند داشتن جرأت در مورد اعتقادهاي شخصي ، در قضاوت ، بي علاقگي نسبت به قبول قضاوت متصديان امور و وساير ويژگي ها، كه فرد خلاق داراست در فهرست ديده نمي شود. با توجه به اين كه ويژگي هايي مانند ابتكار و نيت، نامحدود وكنترل آن سخت است، معلمي كه اطميناني به قدرت خويش در اداره كردن ندارد، به تمرين هاي معمولي تر دركلاس مي پردازد و تا از تلاش هاي نگران كننده پرهيز كند.
· گام هاي دست يابي به خلاقيت
بي شك مجموعه تحقيقات در حوزه روان شناسي تربيتي، تدريس، روان شناسي اجتماعي، ارتباطات و ... الگو بودن معلم براي دانش آموزان مورد تأييد قرار مي دهند. بنابراين ، بر اين باوريم اگر مي خواهيم دانش آموزاني خلاق داشته باشيم بايد معلماني خلاق بود. پس در حرفه معلمي ، خودسازي خلاقيتي مقدم بر خلاق سازي يادگيرندگان است. در اين قسمت توصيه هايي را براي پرورش خلاقيت شخصي ارائه مي دهيم.
براي دست يابي به تفكر خلاق و خلاقيت، هر روز لحظاتي را به تنهايي و در خلوت به تفكر خلاق بپردازيد. موفقيت شما در رسيدن به تفكر خلاق بستگي به نحوه ي بهره گيري ذهنتان دارد. شما بايد بتوانيد ذهن خود را براي خلاقيت آسوده، نگهداريد. زماني را براي تفكر خلاق در نظر بگيريد، و به طور مرتب برنامه خود را پي گيري كنيد. بدين ترتيب مي توانيد روزانه اقدامات زير را انجام دهيد:
1-به يادداشت هاي خود مراجعه كنيد تا شايد در رابطه با مشكل امروز خود، به نكته ي مفيدي دست يابيد.
2-از همه يادداشت ها، فهرست ها، كاتالوگ ها و ... استفاده كنيد؛ با فراهم آوري مجموعه اي جامع واقعيت ها و اطلاعات در يك زمينه خاص، ذهن شما براي تحليل و تفكر فعال تر مي شود.
3-در زمان ها و اوقاتي كه براي تفكر خلاق درنظر آورده ايد به انديشه ورزي بپردازيد. و در پي پيدا كردن حال و حوصله نباشيد و منتظر نباشيد كه راه حل درستي به يك باره به شما الهام خواهد شد. مطابق برنامه به تفكر بپردازيد و به ياد داشته باشيد كه موفقيت شما در عمل به برنامه تنظيمي است.
4-اگر در يك روز نتوانستيد به تفكر خلاق درباره ي مسايل خود بپردازديد، تسليم نشويد. در چنين مواقعي پياده روي كنيد، قدم بزنيد يا كار ديگري انجام دهيد كه نياز به فكر كردن نداشته باشد . پس از انجام اين فعاليت ها، مجدداً درباره ي راه حل مشكل خود يا درباره ي طرح جديد براي كار به تفكر خلاق بپردازيد. پي گيري اين عمل شما را در دست يابي به راه حل خلاقانه ياري خواهد كرد.
5-در هر يك از جلساتي روزانه براي تفكر خلاق تخصيص داده ايد، هر بار يك سؤال مشخص طرح كنيد. سپس، تلاش كنيد انديشه هاي مهم را به ايده هاي روشن تبديل كنيد. به فكر باشيد كه مسئله را دقيق تر و عيني تر سازيد. زيرا مسائل دقيق و عيني راه حل هاي عيني و دور از ابهام مي طلبند.
6-براي رسيدن به جواب و پيدا كردن راه حل ها براي خودتان محدوده زماني در نظر بگيريد.
7-تا آنجا كه مي توانيد راه حل هاي بيشتري را براي مشكل خود به ذهن آوريد و سپس اين راه حل ها را يادداشت كنيد.
8-راه حل هاي گوناگوني را كه انديشيده ايد با هم ادغام كنيد تا راه حل هاي اساسي تري بيابيد.
9-وقتي به حل مشكل فكر مي كنيد اجازه دهيد هر راه حل كه به ذهنتان مي رسد، ظهور يابد و شما آن را يادداشت كنيد. وقتي در حال انديشه سازي يا توليد ايده و راه حل هستيد به هيچ وجه به قضاوت و داوري نپردازيد.
10- براي حل مشكل مورد نظر خود، ابتدا همه واقعيت هاي مثبت مرتبط با آن را جمع آوري كنيد، سپس اطلاعاتي را كه در مقدمات كار، گرد آورده ايد به آن اضافه كنيد و در نهايت تخيل خود را كار گيريد تا در انتظار نتايج شگرف آن باشيد.
11- واقعي احساس كرديد به قدر كافي اطلاعات مناسب گردآوري كرده ايد، مي توانيد به ارزشيابي بپردازيد. وقتي به اين مرحله رسيديد، اطمينان داشته باشيد كه به مرحله ارزشيابي يا مرحله ي چهارم از تفكرخلاق دست يافته ايد. با نقد و داوري راه حل هاي كارساز و اثر گذار را برگزينيد و باقي راه حل ها را حفظ كنيد.
12- اگر نسبت به ارزش برنامه يا انديشه هاي خود اطمينان كافي نداريد، از ديگران بخواهيد در نقد و ارزشيابي آنها به شما ياري كنند. از اين طريق هم مي توانيد برنامه ي كار تفكر خلاق خود را مورد ارزشيابي و قضاوت قرار دهيد.
· بيست اصل توسعه و پرورش خلاقيت دانش آموزان
«تورنس» بيست اصل براي توسعه تفكر خلاق از طريق تجارب مدرسه ارائه مي دهد:
1- تفكر خلاق را با ارزش بدانيد.
هر مربي درهر دوره بايد به عقايد جديدي كه كودكان و نوجوانان طرح مي كنند، توجه داشته باشد و اين افراد را تشويق كند كه استعداد خلاق خود را گسترش دهند. هر مربي بايد به اين مسئله بيش از آموزش اطلاعات اهميت دهد ، زيرا تفكر خلاق در كسب اطلاعات جايگاه مهمي دارد. طبيعي است كه اگر به تفكر خلاق اهميت داده شود، بچه ها به طرف آن كشيده مي شوند. اگر انتظار داريم، خلاقيت گسترش يابدف بايد ياد بگيريم كه آن را با ارزش بدانيم.
2- بچه ها را نسبت به محرك هاي محيطي حساس تر كنيم.
تقريباً در همه مطالعات اخير در مورد افراد بسيار خلاق در رشته هاي گوناگون ، بر اهميت حساسيت به انواع محرك هاي محيطي تأكيد نشده است. نوع حساسيت ، نيازها در روحيات انساني و مانند آن حساس باشد. در حالي كه نياز به حساسيت مانند حساسيت به پديده هاي شيميايي نيست. اما يك شيمي دان خلاق به حساسيت زيادي نسبت به پديده هاي شيميايي نيازمند است. ولي لازم نيست به پديده هاي اجتماعي، حداقل در حوزه اي كه مربوط به تحقيقات شيمي است بپردازد . بنابراين، لازم است بچه ها را بر طبقه وسيعي از محرك هاي محيطي حساس تر كنيم.
3- دست كاري اشيا و عقايد را تشويق كنيد.
بچه ها اغلب مايل اند به دست كاري و بررسي اشيا بپردازند كه لازمه كنجكاوي آن هاست. مطالعات ما در تفكر خلاق در دانش آموزان دبستاني نشان داد بين درجه دستكاري و كيفيت و كميت پاسخ هاي ابتكاري همبستگي زيادي وجود دارد.
4- چگونگي آزمايش منظم عقايد را ياد بدهيد.
يكي از اهداف كاملاً پذيرفته شده تربيتي اين است كه به بچه ها ، آزمون واقعيت ها را آموزش بدهيم تا تصويري واقعي از دنيايي كه در آن زندگي مي كنند، به دست آورند. معلمان بايد از كلاسهاي ابتدايي شروع كنند و به بچه هايشان نشان دهند كه چگونه براي مشخص كردن مسئله، هر پيشنهاد را به طور منظم مي آزمايند.
براي مثال ، براي يك مسئله، معلم يا دانش آموزان راه هاي گوناگوني را كه ممكن است مسئله حل شود، مشخص، سپس دانش آموزان را تشويق مي كنند كه راه هاي متفاوتي بيابند. بعد از تلاش براي يافتن راه هاي متفاوت ، به آنها اجازه مي دهند كه راجع به بهترين راه تصميم بگيرند. به عقيده من اين روش از سطوح پايين، حداقل از كلاس سوم قابل اجرا است.
5- تحمل عقايد تازه را افزايش دهيد.
يكي از مهمترين عيوب نظام تربيتي امروز، تأكيد بسيار بر برقراري هنجارهاي رفتاري است تا توليد كارهاي تازه و اصيل (ابتكاري) حتي بعضي معلمان ، دانش آموزي را كه جواب تازه و اصيلي ( ابتكاري) داده، كه بر خلاف انتظار است، اذيت مي كنند. در حالي كه مربيان بايد عقايد تازه افراد خلاق را حمايت و بچه ها را به اين عمل تشويق كنند.
6- از تحميل يك الگوي خاص اجتناب كنيد.
آزادي، يك اصل اساسي در كار خلاق است. راه هاي زيادي براي انجام دادن كارها وجود دارد. بنابراين، مقيد كردن افراد به تبعيت از يك الگوي خاص، آثار منفي به بار مي آورد.
7- دركلاس جوي خلاق ايجاد كنيد.
كلاسي داراي جو خلاق است كه فضاي آزاد داشته باشد. لازمه اين امر فقدان ترس و احساس امنيت است. براي ايجاد تفكر خلاق در بچه ها، ايجاد گروه هاي كلاسي نقش موثري دارد و بچه هاي گروه با شركت در ايجاد افكار خلاق ، احساس لذت و رضايت مي كنند.
8- به كودك ياد بدهيد تفكر خلاق خود را ارزشمند بداند.
بچه ها بايد ياد بگيرند به عقايد خود اهميت بدهند. يك روش اين است كه عادت كنند افكارشان را يادداشت كنند. تهيه يك دفتر مخصوص براي اين امر مفيد است. غالباً ما بسياري از انديشه هاي خوب را از دست مي دهيم. چون آن ها را فراموش مي كنيم. پس بهتر است افكارمان را روي كاغذ بنويسيم و حتي اگر در ارزش انديشه اي ترديد داشته باشيم، بهتر است آن را ثبت كنيم زيرا ممكن است در زماني ديگر مورد بررسي ، انتقاد و تغيير قرار گيرد يا انديشه ي مهم ديگري را در ما برانگيزد.
9- مهارت هايي به منظور اجتناب از بدآموزي همسالان آموزش دهيم.
گاهي بچه ها خلاق ويژگي هايي دارند كه آثار نامطلوبي بر دانش آموزان مي گذارند. مانند مستقل عمل كردن، نداشتن هماهنگي و اعتنا نكردن به جمع و اهداف گروهي . مربيان بايد مهارت هاي لازم براي شناخت احساسات ديگران را به آنان بياموزند و اجازه دهند به تنهايي كار كنند، اما نه آنگونه كه خود را از جمع جدا سازند.
10- اطلاعات لازم راجع به فرايند خلاقيت را ارائه دهيم.
كودكان را با فرايند خلاقيت آشنا وبرنامه هاي آموزش خلاقيت را تمرين كنيم.
11- احساس ضعف در برابر شاهكارها را دور كنيد.
احساس ضعف در برابر شاهكارها مانع رشد استعداد خلاق مي شود. اگر معلم وقت بگذارد و جزئيات روشي را كه هنرمند يا نويسنده از آن استفاده مي كند، براي دانش آموز توضيح دهد، اين احساسات ضعف كاهش مي يابد. هنگامي كه دانش آموز مي فهمد يك شاهكار چه مراحلي را طي كرده است، ديگر آن را ماوراي قدرت خويش نمي بيند.
12- يادگيري خودانگيز را تشويق و ارزشيابي كنيد.
كنجكاوي بچه ها سبب خودانگيزي آنها مي گردد و معلمان و والدين مي توانند آن را زنده نگه دارند. سازمان بندي زياد برنامه درسي مانع خودانگيزي مي شود كه عامل مهمي در ايجاد خلاقيت است.
چگونگي ارزشيابي نيز درخودانگيزي داراي اهميت است. اگر حفظ كردن جزئيات را ارزشيابي كنيم، دانش آموزان به حفظ مطالب مي پردازند. اما اگر ارزشيابي بر اساس توانايي تكميل و كاربرد اصول باشد، تلاش خواهند كرد چنين كنند.
13- خاري در پا ايجاد كنيد.
يعني توجه آنان را به يافته هاي بحث برانگيز جلب كنيد. «نورشارپ» عقيده دارد كسي متفكر خلاق نمي شود مگر آن كه به طور مداوم خاري در پا داشته باشد. بنا بر نظر او، فردي كه زودرنج است، نمي تواند خلاق باشد. فردي كه داراي تفكر خلاق است، دائماً با مشكلات دست و پنجه نرم مي كند، به ان فكر مي انديشد، تحليل مي كند و در نهايت، راه هاي گوناگوني را از طريق شواهد تجربي و آزمايش مي سنجد. معلمان مي توانند در تمام سطوح خارهايي در پا ايجاد كنند. در مدارس ابتدايي ، مي توانند انگيزه بچه ها را با طرح سؤال و كمك به آنها براي يافتن جواب حفظ كنند.
14- براي تفكر خلاق ضرورت هايي ايجاد كنيد.
معلمان مي توانند فرصت هايي ايجاد كنند تا دانش آموزان به تفكر خلاق بپردازند . مانند استفاده از مسائلي كه تا حدي مشكل باشد و به راحتي به جواب نرسد.
15- موقعيت هايي براي فعاليت و فرصت هايي براي آرامش ايجاد كنيد.
تقسيم اوقات به فعال و آرام در ايجاد انديشه هاي تازه مهم است. انديشه هاي مهم براي بعضي افراد ناگهاني و هنگام انواع فعاليت هاي متنوع پيش مي آيد. تاريخ نشان دادن كه گاهي ابداعات و اكتشافات در دوره هاي آرامش و سكوت به وجود آمده است. معلم مي تواند به بچه ها كمك كند تا در روز، اوقاتي سكوت و آرامش داشته باشند و تمام وقت در گروه نمانند.
16- براي رسيدن به عقايد، منابع قابل دسترس فراهم كنيد.
واضح است براي اين كه بچه ها به عقايد ديگران پي ببرند، بايد به منابع دسترسي داشته باشند. اما مدارس نمي توانند همه منابع لازم را در اختيار بچه ها قرار دهند. پس لازم است آنها را آموزش دهند تا كمبودها را خلاقانه بپذيرند. منظور از پذيرش خلاقانه اين است كه فرد تلاش كند براي رسيدن به هدف، حداكثر بهره را از منابع دسترسي ببرد.
17- عادت رسيدن به كاربرد كامل عقايد را تشويق كنيد.
غالباً افرادي كه به مضامين كامل عقايد نمي پردازند، نمي توانند به كشف مهمي نايل آيند. زيرا به اندازه ي كافي براي رسيدن به نتايج منطقي به مغزشان فشار نمي آورند. بايد به بچه ها آموخت گاهي نياز است روزها، هفته ها و ماه ها، يك مطلب را تا به دست آوردن شواهد كامل دنبال كنند.
18- انتقاد سازنده را گسترش دهيد و فقط انتقاد كردن را آموزش ندهيد.
با هر موضوعي كه تدريس مي شود، فرصت هايي براي تقويت و توسعه عادت و مهارت انتقاد سازنده به وجود آوريد.
19- كسب شناخت در رشته هاي گوناگون را تقويت كنيد.
شناخت رشته تخصصي، در ايجاد عقايد بنيادي مفيد است. بسياري از عقايد و روش هايي كه در يك رشته طرح مي شود، از رشته ي تخصصي ديگري گرفته شده است و در آن رشته به كار مي رود.
20- معلماني با روح حادثه جويي باشيد.
بچه هاي بسيار خلاق روحيه حادثه جوي دارند و معلماني كه به اين روحيه توجه دارند، به گسترش آن كمك مي كنند. معلماني كه خود روحيه حادثه جويي دارند، اين روحيه را در دانش آموزانشان تقويت مي كنند و در خلاق تر شدن آن ها تأثير دارند.
· مراحل نخصت روش تدريس مبتني بر خلاقيت
o مرحله نخست : ارائه ي مسئله
منظور از ارائه ي مسئله، تعيين وظيفه اي است كه بايد انجام شود. براي انجام دادن مطلوب وظيفه يا حل مسئله به نحوي اثر گذار الزامي مي نمايد. وظيفه يا مسئله را از جنبه هاي گوناگون بررسي مي كنيم تا نوع وظيفه يا مسئله خود را به روشني عيان كند. براي موفقيت بيشتر در اين زمينه بايد از حافظه، استدلال ، مهارت هاي ذهني يا عقلاني و ... بهره گرفت. گردآوري اطلاعات و واقعيت هاي مربوط به مسئله و تحليل آنها هم به تعريف و روشن سازي وظيفه و مسئله كمك مي كند.
o مرحله دوم: راه حل يابي
در مرحله حاضر تلاش مي شود به دانش آموزان ياري گردد تا راه حل هاي مورد نظرشان را اعلام كنند. معلم بايد سعي كند تا دانش آموزان راه حل هاي متفاوتي را براي حل مسئله پيشنهاد دهد. وجود راه حل هايي سبب مي شود امكان گزينش راه حل مطلوب حاصل شود. بهتر است، به دانش آموزان بگوييم راه حل هاي مورد نظرشان را آن گونه كه ذهنشان مي رسد در دفتر چه خود يادداشت كنند، تا امكان قضاوت درباره ي آنها وجود داشته باشد.
o مرحله سوم: گزينش و كاربست
در اين مرحله ، معلم تلاش مي كند دانش آموزان را وادار كند تا از ميان انواعي از راه حل هايي كه در نظر گرفته اند بهترين راه حل را براي حل مسئله برگزيند. به اين منظور، مي توانيم از دانش آموزان بخواهيم به دفتر يا برگه كار خود مراجعه كنند و راه حل هاي نوشته شده را بررسي و غربال كنند تا آنكه راه مطلوب حل مسئله روشن شود. پس از گزينش راه حل مناسب بايد آن را به كار بست. براي كمك به همبستگي كلاسي مي توان ايده هاي دانش آموزان يا راه حل هاي آنان را خوانده و از دانش آموزان خواست بر اساس بهترين ايده به حل مسئله مبادرت ورزند. هر دانش آموز مي تواند ايده يا راه حلي كه مطلوب مي انگارد انتخاب كند.
o مرحله چهارم: ارزشيابي
در اين مرحله از مجموعه عمليات انجام گرفته ، ارزشيابي مي شود. با ارزشيابي از عمليات دو گونه تصميم مي توانيم بگيريم يا عمليات را مطلوب مي انگاريم يا آنها را نامطلوب مي دانيم. برابر تصميم اتخاذ شده، فعاليت هايي هم صورت مي گيرد. يكي از فعاليت ها متوقف كردن عمليات است و ديگري پي گيري فعاليت ها و اصلاح فرآيند كار است. با توجه به محدود بودن زمان كلاس هاي درس، مطلوب است ارزشيابي از فرآيند و مجموعه ها به عهده معلم باشد.
منابع فارسي
1. بارو، ر.و.ودز. در آمدي بر فلسفه آموزش و پرورش ، ترجمه ي فاطمه زيبا كلام، تهران: دانشگاه تهران ، 1376
2. ترزا، شكوفائي خلاقيت كودكان، ترجمه حسن قاسم زاده و پروين عظيمي ، تهران نشر دنياي نو، 1375
3. حسيني ، افضل السادات ، چگونگي ايجاد پرورش خلاقيت در دانش اموزان (قسمت دوم)، رشد معلم، 1376 ، شماره 5، صص 46-47
4. شعاري نژاد، علي اكبر، فرهنگ علوم رفتاري ، تهران، امير كبير، 1364
خلاقیت و روشهای آموزش آن به دانشآموزان
چكیده:
با توجه به این كه خلاقیّت، نوآوری و آفرینندگی را میتوان پرورش داده و توسعه بخشید و به شكوفایی هر چه بهتر آن اقدام نمود، این سؤال مطرح میگردد كه امر«پرورش خلاقیّت و روشهای آموزش آن به دانشآموزان» كه از اهمیتّی خاص برخوردار است، چگونه امكان پذیر میباشد و چگونه میتوان به این مهم همت گماشت؟ رسالت این مقاله، یافتن پاسخی در خور و شایسته برای سؤال فوقبودهاست و بدین منظور و با بهرهگیری از روش تحقیق كتابخانهای و بررسی بخش قابل ملاحظهای از منابع چاپی موجود و مقایسه و تطبیق آنها با یكدیگر، شیوهها و فنونی را كه بنابر اعتقاد مؤلفان و صاحبنظران منجر به پرورش و ارتقاء استعداد همگانی خلّاقیّت و تفكّر واگرا میشود را گردآوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار دادهام.
برای حصول به این امر مهم مفاهیمی از قبیل خلاقیت، ویژگیهای افراد خلاق، نكات مهم در توسعه خلاقیت، خاموش كردن خلاقیت، مبانی اساسی تفكّر خلاق،تعریف و توصیف خلّاقیت و نوآوری، چگونه میشود افراد خلّاق را ارزیابی نمود و … مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
اعتقاد وادعای من این است كه اگر پرورش خلّاقیّت به طور جدّی مورد توجه قرارگیرد و موضوع پرورش خلّاقیت، با نگرش سیستمی برمبنای علمی نظاره گردد جامعه در یك زمان معقول متحوّل میشود.
مدرسه یادگیرنده مدلی كه خلاقیت را پرورش میدهد:
آموزش و پرورش نقش و اهمیت انكار ناپذیری در توسعه یا به اصطلاح ساختن جوامع دارد. مدارس، به منزلهی واحدهای عملیاتی رسمی نظام آموزش و پرورش، نقش و جایگاه مهمی در تحقق اهداف آموزشی و نیل به آرمانهای عالیه آموزش و پرورش ایفا میكنند. بدین سبب، كیفیت نیروی انسانی (به خصوص كادر رهبری و آموزشی) مدرسه، در مقام طراح و پردازندهی فرآیندها و رویهها وبرندهی منابع و سازندهی فعال نتایج و نیز ظرفیت یادگیری از همهی پیامها و تجاربی كه از بیرون و درون مدرسه به ما میرسد، دو عامل اساسی برای تمهید و تضمین ارتقای كیفیت آموزشی و اثر بخشی مدرسه است.
خلاقیت چیست:
خلاقیت واژهای است بسیار مبهم و ارائهی تعریفی دقیق از آن امری است بسدشوار. واقعیت این است كه تاكنون محققان و روانشناسان مختلف به جای ارائهی تعریف جامعی از خلاقیت بیشتر سعی داشتهاند تصویری از ویژگیهای افراد خلاق ترسیم كنند. بنابراین ارائهی تعریفی جامع و كامل از خلاقیت كه همهی ابعاد و كنشهای آن را شامل شود، اگر غیر ممكن نباشد، فوقالعاده مشكل است، زیرا پژوهشگران مختلف برداشتهای متفاوتی از خلاقیت داشته و بالطبع تعاریف متنوعی از آن عرضه داشتهاند.
وجود چنین اختلاف نظری در این زمینه،ناشی از ماهیت بسیار پیچیده و مركب كنشهای مغزی است. به نظر بعضی روانشناسان، خلاقیت تركیبی است از قدرت ابتكار، انعطاف پذیری و حساسیت در برابر نظریاتی كه یادگیرنده را قادر میسازد خارج از نتایج تفكّر نامعقول به نتایج متفاوت و مولد بیندیشد كه حاصل آن رضایت شخص و احتمالاً خشنودی دیگران خواهد بود.1متداولترین برداشت از خلاقیت عبارتاست از این كه فكری نو و متفاوت ارائه دهد. خلاقیت را میتوان با تولید[1][1] یا خلق اثر نو متفاوت ارزیابی كرد، خلاقیت فرآیندی ذهنی است كه فردی معین و در یك زمان مشخص صورت میپذیرد، فرآیندی كه در نتیجهی آن یك اثر جدید اعم از ایده یا چیز نو متفاوت تولید شود، تولید جدید و متفاوت میتواند كلامی یا غیر كلامی، عینی یا ذهنی باشد.3
طبق نظرگیلفورد،«خلاقیت یعنی حل یك مشكل یا سلسلهای از مسائل كوچك و بزرگ»«راجرز» خلاقیت را «اظهار وجود استقلال طلبی و حفظ شخصیت انسانی میداند»4
نكات مهم در توسعه خلاقیت:
بر اساس مطالعات و تحقیقات انجام شده در مورد خلاقیت، نكات زیر در درك و توسعه خلّاقیّت اهمیّت ویژهای دارد:
1ـ خلاقیت امری توسعه پذیر است.
2ـ خلاقیت امری فردی است و ارزشیابی خلاقیت، با ارزشیابی تواناییهای فردی توأم است.
3ـخلاقیت از طریق حساسیت در درك مسائل، قابل توسعه است.
4ـ خلاقیت از طریق آزمایش، تجربه و كنكاش رشد میكند.
5ـ اندیشهی تخیلی و تفكّر مبتكرانه موجب برانگیختگی قدرت خلاقیت میشود.
6ـ خلاقیّت با استقلال فكر و اعتماد به نفس همراه است. از این رو، برخورداری از اعتماد به نفس قوی برای رشد خلاقیت امری كاملاً ضروری است.
7ـ خلاقیت از طریق بیان احساسات و برداشتهای شخصی، غنیتر میگردد.
8ـ خلاقیت، كنجكاوی و تمایل برای دانستن و تجربهی بسیاری از امور است بنابراین، باید به كنجكاوی اهمیت دادهشود.
9ـ خلاقیت توسعه آگاهی، توانایی جذب و بهرهمندی از همهی نعمتهای زندگی است.
10ـ اندیشهها و اظهارات خلاقانهی افراد باید مورد تشویق قرار گیرد و زمینهی ظهور آن فراهم آید.
ویژگیهای افراد خلاق:
همان گونه كه در تعاریف خلاقیت آمدهاست، میتوان گفت كه خلاقیت یك توانایی ذهنی است كه به تولید آثار خلاقانه منجر میگردد و مهمترین ویژگی افراد خلاق، برخورداری از تفكّر واگراست. مطالعات انجام شده دربارهی ویژگیهای افراد آفریننده ما را به نتایج زیر میرساند:
1ـ انگیزه پیشرفت زیاد
2ـ كنجكاوی فراوان
3ـ علاقهی زیاد به نظم و تربیت در كارها
4ـ قدرت ابراز وجود و خودكفایی
5ـ شخصیت غیر متعارف،غیر رسمی و كامروا
6- پشتكار و انضباط در كارها
7ـ استقلال
8ـ طرز فكر انتقادی
9ـ انگیزههای زیاد و دانشوسیع
10ـ. اشتیاق و احساس سرشار
11ـ زیباپسندی و علاقه به آثار هنری
12ـ علاقه كم به روابط اجتماعی و حساسیت زیاد نسبت به مسائل اجتماعی
13ـ تفكر شهودی
14- قدرت تأثیرگذاری بردیگران
منابع:
1ـ علاقهبند، علی، مبانی نظری و اصول مدیریت آموزشی
2ـ شیرازی، علی، مدیریت آموزشی
3ـ زمانیان، محمّــد ؛ رابطه بین سلامت سازمانی مدرسه و الگوهای رفتاری سازمانی
4ـ تركزاده، جعفر؛ مدرسه یادگیرنده(فصلنامه مدیریت، دوره ششم 1378)
5ـ افروز، دكتر غلامعلی، روانشناسی تربیتی كاربردی1381 انتشارات انجمن اولیاء و مربیان.
6ـ حقشناس، مرجان، خلاقیت در آموزش و پرورش ( فصلنامه مدیریت 1378)
7ـ آقایی فیشانی، تیمور، خلاقیت و نوآوری در انسانها و سازمانها و سازمانها.
8ـ سیف، علیاكبر، روان شناسی پرورشی، انتشارات آگاه تهران
9ـ وتن، دیویدای و كامران، كیماس، راهگشایی خلاق در مدیریت ترجمه نسرین جزنی نشرنی تهران 1376
10ـ عصاره، دكتر علی رضا، یادگیری و خلاقیت، مجله پیوند شماره 233
11ـ اسدی، نسترن، شناخت و آموزش خلاقیت.
12ـتولائیان قلآبادی، سید عبدالحسین شیوههای پرورش خلاقیت، قم 1379
13ـ سنینتیا اسكات و دنیسرژانه، تراناسازی كاركنان ترجمه دكتر مهدی ایران نژاد پاریزی تهران 1375
14ـ الیاسی اعظم ـ حمیدی اشرف السادات تأثیر روش بارش مغزی بر خلاقیت دانشآموزان كلاس چهارم شهر همدان در سالتحصیلی 77-76
| |
یکی از دلائل مهم ترک تحصیل های مداوم دانش آموزان افزوده شدن آنان برخیل بیسوادان ساده انگاریهایی است که درباره کار مربی گری و معلمی کودکستان ها و مراکز پیش دبستانی و آموزشگاها وجود دارد. مربی کودکستان و دبستان باید علاوه بر هوش و انگیزه و انسان دوستی و تقو مطالب مشابه :بازیافت مواداگر از مواد به درد نخور ، دوباره سازی به وسایل محصولات جدید از جایگاه خلاقیت در روش های تدریس و ارائه راهکارهای تدریسساختن چیزهای جدید به کم رخت های به درد نخور چیزهایی وسایل نمایش دیگر: از جایگاه خلاقیت در روش های تدریس و ارائه راهکارهای توسعه خلاقیت در آموزش و پرورش پیش از دبستانساختن چیزهای جدید به کم رخت های به درد نخور چیزهایی وسایل نمایش دیگر: از دلخوشی هام (4) – کتانی و کوله پشتی ماز این به درد نخور وسایل را چپاند تویش و به هر بسازیم موراکامی چگونه دل بازیافت موادچیست؟اگر از مواد به درد نخور ، دوباره سازی به وسایل محصولات جدید از شواهد1(محسن زابلی)در این مرحله به توصیف وضعیت موجود پرداخته و اهم خصوصیات از این است که چگونه نشست بیستم - هوش و یادگیریاما این که چگونه از این مهارت ها استفاده که دانستن این میزان به درد های ما پر از وسایل برچسب : چگونه از وسایل به درد نخور وسایل جدید بسازیم |