سبک های گوناگون هنر باغ سازی در ایران


1-    باغ­سازی پیش اسلام (300ق.م)
به باغ­هایی که خانه های ایرانیان را احاطه کرده بود پردیس می­گفتند.( پردیس، فردوس یا پارادایز به معنای بهشت)
لغت فردوس / معرب همین کلمه است.
Paradeisos : در یونان به معنی باغ               Paradeisos  : به معنای بهشت
مفاهیم رابطه بین طبیعت و ایرانیان باستان:
-         باغ هشت / یگانگی آسمان در زمین
-         باغ شهر (نماد خنکی و حاصلخیزی و منشأ هستی و آفرینش و عامل تسلط بر دنیای بیرونی ) فضای شهر به وجود باغ بستگی داشته است.
ویژگی های ارتباط ایرانیان با طبیعت و منظر :
-         کاشت درختان به صورت منظم
-         درختان میوه درکنار گیاهان معطر
به طور کلی منشأ نظم در باغ­های دوران باستان با سنن مصر و بابل پیوند داشت:
-         ترسیم هندسی: باغ­های ایرانی که به وسیله دیوار محصور می­شد، یادآور باغ­های مصر است.
-         نظم هندسی: از اصل تقارن پیروی می­کند و حاوی مفاهیم افسانه­ای و عرفانی است.
1-1-       باغ­سازی دوره هخامنشی
-         شروع طراحی خطوط راست گوشه
-         دستور باغ­سازی منظم/ چهار باغ
*این اصول در دوران جانشینان کوروش نیز ادامه دارد؛ از جمله باغ­های تخت جمشید در شرق کاخ داریوش، کاخ باغ اردیشر دوم در شوش
باغ سلطنتی پاسارگارد و تأثیر آن به باغ­سازی ایران
باغ پاسارگارد به فرمان کوروش (599-530ق.م) طراحی احداث شد.
نکته: چهارباغ که اساس معماری ایران است برای اولین بار در این باغ مشاهده می­شود.
در پاسارگارد: 1- باغ بخش مفصلی و مکمل است، بر خلاف آشور و بابل که بخش مجزا مکمل بود. 2- باغ یک اقامتگاه سلطنتی است. 3- دستور کاشت بر اس درختان ردیفی و منظم بسان نظم نظامی است. 4- برون گرا.
انواع باغ­سازی در دوره هخامنشی  عبارتند از :
-         باغ مقبره : جنبه مذهبی / در اطراف مقبره کوروش / با ساختار چهارباغی
-         باغ­های ساتراپی: جنبه مذهبی / دارای انواع گیاهان / نماد حفاظت موبدان
-         باغ کوشک­ها : مانند کاخ سلطنتی کوروش در پاسارگارد
1-2-          باغ­سازی دوره ساسانیان اصول باغ­سازی چهارباغ در فرش­ها، باغ­ها و کاخ­ها دیده می­شود. این طرح باغ از زمان ساسانیان یعنی از سال 241 -234 بعد از میلاد مسیح به صورت نمونه طرح باغ­های ایران درآمد و نام چهارباغ بر آن اطلاق شد. چهارباغ قبل از اسلام به حالت نمادین و به علت تقدس چهار عنصر آب، باد، خاک و آتش استفاده شده و باغ را به چهار قسمت تقسیم می­کرد، ادامه این مفهوم پس از اسلام هم دیده می­شود و برگرفته از حدیث حضرت علی (ع) است که فرموده ­اند: انسان دارای چهار حیاط حیوانی، نباتی، انسانی و لاهوتی است. این باغ­ها دارای آب­گیر وسیع مستقر در مرکز محور جوی­های اصلی است. از جمله این باغ­ها عبارتند از :
1-     کاخ و باغ هاوش کوری بین قصر شیرین و مرز خسروی و با کاربری شکارگاه سلطنتی
2-     باغ کاخ عمارت خسرو در قصر شیرین که کاخ در مرکز باغ قرار دارد و آب رسانی از نهر آب کنار مجموعه است.
3-     کاخ تیسفون و مجموعه باغ­های اطراف آن که ساخته انوشیروان ساسانی با ساختار چهارباغ است.
در دوره ساسانی برای اولین بار یاغ­های شکار (باغی برای تفرج) ظهور کرد. ازجمله قلعه شیرین، طاق بوستان، هاوش کوری.
 
2-         باغ سازی در ایران پس از اسلام
مشخصات کلی آن عبارت است از : درون گرایی (دور تا دور باغ حصارهای از خشت، چینه یا آجر کشیده می­شد)، پرهیز از بیهودگی، طراحی بر اساس نحوه رساندن آب به کل باغ و ساخت کوشک در محور اصلی باغ­ها.
از نظر معماری و طراحی باغ می­توان گفت که شروع آن از دوره چیرده­گی تیمور بر ایران بود و تا امروز ادامه دارد.
2-1-          باغ­های تیمور
-         احداث حلقه­ای از باغ­های سلطنتی( تفرجگاه­ها) در اطراف سمرقند؛ پایتخت تیمور (تیمور با دیدن باغ­های شیراز تحت تأثیر آنها قرار گرفت.)
*نمونه­ها :باغ شمال، باغ ارم، باغ بهشت، باغ چنار، باغ دلگشا، باغ قراتپه، باغ نقش جهان و باغ تخت قراچه.
- احداث کمربندی از باغ­ها و نهادن نام شهرهای معروف اسلامی (قاهره، دمشق، بغداد، سلطانیه و شیراز) برآنها
*ویژگی­ها:
-         بسیار وسیع، با دیوارهای بلند و محصور
-         در وسط هر دیوار سربلندهای بلند: دارای کاشیکاری آبی و طلایی
-         در گوشه دیوارها/کاخ­های سه طبقه (دیوارها از کاشی رنگارنگ)
-         یک تپه مرتفع در وسط باغ و فضای مسطح محصور با دیوارهای چوبی ( قصر یا کوشک اصلی مرکزی) بر روی این تپه واقع شده و تپه با خندقی مملو از آب محصور بود.
-         استفاده از ایوان در طبقه بالای عمارت کوشک؛ اشراف بیشتر به باغ
* گیاهان: درختان میوه، بوته­های گل، درختچه­های زینتی
* حیوانات : آهو، قرقاول، شترمرغ و زرافه
* سازماندهی هندسی :
-         وجود خیابان-های بزرگ و کوچک متصل کننده مستطیل شکل
-         رعایت تناسب در فضای باغ
-         باغچه­های مستطیل شکل
2-2- باغ­های صفوی یا شاه عباسی     
*نمونه ها: باغ­های صاحب الزمان، زیتون، خرم، خلوت، چشمه، هزار جریب، هشت بهشت و فرح­آباد.
نکته: در این دوران باغ تپه ها دیده یم­شوند(باغ تپه: باغی بالاتر از باغ­های دیگر).
*نمونه باغ­های مشهور اطراف چهار باغ : باغ­های چل ستون، فتح­آباد، تخت، کاج، بابا امیر، توپخانه، طاووس، پهلوان حسین، نسترن، هشت گوش، درویشان، گلدسته، توتستان، تاکستان و هشت بهشت.
*ویژگی­ها :
-         طراحی باغ تحت تأثیر شرایط اقلیمی
-         سعی بر ورود عناصری طبیعی مانند گیاه و آب به بنا
-         استفاده انواع گیاهان، درختان، گل­ها، درختچه های تزئینی
-         نکته: در دوره صفویه باغ­سازی وارد معماری شهری ایران شد.
*سازماندهی هندسی :
-         طرح کلی، طرح چهارباغ و سیستم طراحی خیابان­ها، میادین و معابر عمومی بصورت منظم و قرینه بود. (متأثر از سبک تیموری) برای نمونه خیابان چهارباغ اصفهان دارای ویژگی های : 1- در زمان شاه عباس صفوی، 2- عرض خیابان 60 متر ، 3- کاشت هشت ردیف منظم درخت تبریزی و چنار در طرفین و گل سرخ و یاس  4- چهار نهر آب به همراه سنگ­های تراشیده در اطراف(با استفاده از شیب طبیعی زمین از زاینده رود گذشته و هزار جریب می­رسد.)، 5 – دارای استخر و فواره ، 6- جنبه تفریح و تفرج، 7 – وجه تسمیه : در دو ضلع شرقی غربی چهار باغ سلطنتی بزرگ بود.
برای اولین بار در معماری ایران، فضای خارج (باغ) را با فضای داخل (ساختمان) مربوط می­ساختند. (نمونه: باغ کوشک چهلستون)
2-3-       باغ­های قاجار
* ویژگی­ها :
-         تعویض سبک گلکاری­ها
-         ورود سبک باغ­سازی اروپایی به ایران
-         کاشت فراوان چنار بطوری که به تهران چنارستان گفته می­شد.
2-4- باغ­های پهلوی
*ویژگی­ها :
-         تبدیل باغ به پارک (خلق پارک کودکان و بستان­های متفاوت)
-         تبدیل باغ­ها به تفرجگاه­های خانوادگی با استفاده از امکانات
-         پارک علاوه بر تفریح پاک کننده هوای شهر بود (ریه شهری).در صورتی که در دوران ماقبل باغ، به طور صرف برای استفاده شاهان بود.
-         ورود سبک باغ­سازی ژاپنی علاوه بر اروپایی به ایران
 
3-     باغ­های اصفهان
3-1- باغ و عمارت چهلستون
*اصفهان/صفویه
*ویژگی­ها:
-         به منظور پذیرایی رسمی از مهمان­ها و سفرای خارجی
-         وجه تسمیه این کاخ دارای دو معنا: 1- انعکاس 20 ستون کاخ در حوض جلوی آن 2- عدد چهل در فرهنگ ایرانی نشانگر تعداد و انبوهی و در فرهنگ مذهبی یک عدد مقدس است.
-         از مشخصه­های این باغ نقاشی­های دیواری تالار مرکزی است که شهرت جهانی دارد.
-         کاخ چهلستون بر روی باغی هخامنشی بنا گشته
-         از زمان شاه عباس دوم به این نام مشهور شد.
*سازماندهی هندسی:
-         طرح باغ تقریباً مربع و طول آن در جهت شرقی – غربی است.
-         ورودی اصلی باغ ضلع شرقی است کنار محور میانی به کاخ عالی قاپو و دروازه دولتخان از سمت میدان نقش جهان منتهی می­گردد.
-         ورودی غربی ، فرعی است، راه ارتباطی بین باغ و محور چهارباغ و تاکستان بوده است.
-         استفاده از سطوح صاف و خطوط مستقیم در باغ­سازی
-         حرکت در محور اصلی صورت می­گرفته، چون تشریفاتی بوده.
*کوشک باغ :
-         کوشک در غربی محور اصلی است.
(کلاه فرنگی : ساختمان ­های کوشک مانند منفرد باغ)
-         انعکاس ساختمان در آب حوض، بنا سبک­تر و به صورت شناور
-         در وسط ایوان چهار شیر سنگی واقع شده، از دهان آن آب به یک حوض مرکزی می­ریزد.
-         ایوان ستوندار مهم­ترین عنصر باغ و کاخ
-         ایوان از 3 طرف باز  از یک طرف بسته که در معماری قبل و بعد از اسلام نداشته­ایم.
-         سقف ایوان کاخ، با تکه های چوب و آینه کاری تزئین شده
-         ساختمان با طبیعت هماهنگ گشته، ساختمان جزئی از طبیعت گشته که همان معماری ارگانیک است.
-         ساختمان شفاف است، شفافیت و سبکی از ویژگی­های بناهای دوران صفوی است که در دوران بعد هم رعایت شده.
 
3-2- باغ هشت بهشت(عمارت هشت بهشت و باغ بلبل)
*اصفهان /صفویه
-         در زمان شاه صفی وجود داشته (در دوره شاه عباس دوم و سلیمان کامل تر شده)
*ویژگی­ها:
-         وجه تسمیه، هشتی بهشت(پیش فضا) برای ورود به بهشت
-         اولین بنای به این نام، هشت بهشت تبریز
-         کاخ به عنوان نشیمن ( برای مکان خواب استفاده نمی­شود.)
-         دارای مسیر سواره رو
-         در دوران قاجار (ناصر الدین شاه) قبل از اهدا به عظمی افتخار­الدوله، 2 سال مدرسه بود؛ در سال 1343 به وزارت فرهنگ و هنر واگذار شد.
-         گیاهان شاخص باغ: درخت چنار، گل­های یاسمن و سرخ
*سازماندهی هندسی:
-         یک محور طولی اصلی و دو محور عرضی
-         چهار ایوانی به شکل مستطیل و در جهت شمال – جنوب
-         از شمال و شرق مجاور چهارباغ که آن را از باغ چهلستون مجزا می­سازد.
-         از جنوب، مجاور بازارچه­ای بلند (بازار هنر امروز)
-         برای اولین بار خطوط مورب و قطری وارد باغ­سازی ایران شد، بعد در باغ چهلستون
*کوشک باغ :
-         این کوشک متمایل به یک سمت است و قسمت بزرگ­تر در یک سمت آن است به همین جهت ایوانی که رو به این سمت است، بزرگ­تر و تزئینات بیشتر و دارای حوضی است به نام حوض مروارید(قطرات آب مانند دانه­های مروارید از سطح آب حوض بیرون میزدند، کف آن سوراخ­های متعدد و آب به یک اندازه از آن خارج می­شد.)
-         تزئینات چوبی ، ستون­های باشکوه و مجلل با سر ستون ­های مقرنس کاری شده و نماسازی با اشکال متناسب و پخته
-         - چون بنا روی صفه است: 1- در فصول مختلف سال از ایوان مناظر قشنگی نمایان است. 2- بنا از خاشاک و آلودگی­ها به دور باشد.3- داخل باغ از ویژگی­های متمایزی برخوردار باشد.
-         پلان هشت ضلعی است. (شکل غالب)
-         وجود وحدت در بنا
-         تأمین آب حوض­های داخل اتاق از لوله­های سربی در دیوار کار گذاشته شده
-         نورگیر در وسط کوشک؛ نورگیر گنبدی که 8 پنجره چوبی گرداگرد آن است، از داخل اطراف نورگیرها با مقرنسکاری تزئین شده.
-         با پنهان کردن پله ها، فضای سرسرا، فضایی آرام و با سکون
-         در دو جهت شرق و غرب کوشک، دو استخر بزرگ با فواره
3-3- باغ هزار جریب ( بهشت شاه عباس)
*اصفهان / انتهای خیابان چهارباغ/صفویه
*ویژگی­ها:
-         وجه تسمیه، وسعت زیاد آن حدود 5/2 کیلومتر مربع
-         باغ و گردشگاه سلطنتی خارج شهر (برای پادشاه) ام مردم هم استفاده می­کردند.
-         زمین­های باغ هزار جریب امروزه جزء دانشگاه اصفهان شده
-         کاشت درخت چنار
*سازماندهی هندسی:
-         باغ پله­پله­ای است، از 12 طبقه مسطح که هر کدام 6 یا 7 پا بالای دیگری است که به وسیله­ی خاکریز­های کم شیب و با پلکان سنگی اطراف جوی­ها به هم ارتباط دارد.
-         از محاسن باغ، دو استخر وسیع 8 ضلعی، از سنگ­های صیقلی و در وسط دو نیمه­ی باغ ساخته شده.
-         در پایین هر طبقه در محل آبشارها که شیب ملایمی قرار گرفته، حوض به شکل دایره، چند ضلعی، مربع، حوض طبقه سوم 12 ضلعی
3-4- باغ فرح­آباد(شهر نو)
*اصفهان / غرب باغ هزار جریب/صفویه
*ویژگی­ها:
-         ترجمه فرح آباد؛ جایگاه سعادت
-         مشهور به نام ورسای ایران
-         آبرسانی توسط مجرای عریض
-         باغ سلطنتی، توسط شاه سلطان حسین صفوی (1135-1105 ه.ق) بنا شده و محل ییلاق اوست.
-         شهرت آن به بزرگی و وسعت، گیاهان متنوع آن است نه به کوشک­ها و ساختمان آن
 
4-    باغ­های شیراز
نمونه باغ­های شیراز:
-         40 باغ در شیراز وجود دارد از جمله : باغ ارم، باغ دلگشا، باغ نظر، باغ قوام، باغ جنت، باغ گلشن، باغ سلطان­آباد، باغ فارسی، باغ صمد آقا، باغ رحمت آباد، باغ تخت، باغ شیخ، باغ سالاری، باغ صاحباختیار و باغ دیوانی
·        به گفته شاردن: باغ­های شیراز از استخرهای بزرگ و تنومند­ترین درختان جهان را در خود جای داده بودند.
·        باغ­های شیراز مربوط به پس از قرن 18م(12ه.ق) هستند، باغ­های قبل از این زمان از بین رفتند.
·        از جمله ویژگی­های باغ­های زندیه نو کردن خیابان کشی منظر توسط کریمخان و اضافه نمودن بنا به حجم های دیگر موجود در باغ­هاست.
 
4-1- باغ ارم
*شیراز/شمال غربی/سلجوقی
*ویژگی­ها:
-         از نظر فن باغ­سازی مورد توجه است.
-         به چهارباغ مشهور شیراز است.
-         در گویش محلی به معنی باغ آرام
-         وجه تسمیه: 1- نام بهشت 2- از باغ­های افسانه­ای عربستان
-         در اواخر دوران زندیه به مدت 75 سال این باغ در دست (ایلخانی) ایل قشقایی بوده، احداث دیواری طویل که باغ را به دو قسمت تقسیم کرده و ساختن یک بنا در باغ در این بازه زمانی
-         در اطراف درختان سرو بسیار بلند همانند اکثر باغ­های شیراز دارای این نوع پوشش گیاهی
-         در قسمت های دیگر، درخت نارنج، سایر مرکبات، سروهای بلند، کاج چتری و شمشادها در دو طرف نهر و در میان آنها گلکاری فصلی است.
-         بانی، میرزا حسن علی حسن خان نصیرالملک و بعد از فوت نصیرالملک به فرزندش رسید و بعد از مدتی وقف شد، در نهایت در دانشگاه شیراز (باغ گیتا شناسی)
*سازماندهی هندسی :
-         عناصر شاخص باغ، محور اصلی و طویل آن که به صورت نهر بزرگی کوشک اصلی را به کوشک پایین باغ متصل می­کند.
-         طرح باغ متقارن
-         حرکت آب، به فضا تحرک و نشاط می­بخشد.
-         وحدت و یکپارچگی در باغ
نکته : نکات تجلی یافته باغ­های ایرانی در باغ ارم عبارتند از :
-         سلسله مراتب حساب شده + خطوط عمود بر هم + نظام هندسی مشخص + آکس بندی (محور بندی) منظم + منطق عقلانی + خطوط عمود بر هم + تقسیمات متعادل + معبرهای مستقیم و هدفدار + کرت های چهار ضلعی + ترکیب موزونو هماهنگ (ساده) + شبکه مترنم جهتدار آب + توجه به محورهای اصلی + پرهیز از بیهودگی
*کوشک باغ  :
-         قدمت : قاجار (دوران فتحعلی شاه)
-         معمار کوشک، حاج محمد حسن معمار
-         هسته مرکز یباغ ارم، عمارت کوشک اصلی، مربوط به دوره ناصر الدین ­شاه قاجار
-         دارای 3 طبقه (تزئینات هلالی نمای این کوشک، از شاخصه­های آن)
-         تخته­های سنگی به کار رفته در طبقه همکف، دارای نقش برجسته­های جمشید
-         قسمت سنتوری کوشک موجود در باغ، دارای تزئیناتی با کاشی­های رنگی، منظره­های را مربوط به دوران ساسانیان نشان می­دهد.
 
4-2- باغ دلگشا
*شیراز /شمال شرق/پیش از دوره­های سلسله آل اینجو و آل مظفر، حتی قبل از اسلام و در دوره حکومت ساسانیان
*ویژگی­ها :
-         همان ناحیه آرامگاه سعدی است.
-         باغ طاووس (طاووسیه): باغچه کوچکی در ضلع شمالی که به علت ساخت خیابان جدا شد و داخل آن درخت کاج، نخل، سرو و نارنج وجود دارد.
-         این باغ، نارنجستان است و درختان مرکبات فراوان لیمو، پرتقال دارد که دارای نظم و قاعده خاصی نمی­باشند.
-         درختان؛ نخل، گردو، کاج و سرو و گل نرگس نیز در مقیاس زیاد کاشته می­شد.
-         به وسیله کاریز سعدی، آبیاری می شود (این کاریز از دوره ساسانی وجود داشته)
*کوشک باغ
-         قدمت : قاجار(دوران فتحعلی شاه )
-         معمار بنا کوشک، رضا قلی میراز (بنا ایوان نداشته) و میرزا علی اکبر قوام الملک
-         در وسط باغ، شامل یک تالار بزرگ با چهار شاه نشین و به سبک معماری کاخ بیشاپور(ساسانی) ساخته شده است.
4-3- باغ جهان نما(باغ وکیل)
*شیراز/پیش از دوره دو سلسله آل مظفر و آل اینجو
*ویژگی­ها :
-         در دوره زندیه مرمت شد.
-         آراسته ترین باغ شهر شیراز در دوره خود
-         آب، از قناتی در رکناباد تأمین می­شده و دارای سینه کپکی است( یا سینه کبوتری که به معنی استفاده از سنگ­های برجسته­ای شبیه صدف برای ایجاد صدا در مسیر حرکت می­باشد.)
*سازماندهی هندسی :
-         طرح باغ شبیه باغ نظر است
-         قرینه­گی باغ؛ در ها، دو به دو روبروی هم بوده­اند .
-         پلان مربع و دارای دو محور عمودی و افقی، در محل برخورد آن کوشک (کلاه فرنگی) وجود دارد.
-         وجود آبشارهای مصنوعی کوچک و استخرهایی که کف و اطراف آن را با سنگ مرمر تزئین کرده­اند. (سنگ­های مرمر از تبریز آورده شده بود)
*کوشک باغ:
-         توسط کریمخان ساخته و حصاری از گچ و آجر در اطراف آن ایجاد شد. ( به علت زلزله خیز بودن شیراز، کریمخان بیشتر به استحکامات توجه داشته تا تزئینات )
-         کوشک هشت ضلعی در مرکز باغ چهار ایوانی
-         دارای نمای آجری و طاق نما، نمای ساده با تزئینات کم
-         در فضای داخلی کوشک، نقاشی­های زیبایی وجود داشته
4-4- باغ نارنجستان قوام
*شیراز/قاجار(دوره ناصرالدین شاه)
* عمارت باغ:
-         ورودی اصلی، عمارتی پشت به آفتاب در 3 طبقه که به یک هشتی باز می­شود.
-         نقش 2 سرباز قاجاریه، در دو سمت درگاه ورودی و سردر دارای تزئینات آجرکاری است.
-         تاجی بر فراز 2 ستون مرمر که تزئیناتش کاشیکاری است و در هلال میانی تصویر 2 شیر و 2 فرشته و متن « نصرمن ا...»
-         درخت­های باغ؛ نخل و نارنج
-         شاهکار معماری و حجاری و آئینه کاری و گچبری دوره قاجار است.
4-5- باغ تخت
*شیراز /احداث را به محمدشاه قاجار نسبت می ­دهند اما شواهد نشان می­دهد مدت ها قبل بنا شده است.
* عمارت باغ:
-         اساس عمارت به وسیله اتابک قراچه، باغ تخت قراچه
-         از آجر ساخته شده و 4 برج در 4 گوشه آن بوده.
-         به صورت طبقه طبقه و در 7 طبقه/ در پایین تراس ها حوض بزرگ دریاچه مانند با درختان سر به فلک کشیده احاطه گشته
نکته : کلاً منظور از باغ تخت باغ تراسبندی شده در زمین شیب دار است.
4-6- ارگ کریمخانی
*شیراز/زندیه
-         دارای دیوارهای بلند
-         چهار برج دفاعی در چهار طرف دارای 15 متر ارتفاع
-         محل اداره میراث فرهنگی
4-7- باغ گلشن(عفیف آباد)
*شیراز/غرب / قرن 8ه.ق
*ویژگی­ها:
-         این باغ بسیار شبیه باغ ارم است، نمای اصلی آن مانند ارم رو به شرق دارد.
-         توسط میرزا علی محمد خان قوام­الملک احداث شده، در دوره قاجار رونق زیادی گرفته است.
-         در نمای سردر باغ 4 ستون گچی ساده، سرستون­ها با اقتباس از سرستون تخت جمشید گچبری شده
-         در ورودی اصلی، روبه شمال
-         درخت­های موجود در باغ؛ سرو، کاج، چنار کهن
-         در پیشانی سردر، نقش دو شیر
* عمارت باغ :
-         طرح­های به کار رفته در عمارت اصلی، ترکیبی است از مشخصات و خصوصیات دوره هخامنشی
-         طبقه زیرین بعد از انقلاب، موزه نظامی
4-8- باغ نظر( موزه پارس)
*شیراز/نزدیک بازار وکیل/قبل از زندیه(به سبب آبادانی زیادی که در زمان کریم­خان زند، از نظر درختکاری و گلکاری و خیابان کشی و احداث چند ساختمان در آن صورت گرفته است، وی را بانی باغ می­دانند.)
-         باغ حکومتی، مقر حکام وقت
*عمارت باغ:
-         معمار عمارت­های آینه خورشید، حسینعلی میرزا فرمانفرما
-         عمارت کلاه فرنگی، دوره زندیه، شبیه کاخ شاپور در نیشابور
*یادآوری : در رکن آباد شیراز 1- کوشک کوچکی وجود داشت. 2- خیابان­های اطراف آن شبیه طرح چهارباغ اصفهان بود. 3- گمان می­رود چهارباغ اصفهان اقتباسی از باغی کوچک در رکنآباد است.
 
5-    باغ­های تبریز
5-1- باغ هشت بهشت ( باغ عشرت­آباد- باغ شمال)
*تبریز/قاجار
-         - ساخت در زمان آق­قویونلو و به گفته برخی اوزون حسن
*ویژگی­ها:
-         وسعت بسیار زیاد
-         دارای کاخ­ها و کوشک­های فراوان بوده(فقط یکی از ساختمان­هایش مانده)
-         محوطه درختکاری وسیع+جویبارها + گل­های متنوع (تپه­های گل)
5-2- باغ ایل­گلی(شاه­گلی)
*تبریز/13 ه.ق و یا قبل از آن
* ویژگی­ها :
-         نمونه مشابه در ایران ندارد، شاید باغ تخت شیراز، نزدیک­ترین نمونه
-         مشابه باغ ایلگلی تبریز، در دوره گورکانیان در شبه قاره هند رایج بوده
-         شاید به دلیل تبادلات فرهنگی بین هند و ایران، باغ ایل­گلی نیز در این دوره ساخته شده یا شاید مسافت چنین باغ­های از دوره پیش از صفویه در ایران بوده.
-         شاهگلی به معنای استخر شاه : 1- باغ آبگیر بزرگی دارد. 2- شاهگلی در دوران پهلوی اطلاق شده است.
-         احداث اولیه آبگیر باغ ایل­گلی؛ دوره آق­قویونلوها، توسعه و گسترش؛ دوره صفویه
(آبگیر : 1- 200 * 200 م، اندازه­اش نسبت به گذشته کمتر شده، در سال 1367 قسمتی از آن گلکاری شده. 2- عمق آن در همه جایش یکسان نیست، از 3 متر در گوشه شرقی شروع و تا کنار دهانه خروجی آب عمق افزوده می­شود. 3- آب آبگیر، توسط نهرشاه تأمین می­شود که از مهرانه رود منشعب می­شود و به ضلع جنوبی تپه مشرف به باغ می­رسد، 16 کیلومتر طی می­کند و در 150 متر آن تونل زیرزمینی عبور  می­کند. 4- به علت اختلاف ارتفاع، استفاده از آب آبگیر برای تأمین آب مورد نیاز باغ مقدور نیست. 5- آب از مظهر آن، بعد از پرکردن حوض­های کنارش، اول در 3 جوی بعد در 5 جوی به سمت پائین حرکت می­کند. 6- مسدود شدن فواره­های موجود در راستای محور اصلی و در داخل آبگیرها، به علت گلآلود بودن آب نهر)
-         در هر مرتبه در کناره­های جوی اصلی کرت­های دارای درخت واقع شده که این کرت­ها هم  به نوبه خود به جوی­های سنگی می­رسند که عرض آنها کمتر از جوی اصلی است.
-         در سال 1308 ه.ش عمارت باغ مرمت شد. سال 1309ه.ش به صورت تفرجگاه عمومی درآمد؛ در سال 1357 ه.ش دچار آتش سوزی شد، که بعد از تغییرات رستوران عمومی شد؛ در سال 1360 -1361 ه.ش در ضلع غربی آبگیر، شهر بازی احداث شد.
-         آثار تخریب شده باغ : 1- گنبد 2- آبنمای داخل عمارت 3- پل متحرکی، در قسمت انتهایی بنای داخل آبگیر، در اکثر قصرهای اروپایی مشاهده می­شود.
*سازماندهی هندسی :
    عنصر عنصر شاخص، شکل کلی باغ، در یک شیب طبیعی و پله پله، به هرکدام از پله­ها یک مرتبه گویند.
*کوشک باغ:
-         پهنای بنا 4 متر است.
-         پلان کوشک هشت ضلعی است : 1- با 12 متر فاصله در وسط آبگیر مستقر است، از هر طرف امکان وارد شدن به آن هست. 2- دارای چهار شاه­نشین
5-3- باغ فتح­آباد
*تبریز
* ویژگی­ها :
-         ساختمان کاخ در قسمت شمالی باغ
-         نهر آبی طویل متصل کننده قسمت های مختلف باغ است و قسمت نهایی نهر به استخری بزرگ متصل است.
-         گیاهان : درختان تنومند اطراف استخر، درختان میوه در قسمت­ میانی باغ.
 
6-     باغ­های سلطنتی تهران (باغ­های قاجاری)
-         گسترش اولیه شهر تهران، دوران شاه طهماسب صفوی
-         تهران در زمان آقامحمدخان قاجار، به عنوان پایتخت
-         در اواخر دوره قاجاریه، باغ­سازی تحت تأثیر باغ­سازی رنسانس فرانسه قرار گرفت: مانند باغ دوشان تپه
عناصر مؤثر در طرح­ها برگرفته از باغ­سازی غربی:
تپه و سکوهای گل، کاشت درختچه های زینتی به صورت توده­ای، برکه های مصنوعی، نرده­کشی، استفاده از گیاهان رونده در روی نرده، کاشت گل­های زینتی با تضاد رنگی، ایجاد مسیرهای منحنی در باغ برای حرکت پیاده، ایجاد برکه­های منحنی که در وسط خود جزیره­ای (باغ شاه تهران- باغ امریه) دارند.
 
6-1- باغ نگارستان
*تهران / شمال شرق/ قاجار (دوره فتحعلی شاه)
*ویژگی­ها:
-         ویژگی بارز : تابلوهای نقاشی که بر دیوارهای کاخ بوده
-         تنها قسمت باقیمانده از کاخ، حوضخانه، اکنون محل وزارت ارشاد اسلامی است.
-         بنای مستظرفیه (مدرسه نقاشی کمالالملک)، قسمتی از این مجموعه بوده که از آن جدا شده
-         در این باغ قائم مقام فراهانی به قتل رسید.
 
6-2- کاخ گلستان
*تهران / قاجار (دوره فتحعلی شاه)
-         بنای اولیه این باغ و عمارت­های آن مربوط به دورانی است که کریم خان قصد داشت تهران را پایتخت کند.
-         شروع ساخت کاخ گلستان، در قاجار
*ویژگی­ها:
     بناهای این باغ عبارتند از : عمارت بادگیر، تالار عاج، تالار الماس، تالار برلیان، تالار اسلام، تالار آیینه (تالار گلستان)، عمارت گالری، کاخ ابیض، عمارت خوابگاه، شمس العماره
-         بنیاد بنای قاجاریه برای اولین بار سبک اروپایی در سبک باغ­سازی ایران نفوذ کرده است/در این زمان باغ­های زیادی شامل قصرهای مجلل وجود دارد.
 
6-3-       کاخ دوشان تپه
تهران /قاجار
-         احداث باغ در زمان ناصرالدین شاه / احداث قصر در دوران فتحعلی شاه/ اتمام در سال 1904 م به دستور مظفرالدین شاه
*ویژگی­ها :
-         اولین باغی است که با اقتباس از سبک ایرانی و اروپایی ساخته شده است.
-         استفاده از آهن در ساختمان قصر و شبکه های آهنی تفکیک کننده باغ برای اولین بار در ایران
-         اولین باغ ساخته شده به صورت تلفیقی از طرح­های متقارن و نامتقارن
-         گیاهان : درختکاری فراوان / به منظور ایجاد فضای سبز، درختان تبریزی بید، درختنان میوه، گل سرخ
*سازماندهی هندسی:
-         پلان/ به شکل نیم دایره/ دراطرافش ایوان­­های روباز
-         طرح قصر /پلکانی/ پای قصر حوض بزرگی وجود دارد.
(قسمت بیرونی : محل ورود و خروج مهمانان / طرح ریزی ساده و قسمت پشت : کاشت درختان بزرگ به صورت جنگل)
-         احداث قصر بر بلندی، دید به مناظر اطراف؛ مرقد حضرت عبدالعظیم، کوه­های توچال در جلو و البرز در پشت
 
6-4-        باغ صاحبقرانیه
*تهران/قاجار
*ویژگی­­ها:
-         مجموعه فرهنگی – تاریخی نیاوران
-         زیباترین اقامتگاه تابستانی ناصرالدین شاه
-         سبک روسی
-         دارای قصر
-         تپه های گل و سکوهای پلکانی به منظور نمایش گل و گلدان
 
6-5-        باغ چال
*تهران /شمیران
*ویژگی­ها:
-         تلفیق سبک ایرانی و غربی (اروپایی)
-         تپه­های گل پوشیده از کوکب، بگونیا، گلایول
-         دارای سنگ­های تراشیده
-         دارای چندین دریاچه مصنوعی برای تازگی هوا
-         دارای نرده های فلزی
 
6-6-        باغ شاه
*تهران
*ویژگی­ها:
-         سبک اروپایی (در نقاشی­های کمال الملک از این مناظر هم این سبک دیده می­شود.)
-         در ضلع غربی : جزیره مانندی است در مرکز یک دریاچه مصنوعی که در داخل آنها پبکره­ی سوار بر اسب خود نمایی می­کرد.
 
6-7-       قصر قاجار
*تهران/ قاجار
*ویژگی­ها:
-         طرح بازسازی شده، گویای عظمت آن است.
-         تا حدودی شبیه باغ تخت و ایل­گلی
*سازماندهی هندسی :
-         شیوه پلکانی و دریاچه مصنوعی در پائین باغ
*کوشک باغ :
-         کوشک در قسمت میانی باغ از سنگ مرمر و آجر و رویه آن از کاشی است.
 
6-8-       باغ سلطنتی سعد­آباد
*تهران/ شمیران
*ویژگی­ها:
-         سبک ایرانی و اروپایی
-         دارای 20 ساختمان تژئین شده به سبک­های مختلف
نکته: کاخ­های ساخته شده توسط ناصر الدین شاه / برای گذراندن ایام فراغت و خوشگذرانی در تهران و شهرستانها: 1- کاخ عشرت­آباد(سبک روسی) (17 عدد ساختمان کوچک مخصوص سوگلی­های دربار در شمال شرقی تهران)2- قصر فیروزه 3- کاخ صاحبقرانیه 4- کاخ شهرستانک (امروزه اثری بر جای نیست) 5- کاخ گلستان
 
7-    مجموعه باغ­های اشرف (بهشهر)
*بهشهر/صفویه
-         شهر اشرف، پایتخت دوم شاه عباس صفوی
-         از سال 1006 ه.ق، شهرهای شمال مورد توجه شاه عباس قرار گرفت و شهر بهشهر در 1021 ه.ق، (حدود 1621 م.)تأسیس شد.
*ویژگی­ها :
-         وجه تسمیه، نام قدیمی شهر بهشهر، اشرف البلاد
-         مجموعه­ای از باغات به صورت باغ در باغ است:
7-1- باغ چشمه یاحوض­خانه
*در جنوب شرقی مجموعه و در مشرق باغ چهلستون
*سازماندهی هندسی:
-         فرم مستطیلی در جهت شیب زمین و به سمت شمال غربی
-         ساختار اصلی آن دو محور عمود برهم است.
-         محور اصلی آن نسبت به کل مجموعه 30 درجه چرخش دارد.
*کوشک باغ :
-         دارای شکل چهار ضلعی و از طریق 4 ایوان مرتبط با فضای باغ
-         واقع در محل تقاطع دو محور
-         دو طبقه
7-2- باغ تپه یا باغ اندرون
*در شرق باغ دیوان­خانه
*سازماندهی هندسی:
-         دارای دو محور عمود بر هم
-         بر روی تپه به ارتفاع 10 متر بنا شده ( به صورت مصنوعی)
-         جریان آب در امتداد این محورها
-         احداث دیوارهای بلند گرداگرد باغ به همراه 4 برج در اطراف آن به منظور ممانعت از دید تپه­های اطراف به باغ
*کوشک باغ:
-         دو طبقه در دو نقطه تقاطع دو محور
-         پوشش دیوارهای اتاق­های کوشک از کاشی­های لعابدار هندسی
7-3- دیوان خانه یا باغ چهلستون
*در مرکز مجموعه
*ویژگی­ها :
-         محل بار عام و تشریفات
-         محل برگزاری آیین­ها – مراسم درباری و یا ذخیرهی دارایی های حکومتی
-         گرداگرد باغ،دیوار سنگی مستحکم، به منظور حفاظت، هنوز وجود دارد.
-         درختان سرو، در محور اصلی به صورت خطی، هنوز وجود دارد.
-         دارای 2 محور : محور شمالی – جنوبی ، ساختار اصلی باغ و محور شرقی – غربی
-         در محل تلاقی دو محور، آبنما، دارای شمع در اطراف است که به آن حوض نور گویند.
*سازماندهی هندسی :
-         ساخت بر زمین با شیب ملایم از جنوب به شمال (ساختار اصلی باغ؛ محور شمالی جنوبی)
-         دارای دو محور و استخری بزرگ در محل تقاطع آنها
*کوشک باغ :
-         دارای 12 ستون، در ایوان بزرگش
-         در طی دوران مختلف تخریب و بازسازی شده است.
-         بنای موجود مربوط به دوران پهلوی است و در قبل از این بنا، در زمان نادرشاه بر روی یک صفه صفوی ساخته شده بود.
7-4- باغ خلوت
* در شمال باغ صاحب الزمان و در غرب دیوان خانه
-         باغ حرمسرای شاه عباس بوده و اطلاع چندانی از آن در دست نیست
*کوشک باغ :
-         دو طبقه
-         ساخت حوض آب در تالار طبقه پایین و نیمکت­هایی از سنگ مرمر در اطراف آن
7-5- باغ صاحب الزمان
*در غرب دیوان خانه
*سازماندهی هندسی:
-         ساخته شده روی سطحی شیبدار و در جهت شمالی جنوبی
*کوشک باغ:
-         دو طبقه
-         استقرار در یک سوم جنوبی باغ در محل تلاقی دو محور شمالی جنوبی و شرقی غربی
 
7-6- باغ شمال
*در شمال باغ خلوت
-         محل استقرار کنیزان و نگهبانان
-         پیش فضایی برای کل مجموعه دارای استخری بزرگ با فواره و قالی­های نفیس اطراف استخر
 
7-7- باغ زیتون
*دوران شاه عباس صفوی
-         باغ – امامزاده­ای بود که امروزه اثری از آن بر جا نیست.
-         از هفت باغ اندر باغ داخل شهر، تنها باغ چهلستون (دیوان خانه) و بقایایی از باغ چشمه، باغ تپه و یک آب انبار باقی مانده است.
*ویژگی­های باغ اندر باغ :
-         محل استقرار بناها، تحت تأثیر ویژگی­های بستر طبیعی معین شده و با تراس بندی های منظمی سازمان یافته
-         باغ­ها دارای نظم هندسی دقیقی بوده­اند، بر اساس محور تقارن شکل گرفته.
-         در قسمت ورودی مجموعه، سردر، دارای تالاری به نام نقاره خانه، به وسیله آن طلوع و غروب آفتاب را به مردم اطلاع میدادند.
*نکته: باغ­های شاه عباس را در شمال باغ­های دارای دریاچه گویند.
*ویژگی­ها:
-         نظام آبرسانی و گردش آب در سطوح مختلف
-         تزئینات، کاشیکاری هلندی لعابدار
-         در امتداد محور اصلی، درخت سرو
-         آب به وسیله تنبوشه و بهره­گیری از منابع و عوارض طبیعی به حوض رسیده (امروزه قسمتی از تنبوشه­ها باقی است)
 
8-    سایر باغ­ها
8-1- باغ صفی آباد
*حومه بهشهر
*ویژگی­ها:
-         دارای رصدخانه بوده
-         در مجموعه بهشهر، هر باغ دارای عملکری مخصوص به خود است
-         ویژگی خاصی نسبت به بقیه باغ­های صفوی دارد:
-         پیوستگی چند باغ با یکدیگر و تطابق آن با شیب زمین
-         وجود رابطه بصری بین باغ، محیط و مناظر اطراف
*نکته : ایرانیان از مدت­ها پیش متوجه رابطه میان انسان و محیط زیست بودند و ارتباط نزدیکی با طبیعت ایجاد کردند، ممالک دارای تماس زیادتر با ایران با پیروی از سبک باغ­های ایرانی، فضاهای سبز قصرها و کاخ­های خود را آرایش می­دادند، نمونه : باغ تاج محل در هندوستان و باغ شالیمار در لاهور
 
8-2- باغ دولت آباد یزد
*یزد/ قرن 12 هجری (دوره افشاریه، زندیه)
*ویژگی ها:
-         باغ سازی در هر منطقه به ویژگی زیست محیطی هر منطقه بستگی دارد.
-         وجه تسمیه، روستایی که خارج شهر یزد بوده.
-         دستور ساخت باغ، به دست محمد تقی خان (1161 ه.ق)،4/6 هکتار
-         تأمین آب از 5 رشته قنات از ارتفاعات مهریز بنام دولت­آباد
-         ورودی اصلی باغ: باغ بهشت آیین معروف به عمارت سردر شمالی یا باغ بیرونی
-         حفر یک چاه عمیق در بخش شرقی باغ
-         در دوران قاجاریه، باغ، پتانسیل بالایی در منطقه ایجاد کرده بود، در دوران صفویه بافت شهری رشد کرد و این باغ مرکز شهر شد.
-         ورودی اصلی باغ : باغ بهشت آیین (معذوف به عمارت سردر شمالی یا باغ بیرونی)
-         مهم­ترین ورودی باغ اندرونی، ضلع غربی
*پوشش گیاهی باغ :
-         درختان میوه، در داخل کرت­ها و با نظم خاص، توت و انجیر
-         گیاهان پوششی؛ شبدر، اسپس، یونجه و گل سرخ
-         ردیف­های کاج و سرو شیرازی، در دو طرف محور اصلی باغ
-         مهمترین عمارت تخریب شده، دیوان خانه
-         مراسم­های ورزشی و تشریفاتی حکومتی، در باغ بهشت آیین
* کوشک باغ :
-         اصلی ترین عمارت باغ، عمارت هشتی یا عمارت هشت، در باغ اندرونی
-         در مقابل عمارت کوشک، آب نما ، بر محور اصلی باغ قرار دارد، با ابعاد بادگیر تناسب دارد.
-         عنصر شاخص کوشک، بادگیر مرتفع (33 متر ارتفاع )، بلندترین بادگیر در ایران
-         زیر بادگیر، حوض با سنگ مرمر
-         عنصر شاخص دیگر، نورگیر؛ حالت اولیه آن هشت ضلعی بوده اما امروزه، نورگیر گنبدی است .
-         آب از زیر بادگیر به حوض هشت ­گوش وسط ساختمان اصلی می­ریخته، از آنجا به حوض­های مستطیل اتاق­های کناری و سپس به وسیله سینه کبکی­هایی به حوض­های بیرون
 
8-3-        باغ فین (جوشگاه)
*کاشان/ قرن 4 تا 10 هجری (آل بویه تا ایلخانی)
*ویژگی­ها:
-         باغ تشرفاتی – اقامتی
-         دارای سیستم کانال کشی و انشعاب کانال مهم
-         استخر و فواره : جلوی قصر مرکزی
-         انعکاس گچ­بری و کاشی کاری قصر در آن
-         آب استخر مرکزی : محوری هدایت کننده بود و برای آبیاری قسمت های مختلف باغ به کار می­رفت و نیز بخشی از آب توسط چشمه سلیمانیه تأمین می­شود که توسط کاریزها به مظهر چشمه (چشمه مردانه) در پشت باغ متصل است.
-         پوشش اطراف و کف نهرها با کاشی­های آبی­رنگ
-         به علت وجود جیوه در آب ، آب دارای درخشندگی و زیبایی خاصی است.
-         دارای لته­گاه، به جایی که آب در آنجا پخش می­شود، گفته می­شد.
-         گیاهان : درخت، سبزه، گل­های رنگارنگ
-         باغ در دوران مختلف تغییراتی داشته است : در دوران آل بویه، اولین بار بنای باغ احداث شد. در دوره شاه عباس صفوی، مرمت باغ و ساخت بنا ( بنا با حمله افغان­ها نابود گشت.) انجام شد. در دوران زندیه، بنای خلوت کریمخانی، بر اثر زلزله نابود شد که در دوران فتحعلی­شاه، دوباره ترمیم و بازسازی شد و بناهای جدید اضافه شد.: ساخت حمام کوچک در کنار حمام صفوی، نقاشی­های ترسیمی در شترگلوی صفوی، احداث شتر گلوی قاجار، احداث خلوت نظام­الدوله توسط داماد او.
-         این باغ در 1314 ، در فهرست آثار ملی ثبت گردید.
*سازماندهی هندسی :
-         محور اصلی باغ، راستای شمال شرقی – جنوب غربی مستقر در میانه باغ که در ضلع شمالی و انتهای همین محور، ورودی اصلی قرار گرفته است.
-         از ویژگی های شاخص باغ ایرانی در این باغ، تنظیم و تناسبات خاص، در عین سادگی
*کوشک باغ:
-         در مرکز باغ به سبک قرینه
-         کاخ سلطنتی دارای اندرونی جداگانه است.
-         تزئینات دوره قاجار این بنا، کاشیکاری هفت رنگ و فیروزه.
 
8-4-       باغ شاهزاده و مقبره شاه نعمت­الله ولی
*ماهان/قاجار
*ویژگی­ها:
-         کاربری خصوصی
-         مساحت 5 هکتار و در مقابل قله کوه جوپار
-         احداث توسط شاهزاده میرزا ناصرالدوله فرمانفرما (وجه تسمیه)
*گیاهان:
-         درختان سرو، چنار، سپیدار، در جبهه شرقف به صورت فشرده و منظم، مانند یک دیوار بلند، مانع از رسیدن باد گرم و سوزاندن به همراه گرد و غبار
-         درختان چنار، در شروع و پایان هر محور
-         درختان سرو، در فاصله بین محورها( به واسطه درختان سرو چنار  بر پیاده­روهای محور فرعی سایه ایجاد می­شود)
-         کاشت گل سرخ  و باغچه­های گل و چیدن گلدان مورد توجه قرار گرفته
*سازماندهی هندسی:
-         ویژگی­ شاخص باغ: 1- محور طویل 2- پله­پله بودن (باغ مطبق یا پله پل­های) 3- نظام کاشت
-         بعد از وارد شدن، 12 سطح، به صورت پی­در پی
-         پلان باغ : مستطیل کشیده شده روی شیب، تمام نظام­ها و ضوابط باغ ایرانی را دارد.
-         دارای تضاد با محیط اطرافش
-         بنای ورودی، سردرخانه، 2 طبقه و شفاف، نقش مفصل دارد و سلسله مراتب ورودی را کامل می­کند.
-         محور اصلی، به گونه­ای طراحی شده،حرکت آب: افقی، عمودی، آبشارهایی ایجاد کرد.
-         ارتفاع آبشارهای بالاتر به تدریج کمتر می­شود، به ژرفای باغ می­افزاید.
*نکته: اشیای دورتر، کوچک­تر دیده می­شوند و اگر اشیاء کوچک­تر شوند بر ژرفای باغ می­افزاید.
-         پرهیز از بیهودگی، نظام کاشت باغ، هر گیاه به منظور خاص کاشته شده
-         جهت گیری باغ به گونه ایست که کرت­های میوه دائماً در معرض تابش آفتابند.
*عمارت باغ :
-         عمارت انتهای باغ، بالاخانه و در پشت آن، باغ خلوتی است که دیوار خارجی آن نیم دایره است ، این تبدیل حصار مستطیل به حصار قوسی نوآوری است.
-          در قسمت شرقی بالاخانه (سفید رنگ) یک قسمت مسکونی (محل سکونت نگهبان باغ) و حمام
-          نکات تجلی یافته باغ­های ایرانی در باغ مذکور عبارتند از:
طبیعت عیناً تکرار نمی­شود، به گونه­ای ساخته می­شود که نیازهای مادی و معنوی انسان را فراهم کند.
*نکته : در کرت های باغ ایرانی موارد زیر مورد توجه قرار می­گیرد:
نظم منطقی – رعایت مشخصات محیطی و جهات جغرافیایی – سلسله مراتب ایجاد تنوع مطبوع- کاشت درختان به گونه­ای که عملیات کاشت،داشت و برداشت به راحتی انجام گیرد- مقاومت و پایداری در مقابل باد – تأمین محیطی زیبا و آرام
-         مقبره شاه  نعمت­اله ولی ماهان که به آستانه ماهان شهرت دارد،از باصفاترین بقعه­های ایران شاهکاری از هنر معماری شش قرن اخیر و نمونه زیبای باغ و سلسله مراتب رسیدن به کوشک
-         دارای سه حیاط روی محوری مرکزی، هر حیاط دارای حوض با طرح صلیبی و تعدادی درخت
-         گیاهان : درخت سرو، درخت کاج در اطراف حوض، رزکاری و گلکاری فصلی، پای درختان دارای استخر صلیبی شکل، حوض هشت گوش در داخل استخر و دارای فواره­ها. 
 
8-5-       باغ گلشن
*طبس/1218 ه.ق (مربوط به دوره افشاریه)
*ویژگی­ها :
-         عروس کویر در شهر طبس
-         احداث توسط میر حسین خان، حاکم وقت طبس و دارای وقف نامه
-         درگذشته در محل این باغ،نخلستان­هایی پراکنده و بی نظم خاص بوده است.
-         نحوه تأمین آب، باغ در امتداد جریان آبی قرار میگرفت که از بهم پیوستن آب چشمه­های متعددی به سمت شهر طبس می آید.
-         نحوه حرکت آب، از قسمت انتهایی باغ وارد می­شود و بعد از آبیاری و عبور در کرت­ها از زیر هشتی عمارت سر در عبور کرده و به شهر می­رود.
-         در اطراف استخر درختان سرو، بید،نخل، چنار و پای درخت­ها، بوته گل سرخ و اطلسی سفید
-         محلی که چشمه باغ در آن قرار داشته باغی بود متعلق به سران مملکت و امروزه ساختمان شهرداری رفسنجان است.
-         میدان اصلی شهر در پایین این باغ بوده و محل انشعاب نهرهای آب باغ است.
* سازمان هندسی:
-         ارتباط این باغ با محیط خارج، توسط سردری معمولی و ساده، در زلزله سال 1357 نابود شد.
-         پلان باغ، مستطیل با دو محور عمود برهم در میانه باغ، باغ به چهارقسمت تقسیم شده که چهار قسمت هم با گذرگاه­های فرعی به چهار مربع کوچک­تر تقسیم شده(کرت)
-         در داخل کرت­ها به صورت یک در میان، درختان انار و نارنج
-         باغ گلشن، در سه سطح بنا شده، ارتباط بین سطوح از طریق پله
-         معمار ساختمان باغ گلشن، ابوالقاسم یزدی
-         از دیگر باغ­های طبس؛ باغ خان (نو) و باغ امیر
-         باغ نو طبس : باغ حکومتی ، یکی از زیباترین دیوانخانه­ها تا نیمه اول قرن 13 بتدریج ساخته شده .
 
8-6-        باغ مصلا نایین (باغ حاجی)
*نایین/قاجار
*ویژگی­ها:
-         باغ آرماگاهی، مقبره خاندان پیرنیا و برخی از بزرگان دیگر
-         درخت پسته در دو سمت معابر کناری و میانی باغ
-         آب مورد نیاز باغ از سه منبع تأمین می­شود: قنات حاجی آباد، آب انبار در غرب و چاه آب جهت آبیاری باغ در مواقع کم آبی
-         آب انبار باغ، در قسمت غربی، دارای


مطالب مشابه :


معرفی اجمالی چند پروژه ساختمانی در تهران

این مجتمع در شمال اراضی عباس آباد به همسایگی باغ موزه دفاع مقدس شرکت باغ فردوس ایرانیان




"پیام نوروزی ایرانیان خردمند" - دکتر حسین الهی قمشه ای

يك سكوت ! - "پیام نوروزی ایرانیان خردمند" و باغ فردوس را از آسمان به زمین آوردند و گفتند :




باغ ایرانی

باغ ایرانی - خانه‎های بیشتر ایرانیان را باغ‌ها عربی به فردوس و در زبان‌های




"باغ ایرانی"

با روی آوردن ایرانیان به دین از بوستان ریشه گرفته است که معرب آن« فردوس است . باغ ایرانی




واژه پردیس/باغ ایرانی/پردیس پاسارگاد/کوروش و پردیس پاسارگاد/جنگل کاری ایران/

شیوه باغ سازی ایرانیان، در کشورهای دیگر در بهار ۱۲۶۳ از باغ فردوس در تجریش دیدن کرد و




باغ ايراني

باغ ایرانی گريزان، سودايشان فردوس برين، معماري تجسمی ایرانیان چون نگارگری ایرانی




معماری باغ های ایرانی

ایرانیان درخت را همراه با آب روان ترسمی کرده باغ فردوسباغ مینو و باغ جنت وجود دارد که




سبک های گوناگون هنر باغ سازی در ایران

به باغ­هایی که خانه های ایرانیان را احاطه کرده بود پردیس می­گفتند.( پردیس، فردوس باغ هشت




باغ ایرانی

باغ ایرانی. بنام گريزان، سودايشان فردوس برين، معماري تجسمی ایرانیان چون نگارگری




مقاله کامل معماری باغ های ایرانی

ایرانیان درخت را همراه با آب روان ترسمی کرده باغ فردوسباغ مینو و باغ جنت وجود دارد که




برچسب :