داروهای ضد باکتری قسمت اول

پنی سیلین ها Penicillins

پنی سیلین جی سدیم یا پتاسیم، پنی سیلین جی پروکائین (Omnacillin)، پنی سیلین جی بنزاتین (Penadur)، پنی سیلین وی (Vicillin)، کلوگزاسیلین (Orbenin)، نفسیلین، آمپی سیلین(Binotal, Pentrexyl)،آموکسی سیلین (Amoxil)، کاربنی سیلین (Pyopen)، پی پراسیلین و کوآموکسی کلاو (Augmentin)

فارماکوکینتیک- پنی سیلین ها آنتی بیوتیک های باکتریسیدی هستند که جذب متغیری از راه گوارشی دارند. پنی سیلین جی و نافسیلین در محیط اسیدی معده ناپایدار بوده و غیر فعال می شوند. بهمین جهت مصرف خوراکی آن ها ارزش درمانی ندارد و بصورت تزریقی ارائه می شوند. جذب اغلب پنی سیلین ها (بجز آموکسی سیلین) توسط غذا تحت تاثیر قرار می گیرد اما جذب پنی سیلین وی بمقدار خیلی کمی کاهش می یابد. این داروها بطور گسترده ای در اغلب مایعات بدن، بافت ها و استخوان منتشر می شوند، ولی نفوذ آنها به درون سلول ها، چشم و مننژ سالم ضعیف است. التهاب مننژ باعث افزایش نفوذ می گردد اما غلظت CSF آنها از حدود 5% غلظت پلاسمایی بیشتر نمی شود. پنی سیلین ها به مقادیر کمی متابولیزه شده (بجز نافسیلین) و عمدتا بصورت دست نخورده از طریق کلیه (تصفیه گلومرولی و ترشح لوله ای) دفع می شوند. پی پراسیلین عمدتا از راه صفراوی و کلیوی دفع شده و در بیماران با عیب شدید کار کلیه می تواند بدون خطر مصرف شود. دفع کلوگزاسیلین نیز کمتر تحت تاثیر قرار می گیرد زیرا این دارو نیز از صفرا دفع شده و متابولیزه می شود. نیمه عمر اغلب پنی سیلین ها کوتاه (کمتر یا مساوی 4/1 ساعت) است.

کلاوولانیک اسید نزدیک به 50% متابولیزه می شود و جذب آن در مصرف همراه با غذا افزایش می یابد.

موارد مصرف

پنی سیلین جی- عفونت های پنوموکوکی دستگاه تنفسی فوقانی، فارنژیت، آرتریت، مننژیت و آندوکاردیت استرپتوکوکی، عفونت های بیهوازی (تنفسی، دندانی و آبسه های مغزی)، عفونت های مننگوکوکی، دیفتری، سیاه زخم، آکتینومیکوز، عفونت های کلوستریدیایی (بوتولیسم، گاز گانگرن و کزاز)، تب گزش موش صحرایی، عفونت های لیستریایی، باد سرخ (erysipeloid)، عفونت های فوزواسپیروکتی و سیفلیس.

آمینوپنی سیلین ها- عفونت های مجرای گوارشی (تیفوئید و شیگلوز)، دستگاه ادراری-تناسلی و تنفسی ناشی از ارگانیسم های حساس (اشریشیا کولی، پروتئوس میرابیلیس و هموفیلوس آنفولانزا)، عفونت هایگوش میانی (فقط آموکسی سیلین)، سپتی سمی (فقط آمپی سیلین تزریقی) و عفونت های بافت نرم ناشی از باکتری های حساس. این داروها بر علیه هموفیلوس آنفولانزا، اشریشیا کولی، پروتئوس میرابیلیس، سالمونلا و شیگلا موثرند.

پنی سیلین های مقاوم به پنی سیلیناز- عفونت های پوستی و تنفسی (فوقانی و تحتانی) ناشی از استافیلوکوک ها.این داروها فقط در عفونت های استافیلوکوکی تولید کننده پنی سیلیناز ارزشمندند. مصرف این داروها در عفونت های حساس به پنی سیلین جی توصیه نمی شود زیرا در این موارد اثر بخشی آن ها کمتر از پنی سیلین جی می باشد.

پنی سیلین های ضد پسودومونا- این داروها شامل کاربنی سیلین و پی پراسیلین بوده و داروهای مهمی در درمان بیماران با عفونت های شدید ناشی از باکتری های گرم منفی می باشند.

کاربنی سیلین بر علیه سویه های پسودوموناس آئروژینوزا و بعضی سویه های ایندول مثبت گونه های پروتئوس، که به آمپی سیلین و همگروه هایش مقاومند، فعال است. این دارو در عفونت های مجرای ادراری تناسلی، عفونت های داخل شکمی، تنفسی، پوستی و سپتی سمی ناشی از ارگانیسم های حساس از جمله پسودومونا، پروتئوس، اشریشیا کولی و هموفیلوس آنفولانزا مصرف می شود. کاربنی سیلین به دو شکل خوراکی و تزریقی ارائه می شود. شکل خوراکی این دارو استر ایندانیل سدیم کاربنی سیلین است که به اسید معده مقاوم بوده و برای مصرف خوراکی مناسب است. شکل خوراکی این دارو غلظت پلاسمایی نسبتا کمی ایجاد می کند و فقط برای درمان عفونت های دستگاه ادراری ناشی از گونه های پروتئوس ( بجز پروتئوس میرابیلیس) و پسودوموناس آئروژینوزا ارزشمند است.

پی پراسیلین ضمن دارا بودن اثر گسترده تر بر علیه اغلب سویه های پسودومونا، بر علیه آنتروباکترها، کلبسیلا و بسیاری از گونه های باکتروئیدها نیز فعال است. این دارو در همان موارد مصرف کاربنی سیلین بعلاوه عفونت های استخوان و مفصل مصرف می گردد و به شکل تزریقی عرضه می گردد.

کلاوولانیک اسید بتالاکتاماز تولید شده توسط هموفیلوس آنفولانزا، اشریشیا کولی، نیسریا گونوره، سالمونلا، شیگلا، استافیلوکوک، کلبسیلا، لژیونلا و باکتروئید تاژک دار را خنثی می کند اما بر روی بتالاکتاماز تولید شده توسط پسودومونا و آنتروباکتر، سراتیا، مورگانلا، سیتروباکتر و گونه های آسینتوباکتر موثر نیست.

عوارض جانبی

عارضه جانبی شایع پنی سیلین ها حساسیت مفرط است که به دو شکل بروز می کند: 1- حساسیت فوری که در کمتر از 5/0% افراد بروز می کند و شامل آنافیلاکسی (با احتمال مرگ ناگهانی)، کهیر و آنژیوادم است و در افراد با سابقه آسم یا تب یونجه یا حساسیت های دیگر بیشتر است. 2- حساسیت تاخیری که در 8% بیماران ایجاد می شود و شامل بیماری سرمی و دانه های پوستی است و بعد از 7 تا 10 روز از شروع درمان بروز می کند.

سمیت CNS با علائم رخوت، تحریک پذیری، توهمات و تشنج با دوز بالای این داروها ممکن است بروز کند. این عوارض معمولا با مصرف وریدی این داروها در بیماران با عیب کار کلیه ایجاد می شود.

گلومرولونفریت حاد با منشا ایمونولوژیک ممکن است بروز کند ولی معمولا برگشت پذیر است.

آنمی، آنمی همولیتیک و کاهش اجزای خونی نیز ممکن است بروز کند. لکوپنی با نفسیلین بیشتر اتفاق می افتد. کاربنی سیلین و پی پراسیلین با کار پلاکت ها تداخل کرده و ممکن است زمان خونریزی افزایش یابد.

عوارض گوارشی شامل تهوع و اسهال از جمله کولیت پسودومامبرانوس در مصرف پنی سیلین های خوراکی ممکن است بروز کند. پی پراسیلین بدلیل توقف صفرا ممکن است یرقان ایجاد کند.

در بیمارانی که پنی سیلین جی پروکائین را جهت درمان سوزاک دریافت کرده اند، اغتشاشات مغزی شامل اضطراب، آشفتگی، دپرسیون، توهم، ضعف، تشنج و پرخاشگری گزارش شده است که احتمالا واکنش به پروکائین است. این علائم 15-30 دقیقه ادامه می یابد.

در مصرف پی پراسیلین احتمال بروز هیپوکالمی وجود دارد.

تداخلات دارویی

1- آمینوگلیکوزیدها و پنی سیلین ها در صورت اختلاط ممکن است باعث بی اثر شدن یکدیگر شوند. در صورت نیاز به تجویز توام بایستی در دو محل جداگانه و با یک ساعت فاصله از یکدیگر تزریق شوند.

2- در مصرف توام داروهای مهار کننده آنزیم تبدیل کننده و مدرهای نگهدارنده پتاسیم با پنی سیلین جی پتاسیم خطر بروز هیپرکالمی وجود دارد.

3- دوز بالای کاربنی سیلین و پی پراسیلین بهم چسبیدن پلاکت ها را مهار می کند و در مصرف توام با هپارین یا داروهای ضد انعقاد خوراکی ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهند. این پنی سیلین ها نباید همزمان با داروهای ترومبولیتیک مصرف شوند، چون خطر خونریزی شدید افزایش می یابد. این تداخل با آسپیرین و داروهای ضد درد و التهاب دیگر نیز احتمال دارد.

4- اثرات داروهای ضد بارداری خوراکی در خانم های دریافت کننده آمپی سیلین، آموکسی سیلین و پنی سیلین جی کاهش می یابد و در مواردی منجر به بارداری ناخواسته شده است.

5- مصرف توام متوترکسات و پنی سیلین ها منجر به افزایش غلظت متوترکسات (احتمالا بدلیل رقابت در ترشح لوله ای کلیوی) و مسمومیت با آن شده است.

6- پروبنسید نیز با ترشح لوله ای پنی سیلین ها رقابت کرده و باعث کاهش کلیرانس و افزایش نیمه عمر این داروها می شود.

7- احتمال بروز دانه های کهیری غیر آلرژیک با آمپی سیلین (9%) وجود دارد. در مصرف توام با آلوپورینول احتمال بروز دانه های پوستی افزایش می یابد (14-22%).

نکات قابل توصیه

1- درمان تمام عفونت ها را تا 48-72 ساعت پس از برطرف شدن علائم ادامه دهید.

2- به منظور پیشگیری از بروز تب روماتیسمی حاد و گلومرولونفریت حاد، درمان عفونت های استرپتوکوکی گروه A بتا همولیتیک به مدت حداقل 10 روز توصیه می شود.

3- در صورت ایجاد واکنش های حساسیت مفرط پوستی، در مواردی که امکان جایگزینی پنی سیلین نمی باشد (مانند سیفلیس عصبی، سیفلیس مادرزادی و سیفلیس بارداری)، می توان از روش حساسیت زدایی استفاده کرد. یکی از روش های معمول تجویز دوزهای دو برابر شونده پنی سیلین وی در فواصل زمانی کوتاه (هر 15-20 دقیقه) برای 14 دوز است.

4- پنی سیلین های خوراکی باید با معده خالی مصرف شوند (یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از غذا). فقط آموکسی سیلین و پنی سیلین وی را می توان بدون توجه به غذا مصرف کرد. کلوگزاسیلین بایستی با یک لیوان آب مصرف شود. از مصرف این دارو با آب میوه یا نوشابه گاز دار اجتناب شود.

5- اشکال مایع خوراکی پنی سیلین ها فقط تا یک هفته در دمای اتاق و تا دو هفته در یخچال پایدارند.

6- پنی سیلین جی پروکائین و بنزاتین بصورت سوسپانسیون تزریقی در می آیند و عضلانی تجویز می شوند.

مصرف در بارداری- پنی سیلین ها در گروه B قرار دارند. این داروها از جفت می گذرند ولی در مطالعات حیوانی هیچگونه عوارضی بر روی جنین نداشته اند.

مصرف در شیردهی- پنی سیلین ها وارد شیر می شوند. اگرچه مشکلات قابل ملاحظه ای مشخص نشده است، ولی مصرف این داروها توسط مادر ممکن است باعث حساسیت زایی، اسهال، برفک دهان و دانه های پوستی در نوزاد شوند.

سفالوسپورین ها Cephalosporin's

نسل اول: سفالکسین (Ceporex, Keflex)، سفازولین(Kefzol) نسل دوم: سفوروکسیم (Cefuroxime)

نسل سوم: سفتریاکسون (Rocephin)، سفتازیدیم (Fortum)، سفوتاکسیم، سفتی زوکسیم و سفیکسیم

نسل چهارم: سفپیم (Cefepime)

فارماکوکینتیک- سفالکسین، سفیکسیم و سفوروکسیم بخوبی از دستگاه گوارشی جذب می شوند. جذب این داروها توسط غذا به تاخیر می افتد اما مقدار تام جذب تغییری نمی کند. سفالوسپورین ها وسیعا در سراسر بدن منتشر می شوند و در اغلب بافت ها و مایعات بدن شامل مایع مفصلی، پریکارد، جنب، روده بند، صفرا، خلط و ادرار غلظت درمانی ایجاد می کنند. این داروها به استخوان، کیسه صفرا، عضله قلب و پوست و بافت نرم نیز نفوذ می کنند. سفتریاکسون بالاترین غلظت را در صفرا ایجاد می کند. سفتازیدیم بیشترین غلظت را در مایع داخل چشمی ایجاد می کند. سفتازیدیم، سفوروکسیم، سفتریاکسون، سفتی زوکسیم و سفپیم تنها سفالوسپورین هایی هستند که در CSF غلظت درمانی ایجاد می کنند. نیمه عمر سفوتاکسیم 1 ساعت، سفتازیدیم 4/1 تا 2 ساعت، سفتی زوکسیم و سفوروکسیم 7/1 ساعت، سفپیم 2 ساعت، سفیکسیم 4-3 ساعت (زیست رسی 50-40 در صد) و سفتریاکسون 9-6 ساعت است.

موارد مصرف

سفالوسپورین ها داروهای مهم و پر مصرفی هستند. این داروها هم در پیشگیری و درمان طیف وسیعی از عفونت ها مصرف می شوند.

سفالوسپورین ها بر اساس طیف فعالیت ضد باکتریایی به چند نسل تقسیم شده اند. سفالوسپورین های نسل اول شامل سفالکسین، سفالوتین و سفازولین بوده و بیشترین فعالیت را بر علیه اغلب باکتری های گرم مثبت از جمله استافیلوکوک طلایی تولید کننده پنی سیلیناز و اغلب استرپتوکوک ها دارند و نیز بر علیه اشریشیا کولی، کلبسیلا پنومونی و پروتئوس میرابیلیس از گرم منفی ها فعالند.

سفالوسپورین های نسل سوم شامل سفتازیدیم، سفوتاکسیم، سفتی زوکسیم و سفتریاکسون بوده و در مقابل بتالاکتامازها مقاومت زیادی دارند. این داروها بر علیه طیف وسیعی از باکتری های گرم منفی از جمله سویه های تولید کننده پنی سیلیناز نیسریا گونوره و اغلب گونه های اشریشیا کولی، آنتروباکتر، کلبسیلا، پروتئوس، مورگانلا، پروویدنسیا و سراتیا دارند. این داروها بر روی کوکسی های گرم مثبت اثر ضعیفی دارند. سفپیم بر خلاف داروهای نسل سوم بر علیه هر دو گروه باکتریهای گرم مثبت و گرم منفی موثر است.

موارد مصرف عمومی سفالوسپورین ها شامل عفونت های استخوان ها و مفاصل، عفونت های ادراری تناسلی (نسل اول)، عفونت های داخل شکمی، التهاب گوش میانی، عفونت های لگنی، پیشگیری از عفونت های جراحی، درمان پنومونی، سپتی سمی و عفونت های پوستی می باشد.

سفپیم مقاومت بیشتری از داروهای نسل سوم بر علیه بتالاکتامازها دارد و در درمان عفونت های شدید داخل شکمی، ادراری و پوستی در بیماران بستری، بخصوص زمانی که احتمال عاملیت باکتری های گرم مثبت، آنتروباکترها و پسودومونا وجود دارد، مصرف می شود.

سفتریاکسون در درمان گونوره، سفتازیدیم و سفتریاکسون در درمان مننژیت و سفتازیدیم در عفونت های ریوی، فیبروز کیستیک و عفونت های ناشی از پسودوموناس آئروژینوزا بکار می روند.

سفالکسین و سفیکسیم به صورت خوراکی و بقیه سفالوسپورین ها به صورت تزریقی ارائه می شوند. سفوروکسیم به هر دو شکل خوراکی و تزریقی ارائه می شود. اشکال تزریقی توسط حامل مربوطه (آب مقطر تزریق یا نرمال سالین تزریق) بصورت محلول شفاف در می آیند و به هر دو شکل عضلانی یا وریدی قابل مصرف می باشند.

عوارض جانبی- سفالوسپورین ها عوارض محدودی دارند. داروهای خوراکی آنها ایجاد تهوع، استفراغ و اسهال خفیف می نمایند. همچنین امکان بروز کولیت پسودومامبرانوس با تمام این داروها وجود دارد. درد در محل تزریق عضلانی و درد، قرمزی و تورم در محل تزریق وریدی که علامت ترومبوفلبیت است، با این داروها نسبتا شایع است.

سفالوسپورین ها ممکن است بندرت ایجاد واکنش های حساسیت مفرط نمایند اما وقوع آنها کمتر از پنی سیلین هاست. همچنین، تقریبا در 3 تا 7 در صد بیماران با سابقه مشخص آلرژی به پنی سیلین حساسیت متقاطع با این داروها ایجاد می شود.

تمام سفالوسپورین ها (بخصوص سفتریاکسون) بندرت ممکن است ایجاد هیپوپروترومبینمی و نتیجتا خونریزی غیر عادی نمایند. عوارض نادر دیگر قابل ذکر این داروها هیپوتانسیون، طپش قلب و سنکوپ؛ آسیب کلیوی؛ کاهش شنوایی و واکنش های شبیه بیماری سرمی در تجویز دوز بالای این داروهاست.

موارد احتیاط

1- سفالوسپورین ها، بخصوص در بیماران مبتلا به عیب کار کلیه، ممکن است باعث بروز تشنج شوند. در این صورت بایستی مصرف دارو قطع شود.

2- احتمال بروز آنمی همولیتیک ایمونولوژیک با سفالوسپورین ها وجود دارد و حتی ممکن است منجر به مرگ بیمار شود. در صورت بروز هر گونه علائم آنمی بایستی درمان بیمار مجددا ارزیابی شود.

3- درمان تمام عفونت ها را تا 48-72 ساعت پس از برطرف شدن علائم ادامه دهید.

4- سوسپانسیون خوراکی سفالکسین تا 14 روز در یخچال و سوسپانسیون خوراکی سفیکسیم تا 14 روز در دمای اتاق یا یخچال قابل نگهداری است.

5- تمام سفالوسپورین های تزریقی حداقل به مدت 24 ساعت پس از حل کردن در حلال در دمای اتاق و بمدت 3-7 روز (بسته به نوع دارو) در یخچال قابل نگهداری می باشند.

تداخلات دارویی

1- احتمال تشدید سمیت کلیوی آمینوگلیکوزیدها در مصرف توام با سفالوسپورین ها (مخصوصا سفالوتین) وجود دارد. در این بیماران وضعیت کار کلیه بایستی کنترل شود. همچنین در مصرف توام این داروها با مدرهای قوس هنله بایستی احتیاط شود چون احتمال بروز سمیت کلیوی افزایش می یابد.

2- هیپوپروترومبینمی ناشی از مصرف توام دوز بالای سفالوسپورین ها ممکن است خطر خونریزی ناشی از سالیسیلات ها را در مصرف توام افزایش دهد.

3- پروبنسید ترشح لوله ای کلیوی سفالوسپورین ها را با مکانیسمی مشابه پنی سیلین ها به تاخیر انداخته و موجب افزایش نیمه عمر این داروها در مصرف توام می شود.

مصرف در بارداری- این داروها در گروه B قرار دارند. مصرف آنها در دوران بارداری در حیوانات آزمایشگاهی منجر به بروز عوارضی در جنین نشده است.

مصرف در شیردهی- همانند پنی سیلین هاست.

کارباپنم ها Carbapenems

ایمی پنم + سیلاستاتین (Imipenem + Cilastatin)و مروپنم (Meropenem)

فارماکوکینتیک- این داروها از راه گوارشی جذب نمی شوند و به همین دلیل بصورت تزریقی ارائه می گردند. در صورتی که ایمی پنم به تنهایی تجویز شود، توسط آنزیم دهیدروپپتیداز لوله های پروکسیمال کلیوی تجزیه و غیر فعال می شود. به همین جهت این دارو همراه با یک مهار کننده آنزیم فوق بنام سیلاستاتین تجویز می گردد. مروپنم توسط آنزیم فوق تجزیه نمی شود و به تنهایی ارائه می شود. نیمه عمر این دو دارو حدود یک ساعت است. این داروها به اغلب مایعات و بافت های بدن انتشار خوبی دارند ولی نفوذ ایمی پنم به CSF ضعیف است. حدود 25% آنها بصورت متابولیت و بقیه دست نخورده از ادرار دفع می شوند.

موارد مصرف- این داروها مقاومت بسیار زیادی به هیدرولیز توسط بتا لاکتامازها دارند. همچنین دارای طیف وسیع اثر بر روی باکتریهای هوازی و بی هوازی هستند. استرپتوکوک، استافیلوکوک، لیستریا (از جمله سویه های تولید کننده بتالاکتاماز)، اشریشیا کولی، گونه های کلبسیلا و آنتروباکتر، آسینتوباکتر و هموفیلوس آنفولانزا توسط این داروها از بین می روند. فقط بعضی سویه های مقاوم به متی سیلین استافیلوکوک به آنها مقاومند.

مصرف مهم آنها در عفونت های مقاوم به پنی سیلین ها و سفالوسپورین هاست. مروپنم فقط در درمان عفونت های داخل شکمی و مننژیت ناشی از ارگانیسم های حساس و ایمی پنم در درمان عفونت های داخل شکمی، زنان، سپتی سمی, دستگاه ادراری، استخوان ها و مفاصل، پوست و ضمائم پوستی و عفونت های مختلط مصرف می شود.

دوز معمول ایمی پنم در بزرگسالان 250-500 میلی گرم هر 6-8 ساعت از راه عضلانی یا وریدی بسته به شدت عفونت و دوز معمول مروپنم یک گرم هر 8 ساعت از راه وریدی است.

عوارض جانبی- کارباپنم ها داروهای بسیار بی ضرری هستند. شایعترین عوارض این داروها تهوع و استفراغ است که در حدود 10% بیماران ایجاد می شود. در بیماران با ضایعات مغزی یا عدم کفایت کلیوی در مصرف دوز بالای این داروها تشنج نیز دیده شده است. این عارضه با مروپنم کمتر دیده می شود. واکنش های آلرژیک و تپش قلب نیز بندرت اتفاق می افتد.

مصرف در حاملگی- ایمی پنم در گروه C (به دلیل عدم وجود مطالعه کافی در مورد آن) و مروپنم در گروه B قرار دارد.

آمینوگلیکوزیدها Aminoglycosides

استرپتومایسین، جنتامایسین (Garamicin)، توبرامایسین، آمیکاسین

فارماکوکینتیک- جذب گوارشی آمینوگلیکوزیدها ضعیف است و به همین جهت شکل خوراکی آن ها برای مصرف سیستمیک ارزش درمانی ندارند. جذب عضلانی این داروها سریع بوده و اوج غلظت پلاسمایی آنها در عرض یکساعت ایجاد می شود.

آمینوگلیکوزیدها وسیعا به مایع خارج سلولی پخش می شوند و از سد جفت نیز می گذرند. در صفرا، بافتها، خلط، ترشحات برونشی و مایعات مفصلی، بین بافتی، صفاقی، آبسه ها و جنب غلظت خوبی ایجاد می کنند. غلظت این داروها در قشر کلیه چند برابر بیش از غلظت سرمی آنهاست. اتصال به پروتئین پایینی دارند (بجز استرپتومایسین). در CSF حتی در حضور التهاب مننژها غلظت ناکافی ایجاد می کنند.

دفع آمینوگلیکوزیدها از راه کلیوی و عمدتا بصورت تغییر نیافته است. نیمه عمر آنها 2-3 ساعت بوده و 53-98 در صد یک دوز آنها در عرض 24 ساعت از ادرار دفع می شود.

موارد مصرف- آمینوگلیکوزیدها در عفونت های سیستمیک شدیدی که داروهای با سمیت کمتر موثر نبوده یا ممنوع المصرف باشند، مصرف می شوند. باسیل های گرم منفی هوازی و بعضی ارگانیسم های گرم مثبت مانند استافیلوکوک طلایی بوسیله این داروها از بین می روند. آمیکاسین به هیدرولیز آنزیمی مقاومت بیشتری دارد و مقاومت به آن دیرتر ایجاد می شود.

مصارف مشترک جنتامایسین، آمیکاسین و توبرامایسین- سپتی سمی، عفونت های استخوان، سوختگی ها و دیگر عفونت های پوستی و بافت نرم، عفونت های CNS، داخل شکمی و صفراوی، دستگاه تنفسی، ادراری و عفونت های بعد از عمل جراحی ناشی از گونه های پسودومونا، اشریشیا کولی، پروتئوس، کلبسیلا، آنتروباکتر، سراتیا، آسینتو باکتر و استافیلوکوک.

استرپتومایسین- درمان تب مالت، شانکروئید، آندوکاردیت باکتریایی، طاعون، سل و تولارمی

نئومایسین یا کانامایسین خوراکی- آماده سازی روده قبل از عمل جراحی شکمی و اغمای کبدی

مقدار مصرف

استرپتومایسین- g/day 1 (سل) و mg 250- g 1 هر 6 ساعت یا mg 500- g 2 هر 12 ساعت (عفونت های دیگر)

جنتامایسین و توبرامایسین- mg/kg/8h 7/1-1 به مدت 7-10 روز. در عفونت های ادراری mg/kg/day 3 در یک دوز یا دو دوز منقسم.

آمیکاسین- mg/kg/8h 5 یا mg/kg/8h 5/7 . در عفونت های ادراری 250 میلی گرم هر 12 ساعت.

عوارض جانبی- آمینوگلیکوزیدها دارای سمیت قابل ملاحظه ای می باشند. عوارض مهم این داروها که محدود کننده مصرف آنها نیز می باشد شامل عوارض گوشی و کلیوی است.

سمیت گوشی این داروها در دو بخش شنوایی و دهلیزی ایجاد می گردد و معمولا برگشت ناپذیر است. 1) سمیت شنوایی برگشت ناپذیر بوده، معمولا دو طرفه است و ممکن است نسبی یا کامل باشد. آسیب شنوایی با غلظت دارو ارتباط مستقیم داشته و پس از قطع مصرف دارو نیز ادامه می یابد. کاهش شنوایی، صدای زنگ در گوش یا احساس پر بودن گوش علائم مهم این نوع سمیت است. ابتدا کری به صدای بالا ایجاد می شود. آمیکاسین سمیت شنوایی بیشتری از اعضای دیگر گروه دارد. 2) سمیت دهلیزی گوش که با وجود صدای زنگ در گوش و تهوع همراه است با جنتامایسین و استرپتومایسین بیشتر از دیگر اعضای گروه ایجاد می شود. توبرامایسین به یک اندازه تمایل به ایجاد هر دو نوع سمیت دارد.

سمیت کلیوی بصورت کاهش کلیرانس کراتینین، کاهش وزن مخصوص ادرار، الیگوری، پروتئینوری یا علائم احتباس نیتروژن بروز کرده و معمولا برگشت پذیر است. سمیت کلیوی آمیکاسین و جنتامایسین از توبرامایسین بیشتر بوده و استرپتومایسین در مجموع سمیت گوشی بیشتر وسمیت کلیوی کمتری نسبت به دیگر اعضا دارد.

عوارض دیگر آمینوگلیکوزیدها شامل سردرد، رخوت، بلوک عصبی عضلانی، تشنج و پرش های عضلانی، نوروپاتی محیطی، واکنش های حساسیتی و خونی (آنمی، لکوپنی، ائوزینوفیلی، کاهش پلاکت ها و گرانولوسیت ها- با جنتامایسین و توبرامایسین بیشر اتفاق می افتند) می باشند. در مصرف خوراکی تهوع، استفراغ و اسهال شایعند.

تداخلات دارویی

1- سمیت کلیوی آمینوگلیکوزیدها در مصرف توام با سفالوسپورین ها، وانکومایسین و مدرهای قوس هنله افزایش می یابد.

2- اثرات تضعیف عضلانی این داروها در مصرف توام با مسدود کننده های عصبی عضلانی تشدید می گردد.

3- آمینوگلیکوزیدها با پنی سیلین ها سینرژیسم ایجاد کرده و اثرات قوی ضد باکتریایی ایجاد می کنند.

4- اختلاط این داروها با آنتی بیوتیک های بتالاکتام ممکن است منجر به غیر فعال شدن هر دو دارو شود. توبرامایسین و جنتامایسین از آمینوگلیکوزیدها و کاربنی سیلین از پنی سیلین ها بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرند.

موارد احتیاط

1- مطالعات متعدد نشان می دهد که مصرف دوز روزی یکبار این داروها بدون کاهش اثر بخشی درمانی یا افزایش عوارض جانبی می تواند بکار گرفته شود. حتی ممکن است عوارض سمیت کلیوی آنها کاهش یابد.

2- از آنجا که این داروها باعث ضعف عضلانی می شوند، مصرف آنها در بیماران مبتلا به میاستنی یا پارکینسون بایستی با احتیاط صورت گیرد.

مصرف در بارداری- وقوع کری با استرپتومایسین و توبرامایسین در انسان دیده شده است. کانامایسین نیز در مطالعات حیوانی چنین عارضه ای نشان داده است. با آمیکاسین مطالعه ای صورت نگرفته است. جنتامایسین در مطالعات حیوانی بی ضرر بوده است و در گروه C قرار می گیرد اما اعضای دیگر آمینوگلیکوزیدها در گروه Dهستند.

داروهای ضد باکتری قسمت اول

مطالب مشابه :

دارو80- آنتي‌بيوتيک درماني جديد براي پاي ديابتي

داروها - داروهای ضد باکتری

مقاله ی مروری: بيوفيلم پسودوموناس ائروژينوزا و روش هاي پيشگيري و درمان هاي تازه آن

عفونتهای مجاری ادراری و تشخیص آنها

داروهای ضد باکتری قسمت اول

مولتی پل اسکلروزیس در یک کودک هشت ساله

عفونتهای مجاری ادراری و تشخیص آنها

پنومونی Penumonia