باجزئیات مراسم عروسی سیستانی ها آشناشویم
اكثر ازدواجها در سيستان فاميلي و درون گروهي است . ضرب المثل معروفي است كه عقد پسر عمو و دختر عمو در آسمانها بسته شده است. به همين دليل بيشتر زوجين در سيستان « ناف بريد » بوده و يكديگر را مي شناسند. اگر ازدواج خارج از فاميل صورت گيرد ، تحقيق و تفحص براي يافتن يك دختر خوب از طرف خانواده پسر آغاز ميگردد و اولين سئوال اينست كه دختر فلاني ( خوزگار ) ( خواستگار ـ نامزد ) دارد يا ندارد ؟اگر از خوزگار، نداشته باشد اقدامات جهت مراسم « قاصدي » ( خواستگاري ) رسمي آغاز ميشود. به هرحال اگر دختر نامزد داشت دوستان يا خويشاني كه واسطه اين كار هستند. اول ترتيب ملاقاتي را جهت ديدن دختر توسط پسر فراهم مي كنند. اين ديدار بدون اطلاع والدين و معمولاً دختر در منزل همسايه يا سر نهر و مزرعه صورت مي گيرد. بعد از يكبار ديدار ظاهري و گذرا تحقيق در اطراف از جهت عيب و ايراد آغاز ميشود. مثلاً نماز مي خواند يا نه ؟ لكنت زبان دارد يا نه ؟ دستش بو مي دهد يا نه ؟ زيرا مردم سيستان اعتقاد دارند اگر دست دختري بوي بد بدهد نان يا خميري هم كه پخت مي كند، بد بوست .در صورت پسنديدن دو طرف، از خانواده دختر وقت گرفته مي شود يك هيات چند نفره از طرف خانواده پسر عازم منزل دختر مي شوند . و خانواده عروس با روي خوش و جملات ، خوش آمديد ، چه عجب ، منزل ما پاانداز شما از ميهمانان استقبال مي كنند ، ميهمانان نيز جواب مي دهند . قربان ابروي باز شما وغيره … بعد از پذيرايي و از هر دري سخني بالاخره اصل مطلب با صلوات ريش سفيد و فرد مسن مجلس آغاز مي شود : وكيل يا نماينده داماد از پدر عروس يا نماينده آنها مي پرسد آيا فلان آقا ( نام داماد ) را به غلامي يا فرزندي خود قبول ميكنيد ؟ در صورتيكه جواب مثبت بود با خوشحالي صلوات فرستاده مي شود و كلمه مبارك است ، به پاي هم پير شوند . بين اعضاي خانواده عروس و داماد رد و بدل مي شود و پير مجلس مي گويد : « پوهيچ كدك و روي ن م ي فته » با پاي هيچكدام از دو خانواده در كودال نمي افتد » و كنايه از اين است كه اصالت هيچيك با اين ازدواج به خطر نمي افتد و بعد از شب نشيني خداحافظي كرده و هر كس به منزل خود ميرود تا مقدمات كار عروسي را فراهم نمايند .بعد از مراسم قاصدي يا خواستگاري ، خانواده و بزرگان عروس و داماد در يك روز مشخص گرد هم مي آيند تا در مورد مهريه يا پيشكش و شيربهاء به توافق برسند. در ابتدا پدر عروس مي گويد مهريه دخترم فلان قدر بايد باشد. پدر يا مادر داماد در جواب او مي گويد : « هر چه مهريه زن پسر شما باشد ، پيشكش مبلغ پول نقدي است كه از طرف داماد به خانواده عروس جهت تهيه جهيزيه داده مي شود . » در صورتي كه مبلغ مهريه زياد باشد با پادر مياني مجلس ، سهم مجلس ، سهم فلان ريش سفيد مبلغ مهريه از طرف خانواده عروس كم و متعادل ميشود . بعد از تعيين مهريه و پيشكش نوبت به مسئله شيربهاء ميرسد. از مادر دختر سئوال مي شود كه آيا شيربهاء مي طلبد يا خير ؟ و جواب آري يا نه است. گاهي هم بدين صورت توافق ميشود كه نه چيزي ميدهيم و نه چيزي مي گيريم.( منظور جهيزيه است ) با خريد يك دو دست لباس و شيريني و در يك شب عقد و در شب دوم عروسي انجام مي گيرد . مي گويند عروسي پيغمبري برگزار شده است.اگر كار پيغمبري و ساده برگزار نشد قرار بر اين تعلق مي گرفت كه تا عقد ازدواج طرفين چه مقدار وقت نياز دارند تا مقدمات عروسي را فراهم آورند . توافق كه انجام شد . مثلاً پدر داماد مي گويد. ما «نشاني » مي آوريم. تا پسر هم به فكر كار بشود. اگر چنين توافقي صورت گرفت، هر چند ماهي مخصوصاً در اعياد عيد قربان و فطر از طرف خانواده پسر مقداري هدايا از قبيل لباس، كفش، چادر يا گوسفند جهت قرباني به منزل عروس فرستاده مي شود .نشان كه يك حلقه انگشتر و يكدست لباس و كفش يا چادر است. اين معني را دارد كه هيچكس حق ندارد به خواستگاري آن دختر بيايد. در حقيقت اين نشان و مجلس اوليه كه منعقد مي شود. ناظر و ضامن مقاوله نامه اي است كه از سند محضري محكمتري است و يك قرارداد اجتماعي و قومي است .چون زمان مراسم عروسي نزديك شود. چند روز قبل زنان ده يا روستا از طرف مادر و خواهران داماد دعوت مي شوند و مقداري هدايا كه از طرف خانواده داماد تهيه شده است به منزل عروس مي برند. يكي از زنان با صداي بلند نام هدايايي كه تقديم عروس مي شود با صداي بلند مي خواند. و حاضرين كف مي زنند. مثلاً مي گويد: « انگشتر نو رسيد » كف « پيراهن عروس » كف « كفش عروس » و كف زدن حضار يا زنان همراه خانواده داماد ادامه می یابد.
شب اول عروسي در سيستان به شب حنابنداني معروف است . البته در اصطلاح محلي شب « سرشويي » هم گفته مي شود . حنا به مقدار زياد خيس مي شود . بعد از اينكه حنا آماده شد . براي اطلاع همسايه ها و اقوام مقدار از حنا به در خانه ها برده ميشود . و توزيع ميشود . اقوام و آشنايان داماد در خانه پدر او جمع مي شوند . سپس دسته جمعي در حالي كه دو سيني حنا مخصوص كه براي داماد و عروس تدارك ديده اند و در جلو جمعيت دو نفر بر روي سر دارند به خانه عروس مي روند و زنان همراه داماد با كف و دايره با آهنگ زيبا ابياتی را مي خوانند . در شب حنابنداني، عروس در خانه اي مخصوص قرار مي گيرد و اقوام عروس درب ورودي را مي بندند . تا خانوادة داماد به راحتي عروس را نبرند . كسان عروس بر طبق يك سنت قديمي درب خانه عروس را مي بندند و پشت درب محكم مي ايستند و تكيه مي دهند.و ابياتی که بيانگر نزاع مادر عروس با دامادش است كه نمي خواهد دخترش را از خود دور کند می خوانند. اين ابيات كه بصورت دسته جمعي اجرا مي شد در اينسو و آنسوي درب بسته شده اجرا می شود ، بسيار زيباست سپس با اعلام اينكه « درواكنه درواكنه داماد مي آره ورشما » به احترام نام داماد و نه هدايا ، درب باز مي شود . و بقول معروف درب « قلعه فتح » و منزل پدر عروس به تصرف طرفداران داماد در مي آيد . زمان وارد شدن به محيط منزل عروس، لحظه بسيار شادي آفريني است اين حركات حالت سمبليك دارد و نمايش دهنده زورمنديها و قلدريهاي دوران قديم است كه زنان به زور و به عنوان بخشي از غنايم اصلي به ازدواج اقوام پيروز در مي آمدند. چه بسا كه حاكمي ، خاني ، كدخدايي درگذشته بدون در نظر گرفتن عواطف و احساسات فلان دختر از او خواستگاري مي كرد و خانواده عروس از ترس ، تن به آن وصلت مي دادند . اگر هوا خوب باشد در فضاي باز فرش پهن ميشودو اگرنه در اتاق بزرگي مكاني در نظر گرفته مي شود . در حالي كه داماد به اصطلاح برتخت ( صندلي يا چند بالش تميز ) نشسته است. دلاك جورابهاي داماد را در آورده ومراسم حنابندان شروع مي شود . بزرگان و ريش سفيدان در قسمت بالاي مجلس و دور و بر تخت شاه نشسته و نظارگر مراسم حنابندان هستند. سپس هر كدام بلند مي شود و مقداري پول نقد به پاي داماد مي ريزند اين پولها در حقيقت همان حق الزحمه دلاك است. در اتاق مجاور ، زن دلاك مراسم حنابندان عروس را به شرحي كه در مورد داماد گفته شد انجام مي دهد . براساس يك رسم داماد تا صبح در منزل پدر همسر خود می ماند.، در منزل داماد نيز تمام اقوام داماد به نحوي در تهيه و تدارك غذاي فردا كه افرادي زيادي مي آيند از دور و نزديك كمك مي كنند و اهتمام مي ورزند ت مراسم به نحو مطلوبي برگزار شود. از ساعت 11 صبح كم كم سر و كله ميهمانان، نزديكان، همسايه ها و دوستان پيدا مي شود . در اتاق بزرگ كه به همين منظور تدارك ديده شده است. ميهمانان مي نشيند. هنگامي كه تعداد به 50 يا 100 نفر رسيد. مسئول سفره كسي را مأمور شمارش ميهمانان مي كند. مثلاً آمارگير اعلام مي كند . 100 نفر، سپس سفرهاي غذا پهن و ميهمانان غذا تناول مي كنند. بعد از خوردن غذا ميهمانان به فراخور حال مقداري پول نقد به فردي كه از طرف خانواده داماد تعيين شده است ، به عنوان « كمكي » مي دهند . بعد از اتمام كار پذيرايي، اقوام داماد بصورت دسته جمعي با ساز و دهل به طرف خانه عروس حركت مي كنند تا مراسم « روعو » انجام شود. براي اين كار، داماد را بر اسبي مي نشانند و در حاليكه پسر بچه خردسالي در جلوي او نشسته ( به اميد اينكه فرزندشان پسر باشد ) به سمت رودخانه، نهر يا هر جاي ديگري كه آب باشد به راه مي افتند در طول مسير ، همراهان با دهل وساز به رقص مي پردازند و دلاك آبادي در حالي كه لباسهاي نو را در يك مجموعة بزرگ قرار داده و روي آن را با روپوشي زيبا ( با سدت دوزي عروس)پوشانده است. آن را بر سرخود مي گذارد و رقص زيبايي را به نمايش مي گذارد .وقتي به آب رسيدند، داماد را اينگونه لخت نموده توسط دلاك روستا استحمام و سپس لباس نو مي پوشند .بعد از استحمام ، مراسم « سرتراشك » sartarshak برگزار مي شود. داماد بر روي تختي كه از قبل آماده شده است . مي نشيند يا جواني از اقوام داماد او را به دوش كرده با شور و شادي به روي تخت مي نشاند. پارچه سفيد يا « لنگ » كه عروس آماده كرده بر گردن داماد بسته مي شودو دلاك مشغول آرايش ميگردد . پول خرد و نقل و نبات از پشت بام مي پاشند . مادر داماد ، خواهر ، خاله و خويشان داماد دايره وار دور تخت داماد مي ايستند در حاليكه دلاك مشغول آرايش و اصلاح است همراه با كف ابیاتی می خواند. همزمان با خواندن اين اشعار، اقوام داماد و عروس در پارچه يا لنگي كه بر گردان داماد است پول مي اندازند و لنگ پر از پول مي شود و ه رچه جمع شد مال دلاك است .به هنگام تراشيدن ابياتی نيز به صورت دسته جمعي توسط دختران و زنان طايفه خوانده مي شود .هنگامي كه شاه و عروس ، كنار هم ايستاده اند و قرار است مراسم آينه در قرآن و شمعدان اجرا گردد .باز هم ابياتی خوانده مي شود كه امروز عموميت ندارد .
و اكنون ، زمان ، زمان عقد است كه در سيستان به آن « عقد بندوني » مي گويند و تقريباً شبيه ساير جاهاي ايران است . مراسم عروس كشان يا « گرابرد » در سيستان بسيار جذاب و ديدني است. پدر عروس اگر در قيد حيات نباشد. برادربزرگ و … پيش عروس مي آيند و از او مي خواهند بلند شود. عروس در حالي كه كمي غمگين است و بعضاً گريه مي كند . پدر عروس يا برادر بزرگ او پيشاني عروس را مي بوسد و مي گويد : « برخير و به خانه بخت برو » يا به لهجه سيستاني مي گويند « گل م ور خيز وقت رفتنه » كه همان معنا را مي دهد . عروس آرام آرام در حاليكه روبند بر سر و رو دارد پا بر ميدارد . پدر عروس بعنوان اولين فرد مثلاً « فلان هكتار زمين يا فلان مقدار طلا به عروس هديه مي كند . اطرافيان به افتخار پدر عروس دست مي زنند . هلله مي كنند. در منزل عروس فقط اقوام عروس هديه مي دهند كه به آن « پوورداري » ميگويند . و در منزل پدر داماد اقوام داماد براي هر قدم كه عروس بر مي دارد . 10 هزار تومان يا بيشتر تقديم مي كنند . و اين كار تا در حجله ادامه دارد . هنگامي كه عروس به حجله ميرسد باز مادرش را مي خواهد و با گريه و زاري از او مي خواهد كه نگذارد او را ببرند. تا او همچنان در كنارش باشد. و اين نماديست از مهر و الفت بي پايان فرزند به مادر و بالعكس .درب حجله، داماد، عروس را به داخل حجله مي برد زني از نزديكان عروس و غالباً خاله يا عمه عروس، نصايح لازم را به داماد و عروس مي كند. سپس خارج مي شود و پشت درب حجله به انتظار مي نشيند.
مطالب مشابه :
مراسم حنا بندون شب اول عروسی
خاطرات من - مراسم حنا بندون شب اول عروسی - - خاطرات
تزيين حنا
فاطمه جون به درخواست تو مدل تزیین حنا و گیفت حنابندون گذاشتم . برچسب‌ها: تزيين سيني حنا,
مراسم عروسی در سیریک
را مخصوص شب حنا و به رنگ لباس عروس تزئين مي كنند وسايل شب حنا شامل سيني حنا و سبدهاي
عروسی هایی با طعم شیرین سنت!
درمراسم حنابندان سيني حنا را با شمع تزئين يك شب مانده به عروسي، حنا بندان بود در اين
طایفه بهلولی و رسم و رسوم شان
درمراسم حنابندان سيني حنا پول درسيني مي ريزند .بعد باید عروس رضايت دهد كه دست وپايش را حنا
باجزئیات مراسم عروسی سیستانی ها آشناشویم
سپس دسته جمعي در حالي كه دو سيني حنا مخصوص كه براي داماد و عروس تدارك ديده اند و در جلو
چگونه پیشنهاد ازدواج بدهیم .. وبلاگ عروس داماد
مي كردند كه در هر كدام ميوه و شيريني و شكلات مي گذاشتند و در يك سيني نيز حنا مي حنا حناي
برچسب :
سيني حنا