حاج مصطفی گراشی: سینه زنی بوشهری، کامل ترین نوع عزاداری است

پیش مقدمه:
عزاداری محلی بوشهر، سالهاست جای خود را در کشور باز کرده است. امروزه همه شبکه های رادیویی و تلویزیونی کشور ساعاتی از برنامه های خود را در ایام محرم و صفر به این سبک عزاداری اختصاص می دهند. در این بین نقش مداحان و ذاکران اباعبداله در این مراسم پرشور، نقش اصلی و بارز است.
در دهه دوّم ماه محرم، در گفتگو با حاج مصطفی گراشی مداح سرشناس و باسابقه استان از عاشورا و محرم و لذّت های معنوی این شور حسینی پرسیدیم. گراشی با صراحت می گوید: شور و شوق پس از نوحه خوانی برای امام حسین(ع) وصف شدنی نیست. گفتگوی لیان با این مداح اهل بیت که به مناسبت مراسم عزاداری سید و سالار شهیدان در محرم امسال انجام شده را تقدیم حضورتان می کنیم.
لیان: لطفاً در ابتدای این گفتگو خودتان را معرفی نمایید؟
مصطفی گراشی هستم. متولد سال 1336 بوشهر (کوی دهدشتی). تحصیلات فوق دیپلم علوم انسانی. شغلم هم آزاد است و دارای واحد پارچه فروشی هستم. در حال حاضر به همین مناسبت به عنوان رئیس مجمع امور صنفی شهرستان بوشهر مشغول فعالیت می باشم.
لیان: مداحی را از چه سالی آغاز کردید و انگیزه شما برای ورود به این عرصه چه بود؟
مداحی را به طور رسمی از سال 1349 در مسجد غریب کوی بهبهانی در روز 27 صفر آغاز و از سال 1350 رسماً به عنوان مداح (نوحه خوان) مسجد توحید شروع کردم. در سال 1352 به پیشنهاد مرحوم جهانبخش کردی زاده (بخشو) همزمان با مسجد توحید به مداح و نوحه خوان مسجد صاحب الزمان کوی جبری (محله خرمائیها) معرفی شدم. تا سال 1356 که متأسفانه مرحوم کردی زاده فوت نمودند، رسماً به عنوان مداح (نوحه خوان) مسجد دهدشتی خدمت می کنم و تاکنون افتخار خدمتگزاری و نوکری حضرت سیدالشهداء را دارم و انگیزه ورود بنده به جرگه مداحان، تنها عشق به اهل بیت خصوصاً خامس آل عبا حضرت اباعبداله الحسین(ع) بوده و هست.
لیان: مشوقین شما در عرصه مداحی چه کسانی بودند؟
مشوقین اینجانب در امر مداحی و نوحه خوانی ابتدا خانواده ام و سپس اهالی خوب و دوست داشتنی محله دهدشتی بودند. خصوصاً مرحوم حاج یوسف فرهادی که حقاً بنده را همواره در این راه تشویق می کرد.
لیان: در انتخاب اشعار برای نوحه چه شعرهایی را انتخاب می کنید منظورم این است که بیشتر از چه شاعرانی بهره می گیرید؟
همواره از بدو ورودم به مداحی تلاش می کردم از شعرهایی استفاده کنم، که بتوانم شأن و منزلت اهل بیت را رعایت نمایم. خصوصاً پس از پیروزی انقلاب اسلامی که کاملاً فضای مساجد و محافل مذهبی تفاوت قابل توجهی کرد. سعی بنده و همه عزیزانی که در این عرصه تلاش می نمودند این بود که شعرهایی را به عنوان نوحه و اشعار مذهبی انتخاب نماییم که با حقیقت عاشورا و حضور جوانان مسلمان و انقلابی در مساجد در تناقض نباشد و همه سعی ما بر این است. در حال حاضر هم از شعر بهترین شاعران عاشورایی و عاشقان اهل بیت استفاده نمایم.
لیان: تا آنجا که خبر دارم شما فقط سبک سینه زنی سنتی بوشهری را دنبال می کنید؟ آیا این درست است؟
بنده اعتقاد دارم که از سنت های بسیار پویا و کامل، مراسم عزاداری بوشهر می باشد. بنده هم نوحه خوانی و سینه زنی سنتی را دنبال می کنم و همه سعی خودم را در جهت پویایی هر چه بیشتر این سبک عزاداری بسته ام.
لیان: این همت و تلاش شما چه علّتی دارد؟
چون به این سبک عزاداری اعتقاد دارم.
لیان: در طول سال هایی که برای امام حسین(ع) نوحه خوانده اید، کدام شعر و نوحه را بیشتر دوست دارید؟
همه شعرهایی را که در نوحه خوانی انتخاب نموده ام، در زمان خاص خودش دوست دارم. امّا نوحه واحد (می رود شهزاده اکبر سوی میدان بهر دین) که واقعه میدان رفتن حضرت علی اکبر را تشریح می نماید و همچنین واحد (کهکشان کاروان عاشقان دل غمین) که شرح ماجرای ورود اهل بیت در اربعین به کربلا را توصیف می نماید، بیشتر بنده را تحت تأثیر قرار می دهد.
لیان: سینه زنی سنتی کنونی را در مقایسه با شیوه های جدید عزاداری چگونه می بینید؟
طبیعی است که بنده می بایستی از سبک سینه زنی و عزاداری سنتی دفاع کنم. ولی اجازه بدهید نتیجه بررسی همه جانبه مرکز نغمات آئینی صدا و سیمای کشور را در رابطه با تأثیرگذاری سینه زنی سنتی را در کشور خدمتتان اعلام کنم. در زمانی که در جلسات اولیه برگزاری همایش پیر غلامان حضرت اباعبدالله الحسین شرکت می کردیم که از مدیرکل محترم مرکز نغمات آئینی صدا و سیما (آقای صابر دهقان) سئوال شد که چگونه بوشهر را برای برگزاری چنین همایشی انتخاب کردید؟ در حالی که تعداد زیادی از استانها کاندید برگزاری این همایش بوده اند؟ ایشان در پاسخ اعلام کرد، چون سبک سینه زنی و عزاداری بوشهر سبکی تأثیرگذار بوده در حال حاضر حداقل یازده استان از این سبک عزاداری تقلید می کنند، لذا این استان را برای برگزاری همایش مداحان بزرگ کشور انتخاب کردیم. در حال حاضر تعداد زیادی از استان ها در زمان سینه زنی، از سبک واحد بوشهری، استفاده می کنند، و مستمعین خود را به فیض می رسانند.
لیان: فکر نمی کنید باید اشعار جدید متناسب با دغدغه های روز هم در نوحه خوانی ها مدنظر قرار گیرد؟
اصلاً چون مداحی و نوحه خوانی در نظر مردم از کارهای مقدس بشمار می رود و همه افکار مردم را متوجه این موضوع می کند، لذا وظیفه مداحان به روز شدن است. پویایی این سنت به این خواهد بود که متولیان آن بتوانند ضمن شرح وقایع صحیح تاریخی اهل بیت با مسائل زمان خود ارتباط برقرار نموده و دغدغه های دینی و اعتقادی و روز مردم را با مقایسه با سیره اهل بیت مطرح کنند.
لیان: چقدر دنبال نوآوری در اشعار و حتی سبک اجرا هستید؟
توجه بفرمایید که سبک سینه زنی بوشهر و اصول آن به هیچ عنوان قابل تغییر نیست. منتهی می توانم در ادامه حرکتی که از سال 1360 همه عزیزان مداح و نوحه خوانان به جهت نوآوری و در ارائه مفاهیم نوحه بکار بستند، دنبال نماییم. البته به این معنی نیست که پیشکسوتان و مداحان و نوحه خوانان قبل از ما نوآوری نداشتند! بلکه تغییر عمده و قابل توجه که از سال 1360 در نوحه ها صورت گرفت این بود که تا آن تاریخ همه نوحه های واحد فقط با 3 آهنگ جنگ نامه، بحر طویل، و بحر طویل با نثر منظم خوانده می شد که در جلسات کارشناسی که در آن زمان با اساتید فن از جمله مرحوم سید جواد عین الملک و آقای حسین خرمایی و دیگران داشتیم به این نتیجه رسیدیم که می توانم آهنگ های جدید همراه با اشعار جدید با استفاده از ملودی منطقه، مثل دستگاه دشتی و همایون در این قسمت از سینه زنی استفاده کنیم که الحمداله این ایده جواب مثبت داد و مورد استقبال عموم قرار گرفت و تا امروز هم که این حرکت ادامه دارد. البته بنده در این راستا توصیه ای به همه عزیزان و برادران خودم که در این رابطه تلاش می کنند دارم و آن هم ابتدا رعایت اصول سنت و سپس استفاده از ملودی خاص منطقه است و این عزیزان می توانند در این رابطه از نظرات اساتید فن استفاده نمایند.
لیان: به نظر شما جایگاه جوانان در این گونه عزاداری ها چیست؟ بعضی ها معتقدند در سینه زنی سنتی عرصه برای حضور جوانان کمتر فراهم است؟ شما چقدر این حرف را قبول دارید؟
در رابطه با جایگاه جوانان باید عرض کنم که امروز خوشبختانه در بالاترین ظرفیت ممکن از مداحی و نوحه خوانی جوانان در مساجد استفاده می شود. خوب بیاد دارم حتی در دهه 60 و بعضاً 70 معمولاً هر کدام از آقایان مداح و نوحه خوان حداقل 3 و یا دو مجلس را اداره می کردند که امروز شاهدیم اکثر عزیزان مداح فقط در یک مسجد یا حسینیه خدمت می کنند و مکان های دیگر را به جوان ترها دیگر تحویل داده اند. امّا این که گفته شود که در سینه زنی سنتی عرصه برای حضور جوانان، کمتر فراهم است این را قبول ندارم. باید به این شکل عنوان کنم که هر جوان عزیزی که بتواند در این عرصه قدم بردارد، بدون شک از او استفاده خواهد شد. ولی انتخاب مداح به عهده هیأت امناء مساجد و یا بانیان محترم حسینیه ها و تکایا است یا دیگران! عزیزان علاقه مند همه تلاش خود را به جهت فراگیری اصول مداحی و نوحه خوانی سنتی و همزمان با فراگیری متون تاریخی با استفاده از مقاتل معتبر و همچنین بهره گیری از تئوری علم موسیقی بکار گیرند. مطمئن باشند که فرصت به این عزیزان هم خواهد رسید.
لیان: برای به روزرسانی مداحان بوشهری به ویژه نوحه خوانان سبک سنتی آیا جلسات یا محافل ویژه مداحان وجود دارد؟
بسیار خوشحالم که تشکیل بنیاد دعبل خزاعی در کشور و افتتاح دفتر آن در استان بوشهر، عامل تجمع و تشکیل جلسات و گردهمایی علاقه مندان این وادی شد. در این سالها کلاسها و جلسات بسیار خوبی تشکیل شده خصوصاً در سال جاری، بعد از ماه مبارک رمضان و با همت بنیاد دعبل خزاعی و سازمان بسیج مداحان همه هفته جلسات پرباری را داشتیم بد نیست بدانید این جلسات با حضور حداقل 100 نفر تشکیل می شوند.
لیان: اجازه بدهید چند سئوال خصوصی بپرسم. تأثیر نوحه خوانی و مداحی برای سیدالشهداء در زندگی شخصی شما چگونه بوده است؟
تلاش کرده ام بتوانم ابتدا آنچه که می گویم و اعتقاد دارم در خودم مؤثر واقع شود. وقتی توانستم این تأثیر را در خودم ایجاد کنم، بدون شک می توانم در دیگران هم مؤثر واقع شود. امّا تا چه اندازه توانسته ام در این وظیفه موفقیت کسب کنم. قضاوت به عهده دیگران است.
لیان: از خانواده شما افرادی هم دنباله رو شما بوده اند؟
خداوند را شاکرم که پدر و مادر و خانواده ام، من از بدو تولد با عشق به اسلام و مکتب تعالی بخش اهل بیت تربیت کردند. الحمداله فرزندانم خصوصاً دو پسر عزیزم امروز با بهره گیری از مکتب اسلام و اهل بیت عشق و ارادت خود را در مداحی و نوحه خوانی به منصه ظهور رسانده و در این ارتباط تلاش های خوبی را شروع کرده اند که امیدوارم در این راه بتوانند موفقیت کسب نمایند.
لیان: بیشتر در چه جاهایی مداحی می کنید؟
در حال حاضر در مسجد دهدشتی بوشهر مشغول انجام وظیفه هستم و بنا به مناسبت و موقعیت در جاهایی که فرصت فراهم شود و توسط دوستان و بزرگواران این وظیفه به بنده واگذار شود مداحی می کنم. تا امسال علاوه بر مسجد دهدشتی در مسجد حاج محمدعلی سنگی هم مداحی و نوحه خوانی می کردم که الحمداله این وظیفه را از امسال به یکی از جوانان عزیز و بااستعداد بنام آقای پاژنگ واگذار نمودم. انشاءاله شاهد موفقیت روزافزون ایشان هم باشم.
لیان: آیا دوست دارید فرصتی فراهم شود تا در سایر شهرستان های استان و یا مراکز کشور نوحه سرایی داشته باشید؟
بنده از سال 1368 همواره در استان های فارس و خوزستان و بعضاً تهران در زمان های مختلف حضور یافته و نوحه سرایی کرده ام. در حال حاضر در تمامی شهرستان های استان بوشهر و فارس و خوزستان با استفاده از این سبک مداحی و نوحه خوانی مردم عزاداری می کنند.
لیان: به نظر شما رسانه ها به ویژه صدا و سیما چقدر در معرفی عزاداری محلی بوشهری به هموطنان ما موفق بوده اند؟
نقش صدا و سیما به عنوان رسانه ملی می تواند بیش از سایرین تأثیرگذار باشد در سال های اخیر صدا و سیما نقش نسبتاً مناسبی در معرفی این سنت به هموطنان عزیز داشته است. البته انتظار می رود این رسانه در این رابطه تلاش های بیشتری داشته باشد.
لیان: حس و حالی که پس از مداحی و عزاداری پیدا می کنید را می توانید برایمان وصف کنید؟
خیر! یک حس حس شخصی و درونی است.
لیان: اگر یک خواسته از امام حسین(ع) داشته باشید از ایشان چه چیزی می خواهید؟
آرزو می کنم انشاءاله به حق شفیعه روز جزا و حضرت اباعبدالله همه ما عاقبت بخیر شویم و بتوانیم از شفاعت آن امام همام بهره مند شویم.
لیان: به عنوان آخرین سئوال احساستان را در مورد این کلمات در حد یک جمله بیان کنید؟
محرم: ماه عشق و خون
امام حسین(ع): دُردانه حضرت زهرا(س)
شب عاشورا: شب عشق و ارادت ورزیدن به اهل بیت خصوصاً حضرت اباعبداله
سینه زنی بوشهری: کاملترین عزاداری
واحد: اوج عزاداری و سینه زنی
مداحی برای سیدالشهداء: عشق به اهل بیت(علیهم السلام)
بخشو: زیباترین صدای ماندگار تاریخ مداحی در بوشهر

عبدالحمید دشتی فرد (ناخدا): مداح اهل بیت

مسجد دهدشتی: مسجد بافضیلت و یکی از مساجد قدیمی شهر بوشهر

برگرفته از پایگاه خبری تحلیلی دانشجونیوز

حاج مصطفی گراشی: سینه زنی بوشهری، کامل ترین نوع عزاداری است

مطالب مشابه :

دانلود نوحه های استاد حاج مصطفی گراشی

حاج مصطفی گراشی: سینه زنی بوشهری، کامل ترین نوع عزاداری است

مرثیه خوانی حاج مصطفی گراشی 4 محرم در آبادان

دانلود نوحه های مداح اهلبیت علی خدری

نوحه های بوشهری (دانلود)

دانلود سینه زنی تصویری بوشهری با فرمت 3gp برای موبایل

عزاداري سنتي بوشهر فاطميه 93

دانلود روضه های میرشکاری

تصاویری از مراسم عزاداری محرم 92 درمسجد سیدعلی النقی (ع) آبادان

پیام تسلیت به مناسبت شهادت حضرت رقیه (ع)