ماشين تخريب پيش مي رود

بوي بهار كه پشت پنجره هاي تهران مي نشيند ، انگاريادآور خاطرات همه درختاني است كه زير آوار سهمگين شهري شدن به خاكستر ويراني نشستند و ديگر نشاني از آنها در كوچه باغ هاي قديمي نمانده است.

شهر سكوت است وقتي بهار مي آيد. بوي بهار كه پشت پنجره هاي تهران مي نشيند ، انگاريادآور خاطرات همه درختاني است كه زير آوار سهمگين شهري شدن به خاكستر ويراني نشستند و ديگر نشاني از آنها در كوچه باغ هاي قديمي نمانده است.

تخريب باغ هاي قديمي سرنوشت تلخ محله هاي سبز شميران بوده است . اگرچه واكنش رسانه هاي جمعي و حساسيت افكار عمومي طي سال هاي اخير عاملي موثر براي توجه بيشتر مسوولان به بحراني فزاينده در مورد تخريب محيط زيست تهران بوده است با اين همه تجربه سال هاي گذشته و همچنين سال گذشته نشان دهنده سرعت تخريب باغ هاي قديمي تهران است. ماشين تخريب هنوز پيش مي رود اما در خفا .

نگاهي منصفانه به عملكرد شهرداري و شوراي اسلامي شهر تهران در سال هاي اخير نشان دهنده توجه ويژه اعضاي شوراي شهر دوم به مساله باغ هاي قديمي پايتخت است. دغدغه اي كه مهدي چمران رئيس شوراي اسلامي شهر تهران بارها از آن سخن گفته است. او كه همواره از گذشته تاريخي تهران با استناد به تصاوير و نقشه هاي باقي مانده به عنوان يك "باغ شهر " ياد مي كند، تلاش هايش را براي حمايت از باقي مانده باغ هاي تهران در مصوبه اي خلاصه كرده كه به گفته او سندي براي حمايت از ميراث طبيعي تهران است.

تنظيم كنندگان اين مصوبه تلاش كردند با در نظر گرفتن عواملي كه منجر به قطع درختان و باير كردن زمين ها مي شود، امتيازاتي ويژه براي مالكان باغ ها در نظر بگيرند. هرچند آنها معتقدند كه اين مصوبه نقطه عطفي براي حفاظت از باغ هاي قديمي پايتخت است، كارشناسان محيط زيست ديدگاه ديگري دارند.

از ديدگاه كارشناسان زيست محيطي، با وجود مصوبه هاي سال هاي اخير شوراي شهر تهران (دوره دوم) ساخت و ساز در باقي مانده باغ هاي تهران همچنان ادامه دارد.

" امير فضلي" ، يكي از اين كارشناسان است كه با تاكيد بر چنين ديدگاهي مي گويد:« شوراي شهر در دوره دو بيش از هر زمان ديگري براي حفاظت از باغ ها تلاش كرد اما حاصل مجموعه اقدامات ادامه ساخت و سازهاي پراكنده در باقي مانده باغ هاي تهران است. ما در سال 84 شاهد ادامه ساخت و سازها در محدوده شمال تهران بوديم به گونه اي كه تعدادي از زمين هاي باقي مانده در حاشيه خيابان كامرانيه به طور كامل باير و به جاي آن ساختمان هاي بلند ساخته شد و اين در حالي است كه ما قوانين حمايت كننده از باغ و مالك باغ را با هم داشتيم در صورتي كه در گذشته چنين نبود.»

وي افزود:« در گذشته مفاد قانوني به طور كلي در جهت حمايت از محيط زيست و باغ ها تصويب شده بود ومالك را براي هر گونه ساخت و سازي در باغات محدود مي كرد اما سوال امروز ما اين است كه با وجود مصوبات جديد موجود در تهران كه ساخت و ساز براي مالك باغ در زمينش را به رسميت شناخته است ، چرا همچنان شاهد تخريب باغ هاي قديمي و باير كردن زمين هاي آنها هستيم ؟»

به گفته افضلي روند صدور تغيير كاربري باغات در دوره دوم فعاليت شوراي شهر تهران به طور چشمگيري كاهش يافته است اما مافياي ساخت و ساز نيز از سوي ديگر مصرانه به فعاليت خود ادامه مي دهد.

او مي افزايد :« دست اندركاران ساخت و سازهاي ناسالم و زمين خواران نشان داده اند كه از برنامه ريزان شهري و حاميان محيط زيست جلوترند انها با سرعت عمل برنامه هاي خود را پيش مي برند و من معتقدم كه مشكل ما در مورد باغ هاي قديمي تهران بحث قانون و مقررات نبوده و نيست .»

در همين رابطه «فرهاد دبيري » ، صاحب نظر در حوزه محيط زيست نيز معتقد است كه با تصويب چند قانون و مصوبه نمي توان گام هاي محكمي براي حفاظت از ميراث طبيعي تهران برداشت.

او معتقد است كه شهرداري نتوانسته از درآمدهايي كه از محل تغيير كابري باغ ها كسب مي كند، صرف نظر كند و بر همين اساس هميشه راهكارهايي براي قانون گريزي در اين زمينه وجود داشته است.

چنانچه اين حقوق دان مي گويد، مشكل اصلي در مورد باغ هاي قديمي و اساسا محيط زيست تهران نبود قانون نيست بلكه نبود ضمانت اجرا براي تحقق مفاد قانون است.

جدا از بي مبالاتي و كم توجهي مسوولان به تغيير كاربري باقي مانده باغ هاي قديمي تهران، ارايه مجوز ساخت و ساز در باغ‌هاي تهران به بهانه امكان انتقال درختان، تهديد جديدي است كه حيات بسياري از باغ‌هاي شهر را با خطر مواجه كرده است.

در حالي كه كاربري مسكوني بسياري از باغ‌هاي قديمي شهر زمينه سوء استفاده سودجويان را فراهم كرده، ارايه مجوز ساخت و ساز از سوي شهرداري‌ سبب شده تا با استناد به امكان انتقال درختان بستر هاي از بين رفتن بخش وسيعي از باغ هاي شهر فراهم شود.

ارجاع پرونده‌هاي ساخت و ساز در باغ‌ها به كميسيون ماده 7 كه در مورد باغ ها و فضاي سبز تصميم گيري مي كند ،در حالي صورت مي‌گيرد كه به گفته مسئولان اين كميسيون، حفظ باغ‌هاي شهري، در اولويت برنامه‌هاي اين بخش قرار دارد.
با اين وجود، بررسي ساخت و سازهاي جديد در باغ‌هاي تهران از جمله توتستان كن حاكي از آن است كه در بسياري از موارد كميسيون ماده 7 به جاي حفاظت از ريه هاي تنفسي شهر ،راهي قانوني براي حذف ميراث طبيعي بوده است.

خريد دستگاه جديد انتقال درخت از سوي سازمان پارك‌ها و فضاي سبز كه هيچ يك از مسئولان، مبلغي را كه براي آن هزينه كرده‌اند، بازگو نمي‌كنند، نگراني‌هاي جديدي را براي دوستداران ميراث طبيعي شهر تهران به وجود آورده است اما «رضا خسروي»، سرپرست كميسيون ماده 7، هدف تهيه اين دستگاه را هموار كردن مسيري براي حذف باغ‌هاي شهر ندانسته و تاكيد مي‌كند: «در بعضي پروژه‌هاي عمراني شهر، وجود تعداد معدودي درخت موانعي را براي پيشبرد طرح به وجود مي‌آورد كه انتقال دستي درختان نيز آسيب‌هاي شديدي را به ريشه درختان وارد مي‌كند.»

به گفته وي با استفاده از دستگاه جديد، اين امكان فراهم مي‌شود تا انتقال درختان كهنسال با كم‌ترين آسيب به ريشه‌هاي آنها صورت گيرد.
البته اگر چه بر اساس صحبت‌هاي خسروي، انتقال درختان در بسياري از موارد به دنبال تعريض بزرگراه‌ها، خيابان‌ها و در محدوده تنها چند درخت صورت مي گيرد اما همين دستگاه بهانه‌اي شده تا تعدادي از شهرداري‌هاي تهران، با استناد به آن، مجوز ساخت و ساز را در بسياري از باغ‌هاي شهر ارايه دهند.

پرونده شوراي اسلامي شهر تهران در دومين دوره فعاليت كارنامه قابل دفاعي را براي صيانت از ميراث طبيعي پايتخت به دست مي دهد . با اين همه آنچه ناگفته مي ماند تحقق اهداف پيش بيني شده در مصوبات اين دوره در زمان اجراست . آنچه اغلب موجب شده تيغ تيز انتقاد كارشناسان به سمت دستگاه شهرداري و متوليان صيانت از باغ ها و ميراث طبيعي تهران نشانه رود، همين نكته است ، قوانيني كه شايد تنها روي كاغذهاي قانون قدرت دارند ....

ماشين تخريب پيش مي رود

مطالب مشابه :

باغ های جهانشهر کرج در معرض ساخت و ساز

باغ‌هایی که از ساخت و ساز نجات پیدا کردند

مخترع «برج باغ» کیست؟ احمدی نژاد یا چمران؟

ساخت و ساز

فضای سبز (باغ یا طبیعت دست ساز )در بستر کشورها

فروش 850 متر زمین در کلاردشت در محدوده مجاز ساخت و ساز منطقه لاهو

باغ و باغ‌سازي

ماشين تخريب پيش مي رود

باغ خزندگان اصفهان