استفاده از منابع پروتئینی جدید در تغذیه طیور

چکیده:
محققین در سرتاسر دنیا به طور پیوسته مشغول جستجو جهت یافتن مواد غذایی گوناگون به منظور جایگزین نمودن مواد مرسوم در خوراک طیور از قبیل ذرت، سویا، پودر ماهی هستند. اخیراً پژوهشگران بر اساس دسترسی منطقه ای برخی از منابع سعی بر استفاده از این موارد در تنظیم جیره غذایی طیور نمودند. هم چنین با توجه به قیمت بالای سویا در چندین سال گذشته و افزایش روزافزون قیمت آن، تلاش زیادی جهت استفاده از منابع جدید پروتئینی برای تغذیه طیور نمودند. این گونه موارد شامل منابع پروتئینی حیوانی مثل پودر لارو قورباغه، پودر کرم خاکی و پودر حشرات، پدر میگو یا آرتیمیا و منابع میکروبی جدید از قبیل قارچ ها، جلبک ها و باکتری ها می باشند. استفادهاز این گونه منابع جهت تغذیه می تواند جایگزین مناسبی جهت بهبود عملکرد رشد، راندمان خوراک و هم چنین تامین کننده احتیاجات پروتئینی حیوان شود.
کلمات کلیدی: منابع پروتئینی حیوانی جدید، تغذیه طیور، پودر کرم خاکی، پودر لارو قورباغه

مقدمه
استفاده از منابع پروتئینی حیوانی از سال های دور در تغذیه طیور مرسم بوده است. گرچه کیفیت پروتئین های حیوانی مناسب تر از پروتئین های گیاهی است با این حال برخی از این منابع مانند پودر گوشت، پودر گوشت و استخوان ممکن است به دلیل بالا بودن بار میکروبی مستعد آلودگی به سالمونلا شود. هم چنین استفاده از منابع پروتئینی حیوانی دیگری از جمله پودر ماهی نیز به دلیل داشتن تری متیل آمین در آن باعث ایجاد بو و طعم نامطبوع بوی ماهی در گوشت، تخم مرغ و ایجاد فرسایش سنگدان به دلیل گیزروسین بالا در آن در پرندگان می شود. از طرفی حرارت بالا به منظور اطمینان از عمل آوری مناسب فرآورده های جانبی طیور، پودر گوشت و استخوان، پودر ماهی ممکن است باعث تخریب بعضی از آمینو اسیدها و قابلیت دسترسی آن ها را کاهش دهد (1). این موارد باعث استفاده از منابع پروتئینی جدید شامل پودر لارو قورباغه، پودر کرم خاکی، پودر حشرات، پودر آریتمیا در تغذیه طیور شده است.
پودر لارو قورباغه:
یکی از منابع پروتئینی جدید در تغذیه طیور پودر لارو قورباغه می باشد که دارای ماده خشک 96 درصد، پروتئین خام 8 / 30 درصد، انرژی خام 4700 کیلو کالری در کیلوگرم، چربی خام 73 / 7 درصد، 5/5 درصد کلسیم، 9 / 0 درصد فسفر و 72 / 0 درصد سدیم می باشد. هم چنین پودر لارو قورباغه دارای 3851 کیلوکالری در یک کیلوگرم انرژی قابل متابولیسم ظاهری (AME)، 4561 کیلوکالری در یک کیلوگرم انرژی قابل متابولیسم حقیقی می باشد (2). در این جا می توان به میزان کلسیم بالای پودر لارو قورباغه اشاره نمود که بعد از پودر ماهی و پودر گوشت دارای بیشترین میزان کلسیم است. پودر کرم خاکی یکی دیگر از منابع پروتئینی جدید جهت استفاده در تغذیه طیور است این محصول دارای ماده خشک 9 / 90 درصد می باشد.چربی خام پودر لارو قورباغه تقریباً دو برابر پودر کرم خاکی می باشد. که امکان جایگزینی آن با دیگر منابع پروتئینی در جیره غذایی طیور به راحتی امکان پذیر می باشد. نتایج آزمایشات مختلف نشان می دهد که می توان به دلیل ترکیبات خوب پودر لارو قورباغه آن را جایگزین منابع پروتئینی گیاهی از جمله سویا و همچنین منابع پروتئینی حیوانی مثل پودر ماهی در تغذیه طیور کرد (3 و4). پودر حشرات یکی دیگر از منابع پروتئینی جدید مورد استفاده در تغذیه طیور می باشد این محصولات دارایی انرژی خام به میزان 375 کیلوکالری در هر 100 گرم پودر، پروتئین خام به میزان 7 / 48 درصد، چربی خام 1 / 11 درصد، خاکستر خام 4 / 14 درصد می باشد. در این جا می توان به میزان پروتئین خام بالا در این محصول اشاره نمود که به دلیل پروتئین بالا می تواند جایگزینی مناسب کنجاله سویا و پودر ماهی در تغذیه طیور شود (5).پودر آرتیمیا یا میگو شور یکی دیگر از منابع پروتئینی حیوانی است که می تواند در تغذیه طیور یا سایر حیوانات مورد استفاده قرار می گیرد (6). آرتیمیا خام دارای 92درصد ماده خشک، پروتئین خام 42 درصد، چربی خام 8 / 13 درصد، خاکستر خام 4 / 2 درصد، کلسیم 4 / 23 دردصد، فسفر 6 / 12 درصد، سدیم 1 / 12 درصد و انرژی خام 16 مگا ژول در کیلوگرم است (7 و 8). نتایج آزمایشات آزمایشگاهی (Invitro) انجام گرفته نشان داد که آرتیمیا از لحاظ پروتئین دارای کیفیت بالایی بوده (7) و قابلیت هضم آن بیش از 90 درصد می باشد. از لحاظ قابلیت هضم اسیدهای آمینه در آرتیمیا، سرین دارای کم ترین قابلیت هضم (80 / 0 درصد) و میتونین دارای بیشترین قابلیت هضم (90 / 0 درصد) می باشد. هم چنین آرژنین و لوسین موجود در آرتیمیا دارای بیشترین قابلیت هضم ظاهری در ایلئوم پرنده می باشد (8). درآزمایشات انجام شده دیگری در این زمینه مشخص شد که جایگزینی دو نوع واریته آرتیمیا (میگوشور) با پودر ماهی هیچ گونه تفاوت معنی داری در افزایش وزن، راندمان خوراک و صفات لاشه مشاهده نشد (7).

نتیجه گیری:
امروزه با توجه به افزایش روز افزون قیمت سویا و سایر منابع پروتئینی تامین کننده پروتئین جیره غذایی طیور، می توان از منابع جدید پروتئینی از قبیل پودر لارو قورباغه، پودر حشرات، پودر کرم خاکی به لحاظ پروتئین بالا و کیفیت بالاتر منابع پروتئین حیوانی نسبت به منابع پروتئینیگیاهی این گونه محصولات را جایگزین این منابع نمود تا بتوان بهترین عملکرد را هم از لحاظ کیفیت گوشت و هم از لحاظ کمی در صنعت مرغداری حاصل نمود.

منابع:
1-کتاب تغذیه طیور، ترجمه ابوالقاسم گلیان و محمدسالار معینی، چاپ سوم، 1388.
2-World poultry magazine, 1982. Crab west meal, p:35.
3-Edwards, C.A. and lofty, J.R. 1972.Biology of Erath worms. Chapman and Hall, ltd: New York.
4-Gaddie, R.E and Douglas, D.E. 1975. Earth worms for ecology and profit. Volume I, Scientific earth worm farming. Book worm publishing Co: Calif.
5-Bukkens, S.G.F. 2005. Insect in the human diet: nutritional aspects. In: Ecological implications of mini lives to Ck (potential) of insects, rodent, frog and snails Eds. Paoletti, M.G (science publishers, INC): 545-577.
6-Zareia, A. 2010.Artemia meal: a newer animal protein source for poultry. Indian. J. Anim. Res, 44(4):235-240.
7-Zarei, A. 2006.Use of Artemia meal as a protein supplement in broiler diet. International J. Pult.Sci, 5(2): 142-148.
8-Aghakhanian, P. Zarei, A., Lotfollahian, H and Eila, N. 2009.Apparent and true amino acid digestibility of Artemia meal in broiler chicks.South African Journal of Animal Science 39(1).