مدیریت فرهنگی در حج

مدیریت فرهنگی

پیشینه علم مدیریت

مدیریت سنتی و صنعتی

سیر تحولات علم مدیریت

تعریف مدیریت

مدیریت در اسلام

اصول مدیریت

برنامه ریزی (تعریف، انواع، مراحل ، عناصر و عوامل معنوی)

تصمیم گیری (تعریف، فرایند، لوازم و موانع)

سازماندهی (تعریف، انواع، عناصر، شیوه ها، گزینش و انگیزش، ارتباطات و رهبری)

کنترل و نظارت ( تعریف، ضرورت، آثار، فرایند و انواع)

کلیات

تعریف فرهنگ

پیچیدیگی مفهوم و تعریف فرهنگ

ویژگی های فرهنگ

فرهنگ و تکنولوژی

سطوح کار فرهنگی

نمادها و محصولات فرهنگی

نهادهای فرهنگی و فرهنگ ساز

ساختار فرهنگ

مدیریت فرهنگی زیر مجموعه مدیریت دولتی

ابعاد حاکمیت و دولت(سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی)

اصل کدام است؟ مارکس

فرهنگ و مسئله قدرت منشأ قدرت (مهارت تجربه منابع سنتها و سازمانها و...)

اهمیت این ابعاد بر اساس انرژی و تأثیر گذاری از نظر کارآمدی و اطلاعات و معرفت

فرهنگ از نظر اطلاعات

اقتصاد از نظر انرژی

سایر قسمت ها حد وسط و اقتضایی

کلیات

تعریف مدیریت فرهنگی

(هدایت هدفمند نسبت به تحولات فرهنگی)

پيشينه ي مديريت فرهنگي

ضرورت مديريت فرهنگي

اهداف مدیریت فرهنگی

تفاوت مدیریت صنعتی و فرهنگی

سازمان شناسی حج و زیارت

ویژگیهای فرهنگی حج و زیارت

موقعیت های فرهنگی حج و زیارت

فرصت های مدیریت فرهنگی

مخاطبان حج و زیارت

عوامل فرهنگی حج و زیارت

محصولات فرهنگی حج و زیارت

سطوح فعالیت ها فرهنگی حج و زیارت

ابعاد فرهنگی حج و زیارت

قلمرو مدیریت فرهنگی حج و زیارت

منابع و امکانات فرهنگی حج و زیارت

نقاط ضعف و قوت فرهنگی حج و زیارت

فرصتها و تهدیدها فرهنگی حج و زیارت

سازمان های فرهنگی همکار حج و زیارت

آثارفرهنگی حج و زیارت

اهمیت و ضرورت مدیریت

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله:

اذا کان ثلاثه فی سفر فلیؤمروا احدهم

کنز ج6 ص117 ح17550

علی علیه السلام

لابد للناس من امیر بر او فاجر

نهج خ40

اجعل لرأس کل امر من امورک راسا منهم

نهج ن 53

سیر تئوریهای مدیریت

تئوری: (مجموعه یکپارچه ای از اندیشه ها و نگرشهایی است که مکانیزمها، شیوه ها و عملیات روزمره و واقعی مدیریت را توضیح میدهد)

مدیریت از دیر باز مورد توجه بوده و نظریه های آن بدون تدوین به کار گرفته می شده اند.

در قرن اخیر نظام یافتگی به صورت یک رشته فکری منظم و مرتبط اتفاق افتاده است.

این کار از اوائل قرن بیستم آغاز و موجب پیدایش مکاتب کلاسیک و نئوکلاسیک و سیستمی شد.

مکتب کلاسیک (1)

به دلیل گستردگی ابعاد زندگی اداره امور به شیوه سنتی غیر ممکن بود

تقریبا همزمان و بدون اطلاع در آلمان فرانسه و آمریکا مکتب کلاسیک شکل گرفت

ماکس وبر جامعه شناس معروف آلمانی سازمانها بزرگ را به صورت تطبیقی مورد مطالعه قرار داد و قصد داشت نمونه ایده آلی از بروکراسی را نشان دهد و توانست اصول حاکم بر رشد و توسعه و کارا شدن آنها را تدوین نماید که عبارتند از:

جدایی مالکیت از مدیریت

تقسیم کار و تخصص

سلسله مراتب

غیر شخصی بودن( عدم حاکمیت روابط شخصی)

مقررات و رویه های رسمی

مکتب کلاسیک (2)

در فرانسه فایول که معدن شناس و مدیر بنگاه صنعتی معادن بود سعی کرد اصول جهان شمولی را برای مدیریت سازمانها تدوین کند.

او چهارده اصل را مطرح کرد: تقسیم کار، انظباط، نظم، وحدت فرماندهی ومدیریت، حاکمیت منافع اجتماعی بر منافع فردی، پاداش، تمرکز، سلسله مراتب، دستور مساوات، ثبات دوره استخدام، ابتکار و روحیه دسته جمعی .

البته این اصول در چارچوب تئوریکی جای نمی گیرند و در حد راهنماییهای کلی مورد توجه اند

مکتب کلاسیک (3)

در آمریکا تئوری مدیریت علمی شکل گرفت که به دلیل نبود فرهنگی مشخص و اصیل در این کشور ریشه آن عملگرایی(پراگماتیسم)که با چهار گرایش فکری افراطی مقارن بود (واقعیت گرایی، نوگرایی، عملیات گرایی وعلم گرایی) بود.

به دلیل این که آغاز قرن بیستم اوج مقبولیت و حاکمیت این فلسفه بود تئوری اصالت عمل رشد بسزایی کرد.

برخی از زمینه اجتماعی آن دوران عبارتند: از تولید گرایی و تشکیل واحدهای عظیم اقتصادی و بازرگانی .

مکتب کلاسیک (4)

این زمینه فکری اجتماعی با عث تشدید و دامن زدن به تیلوریسم شد و آن را به یک نهضت اجتماعی تبدیل کرد. فردریک تیلور روشهای سنتی را طرد و در جستجوی روشهای نوین معتقد به بهترین راه انجام کار بود(روش علمی انجام کار) که سه عامل اساسی آن یعنی:

علمی کردن مراحل انجام کار( استاندارد سازی از طریق اندازه گیری حرکت و زمان انجام کار)

ابزارکار (استاندارد سازی ابزار)

روابط کار( انتخاب علمی کارکنان بر اساس توان آنها سرپرستی چند جانبه با سیستم قطعه کاری و پرداخت پاداش بر اساس کار اضافی)

البته نظر او را در حد تئوری نمیدانند بلکه یک مدل ماشینی است

ویژگی های مکاتب کلاسیک

از سال 1880-1920

محوریت در دستیابی به حداکثر کارایی در سازمان

مضر دانستن سازمانهای غیر رسمی

نگرشی کاملا مکانیگی به سازمان و افراد

هم ردیف دانستن انسان با سایر عناصر تولید

انتقاد به مکاتب کلاسیک

این اصول هم محدودیت های زمانی دارند و هم در شرایط مختلف متغیرند

نقص اصلی آنها عدم شناخت علمی و مناسب انگیزه ها و موقعیت استراتژیک نیروی انسانی در فرایند مدیریت است

شاخصه این تئوریها تکیه بر ماشین و ابزار است و انسان در عرض سایر عوامل

مکتب نئوکلاسیکها / از1920-1950

(براساس نگاه انتقادی به تئوریهای کلاسیک)

مخالفتهای اتحادیه های کارگری و کاهش تولید باعث شد روانشناسان و متخصصان مدیریت به فکر چاره ای باشند و به اهمیت عنصر نیروی انسانی پی ببرند که به تئوری نئوکلاسیک یا مکتب رفتاری یا روابط انسانی معروف شد التون مایو چهره شاخص این گونه نظریه هاست.

(توجه به نیاز های مختلف انسان اعم از جسمی روحی روانی و...

نئوکلاسیکها انسان اداری را در مقابل انسان اقتصادی طرح کردند اما در قرار دادن آن در جایگاه مناسبش عاجز ماندند مثلا تئوری مازلو را مورد توجه قرار دادند اما به علت عدم بررسی در ساختارهایی که این مدلها باید در آن به کار گرفته شود از آثار عملی کاربرد آنها کاسته شد.

اصول نئوکلاسیک ها

بررسی شیوه کار افراد و گروه ها و اجتماعات در سازمان

بررسی انگیزه ها و محرک های افراد ، گروه و اجتماعات در رفتار و کردار آنان نسبت به دیگران در محیط سازمانی

مطالعه و بررسی متغیرهای رفتاری و سلوک و منش انسانی

مطالعه و بررسی ارتباطات انسانی و رهبری افراد به منظور افزایش میزان کارایی افراد در سازمان

مکتب سیستمی

توسعه سریع زندگی ایجاد صنایع و کارخانه های بزرگ و توسعه سریع رشته های مختلف علمی و پاسخگو نبودن روشهای مکانیکی و جزءنگر کل نگری و نگاه ارگانیکی به مسائل در نیمه دوم قرن بیستم مورد توجه قرار گرفت و به نظریه عمومی سیستمها انجامید.

در این نظریه سازمان به عنوان یک سیستم باز تلقی می شود که مانند یک موجود زنده اجزائ آن رابطه ارگانیکی دارند که دائما در جهت توسعه و بهبود تغییر می یابد و اگر سازمان نتواند باتغییرات سریع و پیچیده محیط خود را تطبیق دهد محکوم به فناست

منظومه بودن، وابستگی، رابطه متقابل از ویژگیهای این تئوری است.

توجه به عوامل بیرونی و درونی باعث شد که مبتنی بر این مکتب تئوری اقضایی مطرح شود که مطلوبیت شیوه ها را متناسب با موقعیت هر سازمان تجویز می کند

سرفصل های ادامه بحث

تعریف مدیریت

تعریف مدیریت در اسلام

اهمیت و جایگاه مدیریت از منظر اسلام

ارکان مدیریت

تعریف مدیریت(1)

مجموعه ای از فعالیتها:

(برنامه ریزی، تصمیمگیری،سازماندهی، رهبری و کنترل)

بر روی منابع سازمان:

(انسانی مالی فیزیکی و اطلاعات)

با هدف دستیابی به مقاصد سازمان به شیوه کارا و اثر بخش

تعریف مدیریت(2)

فرایند برنامه ریزی، تصمیمگیری، سازماندهی رهبری و کنترل استفاده از منابع به منظور انجام اهداف عملکردی.

هنر انجام دادن کارها به وسیله دیگران.

دانش و هنر به کار گیری منابع سازمانی برای دستیابی به اهداف سازمان به شیوه مطلوب.

مدیریت در اسلام

مدیریت در میان علوم اسلامی رابطه بسیار نزدیکی با فرهنگ دارد.

فرهنگهای گوناگون مدل های مدیریتی مناسب خود را انتخاب می کنند.

علم مدیریت با توجه به آمیخته بودن با فرهنگ غربی پاسخگوی نیازها و اهداف ممالک اسلامی نیست.

پس یا باید:

با پژوهش روی شیوه هایی که مناسب با فرهنگ اسلامی است به مدیریت اسلامی برسیم.

یا از دستورالعملهایی که از منابع دینی به دست می آوریم به مدیریت اسلامی دست یابیم.

تعریف مدیریت در اسلام

مدیریت در اسلام

راه و روش به کارگیری منابع (انسانی، مادی و معنوی) بر اساس آموزه های اسلامی برای نیل به اهداف مورد نظر اسلام

به کارگیری منابع بر اساس آموزه های اسلامی جهت نیل به اهداف اسلامی

مدیریت از منظراسلام

از نظر اسلام مسئولیت امانت است

امام علی علیه السلام:

ان عملک لیس لک بطعمه و لکنه فی عنقک امانه

نهج البلاغه

قرآن کریم:

ِإنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الأمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا وَإِذَا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ

سوره نساء آیه 58

شاخه ها و گرایشهای مدیریت

دولتی

صنعت

بازرگانی

بحران

آموزشی

منابع انسانی

ورزشی

مالی

کارآفرینی

کیفیت

ارکان مدیریت

برنامه ریزی

تصمیم گیری

سازماندهی

رهبری

کنترل و نظارت

سرفصلهای ادامه بحث

برنامه ریزی

تعریف برنامه ریزی

اهمیت برنامه ریزی

فواید برنامه ریزی

لوازم برنامه ریزی

انواع برنامه ریزی

فرایند برنامه ریزی

تعریف برنامه ریزی

برنامه ریزی

فرایندی که طی آن مدیران اهداف را تعیین، آینده را پیش بینی می کنند و مسیر فعالیتهای طراحی شده برای به دست آوردن آن اهداف را نشان میدهند

تعیین اهداف درست و انتخاب روش و وسیله مناسب برای رسیدن به آن اهداف

تعیین هدفها و پیش بینی راههای و امکانات لازم برای دستیابی به آن اهداف

اهمیت برنامه ریزی

برنامه ریزی بر تمام بخشهای سازمان و همه وظایف مدیران احاطه دارد

قال رسوالله:

یابن مسعود اذا عملت عملا فاعمل بعلم و عقل و ایاک ان تعمل بغیر تدبیر و علم فانه تعالی یقول:

(و لا تکونوا کالتی نقضت غزلها من بعد قوه انکاسا)بحار الانوار ج 74 ص110

فواید برنامه ریزی(1)

باعث روشن شدن وضعیت فعالیتهای سازمان می شود

ملاک ارزیابی و موفقیت در کارهاست

رسیدن به اهداف را ممکن می سازد

اثر بخشی (توان انجام دادن کارهای درست) را بالا میبرد

کارایی (انجام دادن کارها به صورت درست و مناسب) افزایش می دهد

فواید برنامه ریزی(2)

از میزان خطا پذیری می کاهد

التدبیر قبل العمل یؤمنک عن العثار/ غرر ح1482

باعث پیشگیری از مشکلات اقتصادی می شود

لافقر مع حسن التدبیر/غرر ح10920

حسن التدبیر مع الکفاف اکفی مع الکثیر مع الاسراف /بحار ج78 ص12

انسان را از ندامت ایمن می کند

التدبیر قبل العمل یؤمنک من الندم/ غرر

فوائد برنامه ریزی(3)

حل مشکلات را آسان می کند

امام علی علی علیه اسلام:

من قعد عن الحیله اقامته الشدائد

بحارالانوار 68/336

کارایی امکانات را بالا می برد

امام علی :

التلطف فی الحیله اجدی من الوسیله

میزان الحکمه ج2 ص551

لوازم برنامه ریزی

تفکر

امام علی : الحیله فائده الفکر / میزان الحکمه ج2 ص551

اعتقاد به راه حل

امام علی : لکل شیئ حیله/همان

بهره از تجارب گذشته

امام علی : من قلت تجربته خدع من کثرت تجربته قلت غرته /همان ص 25

مشورت

امام علی : من استبد برأیه هلک و من شاور الرجال شارکها فی عقولها/ نهج البلاغه حکمت 161

پیش بینی (مهم و پیجیده)

امام علی : اعقل الناس انظرهم فی العواقب - میزان الحکمه ج2 ص551

انواع برنامه ریزی

جامع و استراتژیک:

فرایند تعیین اهداف سازمان و خط مشی ها و استراتژی هایی است که برای به دست آوردن آن اهداف برگزیده شده اند

(این نوع برنامه ریزی در قصه حضرت یوسف قابل دستیابی است)

عملیاتی:

برنامه ریزی به صورت اهداف جزئی و دقیق

تفاوت انواع برنامه ریزی

عملیاتی

در سطوح میانی و پایین

تاکید بر کارایی

منافع آنی

کوتاه مدت

فقط امکانات بالفعل

خطر کمتر

متعدد

استراتژیک

در سطوح عالی

تاکید بر اثر بخشی

منافع آتی

بلند مدت

لحاظ امکانات بالفعل و بالقوه

خطر پذیری

واحد بودن

فرایند برنامه ریزی(1)

تعیین اهداف/ بر اساس نگرشها و ارزشها

تجزیه و تحلیل منابع و امکانات

رسول خدا صلی الله علیه و آله:

علیکم من الاعمال ما یطیق/کنز ص28 ح 5299

لا ینبغی للمؤمن ان یذل نفسه قالوا و کیف یذل نفسه؟ قال: یتعرض من البلاء لما لا یطیق /المعجم الکبیر ج12 ص312

شناسایی شرایط محیطی

داخلی/ ضعف و قوت

بیرونی/ فرصت و تهدید

علی علیه السلام: (دوراندیشی)

ان تنتظر فرصتک و تعاجل ما امکنک بحار ج 339

بادر الفرصه قبل ان تکون غصه همان ص 341

فرایند برنامه ریزی(2)

شناسایی و تعیین گزینه ها

من استقبل وجوه الاراء عرف مواقع الخطاء همان ج 77ص238

ارزیابی گزینه ها و انتخاب

روایت امام صادق ذیل آیه189 بقره/ یعنی ان یأتی الامور من وجهها ای الامور کان

امام رضا: من طلب من وجهه لم یزل

اجرای برنامه

اذا علمتم فاعملوا و اذا تیقنتم فاقدموا بحار ج1ص36

کنترل برنامه( بر اساس بازخوردها)

مدیریت زمان در برنامه ریزی

امام علی علیه السلام

امض لکل یوم عمله فان لکل یوم مافیه

نهج ن 53

ایاک و العجله بالامور قبل اوانها

همان

توزیع الوقت توسیع الوقت

هدفگذاری (1)

هدف:

مقصدی است که همه فعالیتها برای نیل به آن انجام می گیرد

نقطه ای که همه تلاشها معطوف به آن است.

اهداف :

مشخص می کنند که سازمان به کجا میخواهد برود و چه چیزی را باید به دست آورد

به مدیران این امکان را میدهند که برنامههایی را طراحی کنند که رسالتهای سازمان را به واقعیت تبدیل کنند.

انواع هدف

اهداف آرمانی و کلی:

وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ

سوره نحل آیه36

اهداف میانی و مقدماتی

هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الأمِّيِّينَ رَسُولا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ

سوره جمعه آیه 2

اهداف سازمانی

در حیطه مسئولیت های سازمان در جهت اهداف میانی و آرمانی

اهداف عملیاتی

اهدافی جزئی که در برنامه عملیاتی به صورت مشخص باید دنبال شود.

ویژگی های هدف

عالی بودن

قال علی علیه السلام

خیر الهمم اعلاها

علی قدرالهمم تکون الهموم

غرر ح 4977و 6187

واقع بینانه و قابل حصول

صراحت و روشنی

برنامه ریزی و سرنوشت

امام صادق علیه السلام

ابی الله ان یجری الامور الا بالاسباب فجعل لکل شئ سببا

بحار ج2 / 90

تصمیم گیری

تعریف:

فرایندی را تشریح می کند که از طریق آن راه حل مسئله معینی انتخاب می گردد.

فرایند شناسایی و گزینش یک روند کار برای حل یک مسئله مشخص

فرایندی که طی آن گزینش بهترین راه صورت می گیرد

مهمترین کار مدیر تصمیم گیری است حتی می توان مدیریت را همان تصمیم گیری دانست

اهمیت و لوازم تصمیم گیری

يکي از مهمترين اصول مديريتي تصميمگيري است زيرا براي انجام هرکاري راه ها و برنامه هاي مختلفي وجود دارد که اجرايي کردن همه آنها مقدور نيست.

نداشتن قدرت و قاطعيت در تصميم گيري سبب تزلزل کارها و نارضايتي مردم و تقويت دشمني ها مي شود.

امام علي مي فرمايد: من ضعف آرائه قويت اعدائه

يکي از لوازم تصميم گيري قاطعيت است و خداوند آن را جزء اوصاف انبياء خود قرار داده است.

امام علي در اين باره ميفرمايد:

و لکنه سبحانه جعل رسله اولي قوه في عزائمهم

نهج البلاغه خطبه 192

موانع تصمیم گیری

گاهی در تصميم گيري دچار تزلزل مي شويم. قاطعيت نداشتن مديران علل مختلفي دارد. مهمترين موانع قاطعيت در تصميم گيري عبارتند از:

ترديد و دو دلي

امام علي مي فرمايد:

اذا استَبَنتَ فاعزم

ملامت مردم

قرآن کريم يکي از اوصاف مؤمنان واقعي را نترسيدن از ملامت مردم مي داند و مي فرمايد:

...وَلا يَخَافُونَ لَوْمَه لائِمٍ...

موانع تصمیم گیری

مراعات حال افراد خاص

سئل اميرالمؤمنين اي الخلق اشقي؟ قال: من باع دينه بدنيا غيره

استهزاء دیگران

امام علي ميفرمايد:

لا يسوئنک ما یقول الناس فيک فأنه ان کان کما يقولون کان ذنبا عجلت عقوبته و ان کان علي خلاف ما قالوا کانت حسنه لم تعملها

براي تصميم گيري و بهتر نتيجه دادن آن، مشارکت دادن ديگران بسيار مهم است زيرا تصميمات جمعي مشارکت عمومي را به دنبال دارد. البته گاهي فرصتي براي تصميم گيري جمعي نيست.

تصمیماتی که مسئول مشخص و زمانبندي معيني ندارد در مسير اجرا ناکام خواهد ماند.

انواع تصمیمگیری

1) فردی

مزایا: سرعت بالا و مشخص بودن مسئول تصمیم

معایب: کاهش خلاقیت و دقت پایین

2) گروهی

مزایا:

کسب اطلاعات جامع تر، پذیرش آسان و سریع تصمیم، مشروعیت بیشتر تصمیم، افزایش تنوع دیدگاهها، افزایش خلاقیت و آموزش غیر مستقیم

معایب:

وقت گیر بودن، لوث شدن مسئولیت ها،پاسخگو نبون فرد مشخص و فشار گروه بر اعضاء در جهت سازش و همرنگ شدن افراد

تعریف سازماندهی

زندگی گروهی و نیازهای مختلف انسان و مشارکت در رفع نیازها سازماندهی را اقتضا می کند.

تعریف

ساخت هدفمند نقشها برای آن که افراد بتوانند در سایه آن به صورت کارآمد با یکدیگر همکاری کنند

فراگردی است که طی آن با تقسیم کار میان افراد و گروههای کاری و ایجاد هماهنگی میان آنها برای کسب اهداف تلاش می شود.

مراحل سازماندهی (1)

طراحی و تعریف کارها و فعالیتهای ضروری

دسته بندی فعالیتها بر اساس مشاغل و منصب های سازمانی تعریف شده

برقراری رابطه بین میان مشاغل و منصبهای سازمانی برای کسب افراد مشترک

شناسایی نیروها

تقسیم کار بر اساس تخصصها و تواناییهای افراد ( شایسته سالاری)

6) واگذاری مسئولیتها و اختیارات

7)هماهنگی: تلفیق و ترکیب بخشهای مختلف و جهت دهی آنها برای رسیدن به مقاصد سازمانی(اهداف)

هماهنگی افقی و عمودی

اهمیت هماهنگی درسازماندهی

امام علی علیه السلام

مکان القیم بالامر مکان النظام من الخزر یجمعه و یضمه فان انقطع النظام تفرق و ذهب ثم لم یجمع بحزافیره ابدا

نهج خ 146

تفرقه مهمترین عامل ناهماهنگی

ایاکم و الفرقه فان الشاذ من الناس للشیطان کما ان الشاذ من الغنم للذئب

نهج خ127

انواع سازماندهی

بر اساس وظیفه( هدف):اهداف سازمان به وظایف و اهداف جزئی تقسیم می شود و تا جایی که ممکن و معقول باشد ادامه میابد که این روش منطقی ترین و ساده ترین نوع سازماندهی است.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در جنگ خندق پس از تعیین حدود خندق مهاجرین و انصار را گروه بندی و تقسیم کار کرد

سازماندهی بر مبنای زمان(شیفت بندی)

سازماندهی بر اساس ارباب رجوع

سازماندهی بر اساس محصول

سازماندهی بر اساس ناحیه جغرافیایی

مراحل سازماندهی

فراگرد سازماندهي مبتني بر سه اقدام عملي ذیل است.

اول) شناسايي کارها؛ علاوه بر شناسايي کارها بايد آنها را اولويت بندي کنيم.

دوم) شناسايي نيروها؛ علاوه بر شناسايي نيروها بايد توانايي آنان را طبقه بندي کنيم.

سوم) تقسيم کارها؛ با توجه به نوع کارها و توانمندي افراد شناسايي شده بايد به تناسب توانمندي افراد کارها را بين آنان تقسيم کنيم.

امام علي مي فرمايد:

اجعل لکل انسان من خدمک عملا تأخذه به فانه احري الا يتواکلوا في خدمتک...

نهج البلاغه نامه 31

چند موضوع مهم

اهمیت و حساسیت مدیریت منابع انسانی

محدودیتها و واقعیت های منابع انسانی

چارت ساختار تشکیلاتی

سازمان نفرات و الگوی نیروی انسانی

دستورالعملها

آیین نامه ها

شیوه نامه ها

فرایند کارها

ملاک واگذاری مسئولیت

شايسته سالاري در واگذاري مسئوليت ها بسيار مهم است

پيامبر اسلام مي فرمايد:

من استعمل غلاما في عصابه فيها من هو ارضي لله منه فقد خان الله.

بحار الانوار ج 23 ص75

امام علي مي فرمايد:

اجعل لرأس کل امر من امورک رأسا منهم لا يقهره کبيرها و لا يتشتت عليه کثیرها

نهج نامه 53

اصول تفیض اختیار

هماهنگی مسئولیت با تواناییهای فرد

محک زدن فرد

ثم انظر فی امور عمالک فاستعملهم اختبارا نهج ن 53

نظارت و کنترل

کان رسول الله اذا وجه جیشا فامهم امیر بعث معه من ثقاته من یتجسس له خبر بحار ج100 ص61

حسابرسی

بلغنی انک جردت الارض فاخذت ما تحت قدمیک و اکلت ما تحت یدیک فارفع الی حسابک نهج ن 40

نکاتی در باره گزارش گیری از افراد و رابطه کارکنان

علی علیه السلام

فلا تطولن احتجابک عن رعیتک فان احتجاب الولاه عن الرعیه شعبه من الضیق و قله علم بلامور و الحتجاب منهم یقطع عنهم علم ما التجبوا دونه فیصغر عندهم الکبیر و یعظم الصغیر و یقبح الحسن و یحسن القبیح و یشاب الحق بالباطل

نهج البلاغه ن 53

پذیرش مسئولیت

علل عدم گرایش افراد به پذیرش مسئولیت

نگرانی از اشتباه و انتقاد و مجازات

فقدان عوامل انگیزشی(مادی و معنوی)

تردید در توانایی انجام مسئولیت

نگاه انتقادی به مدیر

انگیزش

ايجاد انگيزه در موفقيت مديران فرهنگی بسيار کارساز است. عوامل انگيزشي مي تواند مادي، معنوي يا تلفيقي از آن دو باشد.

امام علي مي فرمايد:

فافسح في آمالهم و واصل فی حسن الثناء عليهم و تعديد ما ابلي ذوو البلاء منهم فان کثره الذکر لحسن فعالهم تهز الشجاع و تحرض الناکل... ثم تفقد من امورهم ما يتفقده الوالدان من ولدهما.

پس آرزوهای سپاهان را برآور و همواره از آنان ستایش کن و کارهای مهمی که انجام داده اند برشمار. زیرا یادآوری کارهای ارزشمند آنان، سجاعان را برمی گزیند و ترسوها را به تلاش وامیدارد ... پس در کارهای آنان به گونه ای بیندیش که پدری مهربان درباره فرزندش می اندیشد.

اهمیت و تعریف انگیزش

انگیزه پایه و اساس رفتار است

یکی از وظایف اولیه و همیشگی مدیران

النیه اساس العمل /غرر1040

تعریف: نیرویی که انسان را به آغاز نمودن جهت دادن و تداوم رفتار و فعالیت تحریک میکند

مراحل انگیزش:

نیاز (محرومیت) رانش یا تنش (برای تامین نیاز) اقدام کاهش تنش یا عامل محرک و تامین نیاز

نیازهای مازلو

الذی اطعمهم من جوع و آمنهم من خوف

ترتیب بعد از رفع شدن هرکدام

فیزیولوژی(گرسنگی تشنگی مسکن و...

ایمنی(فیزیکی و عاطفی)

اجتماعی( عاطفی علایق و...)

احترام (درونی: حرمت نفس خود مختاری و پیشرفت و بیرونی: پایگاه مقام شهرت و جلب توجه)

خود شکوفایی

انواع انگیزه

انگیزه های مادی

انگیزه های معنوی

انگیزه های تلفیقی

تناسب انگیزه های معنوی و تشویق های مادی

نقد نظریه نیازهای مازلو

رابطه نوع انسان شناسی و انگیزه ها

انسان شناسب مادی

انسان شناسی الهی

متغیرهای اساسی در انگیزش

باورهای دینی (احساس تکلیف)

برخوردهای عادلانه

تامین نیازهای ضروری معیشتی(مادی)

ثم اسبغ علیهم الرزق فان ذالک قوه لهم علی استصلاح انفسهم

نهج ن 53

جذابیت اهداف

توجه به نیروها

...ثم تفقد من امورهم ما یتفقد الوالدان من ولدهما نهج ن 53

تمجید و تشویق

و لا یکونن المحسن و المسیئ عندک بمنزله سواء فان فی ذالک تزهید لاهل الاحسان فی احسان و تدریبا لاهل الاسائه علی الاسائه

طراحی مناسب شغل

روشهای سازماندهی

اجعل لراس کل امر من امورک راسا منهم

نهج ن 53

متمرکز:

همه تصمیمات و اقدامات به مدیریت مافوق ختم شود

غیر متمرکز:

بخشی از اختیارات مدیر به تناسب افراد به زیرمجموعه ها تفویض شود

مزایا و معایب سازماندهی غیر متمرکز

معایب

هماهنگی پیچیده تر و مشکل تر است

از تسلط و کنترل مدیران فوقانی می کاهد

با توجه به محدودیت مدیران لایق مدیریت بی خاصیت می شود

هزینه های آموزش بالا می رود

مزایا

مدیران به کارهای اساسی تر میرسند

تصمیمات به صورت پخته و مشارکتی گرفته می شود

باعث نیرو سازی و بالارفتن مهارت مدیران می شود

حمایت عمومی از مدیر بالا می رود

پیامدهای سلوک برخی مدیران(1)

مدیران درگیر

مدیر ما فوق به دلیل این که نمی تواند و نباید مستقیما در همه جزئیات و سطوح مدیریتی حضور داشته باشد اگر به نیروهای خود که از میان گزینه های مختلف برگزیده است اعتماد واقعی داشته باشد وظیفه و حق دارد با رعایت همه اصول سازمانی و از راه های مختلف آنها را حمایت، هدایت و بر کارهای آنها نظارت کند.

بر اساس « قل کل یعمل علی شاکلته» هر انسانی سبک مدیریتی خاصی دارد. ریشه این نوع مدیریت را می توان در احساس مسئولیت و تکلیف مداری، حساسیت نسبت به انجام کارها، نگرانی نسبت به روند کارها، انتظارنتایج مطلوب کارها، روحیه صمیمی، ارتباط با سطوح مختلف سازمانی، تعجیل در انجام کارها و عادت مدیریتی جستجو کرد.

اگر چه همه این موارد می تواند از مزیت های رفتاری یک مدیر باشد اما اگر این دغدغه ها از راه های سازمانی و تعریف شده و در قالب سیستم ها و ساختارهای منطقی تعریف و ابلاغ شده، اعمال نگردد به آفت های مدیریتی تبدیل می شود که در درازمدت برای هر سازمانی خسارات جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت.

پیامدهای سلوک برخی مدیران(2)

پیامدها و آثار وضعی

مرور و توجه به پیامدهای وضعی و مشکلات اساسی این نوع مدیریت که حتی تغییرات ساختار، به کارگیری نیروهای توانمند و تدوین ضوابط نمی تواند آنها را حل کند عبارتند از:

بدآموزی و صدور مجوز این نوع مدیریت برای زیر مجموعه ها.

تضعیف مدیریت های پایینتر و ناکارآمدی آنها در حل مشکلات.

نافرمانی نیروهای زیردست نسبت به مدیران میانی.

کاهش خلاقیت و نوآوری در محیط کاری.

کاهش جسارت مدیران در تصمیمات جدی و اساسی.

انتقال اطلاعات مخدوش و ناتمام به مدیران مافوق.

دور زدن و بی اطلاع گذاشتن مسئولان مربوطه نسبت به حوزه مسئولیت آنان

آشفتگی و پیچیدگی محیط کار و به تأخیر افتادن کارها از روال طبیعی.

پیامدهای سلوک برخی مدیران(2)

ایجاد زمینه سلب مسئولیت از طرف افراد مسئول.

ایجاد زمینه حرمت شکنی و کمرنگ شدن ملاک های تشخیص.

کاهش انگیزه و افزایش دلسردی نیروهای توانمند و متعهد.

زمین ماندن کارهای اساسی مدیران ما فوق و پرداختن به امور جزئی.

بیهوده شدن ساختارها و ضوابط

اتلاف سرمایه ها و از دست رفتن فرصتها.

ایجاد زمینه افزایش رفتارها و گفتارهای ناصواب در محیط کاری.

تضعیف سیستم های سازمانی و رشد روابط خودساخته.

تحقیر و تخریب مدیران در منظر همکاران و ارباب رجوع.

آسیب دیدن جایگاه مدیریت ارشد در منظر عموم همکاران.

تبدیل شدن نیروهای صاحب نظر و فعال به نیروهای ناکارآمد و منفعل.

با توجه به این پیامدها مهمترین اقدام برای رفع دغدغه های مدیر مافوق تعیین وظایف و حدود اختیارات، تعریف دقیق کارها و تدوین آیین نامه ها و... حمایت جدی و عملی از مدیران و اقدامات زیرمجموعه هاست.

جایگاه ارتباطات در سازماندهی

علی علیه السلام

ولا یکن لک الی الناس سفیر الا لسانک و لا حاجب ال وجهک

نهج ن 67

ارتباط تار و پود سازمان را به هم پیوند می دهد و موجب یکپارچکی و وحدت سازمانی می گردد.

از طریق ارتباطات اطلاعات جابه جا و به دیگران منتقل می شود وباعث هماهنگی در محیط کار می گردد.

شبکه ارتباطی همچون سیستم اعصاب در بدن عمل می کند

جایگاه ارتباطات در سازماندهی ارتباطات

ساختار ارتباط

(چارت سازمانی و ترسیم روابط طولی و عرضی)

اجرای ارتباط

(رفتار ارتباطی عوامل انسانی با یکدیگر)

معنای ارتباط

مدل های ارتباطی

عناصر ارتباط

ساخت پیام (شکل عینی شده مفاهیم ذهنی ما)

انواع ارتباط

ارتباط های موفق و ناموفق

تعریف رهبری

هدایت و اعمال نفوذ بر فعالیتهای اعضای گروه

هنر نفوذ بر مردمبه نحوی که با میل و اشتیاق در جهت دستیابی به اهداف گروه تلاش کنند

نفود بدون اجبار برای هدایت و هماهنگی اعضای گروه به منظور نیل به هدف

تاثیر رهبری بر افراد

علی علیه السلام

الکلمه اذا خرجت من القلب وقعت فی القلب و اذا خرجت من اللسان لم یتجاوز الاذن

شرح نهج ج20 ص 287

ایها الناس انی والله ما احثکم علی طاعه ال و قد اسبقکم الیها و لا انهاکم عن معصیه الا و اتناها قبلکم عنها

نهج خ 175

تفاوت رهبر با مدیر

مدیر

کانالهای رسمی و کلیشه ای

سلسله مراتب و مشروعیت سازمانی

لزوم عضویت و جایگاه سازمانی

قدرت ناشی از مشروعیت ساطمانی

به روند عادی کارها قانع است

رهبر

به کارگیری روشهای ابتکاری و القایی

عدم سلسله مراتب و تاثیر در تصمیمگیری

عدم نیاز به عضویت و جایگاه ساطمانی

قدرت ناشی از مقبولیت اجتماعی

نقش حیاتی در پویایی در سازمان

علل ضرورت رهبری

ضعف و نارسایی در طراحی سازمان

تغییر در شرایط و پویایی محیط

پویایی در درون سازمان

تلفیق نیازها و اهداف کارکنان با اهداف سازمان

لوازم رهبری

هوش سرشار

بلوغ اجتماعی و وسعت نظر

انگیزه قوی برای موفقیت

بیان و قدرت ارتباط بالا

مزیتهای ظاهری

جایگاه اچتماعی

برونگرایی

ابتکار و نوآوری

ویژگیهای مدیران

مردم گرا

با افراد گرم و حمایتی برخورد می کنند

ارتباطات اجتماعی را با رغبت بیشتر برقرار می کنند

به احساسات دیگران احترام میگذارند

نسبت به نیاز کارکنان حساسیت نشان می دهند

به کارکنان اعتماد می کنند

کارگرا

کار را تعریف و چگونگی انجام آن را برنامه ریزی می کنند

مسئولیت هر یک از افراد را معین می کنند

شاخص های کار را معلوم می کنند

انجام و اتمام امور را مورد تاکید قرار می دهند

نتایج عملکردی را دنبال می کنند

قدرت و رهبری

قدرت لازمه رهبری است

قدرت:

توانایی در اعمال نفوذ بر دیگران جهت دستیابی به اهداف مورد نظر

انواع قدرت

قدرت مقام یا سازمانی

قدرت شخصی(تخصص و اطلاعات/مرجعیت، جذابیت و الگودهی)

قدرت پاداش

قدرت تنبیه

ویژگیهای مدیران موفق:

ایمان و تقوا

رفق و مدارا

الفت و محبت

دفع بدی با خوبی

سعه صدر

تعریف و کارکرد کنترل و نظارت

فرایندی است که: (آینه)

بایدها را با هست ها

مطلوبها را با موجودها

پیش بینی ها را با عملکردها

مقایسه می کند و تصویر واضحی از اختلاف یا تشابه آنها را در اختیار مدیران قرا می دهد

برنامه ریزی و نظارت را نمی تان از یکدیگر جدا کردهمچون دو لبه قیچی است زیرا عملکرد باید از طریق ملاک ها و معیارها سنجیده شود

اهمیت کنترل و نظارت

در یک مدیریت سالم نظام کنترل و نظارت بسیار مهم است

هرگز اطمینانی به روند کارها طبق برنامه نیست

(عوامل انسانی و غیر انسانی/طبیعی و غیر طبیعی/ بیرونی و درونی)

تضمین کننده سایر ارکان مدیریت است

ابزار سنجش برنامه و میزان موفقیتها و شکستهاست

این به معنای بی اعتمادی به کارکنان نیست بلکه به منظور روشن شدن قوتها و ضعف هاست (به بار منفی آن توجه شود)

بار منفی آن ناشی از نوع برخورد با این مقوله است

چگونگی اعمال کنترل و نظارت بسیار مهم است

فان تعاهدک فی السر لامورهم هدوه لهم علی استعمال الامانه و الرفق بالرعیه

نهج ن 53

انواع کنترل

بحث خود کنترلی در اسلام بسیار ممتاز و کارا ست.

(در محضر خدا)

اجعل من نفسک علی نفسک رقیبا

غرر ح2429

تقوا و کارکردهای آن

کنترل درونی (قدرت و کنترل نرم)

کنترل بیرونی

بحث نظارت عمومی (امر به معروف و تواصی)

نظارت سازمانی

( قدرت وکنترل نرم و سخت)

فرایند کنترل و نظارت

1) تعیین استانداردها و معیارها با توجه به هدفهای از پیش تعیین شده

مشکل استاندارد سازی و تبدیل کیفی ها به کمی در برنامه های فرهنگی

2) جمع آوری اطلاعات:

اطلاعات عبارت است از داده هایی که در بافتی با معنا و مفید جاگرفته اند شامل:

داده ها، تصاویر، متون اسناد و اصواتی که غالبا به صورت پیچیده درهم تنیده شده اند

میزان موفقیت سازمانها به توانایی و خلاقیت آنها در جمع آوری سازماندهی توزیع و کنترل اطلاعات دارد.

3) مقایسه و تطبیق اطلاعات با استانداردها

4) پیگیری و انجام اقدامات اصلاحی

(بابا)

ویژگیهای اطلاعات

صحت اطلاعات

( از هرگونه جهت گیری جانب داری دستکاری در امان باشد)

به موقع بودن ( در زمان مناسب در اختیار گرفتن)

متناسب بودن( کم یازیاد)

مرتبط بودن (مربوط به موضوع یا خارج از موضوع)

جمع آوری اطلاعات و حفظ روابط سالم در محیط کار

انواع نظارت و کنترل

پنهانی و آشکار

ثم تفقد اعمالهم و ابعث العیون من اهل الصدق و الوفاء علیهم

نهج ن 53

امام رضا علیه السلام

کان رسول الله اذا وجه جیشا فامهم امیرا بعث معه من ثقاته من یتجسس له خبره

وسایل الشیعه ج11 ص44

مستقیم و غیر مستقیم

نظارت و حساسیت کارکنان

ویژگیهای ناظران

خدا ترسی

دینداری

امانتداری

حق گویی

صداقت و راستگویی

وفاداری

تواضع و فروتنی

قال الله

ان الله یامر ان تودوا الامانات الی اهلها

مدیریت فرهنگی در حج

مطالب مشابه :

بیانات ریاست سازمان حج و زیارت در جمع مدیران سازمان

اطلاعیه سازمان حج و زیارت درخصوص نحوه ثبت نام و تشرف به عمره مفرده سال 91-1390

خدمات فیش حج عمره و تمتع

پزشکان مجموعه

تسلیت

حج عمره

سایت فاخر حج،سامانه فاخر،فیش حج

مدیریت فرهنگی در حج

آدرس هتل

دفاتر خدمات زیارتی،دفتر خدمات زیارتی بخشیان،مرکز خدمات زیارتی،دفاتر زیارتی فعال کشور