تاريخچه پوشش و حجاب در ايران

گفتار اول
پوشش زنان شهر نشين ايران امروز

درباره پوشاك مردم شهري امروز ايران مي‌توان گفت: پوشش زنان شهري در ايران در مقايسه با قديم تفاوت هايي دارد ولي اصل پوشش كه از ايران باستان به اين سو رعايت مي شده هم چنان پا برجا و استوار است.

پوشش زنان امروزي در حريم خصوصي را پيراهن كه غالباً تا زانو و يا زيرزانو مي‌رسد، بلوز و شلوار، كت و دامن و جوراب و...در طرح‌ها و رنگ هاي متنوع و تا حدودي همسان با ساير نقاط جهان، تشكيل مي دهد و در خارج از خانه برخي از زنان چادر مشكي و معدودي چادر رنگي بر سر مي‌كنند، گروهي از زنان و دختران نيز انواع مانتو كه پيراهني بلند و گشاد است، با روسري يا مقنعه در رنگ هاي مختلف استفاده مي كنند كه البته در اداره ها، دانشگاه ها و مكان هاي دولتي رنگ ها و فرم و خاصي استفاده مي شود كه در ذيل به برخي نمونه هاي آن اشاره مي شود.

پوشش زنان در مشاغل مختلف

چنانچه گفته شد لباس علاوه بر رفع نيازهاي اساسي افراد معرف شخصيت و باورهاي آنان نيز مي باشد و با توجه به نگرش اسلامي زنان ايران در امر پوشش، حضور اجتماعي آنان و پذيرش مشاغل گوناگون لباس مناسب را اقتضا مي كند.

لذا امروزه با برگزاري جشنواره هاي لباس ملي، لباس ويژه مشاغل مختلف و.. . فضاي ايجاد طرح و ايده هاي مناسب فراهم شده است تا علاوه بر در نظر گرفتن معيارهاي زيبايي شناختي، مسايل فرهنگي و مذهبي، احساس راحتي و حضور اجتماعي موثر و مناسب زنان را تضمين نمايد.

در اين جشنواره ها انواع طرح هاي چادر ملي، مانتوهاي مجلسي، طرحهاي جديد و راحت مقنعه، همچنين لباس ميهمانداران هواپيما، طرح ويژه براي لباس زنان پليس و دانش‌آموزان و انواع لباسهاي شب و مجلسي ارايه مي شود.

به طور كلي لباس زنان در محيط كار شامل چادر، مانتو، شلوار همراه با مقنعه يا روسري، به صورت پوشش كامل مي‌باشد. اما در فضاي كاري متفاوت، متناسب با حفظ شئون اخلاقي بانوان و حجاب كامل در جامعه، لباس هايي با فرم هاي متفاوت و متنوع وجود دارد كه در ذيل به برخي از انواع آن اشاره مي‌كنيم:

لباس زنان كارمند

لباس زنان كارمند شامل مانتو، شلوار، مقنعه يا روسري، جوراب و كفش است كه يا همراه با چادر و يا بدون چادر استفاده مي‌شود. امروزه براي براي خانم‌هاي كارمندي كه در محيط كار از چادر استفاده مي‌كنند، چادرهاي خاص با ويژگي سهولت در استفاده و با رعايت تمام موازين طراحي شده است.

لباس زنان پليس

بنا بر قانون، پليس زن در هر موقعيتي به يك نوع پوشش نياز دارد همان طور كه يك نيروي نظامي مرد چند نوع لباس دارد، مثلاً در زمستان از زماني كه به افسران مرد ابلاغ مي‌شود، لباس زمستاني مي‌پوشند اما در مراسم رسمي از دستورالعمل ديگري دربارة لباس پيروي مي‌كنند. به همين ترتيب براي زنان بسته به نوع عمليات و فعاليت، پوشش‌هاي مختلف طراحي شده است؛ پانچو باراني، لباس تشريفات، لباس عملياتي، لباس كار عادي، لباس تحصيلي و.. . »

در حال حاضر تنها لباسي كه به تصويب رسيده لباس تحصيلي است كه شامل مانتو و شلوار يشمي‌رنگ، چادر، پوتين، و نوارهاي قرمز سرآستين براي مشخص شدن سال تحصيلي است. دانشجويان اين لباس را تا شامگاه كه بايد وضعيت رسمي داشته باشند به تن دارند اما پس از آن آزادند كه هر لباسي بپوشند.

لباس زنان آتش نشان

اونيفرم كار آنان مانتو و شلوار و مقنعه طوسي رنگ است كه هنگام كار اوركت، كلاه ويژه و در برخي مواقع لباسهاي خاص از جمله لباس نسوز به آن افزوده مي شود.

يكي از زنان آتش نشان ايراني در پاسخ به سوال يك گزارشگر خارجي در خصوص نوع پوشش زنان آتش نشان ايراني گفت: اولين سئوالي كه تقريبا اكثر رسانه هاي خارجي از ما مي پرسند مربوط به نوع پوشش و نحوه كنار آمدن ما با آن است و ما همانگونه كه بارها گفته ايم باز هم مي گوييم كه " ما در ايران در فرهنگي ايراني و اسلامي پرورش يافته ايم، از كودكي با حجاب آشنا هستيم و آن را جزئي از شخصيت خود مي دانيم و باعث افتخار است كه يك زن مسلمان با حجاب مي تواند همپاي مرد تلاش كند و مفيد واقع شود. در ثاني تنها چيزي كه ما با آن مشكل نداريم حجاب است و به نظر مي رسد خارجي ها با اين نوع پوشش مشكل دارند ".

لباس زنان ورزشكار

امروز با فراهم شدن زمينه حضور زنان مسلمان با حفظ پوشش اسلامي در رقابتهاي ورزشي مختلف،امكان روبروشدن آنها با تيم‌هايي مختلف فراهم شده‌است. لباسهاي ورزشي طراحي شده،متناسب با شئونات اسلامي بانوان براي شركت در مسابقات بين‌المللي با همكاري كميته ملي المپيك طراحي و توليد مي‌شود.

لباس‌هاي جالب طراحي‌شده، علاوه‌براينكه باعث رعايت كامل حجاب‌اسلامي مي‌شود هيچ تاثير منفي درعملكرد ورزشكاران ندارد و مانع فعاليت‌هاي آنان نمي‌شود از جمله لباسهاي ورزشي هر رشته(مانند بسكتبال، رشته هاي رزمي و ...) همراه با سرپوش يا مقنعه استفاده مي شود.

ورزشكاران زن ايراني به اين باور رسيده‌اند كه حجاب محروميت و محدويت نيست و عملكرد فني آنان را پايين نمي‌آورد.
نخستين داور زن محجبه فوتبال ايران كه با رعايت حجاب درمسابقات فوتبال زنان غرب آسيا دراردن قضاوت كرد، گفت: حجاب و پوشش اسلامي مغايرتي با ورزش و فعاليت اجتماعي ندارد و مامي‌خواهيم ثابت كنيم كه با پوشش اسلامي مي‌توانيم در صحنه‌هاي ورزشي حاضر شده و موفق هم باشيم.

بنابه گفته مديركل ورزش بانوان كشور، ورزشكاران زن هم‌اكنون در ? 44?رشته ورزشي در كشور فعاليت مي‌كنند كه در? 38?رشته از اين تعداد با حفظ حجاب اسلامي در رقابت‌هاي برون مرزي شركت مي‌كنند.

لباس زنان پزشك و پرستار

پزشكان و پرستاران زن ايراني، براساس وظايف خاص خود لباس فرم مخصوص با رنگ مخصوص را به تن دارند كه شامل مانتو، مقنعه و شلوار است و وظايف مختلف آنان با تفكيك رنگ لباس مشخص مي‌شود. در طراحي لباس اين بانوان سعي شده تا ضمن رعايت سهولت فعاليتهاي ايشان، اصول پوشش اسلامي لحاظ شود.

لباس معلمان و دانش آموزان

جامعه دانش آموز و دانشجو و معلمان و اساتيد زن ايراني نيز مانند ساير زنان از پوششهايي شامل مانتو، روسري يا مقنعه و شلوار با رنگهاي متنوع و متناسب با چارچوب قوانين محل تحصيل، همراه با چادر يا بدون آن استفاده مي‌كنند.

گفتار دوم
پوشش محلي زنان ايراني

در ايران امروزي اقوام مختلف ايراني با توجه به فرهنگ و آداب و رسوم خاص خود داراي لباس هاي مخصوصي هستند. زنان روستايي به ويژه زن عشايري، بنابر ذوق ملي و روح زيباپسند خود و براي ايجاد تنوع و خوش‌آيندي در اقليم‌هاي خشك و يك نواخت و دشت‌ها و بيابان ها يا سرزمين‌هاي سبز و خرم و تطابق خود با محيط، در انتخاب شكل و رنگ پارچه جامه‌هاي خود، اغلب به رنگ هاي شاد و تركيب هاي زيبا ودل نواز روي مي‌آورند.

اجزاي مؤثر در پوشش

انتخاب ويژگيهاي مختلف لباس هاي محلي، همگي دلايل فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي دارند و از نقطه‌نظر تحول منزلت اجتماعي و حتي ويژگي فرهنگ ايلي يا روستايي معرف موقعيت مشخصي در جوامع هستند. البته در اين ميان، تأثير محيط طبيعي، آب و هوا و شيوه كار در نوع لباس ايلات و عشاير را نبايد از نظر دور داشت.

گروه هاي مختلف انساني كه در مناطق مختلف ايران زندگي مي كنند، هريك داراي ويژگي هاي قومي برجسته اي هستند و تحت عوامل گوناگون از جمله بوم شناسي منطقه قرار دارند و در همان نگاه نخست قوميت، حوزه زندگي، زبان و ساير مشخصات فرهنگي و حتي مذهب و اشتغالات اصلي آنان را در ذهن بيننده تداعي مي كند.

پوشاك ايراني علاوه بر تفاوتهاي ساختاري متناسب باشرايط جغرافيايي، مكاني، قومي و محلي، از نظر ويژگي هاي ظاهري مشتركاتي دارند و مى‏توان در شكل‏گيرى و تركيب پوشاك محلى هر قومى عوامل مذهب، شرايط و عوامل طبيعى، نوع معيشت مسلط و فعاليتهاى جنبى و توليد و منزلت اجتماعى را دخيل دانست.

مذهب

مردم شهرها، روستاها و عشاير ايران معتقد به دين مبين اسلام بوده و به ارزشهاى آن سخت پاى‏بند مى‏باشند به طورى كه هر يك از آحاد جامعه، كليه اعمال و رفتارهاى فردى و اجتماعى و حتى ظواهر خود را از جمله «پوشاك» را با آن موازين هماهنگ مى‏كند. خط‏مشى و دستورات اسلام در ارتباط با پوشاك افراد و بخصوص بانوان كاملاً مشخص است و زنان مطابق با روش زير لباس مى‏پوشند:

لباس آنان پوشيده و بلند است تا حدى كه به پشت پايشان مى‏رسد. پيراهن آنان با دكمه بسته مى‏شود كه در مواردى تا يقه ادامه دارد. عموما آن دسته از زنان ايرانى كه در جوامع كوچك و به صورت سنتى زندگى مى‏كنند به جاى روسرى يا مقنعه از سربند يا لچك براى پوشش موهاى سر استفاده مى‏كنند. لباسها نيز گشاد و راحت است و از پارچه‏هاى ضخيم دوخته مى‏شود. روى پوشاك زنان معمولاً زيورها و پيرايه‏هايى نيز بسته مى‏شود.

شرايط و عوامل طبيعى

عمده‏ترين جنبه كاربردى پوشاك، علاوه بر بعد مذهبى و پوششى آن، حفاظت بدن در مقابل عوارض آب و هوايى و نيز خطرات و ضربه‏ها و تماسهاى ناشى از فعاليتهاى روزمره است. لذا لباسهاى سنتى در قالب كاربردى آنها عمدتا ساده و بى‏پيرايه هستند و فقط به جنبه كاربردى آنها توجه مى‏شود. مثلاً مردم مناطق كوهستانى، از پاتاوه استفاده مى‏كنند تا پا را از خطر نيش گزندگان، ضربه سنگها، پيچ‏خوردگى و غيره مصون سازند يا چوپانها به اين دليل پستك (نمدين) با خود به كوهستان مى‏برند تا در مقابل باد و باران و برف و سرما و حتى تابش شديد نور خورشيد خود را محافظت نمايند. ضمنا جنس و نوع پارچه بكار رفته در پوشاك و حتى تعداد آنها در هر منطقه‏اى با شرايط و عوامل طبيعى مطابقت دارد. به طورى كه در هر فصلى از سال پوشاك ويژه‏اى مورد استفاده قرار مى‏گيرد و اساسا بلندى و كوتاهى لباس و رنگ آنها در ارتباط مستقيم با نوع آب و هواى هر منطقه مى‏باشد.

در كوهستانهاى سرسبز شمال و مزارع چاى، زنان غالبا رنگ لباس خود را طورى انتخاب مى‏كنند كه تضاد شديدى با رنگ محيط داشته باشد و از فاصله دور هم در معرض ديد رييس خانواده باشند. همين امر در مورد زنان ساكن كوهستانهاى خشك نيز صادق است.

شيوه معيشت

معيشت مسلط جامعه، دو نوع تأثير كاربردى روى پوشاك ساكنان هر منطقه دارد؛ اولاً بيشتر مواد اوليه‏اى كه در پوشاك بومى و سنتى منطقه به كار مى‏رود، از توليدات محلى تأمين مى‏شود. ثانيا نوع فعاليت مردم، پوشاكهاى ويژه‏اى را اقتضا مى‏نمايد. لذا معيشت، هم در كيفيت پوشاك مردم تأثير مى‏گذارد و هم در شكل ظاهرى و در تعداد قطعات آن مؤثر واقع مى‏شود.

منزلت اجتماعى

همان گونه كه تنوع پوشاك مناطق گوناگون به منزله علامت و نشانه خاص براى معرفى اقوام مختلف است، جنس، رنگ و شكل لباس و زيورآلات و ضمايم آن هم به پوشنده لباس منزلت اجتماعى ويژه‏اى مى‏بخشد.

در پوشاك زنان اقشار مختلف به ظرافتها، زيبايى‏ها و تزيينات توجه زيادى مى‏شود و پارچه‏هاى زرى و ابريشمى و مخملهاى رنگى و يراقهاى پهن، سكه‏هاى قديمى و دامنهاى پرچين و ديگر نقش‏آفرينيها، كه از يك دنيا ذوق و سليقه و مهارت خبر مى‏دهد، در مجموع پوشاك زنان را به صورت مجموعه‏اى هماهنگ درمى‏آورد و وقار خاصى به زنان مى‏بخشد.
درميان زنان، استفاده از پوشش سر به شكل‌هايي مانند مقنعه در ميان زنان تركمن شمال و زنان زرتشتي، چارقد توري، درميان زنان بلوچ ودستار به رنگ هاي مختلف درميان زنان كُرد صورت مي‌گيرد.

پيراهن‌هاي بلند و گشاد يا دامني‌هاي پرچين، آستين‌هاي بلند به شكل‌هاي مختلف تنگ، گشاد، با حاشيه و نواردوزي شده نيز زياد مورد استفاده واقع مي شود. در دوخت بيش تر لباس هاي زنان روستايي و عشايري از انواع پارچه‌ها و نوارهاي زردوزي شده استفاده مي‌شود.

استفاده از زيورآلات يا دوختن سكه‌ها و منجوق و پولك به لباس نيز متداول است كه در ذيل به طور خلاصه اشاره اي به لباس هاي محلي ايراني خواهيم داشت.

پوشاك زنان كرد

پوشاك زنان كرد از سربند، زيرپوش، پيراهن، نيم تنه، قبا، روپوش، شلوار تشكيل شده است. پوشش سر زنان كرد كرمانشاهى پرپشت و از چندين دستمال بزرگ ريشه‏دار تشكيل شده است. اين دستمالها را معمولاً بر دور كلاهكى كه گاه شبيه عرقچين است مى‏پيچند، كلاهك ممكن است چند ترك يا بدون ترك و ساده باشد.

لباس آنان نيز شامل زيرپوش يا زيرپيراهني بلند قد با آستين ساده و مچ دار و پيراهن بلند گشاد، جليقه كه تن‏پوشي بى‏آستين و با قد كوتاه و تا كمر مي باشد،نيم تنه كه مانند جليقه كوتاه است و سراسر كناره‏هاى آن داراى نوارهاى الوان و يراق است، قباى بلند، شلوار و روپوش كه چادري از پارچه ابريشمى مشكي است و در پيش روى سينه گره مى‏زنند مي باشد و پاپوش سنتى آنان همان كفش دستباف رنگين است كه به گيوه معروف است.

پوشاك زنان خراسان

لباس سنتي زنان خراسان شامل پيراهن زنانه معمولاً از پارچه هاي گل دار نازك دوخته مي شد و آن را روي زير جامه مي پوشيدند. پيراهن كه تا روي سرين را مي پوشاند معمولاً با شلوار پوشيده مي شود. پيراهن هاي زنان روستايي و كارگران معمولاً كرباسي و گشاد بود و پيش از آنكه جوراب هاي ماشيني به بازار آيد جوراب را خود زنان و دختران با ميل مي بافتند كه نخي، پشمي و يا كركي بود كه رنگ هاي متفاوت داشت و بالاپوش معروف كه زنان آن را روي سرمي اندازند و از فرق سر تا پشت را مي پوشانند. چادر عبايي از دو قسمت تشكيل مي شود: پائين تنه آن مانند دامن بلندي است كه با بندي به كمر بسته مي شود و بالاتنه آن را روي سر مي اندازند بدان سان كه سر و بالا تنه را مي پوشانيد.

زنان كهنسال عرقچين را زير چارقد به سر مي كردند تا ريختگي و كم شدن موي سرشان مشاهده نشود.

«دستمال» پارچه اي است نازك و چهارگوش نخي و يا ابريشمي و معمولي يا زينتي كه آن را تا مي زنند و به صورت يك نوار يا بند (به عرض 2 تا 3 سانتي متر) در مي آوردند و روي چارقد برگرداگرد سر مي بستند تا چارقد از سرشان نيفتد.

پوشاك زنان گيلان

پوشاك بانوان گيلك داراى تنوع و جلوه خاصى است. از بين آنها پوشاك زنان قاسم‏آباد، شاخص‏ترين پوشاك از لحاظ تنوع و سليقه در منطقه است. چارقد زنان اين منطقه، تزييناتى از نوارهاى الوان در قسمت جلو دارد و از پارچه مشكى تهيه مى‏شود و با شيوه خاصى به سر زنان بسته مى‏شود.

شلوار زنان گيلان بلند و چين‏دار است. چادر بانوان گيلانى بسيار جالب است. پارچه اين چادرها را خود زنان اين منطقه مى‏بافند. جنس چادر معمولاً از نخ پنبه و ابريشم است كه با نقوش بومى با طرحهاى بسيار زيبا بافته شده است.

كلاه خانمهاى كوهپايه كوهستان مانند كلاه زنان كرد عرقچين است و اغلب از پارچه‏هاى سوزن‏دوزى تهيه مى‏شود.

پوشاك زنان مازندران

پوشاك زنان مازندران شامل: سربند كه به شكل سه‏گوش و سفيد تهيه مى‏شود، روسرى پارچه‏اى است چهارگوش و معمولاً به رنگ سفيد كه آن را به صورت دولا بر سر مى‏گذارند و دو طرف آن را در زير گلو سنجاق مى‏زنند و يا با منجوق زيوردار، بند مى‏كنند، پيراهن با آستين بلند ، جليقه، شليته كوتاه و پرچين، شلوار ساده، جوراب پشمى، كفش و چادر مى‏باشد.

پوشاك زنان آذربايجان شرقى

پوشاك زنان اين ديار شامل سربند، روسري، پيراهنهايي شبيه زنان بختيارى و زيرپوش آنها مانند پيراهن بانوان كرد است، جليقه ساده و سكه دوزي شده، شلوار ساده و بلندو كفش مي باشد.

پوشاك زنان بختيارى

بختياريها در لرستان زندگى مى‏كنند. بنابراين تحت تأثير آداب و رسوم لرى هستند و پوشاكشان به لرى نزديكتر و شبيه‏تر است.

چادر بانوان بختيارى مشخص‏كننده پوشاك زنان بختيارى است كه از جنس پارچه تورى و گاه مزين به تارها و نقشها و حاشيه‏هاى زرين است. حاشيه و كناره‏هاى چادر زنان بختيارى اغلب به وسيله زر و زيور و سكه‏هاى مختلف تزيين مى‏شود. پوشش زن بختيارى آميخته‏اى از پوشاك همسايگان خود بويژه اصفهانيها است.

نوع تركيب رنگها و شكل هندسي مردمان سرزمين چهارمحال و بختياري برگفته والهام گرفته از طبيعت است و اين نوع لباس آينه‌اي‌بر باور اعتقادي، صنعت و هنر آنهاست و علاوه بر خوداتكايي اقتصادي و توليد آفرينش هنر و صنايع دستي است.
لباس كار ولباس رسمي مردان و زنان و كودكان بختياري در شكل، فرم،اجزا و كيفيت نيز متفاوت است، مانند نمونه رنگ كلاه براي كودكان، براي شادي، براي چوپانان رنگ روشن وبراي مجلس رسمي نيزازكلاه نمدي تيره استفاده مي‌شود.

پوشاك زنان قشقايى

پوشاك قشقايى‏ها مشخص، متنوع و مختص قشقايى‏ها مى‏باشد. پوشاك زنان قشقايى بسيار موقر، باشكوه و مجلل است. پوشش زنان قشقايى مانند پوشاك بختيارى‏ها رنگين، بانشاط و ساده وشامل كلاهكي نظير كلاهك زنان بختيارى، روسرى كه پارچه‏اى سه گوش و لچكى بزرگ مى‏باشد، پيراهني داراى دامن بلند، نيم تنه نواردوزى شده،شلوار گلدار و پاپوش.

پوشاك زنان بلوچ

مردم سخت‏كوش اين سامان داراى قبايل بسيار است. هنر سوزن‏دوزى زنان اين خطه بى‏نظير است. پوشاك عمده زنان بلوچ از سربند كه از پارچه يا مخمل تهيه مى‏شود و كلاهكى شبيه نيم‏تاج روى آن قرار مى‏گيرد، پيراهن كه غالبا در قسمت سينه و سر دست سوزن‏دوزى بسيار زيبايى مى‏شوند، شلواري با دم پاي تنگ و سوزن دوزي شده، قبايي به شكل راسته و ساده با آستينهاى بلند و يقه گرد و در روى همه پوشاك خود چادر تشكيل مى‏شود.

پوشاك زنان تركمن

ايلهاى تركمنى پوشاك تزيين شده و زيبايى دارند. از لحاظ برش ساده اما چشمگير است. زنان تركمن عموما هنر قالى‏بافى داشته و مهارت خاصى در زمينه هنرهاى قالى‏بافى و سوزن‏دوزى دارند. پوشاك اين زنان هنرمند از كلاهي به شكل استوانه و نسبتا بلند كه روى آن را اغلب از پارچه ساده و ابريشمى به رنگ قرمز با دنباله چين‏دار و بلند مى‏پوشانند، پيراهن با برشى ساده، شلواري كه دم‏پاى آن از قسمت مچ تنگ‏تر است و قباى سوزن‏دوزى شده بلند، روسرى ابريشمى بزرگ، جوراب پشمى و كفش تشكيل يافته است.

پوشاك زنان خوزستان

امروزه مردم اين سرزمين از پوشاك معمولى استفاده كرده و از خود پوشاك مشخصى ندارند. پوشاك روستاييان و ايلهاى اين ناحيه مخلوطى از پوشاك كردها، لرها، بندريها و اعراب مجاور است. زنان خوزستان به دليل گرماى زياد اين منطقه از پوشاك معمول مردم و از يك پيراهن بلند و گشاد و شلوار و سربند محلى استفاده مى‏كنند.

پوشاك زنان بندرى

پوشاك ساحل‏نشينان جنوب كشور به پوشاك بندرى مشهورند. پوشاك ساكنين اين منطقه غالبا دستخوش سليقه‏هاى مختلف بوده است. زنان بندرى در جنوب ايران داراى پوشاك سبك‏وزن و چادر تورى سياه مي باشند. پوشاك زنان بندرى از هفت يا هشت تكه لباس تشكيل شده است كه شامل سربند كه پارچه‏اى است سه گوش آستردار در رنگهاى مختلف كه بر سر مى‏نهند، روسرى از تورى و به شكل مستطيل از رنگهاى مشكى و بنفش ساده يا داراى گلهاى زركوب كه در زير سربند روى سر گذارده مى‏شود، پيراهن ساده و راحت تا حوالي زانو با آستنيهاي فراخ و راسته، شلوار با دم پاي تنگ، كفش از نوع صندل كه تسمه اين كفشها در لاى انگشتان قرار مى‏گيرد، چادرهاى تورى، روشن، گلدار و يا تيره زيوردار و نقاب از جنس پارچه مشكى يا چرمى ظريف به شكل نيم دايره و به اندازه پهناى صورت مى‏باشد.

خلاصه:
بنابر آنچه گذشت، به شهادت تاريخ و بر طبق سخنان مورخان و تمدن نگاران حيات بشري، بندرت مي توان اقوام يا قبايلي را يافت كه در آن، زنان داراي پوشش كامل نبوده يا اصلا پوششي نداشته اند. پوشش زنان تحت عنوان حجاب قدمتي بس طولاني داشته و در ميان اكثر قريب به اتفاق ملل و نحل با اختلاف مناطق جغرافيايي وجود داشته است.

بعلاوه در كليه اديان تاكيد بر وجوب حجاب ديده ميشود. اين مطلب نشانه اي بس قوي بر فطري بودن پوشش و تحكيم آن از طرف دين و عقل و عرف جوامع بشري مي باشد.

بدون ترديد جهان بينى و انسان شناسى هر فرهنگ و مكتب، نقش اساسى و مهمّى در انتخاب نوع و كيفيت پوشش دارد و انسانها به وسيله نوع پوشش بخشي از هويت خود را عرضه مي نمايند.

تاريخچه پوشش در ايران نيز پيوندي عميق با حجاب، به معناي پوشش كامل و زيبايي شناسي و زيبايي دوستي دارد. سرزمين ايران سرآمد زيبايي ها و ظرافتهاست، مردم ما حاصل فرهنگي عميق و ريشه دار، با آميزه اي از دين و تاريخ هستند. هر اندازه فرهنگ و هنر يك سرزمين با بنيانهاي اعتقادي و فكري و ديرپاي ملتي مرتبط باشد، برعمق عظمت حس زيبايي شناختي مردم آن سرزمين تاثير مي گذارد.

اگرچه پوشيدن لباس براي جلوگيري از سرما و تابش آفتاب يا به منظور ستر و پوشش بدن است، اما نوع آن معرف قوميت، شخصيت و منزلت اجتماعي افراد جامعه است.
از بدو حضور اقوام آريايي در ايران زنان پوشش كامل و چادر ويژه داشته اند. در 1350 قبل از ميلاد به شهادت آثاري كه از تمدن ايلامي به دست آمده، ايرانيان «لباس كامل» به تن مي كرده اند.

در دوره مادها، پارس ها، اشكانيان، ساسانيان، صفويان و زنديه همچنان حجاب زنان با پوشش كامل وجود داشته است.

از نظر تاريخي، شكل نوين پوشش تحت عنوان بي‏حجابي از قرن نوزدهم آغاز شد. پس از رنسانس و انقلاب علمي صنعتي، به ويژه پس از جنگ جهاني دوم، به تدريج زمينه لازم در اروپا فراهم گرديد و با وقوع نهضت ‏به اصطلاح آزادي زنان، كنار گذاشتن حجاب مورد تشويق و تكريم قرار گرفت.

در زمان رضا شاه كه پوشاك ادامه دوره قبل بود، بيشتر زنان اعيان و اشراف لباس هاي اروپايي به تن مي كردند اما هنگام خروج از منزل روي آن چادر مي پوشيدند. اما به دنبال سياست مدرن سازي كشور، رضاشاه (1314. ش)دستور كشف حجاب را صادر كرد.

دفاع از ارزشهاي اسلامي در برابر انواع تهاجم و تسلط فرهنگي غرب و افكار روشنفكر مابانه اي كه روز به روز بيشتر منجر به كمرنگ شدن روحيه تدين در جامعه مي شد و با روحيه و تمدن كهن ايران زمين تناسب نداشت، با مبارزات وقفه ناپذير و مستمر روحانيت عظيم الشان به رهبري حضرت امام خميني(رضوان الله تعالي)مواجه شد كه از همان ابتدا با هدايت روشنفكرانه و رهبري خردمندانه خود، موجب حضور فعال و پرثمر زنان انقلابي ايران در تمامي صحنه ها گرديدند.

درايران امروزي اقوام مختلف ايراني با توجه به فرهنگ ها و آداب و رسوم خاص خود داراي لباس هاي مخصوصي هستند.

زنان ايراني ضمن رعايت پوشش كامل اسلامي نه تنها محدوديت و مشكلي در پذيرش نقش هاي اجتماعي و مشاغل گوناگون ندارند بلكه در پرتو آرامش و امنيت ناشي از حفظ حجاب، به كار و فعاليت مي پردازند.

اميد است با آموزش و انتقال موثر فرهنگ ايراني اسلامي به نسل فعلي و آتي شاهد رشد روزافزون حضور زنان در جامعه و ارتقا و رشد فردي و اجتماعي زنان باشيم و اين فرهنگ و پذيرش آن را در تمام جهان شاهد باشيم.

فهرست منابع:
• آصفي، محمد مهدي. 1380. دنياي اسلام و تهاجم فرهنگي غرب. تقي متقي مترجم. تاريخ انتشار اثر به زبان اصلي 1317. دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم. قم
• تورات، سفر پيدايش، باب 24، آيه 64 و65
• جعفريان، رسول. 1383. داستان حجاب در ايران پيش از انقلاب. مركز اسناد انقلاب اسلامي. تهران
• حداد عادل، غلامعلي. 1382. فرهنگ برهنگي و برهنگي فرهنگي. سروش. تهران
• دورانت .ويل. تاريخ و تمدن. ترجمه احمد آرام و ديگران.تهران. عصر ايمان. انتشارات علمي فرهنگي
• دورانت .ويل. لذات فلسفه. ترجمه عباس زرياب.
• دومين نمايشگاه تشخص و منزلت در نظام اسلامي، اجمالي بر پوشاك زنان محلي ايران
• راسل، برتراند. زناشوئى و اخلاق.
• فتاحي زاده، فتحيه. 1379. حجاب از ديدگاه قرآن و سنت. مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم. (حجاب در اديان. تعريف واژه هاي مربوط به حجاب. اهميت عفاف. حجاب و امنيت. فلسفه پوشش. كيفيت پوشش. حضور زنان در اجتماع. شماره كتاب خانه شوراي زنان( bp/230/17/3 1373)
• شهشهاني، سهيلا. 1374. تاريخچه پوشش سر در ايران. موسسه انتشارات مدبر. تهران
• صدر. حسن. (1357). حقوق زن در اسلام و اروپا. تهران. جاويدان.
• ظفيرالدين، محمد. 1380. حجاب و عفت از ديدگاه اسلام. ترجمه عبدالهادي گمشاد زهي. موسسه فرهنگي مكي
• عسگريان، كبري بررسي ملاك انتخاب پوشش در تعاليم اخلاقي اسلام در آيات و روايات. دومين نمايشگاه تشخص و منزلت زن در نظام اسلامي.
• عسگريان، مرضيه. بررسي رابطه پوشش و زمينه هاي علمي و فلسفي در گزينش نوع پوشش. دومين نمايشگاه تشخص و منزلت زن در نظام اسلامي.
• عليپور باغبان نژاد، يوسف. رضايي، اصغر. 1383. حجاب آزادي يا اسارت. احرار. تبريز
• كامراني، اشرف الملوك. 1384. سيماي حجاب. نقش نگين. اصفهان
• كيوان شكوهي، كيوان. پوشاك اقوام مختلف.
• محمدي آشنايي، علي. 1373. حجاب در اديان الهي. اشراق. قم
• محمدي، علي. (1372). حجاب در اديان اله. قم. اشراق.
• مركز بررسي اسناد تاريخي. 1378. تغيير لباس و كشف حجاب به روايت اسناد. مركز بررسي اسناد تاريخي وزارت اطلاعات. تهران
• مطهري، مرتضي. (1379). مساله حجاب.تهران. صدرا.
• ميرزايي، منصور. 1377. شبيخون فرهنگي. احرار. تبريز
• واحد تحقيقات موسسه فرهنگي قدر ولايت. 1373. موسسه فرهنگي قدر ولايت
www.tahoor.com
www .mymasih.com
balagh.net/persian/specific/milad_zahr

منبع: خبرگزاری فارس

تاريخچه پوشش و حجاب در ايران

مطالب مشابه :

جديدترين و زيباترين مدل هاي لباس مجلسي زنانه 2011

مدل لباس اسپرت كره اي

امان از دست خانوما

آداب عيد غدير در امین آباد(ابنوا) و کروکلا

حجاب زينبي

تاريخچه پوشش و حجاب در ايران

بدترين شكل دلتنگي ...........

روزبارانی هماگ