"تحول در آموزش و پرورش با تکیه برابعاد و اهداف آن در بخش پژوهش
چكيده تحقیق
تحول یعنی فرایند ذوب شدن اندیشه‌ها، باورها و رفتارهای سنتی و تثبیت ارزش‌های نوین و استقرار نظام‌های جدید. یعنی منطبق كردن سازمان‌ها با آخرین پدیده‌های روز. با توجه به اهميت و شكل گيري زيرساختهاي اصلي در عصر كنوني، يكي از عوامل اصلي پيشرفت و توسعه در كشورها، توسعه امر آموزش و پژوهش است. بنابراين، در زمره تغییر در ارکان پایه مي‌بايست جايگاه حقيقي پژوهش در تمامي جوانب و ساختارهاي آموزش و پرورش روشن و شفاف باشد. از اين رو جهت اصلي مقاله را در خصوص بررسي نقش پژوهش در زيرساختهاي اصلي تحول آموزش و پرورش معطوف داشته و نگاه عميق به جوانب مختلف آن و تأثيرش در فعاليتهاي كيفي آن ، هدف اصلي بوده است . در اين مقاله با اشاره به ريشه‌ها و راهكارهاي مناسب در راستاي رفع مشكلها ی عملکردی و تنگناها می پردازد که می تواند زمینه پژوهش را در ایجاد تحول آموزش و پرورش پر رنگ تر کند و سعي شده است حداكثر مطالب كيفي در اختیار قرار دهد. تحول ازدیدگاه مقام معظم رهبری عبارت از:"ببينيد ما چه می‌خواهيم؟ محصول و خروجى آموزش و پرورش را چه می‌خواهيم باشد؟ اول اين را مشخص بكنيم؛ ترسيم بكنيم؛ بعد ببينيم كه براى ساختن يك‌چنين موجودى، يك چنين مردى، زنى، جوانى، چه كارهاى مهم و اساسى، چه تعاليمِ لازم، در خلال چه برنامهى آموزشى بايد داده شود، تا اين موجود پرورش پيدا كند. آن وقت آدم‌هاى كارآمدمان بنشينند آن نظام را تعريف و تدوين كنند و با شجاعت لازم وارد ميدان شوند و تشكيلات آموزش و پرورش را بر طبق آن نظام تعريف كنند و تحقق ببخشند. اين، می‌شود تحول حقيقى و بنيانى."
بیانات در دیدار جمعی از معلمان، پرستاران و كارگران 9/2/1388
کلمات کلیدی: آموزش و پرورش - تحول – پژوهش-دیدگاه رهبری
مقدمه
نظام تربيتي كشور ما نيز چون به لحاظ ساختار و ماهيت به تبع نهادهاي تربيتي مغرب زمين نضج زد و متولد شد،به ابعاد مختلف و با افت و خيزهايي تلاش نموده حوزه هاي علمي خود را با زمينه اي علمي آشتي دهد.در دوره قاجاريه ميرزا حسن رشديه ضمن تدريس به روش سنتي متوجه شد كه آن روش براي يادگيري و آموزش مناسب نيست،در نتيجه در انديشه تغيير آن روش تلاش نمود و سر انجام روش نو تدريس را نخست خود ياد گرفت،پس در سراسر ايران گسترش داد. به دنبال ايشان كسان ديگري چون باغچه بان و ديگران براساس تجربه هاي علمي شان در كلاس درس روشهاي تدريس را تكامل بخشيدند كه اين روند همچنان ادامه دارد. در شوروي سابق ماكارنكو به تجربه علمي در كلاس هاي درس دريافت كه چگونه مي توان همه فرزندان كشور را، بويژه فرو دست زادگان و درماندگان و بزهكاران را به روش منطقي و انساني آموزش دادو همين تجربه هاي علمي وي بود كه براي كشور شوروي و بسياري از كشورهاي ديگر به عنوان الگوي آموزشي قرار گرفت.
“خداوند هيچ قومي را دگرگون نمي سازد، مگر آنكه آنان در خود تغييري بدهند.” (قرآن كريم، سوره رعد، آيه 11) تغيير، خلاقيت و نوآوري همواره ناگهاني و بدون هرگونه سابقه اي اتفاق نمي افتد، بلكه در اغلب موارد جهت گيري هاي اصلاحي به تدريج موجب تغيير و تحول در فعاليت، محصول و فرايند يا ابزار توليد مي شود و در نهايت به تبلور خلاقيت و نوآوري مي انجامد. اما گاه در مسير تتبع و تحقيق در يك زمينه انسان به نوآوري هايي دست مي يابد كه بدون برنامه قبلي و به صورت كاملااتفاقي بوده است، در اين زمينه آنچه مي تواند اصلاح و بهبود امور راجهت و سرعت بخشد و به خلاقيت و نوآوري بينجامد، چگونگي مديريت بر تحقیق و خلاقيت و نوآوري است.
بیان مسئله
سهم نهاد تعليم و تربيت در حيات فردي و اجتماعي غير قابل انكار است. به همين دليل انديشمندان از نهاد تربيتي بعنوان مدار توسعه ياد نموده و بر نقش آموزش و پرورش تأكيد دارند قطعاً هيچ نهاد تربيتي موفق به اين نقش كارا نيست. جزءاينكه سياستگذاران،تصميم گيران،مديران ارشد اجرايي و…با رويكردي محققانه به پديده تعليم و تربيت بنگرند. بديهي است رويكردي محققانه به اجزاي تعليم و تربيت مي تواند موجبات توسعه همه جانبه آنرا فراهم آورد. (حسن پور،1377)
يكي از شروط لازم براي تحقق هدفهاي نظام تعليم و تربيت ،دخالت دادن معلمان در شناخت مشكلات و ارائه روشهاي فعال مي باشد كه در جهت رفع موانع بطور آگاهانه قدم بردارند.به درستي گفته اند نخست پژوهش،سپس برنامه ريزي و اقدام. ازآنجا كه موضوع تربيت و و خود تربيت كنندگان همواره در تغيير و دگرگوني اند،جامعه و محيط تربيت نيز پيوسته در تحول است،براي برنامه ريزي و بهسازي فرايند تعليم و تربيت،پژوهش بيش از هر زمان ديگر اهميت پيدا مي كند.
در رويكردي معلم مستقيم و متفكرانه وارد چرخش پژوهش مي شود و عمل آموزشي خود را و با ياري همكاران خود مورد پژوهش قرار مي دهد. در چنين رويكردي ضمن مفيد واقع شدن يافته ها كه برخواسته از مسائل مستقيم و فوري و ضروري معلمان است. خود معلم بالنده و رشد مي يابد و بينش و انديشه علمي در بدنه آموزش و پرورش زنده و فعال مي شود.(تحول آموزش و پرورش با پژوهش بوجود مي آيد و پژوهش تعليم و تربيت را كيفي مي نمايد.)پژوهشی واقعي مي باشد كه در راستاي احساس نياز تعليم و تربيت باشد و موجب افزايش بار علمي جامعه شود و در غير اين صورت پژوهش حكم فرزندي را دارد كه ارث پدري را خرج مي كند و چيزي به آن نمي افزايد و اين عامل شرمندگي است ( اصولاً پژوهش روش ياددهي و يادگيري است).
امروزه حل مشكلات آموزشي به عنوان محصول نهايي پژوهش در عرصه تعليم و تربيت در نظر گرفته مي شود اين مسئله از اين جهت مهم است كه پژوهش فرايندي است كه به شدت از ساختار فرهنگي و اجتماعي جامعه آموزشي كه پژوهشگر درآن قرار دارد تأثير مي پذيرد. اين مسئله به خصوص در گستره پژوهش هاي نهادهاي انساني و اجتماعي اهميت فراواني دارد.و ديگر اطلاع رساني به عنوان يكي از اركان اصلي پيشرفت و توسعه مي تواند نقش بسيار حياتي در بهبود وضعيت پژوهش به عنوان تنها راه حل مسأله و مشكلات در آموزش و پرورش ايفا كند آنچه در اين فرايند براي ما مهم جلوه مي كند عملكردي است كه مراكز پژوهشي در اين گستره خواهند داشت.
گسترش فن آوري و اطلاعات و ارتباطات امكان استفاده بهينه از دانش سازمان يافته را به پژوهشگران و مراكز تعليم و تربيت مي دهد.در حقيقت پژوهش در آموزش و پرورش كشور در جهت مطالعه مسائل و مشكلات آموزشي و حل آنها بوجود آمده است و بيش از يك دهه از عمل آن نيز سپري گرديده است.براي تعيين جايگاه پژوهش در ایجاد تحول آموزش و پرورش و مشكلات آن و راه حل مناسب براي آن بايد به سوالات زير پاسخ دهيم:
1- ويژگيهاي پژوهش درتحول آموزش و پرورش ما چیست؟2- دشواريهاي پژوهش در آموزش و پرورش چه مسائلی می باشند؟3- ضعف های عمده ی تحقیقاتی در آموزش وپرورش ما چیست؟4- عوامل موثر در توسعه ی فرهنگ پژوهش در مدارس کدامند؟5-راهکارهای نظام پژوهشی مطلوب از دیدگاه مقام معظم رهبری چگونه بیان شده اند؟
اهمیت تحقیق
از بارزترین خصوصیات عصر حاضر می‌توان به تغییرات و تحولات شگرف و مداوم درطرز تفكر، ایدئولوژی، ارزش‌های اجتماعی، روش‌های انجام كار و بسیاری از پدیده‌های دیگر زندگی، اشاره كرد. به همین سبب امروز ه نظام آموزشی ما با جو سازمانی پرابهام، پویا و در حال تحول روبه‌رو هستند.
این مقاله در پی بیان ضرورت و اهمیت تحول در آموزش و پرورش است. در این راستا از بیانات ارزشمند رهبر معظم انقلاب كه برخاسته از نگرش و انتظارات و مطالعات ایشان است و مصوبات شورای عالی آموزش و پرورش و نگاه صاحب‌نظران به این موضوع، بهره‌برداری شده است.
اهداف تحقیق
هدف کلی
· " بررسی تحول در آموزش و پرورش با تکیه برابعاد و اهداف آن در بخش پژوهش واز دیدگاه مقام معظم رهبری"
هدف جزئی
· بررسی ويژگيهاي پژوهش درتحول آموزش و پرورش
· بررسی دشواريهاي پژوهش در آموزش و پرورش
· بررسی ضعف های عمده ی تحقیقاتی در آموزش وپرورش
· بررسی عوامل موثر در توسعه ی فرهنگ پژوهش در مدارس
· بررسی راهکارهای نظام پژوهشی مطلوب از دیدگاه مقام معظم رهبری
سوالات ویژه تحقیق
1. ويژگيهاي پژوهش درتحول آموزش و پرورش ما چیست؟
2. دشواريهاي پژوهش در آموزش و پرورش چه مسائلی می باشند؟
3. ضعف های عمده ی تحقیقاتی در آموزش وپرورش ما چیست؟
4. عوامل موثر در توسعه ی فرهنگ پژوهش در مدارس کدامند؟
5. راهکارهای نظام پژوهشی مطلوب از دیدگاه مقام معظم رهبری چگونه بیان شده اند؟
تعریف اصطلاحات
1-تحول: تحول یعنی فرایند ذوب شدن اندیشه‌ها، باورها و رفتارهای سنتی و تثبیت ارزش‌های نوین و استقرار نظام‌های جدید. یعنی منطبق كردن سازمان‌ها با آخرین پدیده‌های روز. در فرآیند تغییر، باورها، اندیشه ها و عادت های کهنه و فرسوده به دور ریخته می شوند، و به جای آن ها اندیشه های جدید، باورهای نو، تکنولوژی تازه، ارزش های نوین و نظام های جدید شکلمی گیرند. http://jalilkhani.blogfa.com/cat-5.aspx
2-تحقیق: تحقيق در لغت به معناي رسيدگي، بررسي، بازجويي، وارسي واقعيت، راست و درست كردن و به حقيقت امري رسيدگي كردن مي‌باشد. تعريف تحقيق از نظر روش شناسي امر مشكلي است و تعريف روشني براي آن نمي‌توان ارائه كرد و بين صاحب نظران در اين مورد اختلاف است.با اين وجود مي‌توان گفت كه تحقيق روندي رسمي‌تر، منظم‌تر و قوسي‌تر از روش علمي است و با ساختار منظم‌تري از كنكاش توام است كه منجر به ثبت مراحل و گزارش نتايج و دستاوردها ميشود، تحقيق مرحله تخصصي‌تر از روش شناسي علمي است. (دلاور،1382،ص32)
پیشینه ی تحقیق
«گزیده‌ی بیانات مقام معظم رهبری درباره‌ی تحول درآموزش و پرورش»
كانون انسان‌سازی
"اگر كشورى بخواهد به عزت مادى، به سعادت معنوى، به سيطره‌ى سياسى، به پيشروى علمى، به آبادانى زندگى دنيا، به هر آرزویى، بخواهد دست پيدا كند، بايد به آموزش و پرورش به‌عنوان يك كار بنيادى، مقدماتىِ لازم بپردازد؛ چرا؟ چون همهى اين كارها به نيروى انسانى احتياج دارد. نيروى انسانى هم عمدتاً در آموزش و پرورش شكل می‌گيرد و صورت می‌بندد؛ به‌طورى كه اگر آموزش و پرورش ما، كه تقريباً دوازده سال از بهترين فصل عمر يك انسان را در اختيار دارد، به شكل مطلوبى كار كند، باعث می‌شود كه جوانى كه در اينجا ساخته شده و قالبگيرى شده و صورتبندى شده، ديگر كمتر احتمال تغيير بنيانى در حوادث آينده در او برود. اگر آن جوان شكلِ خوبى گرفت، به همين شكل كمابيش زندگى را ادامه خواهد داد. پس آموزش و پرورش كانون اصلىِ ساختن و پرورش دادن و توليدِ آن عاملِ اساسى است؛ كه چيست؟ انسان است؛ انسان كارآمد، نيروى انسانى."
بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار وزیر،معاونان و مدیران آموزش وپرورش 3/5/1385
معلم، محور حركت جامعه
"محيط جامعه، بايد محيط آموزش، يادگرفتن و ياد دادن باشد. البته دركنار آموزش، پرورش و تربيت و تهذيب اخلاقى و تزكيه است. اگر ما آموزش را درست انجام دهيم، تزكيه هم در خلال آن هست. اينجاست كه معلّمين بايد بفهمند نقش‌شان چيست. در جامعهاى كه بر محور آموزش مىچرخد، معلّم كجاست؟ مركز آن دايره و محور آن حركت. در هر كلاسى كه هستيد، در هر محيطى كه هستيد اگر در دانشگاه هستيد و طرف حساب شما دانشجويان دورههاى عالى هستند، يا در دبيرستان، يا حتّى در دبستان هستيد، يا در كودكستان؛ اگر درحوزه هستيد، در محيط تعليم و تربيت جديد هستيد؛ هرجا هستيد معلّم محور حركت جامعه است؛ معلّم معيار كار درست درجامعه است و بايد ياد بدهد. اين مهم است. اين مهم است كه يك نفر چنين نقش برجسته و بارزى را در اداره كشورش و پيشرفت دنياى محيط خود ايفا كند."
بیانات در دیدار با كارگران و معلمان 9/2/1371
شاگردی بس است!
"ما از ياد گرفتن از غربىها و غيرغربىها و بيگانهها خجالت نمی‌كشيم، امتناع نمی‌كنيم. اينى كه ما يك روش ادارى را، يك روش آموزشى را، يك دانش را، يك اختراع را از كشورهاى ديگر ياد بگيريم، هيچ خجالت نمی‌كشيم، كوتاه هم نمىآیيم، دنبالش هم می‌رويم؛ شاگردى می‌كنيم. منتها دو نكته اينجا وجود دارد در كنارِ اين شاگردى كردن، كه اين دو نكته را متأسفانه در دوران استحالهى فرهنگى - يعنى دوران پهلوى، كه دوران پهلوى، دوران استحالهى فرهنگى كشور ماست- رعايت نكردند. چشم‌شان را بستند، آغوش‌شان را باز كردند؛ هركس آمد، هر چه دادند، اينها گرفتند. يكى از اين دو نكته اين است كه ما آنچه را كه می‌گيريم، ارزيابى كنيم، ببينيم به درد ما می‌خورد يا نه. اگر صددرصد به درد ما می‌خورد، صددرصد قبول كنيم؛ اگر صددرصد به درد ما نمی‌خورد و مضر است، صددرصد رد می‌كنيم. اگر بين اين دوتاست، به همان اندازهاى كه به درد می‌خورد، قبول كنيم، مابقىاش را رد كنيم... نكتهى دوم اين‌كه بالأخره اين ماجراى "شاگرد، استادى" تا ابد نبايد طول بكشد. بله، ما حاضريم شاگردى كنيم پيش كسى كه بلد است آن چيزى را كه ما بلد نيستيم؛ اما ديگر تا ابد كه نبايد انسان شاگرد بماند. ما بايد خودمان استاد بشويم."
بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار معلمان استان فارس 12/2/1387
تا چه تصويرم كنند...
"ما می‌خواهيم آن كسى كه از آموزش و پروش خارج ميشود بعد از سيزده سال - حالا كه پيش‌دبستانى هم هست، می‌شود سيزده سال- انسانى باشد با برجستگی‌هاى اخلاقى، برجستگی‌هاى فكرى و مغزى، و با تدين؛ يك‌چنين انسانى می‌خواهيم. از نظر اخلاقى: انسانى باشد شجاع، خوشخو، خيرخواه، خوشبين، اميدوار، بلندهمت، مثبت در قضاوت‌ها و ساير خصوصيات اخلاقىاى كه براى يك انسانِ مطلوب شما در نظر می‌گيريد. از لحاظ خصوصيات فكرى: خلّاق، پرسش‌گر، اهل فكر، اهل نوآورى، مايل به ورود در ميدان‌هاى بسيار وسيعِ نادانستنی‌هاى بشر براى كشف دانستنی‌ها و افكندن نور علم به وادى مجهولات، و صاحب فكر. از جنبهى رفتارى: آدم منضبط، قانونشناس. ما چنين موجودى می‌خواهيم. آيا می‌شود چنين موجودى را تربيت كرد؟ البته؛ البته كه می‌شود. درست است كه انسان‌ها يكسان نيستند؛ درست است كه ژن‌هاى گوناگون و مؤثرات گوناگون خلقتى، آدم‌ها را با اختلافاتى به وجود مىآورد؛ اما به‌طور معمول و عام، همهى انسان‌ها نقش‌پذيرند. گفت:
من كه لوحى سادهام، هر نقش را آمادهام دست نقاشان قدرت تا چه تصويرم كنند"
بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار وزیر، معاونان و مدیران آموزش و پرورش 3/5/1385
بیماری حافظه‌محوری
"شيوهى سازماندهى آموزش پرورش هم از لحاظ قالب، هم از لحاظ محتوا يك شيوهى تقليدى محض است. اين درست نيست. ما بايد نگاه كنيم ببينيم چه لازم داريم، اين شيوهاى كه هست، كجايش معيوب است. اين شيوه عيوبى دارد كه يكى از عيب‌هايش همين حافظهمحورى است به‌جاى فكرمحورى. آموزش و پرورش ما حافظهمحور است. بچهها بايد همين‌طور دائم محفوظات درست كنند."
بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار معلمان استان فارس 12/2/1387
ساختن، پرورش است
"عدهاى بر اثر بىتوجهى به نظام پرورش، آن بنائى را كه اول انقلاب گذاشته شده بود، از مجموعهى آموزش و پرورش كنار زدند، به‌تدريج كمرنگ كردند و تقريباً می‌شود گفت حذف كردند. شما حالا به اين مسئله معتقديد. اين را اجرایى كنيد؛ عملياتى كنيد. پرورش اگر از آموزش مهم‌تر نباشد، كمتر نيست. آن لوح سفيد و آمادهاى كه ذهن كودك ما و دانشآموز ماست، فقط با خط‌خط كردن و عدد و رقم روى او نوشتن، درست نمی‌شود؛ ساختن لازم دارد. اين ساختن، پرورش است. بايد به مسئلهى پرورش و جريان پرورش - به هر شكلى كه آن را بتوانند انجام بدهند؛ در مورد شكلش ما اظهارنظرى نمی‌كنيم - اهميت داده شود؛ در كتاب درسى، در انتخاب معلم، در تربيت معلم، در خود سازماندهى."
بیانات در دیدار جمعی از معلمان، پرستاران و كارگران 9/2/1388
كتابی كه مظلوم است
"ما با اين سياست‌مداران، نخبگان سياسى و نخبگان فرهنگى و روشنفكرى كشورهاى عرب از سال‌هاى متمادى قبل تا امروز ارتباط داشتهايم. اينها در اظهارات و حرف‌هايشان از آيات قرآن استفاده مىكنند؛ مثلاً ما در حرفهای‌مان چطور از شعر سعدى استفاده مىكنيم؛ همهى مردم "توانا بود هر كه دانا بود" را مىدانند، از اشعار سعدى و حافظ در محاورات خودمان، در سياست، مسائل گوناگون و اظهارنظرهاى روشنفكرى استفاده مىكنيم؛ آنها از قرآن همين‌طور استفاده مىكنند؛ ولى ما استفاده نمىكنيم. علت اين است كه در دورانى طولانى، قرآن در آموزش و پرورش ما، بهخصوص در آن سنين يادگيرى مهجور بوده يا اصلاً وجود نداشته است. آن قديم - زمان كودكى ما- يك چيزهاى مختصرى بود و بعد به تدريج همين‌طور كمرنگ شد و بالأخره حذف شد. بعد از پيروزى انقلاب، توقع اين بود كه يك كارِ كارستانى انجام بگيرد. كارهايى هم شده است، ليكن جاى حضور قرآن در دورههاى گوناگون - چه دبستان، چه دبيرستان و چه راهنمايى- واقعاً خالى است. بايد فكر بشود."
بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار معلمان سراسر كشور 12/2/1385
حتی یك استعداد!
"در محيط آموزش و پرورش بايد كارى بشود كه حتى يك استعداد، از ميان اين ميليون‌ها نوجوان و جوان ايرانى هدر نرود. يعنى تا اين حدّى كه تعليمات متوسّطه ماست - اين دوازده سالى كه درس مىخوانند- هر كسى كه درس مىخواند، استعدادش هدر نرود. حالا بعد از آن ممكن است بعضى به دانشگاه بروند، بعضى به رشتههاى فنّى بروند؛ عيبى هم ندارد و همهاش هم خوب است؛ اما در اين مدت بايد همه‌ی استعداد شكوفا شود."
بیانات در دیدار با كارگران و معلمان 10/2/1376
عدالت‌محوری
"نگاهِ غير عدالتمحور، اين است كه ما در كشور مدارس پيشرفتهى مجهز به بهترين تجهيزات در يك جاهايى، و مدارس محرومِ كپرى يا شبيه كپرى در يك مناطق ديگر داشته باشيم؛ معلم ممتاز برجسته براى تعدادى از مدارس، و معلمان خسته يا كمسواد براى تعداد ديگرى از مدارس داشته باشيم. اين درست ضد نگاه عدالتمحور است. نتيجه چه خواهد شد؟ نتيجه اين‌كه: جمعى از كودكان امروزِ ما بدون هيچ دليلى (جز اين‌كه يا پول دارند يا در يك منطقهى برخوردار زندگى مىكنند) از عالىترين تحصيلات برخوردار خواهند شد و يك عدهى ديگر در سطوح بسيار پايينى خواهند ماند، پيش نخواهند رفت و استعدادهايشان رشد نخواهد كرد. البته عدالت به معناى اين نيست كه ما با همهى استعدادها با يك شيوه برخورد كنيم؛ نه، استعدادها بالأخره مختلف است؛ نبايد بگذاريم استعدادى ضايع بشود و براى پرورش استعدادها بايستى تدبير بينديشيم؛ در اين ترديدى نيست. اما ملاك، بايد استعدادها باشد، لاغير. عدالت، اين است."
بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار معلمان سراسر كشور 12/2/1385
نظام آموزش كهنه!
"در مسئلهى آموزش و پرورش آنچه كه من بر او تأكيد و اصرار می‌كنم، در درجهى اول عبارت است از طرح تحول در نظام آموزش و پرورش... نظام آموزش و پرورش ما يك نظام تقليدى و كهنه است؛ دو تا خصوصيت بد در او هست. اولاً، از روز اولى كه نظام آموزش و پرورش را در دوران سياه پهلوى و اندكى پيش از آن بر كشور حاكم كردند، نيازها و سنت‌هاى كشور را در نظر نگرفتند. پايه، سنت‌هاى كشور بايد باشد، از تجربيات ديگران هم بايد حداكثرِ استفاده بشود. نه اين‌كه ما بيایيم الگویى را كه در فلان كشور غربى با اقتضائات خودش - با همهى خطاهائى كه ممكن است داشته باشد- به كار گرفته شده، او را عيناً اينجا بياوريم. متأسفانه اين كار را كردند. تقليدى محض بود؛ اين يك. دوم اين‌كه همان هم كهنه است. خودِ آن كسانى كه يك روزى مرجع تقليد مسؤولان وابستهى كشورِ ما قرار گرفتند، امروز از اين روش‌ها عبور كردهاند و روش‌هاى تازهترى را آوردهاند؛ اما ما چسبيدهايم به همان روش‌هاى قديم! تحول لازم است."
تحول
"ببينيد ما چه می‌خواهيم؟ محصول و خروجى آموزش و پرورش را چه می‌خواهيم باشد؟ اول اين را مشخص بكنيم؛ ترسيم بكنيم؛ بعد ببينيم كه براى ساختن يك‌چنين موجودى، يك چنين مردى، زنى، جوانى، چه كارهاى مهم و اساسى، چه تعاليمِ لازم، در خلال چه برنامهى آموزشى بايد داده شود، تا اين موجود پرورش پيدا كند. آن وقت آدم‌هاى كارآمدمان بنشينند آن نظام را تعريف و تدوين كنند و با شجاعت لازم وارد ميدان شوند و تشكيلات آموزش و پرورش را بر طبق آن نظام تعريف كنند و تحقق ببخشند. اين، می‌شود تحول حقيقى و بنيانى".
بیانات در دیدار جمعی از معلمان، پرستاران و كارگران 9/2/1388
تحلیل وتفسیر سوالات اصلی تحقیق
1- ويژگيهاي پژوهش در ایجاد تحول درآموزش و پرورش ما چیست؟
ويژگيهايي از تحول در آموزش و پرورش كه ايجاب مي نمايد تا به پژوهش بذل توجه فراوان شود:
1- گستردگي در نظام آموزشي
آموزش و پرورش فراگيرترين نهاد اجتماعي است. به طوريكه ارتباط والدين دانش آموزان را در آن مورد توجه قرار دهيم. خواهيم ديد كه هيچ نهاد ديگري چنين وسعت پوششي در سطح جامعه ندارد، چنين وسعت پوششي مسئوليت بزرگي را براي نظام آموزشي فراهم ساخته است كه با مراقبت فراوان قابل انجام است.
2- هزينه بالا در نظام آموزشي
آموزش و پرورش به تناسب بزرگي خدمات خود، بخش بزرگي از اعتبارات دولتي را نيز به خود اختصاص داده و با اين وجود، همچنان نيازمند منابع مالي بيشتر است.علاوه براين، آموزش و پرورش با محدوديت هاي مالي و نيازهاي فزاينده آموزشي و تقاضا براي ارتقاي وضع كمي و كيفي در جامعه نيز روبرو است .
3- بحران در آموزش و پرورش
بسياري از کشور های جهان، نظامهاي آموزشی درآموزش و پرورش را در انجام وظايف مربوطه ناتوان قلمداد مي كند. در طي دهه هاي اخير انتقاد بر نظامهاي آموزشي از چنان شدتي برخوردار شد كه برخي آن را به بحران جهاني در تعليم و تربيت تعبیرنموده اند. ضعف نظامهاي آموزشي در تأمين انتظارات جامعه از آنها را دليل اين بحران ذكر شده است.وازي مي گويد: نظام به اصطلاح آموزشي رسمي در اكثر كشورها، نه بدرد جوامع امروز مي خورد و نه بدرد آينده اين نظام. از واقعيتها به كنار مانده و حالت قدرتگرا، تك بعدي، متمركز و ايستا به خودگرفته است. در صورتيكه روند جديد آموزش و پرورش در راستاي دموكراسي، مشاركت مردم، گوناگوني، عدم تمركز و پويايي قرار دارد. اگر چنين نظامي را بازسازي نكنند، تضاد و تعارض روز افزون خواهد شد و به انواع بحرانها خواهد انجاميد.
4- دشواري در آموزش و پرورش
انسان پيچيده ترين مخلوق روي كره زمين است و آموزش و پرورش با پيچيده ترين بخش اين مخلوق، يعني با ذهن و انديشه آن سروكار دارد. آموزش و پرورش، موظف است بر حسب وظايف خود جامعه را رشد اخلاقي دهد. زمينه ايجاد و گسترش عدالت اجتماعي را فراهم سازد، دانش موجود را منتقل نمايد و زمينه افزايش آن و هم آفرينش دانش هاي جديد را مهيا نمايد.
5- مشكلات آموزش و پرورش
افت تحصيلي، ترك تحصيل، كمبود منابع مالي در مقابل نيازهاي رو به افزون و افت انگيزش در دانش آموزان و كاركنان، از جمله مشكلات آشكار در نظامهاي آموزشي است.
6- تأثيرات پايدار در آموزش و پرورش
نتيجه حضور افراد در مراكز آموزشي و تحصيل در دوره هاي مختلف در تمام مراحل زندگي منشأ اثر مي شود. به عبارتي، محصول آموزش و پرورش، حضوري پايدار و مستمر در جامعه دارد.
7- فرايند دير بازده در آموزش و پرورش
در كشور ما، حدود 12 سال زمان نياز هست تا آموزش و پرورش فرايند خود را در خصوص پرورش دانش آموز كامل كند. بنابراين در طي اين دوره مراقبت زيادي لازم است تا فرايند پيش بيني شده در طي مسير از اهداف انحراف پيدا نكند. در اينجا لزوم نوع شيوه هاي مطمئن در انجام صحيح فرايند آموزش پرورش لازم بنظر مي رسد.
8- اهميت ويژه در آموزش و پرورش
آموزش و پرورش داراي ظرفيت بزرگي براي تحقق اهداف اساسي جوامع مي باشد (زير بناي رشد و توسعه) در اساس پرورش سياسي، اجتماعي، اخلاقي، ديني و اعتقادي، همه با آموزش و پرورش شكل نهادينه و پايدار مي يابند. حتي رشد و توسعه اقتصادي در مرحله اول در گرو آموزش و پرورش كار آمد مي باشد.
9- انتظارات بالا از آموزش و پرورش
در حال حاضر نگرش در بسياري از خانواده ها حاكم است كه صرف ورود فرزندانشان را به مدارس عامل ضمين سعادت آنها مي دانند و انتظار دارند كه آموزش و پرورش نيز چنين زمينه اي براي آنها آماده كند.
10- تغييرهاي مختلف در آموزش و پرورش و روشهاي آن
برخي معلم را مظهر يك انسان كامل مي دانند كه دانش آموز بايد از او تبعيت كند بنابراين فرض محدوديتهايي را نيز براي دانش آموزان در نظر مي گيرند برخي ديگر، به آزادي كامل دانش آموز اعتقاد دارند و معلم را تابع نيازهاي آن مي دانند. اصولاً نظر مناسب تر كدام است؟ (ساكي،1380)
11- دشواري در ارزشيابي فرايند تعليم و تربيت
تأثير متغيرهاي متعدد در فرايند آموزش و پرورش و نبود معيارهاي مشخص براي كنترل اثرات اين متغيرها، ارزشيابي را دشوار ساخته است. دربخش ارزشيابي پيشرفت تحصيلي، اين دشواري كاملاً محسوس است. بخش ارزشيابي كاركنان آموزش نيز هنوز از محكمي و استواري لازم برخوردار نشده است. بر پايه ويژگيهاي نامبرده كه در اينجا به صورت اجمالي بيان گرديد و ساير ويژگيهايي كه مي توان بر اينها افزود. اداره مطلوب سازمانهاي آموزشي و ایجاد تحول در آنها صرفاً با انجام فعاليتهايي ميسر است كه بصورت نسبتاً دقيق و منظم و در پرتو فعاليتهاي علمي و پژوهشي تدارك گردند.
2- دشواريهاي پژوهش در آموزش و پرورش چه مسائلی می باشند؟
ولي ارزيابي هاي موجود نشان مي دهند كه براي رسيدن به اهداف پژوهشي آموزش و پرورش هنوز با دشواريهايي در اين زمينه روبه رو هستيم كه شامل:
1- ماهيت آموزش و پرورش و ماهيت پژوهش:
كار در هر بخش از آموزش و پرورش دشوار است. معلمي حرفه اي است، مديريت آموزشي با موقعيتهايي بسيار مبهم روبه رو است تربيت معلم با مسأله مبهم روبرو است و مشكل تر از همه، پژوهشي است كه در اين حوزه عمل مي كند. بنابراين، بخشي از دشواري كار پژوهشگران آموزشي به طور طبيعي، ناشي از ماهيت زمينه اي است كه در آن كار مي كند و براي كاستن اثرات سوء آن، لزوماً بايد به تقويت مهارتهاي مورد نياز پرداخته شود.
2- پژوهش خود نيز فرايندي دشوار است. مسائل اداري و اجرايي:
سازمان و تشكيلات پژوهش در حوزه آموزش و پرورش با مشكلات اجرايي و ساختاري روبه رو است. ساختار پيش بيني شده پاسخگوي افزايش تقاضاي كيفيت براي انجام پژوهش و در نتيجه دشواريهاي اجرايي موجب معظل ماندن بخشي از ظرفيت موجود، كندي و گاهي ضعف در انجام فعاليتهاي پژوهشي مي شود. اين دشواريها هر چند در مقايسه با سالهاي ابتدايي به طور محسوسي كاهش يافته اند. ولي همچنان فعاليتهاي موجود را متأثر از خود مي سازند.
3- ضعف در فرهنگ پژوهش:
پژوهش و فعاليتهاي مربوط به آن، زماني از كارآمدي لازم برخوردار خواهند بود كه فرهنگ موجود به طور عملي از آن حمايت كند نگرش افراد نسبت به پژوهش متفاوت است.
4- نيروي انساني حرفه اي:
آموزش و پرورش علي رغم دسترسي به تعداد بيش از ده ها هزار نيروي كارشناسي ارشد و رشته هاي مختلف همچنان با كمبود نيروي حرفه اي براي انجام فعاليتهاي پژوهشي روبرو است.
مشكلات عملكردي در فرايند پژوهشي بطور مستقيم تحت تأثير دشواريهاي نامبرده فوق قرار دارند و موجبات ضعف در فرايند پژوهش در آموزش و پرورش كه در ذيل آمده مي شود.
3- ضعف های عمده ی تحقیقاتی در آموزش وپرورش ما چیست؟
1- انتخاب اولويت هاي پژوهشي:
پژوهش در آموزش و پرورش بر مبناي تعريف كلي ناظر بر مطالعه و بررسي مسائل و مشكلات در آموزش و پرورش است. در بررسي اولويت هاي پژوهشي به نشر مي رسد، هنوز هم شتاب زدگي و شعار زدگي بر فرايند انتخاب آنها حاكميت دارد. نامناسب بودن اولويت پژوهشي برابر با خطا در نشانه گيري مسأله است كه نتيجه آن عليرغم انجام يك فعاليت است حضور مسأله در عرصه فعاليتهاي آموزشي است. از اينرو به دليل ماهيت پيچيده فعاليت هاي آموزشي و دشواري نشانه گيري در آن، چه بسا هزينه بالاتري نسبت به ساير حوزه هاي مشابه پژوهشي بپردازد.
2- تصويب طرح و انتخاب پژوهشگر:
پس از انتخاب اولويتهاي پژوهشي، موضوع فراخوان پژوهش و انتخاب پيشنهادهاي پژوهشي برتر مطرح است، كه به نظر مي رسد اين بخش از فعاليتها نيز با دشواري روبروست. در واقع، در موار دزيادي اين امكان وجود دارد كه با پيش بيني تدابير مناسب تر، از ميان پژوهشگران متقاضي انجام پژوهش، اجراي طرح را به فرد شايسته تري واگذار نمود. براي نيل به اين هدف تقويت بيشتر شوراهاي تحقيقات و كميته هاي تخصصي وابسته به شوراها، امري بسيار ضروري به نظر مي رسد.
3- انتخاب ناظر و سرپرست:
نظارت از جمله اهرمهاي موجود براي بهبود كيفيت پژوهشي است به عبارتي، دغدغه هاي خويش را براي اجراي يك طرح پژوهشي مطلوب به نماينده اي به عنوان ناظر مي سپارند. در حال حاضر، در اين حوزه نيز نيازمند دقت و توجه بيشتري مي باشيم.
4- كار بست يافته ها:
پژوهش در آموزش و پرورش براي مطالعه مسايل و مشكلات موجود انجام مي شود. بنابراين، بايد يافته هاي بكار گرفته شوند. هم اكنون شواهدي موجود است كه نشان از بي توجهي و يا كم توجهي به يافته هاي پژوهشي در تصميم گيري هاي آموزشي دارد. بايد زمينه استفاده از نتايج تحقيقات بيش از اين فراهم شود.
5-توجه مناسب به تجارب گذشته:
رشد علوم در همه عرصه ها مرهون تلاش گذشتگان است. بنابراين،هر تلاش جديدي اگر قرار است به رشد علوم كمك كند،بايد مبتني بر تجارب گذشتگان باشد.
6-نبود سياست هاي روشن در عرصه تحقيقات:
هنوز ساز و كاري براي پيوند ميان برنامه هاي پژوهشي در آموزش و پرورش با برنامه هاي آموزش و پرورش در سطح كلان وملي (برنامه هاي توسعه)پيش بيني نشده است. اگر چه ممكن است عملاً اين فعاليتها درآن سمت و سو نيز در حال انجام مي باشند.با توجه به نوپايي تحقيقات به شيوه سازمان يافته در عرصه تعليم و تربيت، بعضاًموجب انجام برخي تحقيقات تكراري و غير ضروري گرديده است.
8-بي توجهي به نشر يافته هاي پژوهشي:
يكي از شاخصهاي توسعه يافتگي كشورها،تعداد مكالمات علمي است كه هر سال توسط پژوهشگران آنها منتشر مي شود. در حال حاضر، پژوهشگران آموزشي كمتر به اقدام تدوين يك مقاله پژوهشي از گزارش پژوهشي خود مي كنند و از اين رو چرخه يك فعاليت پژوهشي را با رها كردن اين بخش نا تمام باقي مي گذارند.
بهر حال اگر بپذيريم كه پژوهش برای ایجاد تحول در آموزش و پرورش مي تواند موجبات شكوفايي نظام آموزشي كشور گردد. بايد تلاش نماييم تا پژوهش آموزشي را از دشواري هاي موجود رها سازيم و به ترتيب آينده بهتري را براي كشورمان در سايه يك نظام آموزشي كار آمد رقم زنيم.
4- عوامل موثر در توسعه ی فرهنگ پژوهش در مدارس کدامند؟
پيچيدگي امر تعليم و تربيت و نيز دسترسي به حوزه اي از معرفت كه ما را علي رغم همه معضلات در رسالتي كه بر دوس داريم ، راهبر باشد نياز به پژوهش هاي علمي دارد . هرچند تاكنون به دلايل عديده ، تحقيقات در آموزش و پرورش ايران ، نتوانسته جايگاه اصلي خود را پيدا كند كه شايد يكي از اصلي ترين دلايل آن ، عدم باور و اعتقاد مديران به نتايج اينگونه تحقيقات باشد اما به هرحال نمي توان بدون استناد به يافته هاي تحقيقاتي ، پاسخ گوي اين همه پرسش در نظام تعليم و تربيت بود . برخي از كشورها با بهره گيري از نتايج تحقيقات به موفقيت هاي زيادي دست يافته اند و برخي ديگر در ابتداي راه بوده و لذا با مشكلات فراواني دست به گريبان هستند و بدين جهت ضرورت يك تحول در انديشه مربيان و مسؤولان اين قبيل كشورها ، امرمهمي است كه به خوبي احساس مي شود و ايران ما نيز به دليل ساختار عظيم تعليم و تربيت و جمعيت بالاي دانش آموزي از اين قاعده مستثني نمي باشد . امروزه توسعه و رشد ، يكي از مهم ترين مباحثي است كه توجه كشورهاي در حال توسعه را به خود معظوف داشته است . محدوديت منابع ، انرژي و نيروي انساني كارآمد ، رقابت فشرده اي ميان اين كشورها در زمينه دست يابي به راه هايي كه بتواند آنان را هرچه سريع تر به سرمنزل مقصود برساند ، ايجاد كرده است . براي نيل به هدف مقدس توسعه (فرهنگ پژوهش در مدارس) به نظر مي رسد كه ابتدا بايد در نگرش آموزش و پرورش تغييراتي حاصل گردد . بديهي است كه پايه و اساس هر انديشه اي در آموزش و پرورش بستگي به حمايت دست اندركاران تعليم و تربيت آن كشور دارد كه در ذيل به پاره اي از آنها اشاره مي شود :
1-نقش نظام آموزشي كشور در توسعه فرهنگ پژوهش در مدارس : آموزش و پرورش بايد از نظامي پويا برخوردار باشد . به عبارت ديگر ، علم و پژوهش در آن نهادينه شده و پژوهش دانش آموزان ، جايگاه و موقعيت واقعي خود را در نظام آموزشي بازيابد . اگر چنين شود حس كنجكاوي و اشتياق به تحصيل در دانش آموزان تقويت مي گردد و استعدادهاي بالقوه به بالفعل تبديل مي شود چراكه به فرموده مولاي متقيان حضرت علي عليه السلام : ( آموزش در كودكي همچون نقشي برسنگ ماندگار است . )
2-نقش معلمان در توسعه فرهنگ پژوهش درمدارس
معلمان ، نخستين مشعل‌داران پيشرفت فكري دانش آموزان هستند . معلمان مجرب و بادرك و فهم براي پربار كردن هرچه بيشتر درس ، در تمام زندگي به دنبال انديشه ها و مطالب تازه هستند .
آنان به دانش آموزان مي آموزند كه چگونه علمي فكر كنند . چگونه منطقي بينديشند ، چگونه مشاهده كنند و چگونه مشاهدات خود را منظم نمايند ، چگونه حدس بزنند و … معلمان بايد بتوانند فعاليت هاي علمي دانش آموزان را برنامه ريزي و هدايت و روحيه تعاون و هم فكري را در آن ها تقويت كنند . براي نيل به اين مهم ، معلمين بايد خود پژوهشگر باشند و با جان و دل با دانش آموزان مشاركت و همكاري داشته باشند .
3-نقش خانواده در توسعه فرهنگ پژوهش در مدارس
خانواده به عنوان بستري مناسب كه مي تواند استعدادهاي دانش آموزان را شكوفا سازد ، هميشه از جايگاه مهمي برخوردار بوده است . نقش حمايتي والدين ، تشويق ها و همفكري و مساعدت آنان در انجام پژوهش ها مي تواند در توسعه فرهنگ پژوهش در بين دانش آموزان نقش به سزايي داشته باشد . در اين راستا مي توان در آغاز مهر سال تحصيلي ، از والدين براي حضور در مدرسه دعوت نمود و آنها را در كم و كيف پژوهش قرار داد . كلاس هاي آموزش خانواده ، مي تواند محلي باشد براي آموزش جذاب و لذت بخش روش هاي تحقيق . از آنجا كه جهت انجام پژوهش لازم است تا دانش اموزان در خارج از محيط مدرسه نيز به فعاليت بپردازند لذا همكاري والدين در اين زمينه ضروري مي باشد .
4-نقش كتابداران و كتابخانه
كتابداراني كه نياز دانش آموزان را به خوبي درك كرده و همواره به دنبال كتب جديد مي باشند و در مواقع لازم با استفاده از شيوه هاي نوين كتابداري ، دانش آموزان را به مطالعه و پژوهش ترغيب مي كنند ، نقش به سزايي در توسعه فرهنگ پژوهش در مدارس دارند . نظر به اهميت موضوع لازم است در انتخاب كتابداران دقت لازم صورت گرفته و متوليان امر با آموزش هاي مستمر ، آنان را در امر ياري رساندن به دانش آموزان همراهي نمايند .
5-برگزاری نمایشگاه از تحقیقات انجام شده
مي توان در مدارس نمايشگاهي از پژوهش هاي انجام شده برپا كرد و براي اصولي ترين پژوهش ها ، جوايزي درنظرگرفت . در سطح مناطق و ادارات كل ، پژوهش هاي نمونه در معرض ديد عموم قرار گيرد و از دست اندركاران آن قدرداني شود . به منظور تشويق نونهالان و كودكان ونوجوانان ، مي توان مسابقه اي بين مدارس ابتدايي و به تفكيك پايه هاي تحصيلي ترتيب داد و همه دانش آموزان را به شركت در آن تشويق و ترغيب نمود . تقدير و تشكر از والديني كه در امر پژوهش و همكاري با فرزندان تلاش مؤثري داشته اند مي تواند عامل مهمي در گسترش فرهنگ پژوهش در مدرسه باشد . از طريق راديو و تلويزيون و روزنامه هاي كثيرالانتشار و يا روزنامه هاي ديواري مدارس ، مي توان اولويت هاي پژوهشي را اعلام کرد. (عشقي نيا ،1388)
5-راهکارهای نظام پژوهشی مطلوب از دیدگاه مقام معظم رهبری چیست؟
از دیدگاه مقام معظم رهبری برای رسیدن به نظام پژوهشی مطلوب، امور زیر لازم و ضروری است:
1 . گسترش کارهای گروهی
... کارهای ما، دسته جمعی نیست . من یک وقت عرض کردم که از این جهت، مثل جناب ابی ذر هستیم . که «یعیش وحده و یموت وحده » همه کارهای ما تنهاست ... کار دسته جمعی، اشتراک مساعی، ابزارهای مناسب را جمع کردن و آوردن، این ها کارهای جدید دنیا است .سخنرانی در جمع طلاب و علوم دینی در مدرسه ی فیضیه، 1/12/70 .
2 . تهیه ی ابزارها و شیوه های مناسب
... الان، یک کتابخانه ی عظیم را در چند دیسک کوچک جای می دهند ... . امروز دنیا این طوری شده است . باید از این ها استفاده کرد و بهره برد .
... این مجموعه ای که امروز به یک معنا، چشم امید جهانی به او است و مایه ی اتکا و امید امروز و آینده کشور است، باید خودش را با شرایط و امکانات و پیشرفت های زمان هماهنگ کند .سخنرانی در بازدید از مرکز تحقیقات کامپیوتری، 14/10/71 .
3 . تاسیس و رواج مراکز تخصصی - پژوهشی
... حوزه باید مراکز متعدد تحقیقاتی داشته باشد، تا در تمام این زمینه ها، مثل یک مجموعه ی تولیدی مرتب و مدرن کار کند و محصول بدهد، اگر چنانچه دستگاه (نظام) در مساله ای دچار سؤال شد، مثل مساله ی زمین، موسیقی، سیستم اقتصادی، روابط خارجی، مسائل پولی و ... بداند که مرکزی این گونه سوال را جواب می دهد .
سخنرانی در دیدار با مجمع نمایندگان طلاب، 7/9/68 .
4 . ابتکار و خلاقیت
نظام پژوهشی حوزه نباید خود را محصور در تولیدات گذشتگان بکند و اگر هم تولیدی داشته باشد صرفا تکرار و مشابه سازی نباشد، بلکه باید با حمایت از نیروهای مستعد و خلاق راه ارائه ی افکار نو و مبتکرانه را باز کند . حوزه ی علمیه، یک کارخانه ی عظیم انسانی است که باید دایم تولید کند، حوزه باید کتاب و آدم و عالم و متدین و فکر و حرف تازه تولید کند . ... ما در باب علمیات هم نمی گوییم راه بسته است، در مساله ای که همه ی فقها، قرن هاست که آن را تنقیح کرده اند، شما که مجتهد هستید، امیدوارید که شاید حرف تازه ای پیدا کنید ... ما بایستی مسائل اقتصادی و نظامی و سیاست خارجی و ارتباط اخلاقی مان را از دین در بیاوریم . خیلی از مسائل فردی مان را باید بازنگری کنیم، تعارف که نداریم .
سخنرانی در دیدار با علما و مدرسان حوزه ی علمیه ی قم، 30/11/70 .
5 . اطلاع دقیق از فرهنگ جهانی
نظام تحقیقاتی و پژوهشی حوزه، نباید خود را از جهان منقطع کند و تنها به پرسش های درونی خود پاسخ بگوید و صرفا برای خود حدیث نفس کند، بلکه باید با افکار و فرهنگ های جهانی، با واقع بینی برخورد کند، دیدگاه ها وایده های درست را گزینش و نکات نامطلوب آنان را نقد و سستی آن ها را بر ملا سازد . امروز، شما باید بدانید و در جریان باشید که مثلا در مقوله ی جامعه شناسی، در دنیا چه نظرات و چه ایده هایی هست و چه فکرهایی می جوشد، گاهی در این فکرها، عناصر مطلوبی هست، آن را جذب کنید . عناصر نامطلوبی هم هست، قبل از آنکه بیاید، دفاع مناسبش را آماده کنید .
نظام پژوهشی حوزه باید در زمینه اطلاع از موضوعات جهانی، روز آمد باشد و در جریان سیر تفکرات علمی، فلسفی، کلامی و ... قرار داشته باشد . نظام پژوهشی حوزه باید از تمامی ابزارها و امکانات امروزی نهایت بهره برداری را بنماید تا افکار نورانی اسلام را به اقصی نقاط جهان منتقل کند .
امروز در دنیا، در زمینه های گوناگون، در ذهنیات، مسائل اجتماعی، در تاریخ و در اقتصاد، افکار و فلسفه هایی ارائه می شود که پاسخ هایی برای این گونه مباحث گوناگون وجود دارد .
حوزه باید در متن حوادث علمی عالم باشد، امروز، شما باید بدانید و در جریان باشید که مثلا در مقوله ی جامعه شناسی، در دنیا چه نظرات و چه ایده هایی هست و چه فکرهایی می جوشد .سخنرانی در جمع طلاب دینی، در مدرسه فیضیه، 1/12/70 .
6 . تحقیقات مفید و کارآمد
نظام پژوهشی حوزه، باید نیازهای درونی خود، جامعه و جهان را بشناسد و مطابق با آن ها برنامه ریزی کند . روند تحقیقات حوزه، باید به گونه ای باشد که علاوه بر شناخت نیازهای موجود، با آینده نگری نیازها و شرایط ده ها سال بعد را هم پیش بینی و راه علاج آن را بیابد . امروز، ما برای آینده و جامعه، به مطالب دیگری نیاز داریم که در قرآن و حدیث هست ... امروز، اگر ما ... خود را برای پنج یا ده سال دیگر آماده نکنیم، با مشکلات مواجه خواهیم شد .سخنرانی در دیدار با علما و روحانیون غرب تهران، 16/12/61 .
7 . تریبون های آزاد
برگزاری مستمر نشست های علمی - پژوهشی در حوزه در زمینه های مختلف، روح پژوهش و تحقیق را احیا و پرورش می دهد . این کار علاوه بر تولید و نظرات جدید، به تربیت و تکامل نیروهای محقق و پژوهشگر هم کمک شایانی می کند .
خامسا ایجاد محیطهای باز برای پژوهش افکار است، باید این کار در حوزه انجام بشود و از چیزهایی است که حوزه را زنده خواهد کرد ... .
مثلا برای فقه، مجمع بررسی مباحث تازه فقهی، مرکب از هفت، هشت، ده نفر طلبه فاضل ایجاد شود و این ها مرکزی داشته باشند و جلساتی تشکیل بدهند و سخنرانی های فقهی بگذارند، تا هر کس هر خطابه و مطلب و فکر جدید در فلان مساله ی فقهی دارد - از طهارت تا دیات - به آنجا بیاورد و آن ها نگاه کنند، اگر دیدند ارکانش درست است و متکی به بحث و استدلال طلبگی است، عالمانه طرح شده است، آن را در فهرست بنویسند و در نوبت بگذارند تا این که آن فرد روزی بیاید و در حضور جماعتی که اعلان می شود خواهند آمد، سخنرانی کند و آن مساله را آزادانه تشریح نماید و یک عده هم آنجا اشکال کنند ... مجمعی شبیه همین، برای کلام باشد ... سخنرانی در جمع فضلا و نخبگان حوزه ی علمیه ی قم . 14/9/70 .
مطالب مشابه :
مقاله در مورد نظام خانواده
مقاله در مورد نظام دسته سوم انحراف در دیگر نظام های اجتماعی اثرگذار بر خانواده است.
فرآیند بودجه ریزی در سازمان تامین اجتماعی
تامین اجتماعی مورد تحقیق. در این پروژه تحولی نو در نظام تأمین اجتماعی
بیمه
تحقیق و مقاله و حمایت و توجه، در نظام های بیمه اجتماعی در مورد خسارت‌هاي بدني
نقش خانواده به عنوان یک نظام اجتماعی در جامعه
نقش خانواده به عنوان یک نظام اجتماعی در (تحقیق ، پروژه بسياري در مورد نقشها و وظيف
تحقیق در مورد وبر
تحقیق در مورد به گونه ای که در نظام های دینی مورد علوم اجتماعی نیز بیشتر
ارتباط نظام های اجتماعی با یکدیگر
توضیحاتی چند در مورد های تحقیق در امر تغییرات رفتاری در نظام های اجتماعی
"تحول در آموزش و پرورش با تکیه برابعاد و اهداف آن در بخش پژوهش
در مورد شكلش تحقیق در نظام های دینی، اجتماعی، حکومتی و نظام و
بی هویتی اجتماعی و گرایش به غرب
هویت اجتماعی در نظام اجتماعی مورد نقد و بررسی قرار های تحقیق در خصوص عدم علاقه
اصول اساسي حاكم بر نظام بيمه هاي اجتماعي
اصول اساسي حاكم بر نظام بيمه مقالات متعددی در مورد بیمه های اجتماعی در نشریات رسمی
مسائل اجتماعی جوانان
تحقیق - مسائل اجتماعی این وبلاگ در باره ی براي پر بار كردن وآموزش هاي مورد نياز
برچسب :
تحقیق در مورد نظام اجتماعی