اعتیاد و مواد مخدر (2)

سوء استفاده و وابستگی به مخدرها

پدیده تحمل نسبت به مواد مخدر فقط طی چند روز پس از استفاده از آن ایجاد می شود و با تداوم در طول فرآیند اعتیاد افزایش می یابد. تحمل نسبت به مواد شبه مخدر بسیار جالب و متفاوت است. در پاره ای از مواد، شاید میزان بسیار کمی از اختلالات در فرد مسموم شده مشاهده می گردد برای مثال تحمل نسبت به آثار ضددردی و سرخوشی و همچنین تاثیرات جانبی استفاده از این مواد (مانند استفراغ) ایجاد می شود، ولی تحمل نسبت به تاثیرات ضد درد این گونه مواد مخدر بر روی انقباض مردمک چشم ایجاد نمی گردد و در خصوص تاثیر پیوستی ایجاد تحمل بسیار کم است. در میان معتادان مزمن، حتی مقادیر بالای دارو سرخوشی کمی ایجاد می کند و استفاده از دارو فقط به منظور دوری جستن از بروز علایم ترک صورت می گیرد.

مواد شبه مخدر به طور کلی و بدون در نظر گرفتن نوع آنها ( طبیعی، نیمه سنتز شده و یا سنتز شده) وابستگی فیزیکی ایجاد می کنند. استفاده مرتب و منظم از این داروها نهایتاً، بعد از قطع مصرف، باعث بروز علایم ترک می شود. ترک داروهای مخدر ضد درد به ندرت زندگی فردا را به مخاطره می اندازد. این گونه علایم شبیه علایم بیماری آنفولانزاست. یعنی فرد دچار درد می شود و احساس خستگی، تحریک پذیری، حساسیت بیش از حد و آبریزش بینی را تجربه می کند. بعضی از این علایم فقط به مدت چند ساعت بعد از آخرین دفعه استفاده از داو بروز می کنند.

بیشترین و شدیدترین علایم ترک که شامل حرکات اسپاتیک (spastic movement) می شود،48 تا 72 ساعت بعد از آخرین دفعه استفاده از دارو رخ می دهد. با توجه به اینکه ترک مواد مخدر هیچ گونه تاثیر مثبتی بر پیامد پرهیز (abstinence) ندارد و در حقیقت احتمال پرهیز و قطع استفاده از مواد مخدر را افزایش نمی دهد، علاقه و تمایل بسیاری، از بعد کلینیکی نسبت به سم زدایی (detoxification) معتادان به مخدرها وجود دارد. چند گونه روش سم زدایی وجود دارد که در ذیل بدان می پردازیم:

· روش یابوئی و یا« cold turkey » در این روش بیار به ناگهان از مصرف مواد مخدر منع و دچار علایم ترک می شود. ترک ماده مخدر به این روش برای بیمار بسیار ناخوشایند و ناراحت کننده است، ولی مرگ آور نیست.

· ترک ماده مخدر با استفاده از دارو. در این روش بیما(یا فرد معتاد) استفاده از مواد مخدر را با استفاده از دارو ترک می کند، برای مثال کلونیدین (colonidine) ( کاتاپرس، catapres ) باعث کاهش علایم ناراحت کنند ترک، مانند تحریک پذیری بیش از حد می شود.داروی دیگری که در این روش استفاده می شود لوفکسیدین(lofexidine) است که هنوز داروی آزمایشی است و یا استفاده از داروهای مخدر متادون و بوپرنورفین که علائم بیا را تخفیف می دهد.

· درمانهای جایگزین (alternative treatments) یکی از روشهایی که رد کاهش علایم ترک دارو در بعضی از بیماران موثر بوده است، روش طب سوزنی (acupuncture) است.

بعد از انجام سم زدایی، درمان درزا مدت وابستگی مواد افیونی به دو شکل ادامه می یابد: پرهیز کامل یا پرهیز یاری شده (abstinence assisted ). برای دستیابی به پرهیز کامل، فرد معتاد تشویق می شود در مراکز درمانی به منظور یادگیری و ایجاد مهارتهای زندگی عاری از هر گونه ماده مخدر، شرکت کند. در این مراکز افراد می آموزند که چگونه از مواد مخدر دوری جویند و نیز چگونه بدون استفاده از ماده مخدر زندگی کنند.

در روش پرهیز یاری شده، یه فرد معتاد داروهایی مانند نالترکسون داده می شود که یک آنتاگونیست مخدر است و تاثیرات لذت بخش مواد مخدر را خنثی می کند. علاوه بر نالترکسون، داروی بوپرنورفین (buprernorphine) ( بیوپرنکس bupernex ) نیز به منظور یادی دادن به فرد برای ترک داده می شود. این دارو، مخدری است که با خواص آگونیستی و آنتا گونیستی که دارد تاثیر خود را از طریق کاهش و یار برای مخدرهای دیگر مانند هروئین، اعمال می کند. این گونه برنامه های درمانی در درمان افراد معتاد به مخدرها بسیار موثر بوده و آنها را از استفاده مجدد از داروهای مخدر، دور نگاه می دارد.

از دیگر داروهایی که به طور گسترده در درمان اعتیاد به مخدرها استفاده می شود، متادین است. این دارو در برنامه های درمانی متعددی در ترک فرد استفاده می شود، ولی بهترین برنامه درمانی متادون برنامه ای است که فرد معتاد مجبور باشد داروی خود را ( متادون) در کلینیک دریافت کند، آزمایشهای ادرار به منظور نظارت بر استفاده از مواد دیگر انجام پذیرد، فرد معتاد باید بتواند شغل خود را حفظ نماید و در برنامه های درمانی و جلسات وازده مرحله ای (narcotics anonymous)(NA) ( معتادان گمنام ) شرکت جوید. در این گونه برنامه های درمانی، علاوه بر متادون از داروی دیگری نیز استفاده می شود که نیازی مراجعه روزانه فرد معتاد به کلینیک ندارد. این دارو LAAM نام دارد و از مشتقات متادون است و زمان عملکرد آن طولانی تر از متادون است. هدف در اینجا ترک عادت فرد معتاد به مصرف ماده مخدر ( معمولاً هروئین) است، ولی بسیاری از مواقع افراد معتاد برای همیشه روی متادون نگهداشته می شوند، چرا که توانایی و تعهد به پرهیز و دوری جویی ا زماده مخدر را ندارند، لذا اثر بخشی این گونه برنامه های درمانی بر اساس میزان توانایی این گونه برنامه ها در پرهیز دادن یا ترک دادن افراد معتاد ارزیابی نمی شود، بلکه بر اساس کیفیت زندگی که فرد معتاد بدان دست یافته است، ارزیابی می گردد. (جافی،1985)

مواد مخدر بسیرا اعتیاد آورند، بدین معنا که یک نیاز قوی در فرد وابسته به مواد مخدر ایجاد می کنند. این وابستگی را به سختی می توان از بین برد و به همین دلیل می تواند به استفاده مادم العمر از ماده مخدر منجر شود.

از آنجا که اکثر افراد معتادبه مواد مخدر به این امر واقفند که این مواد، برخلاف دیگر داروهای روانگردان ، اثر تخریبی بر روی اندامهای بدن ندارند، به استفاده از این مواد ادامه می دهند و در حقیقت عمده مشکل استفاده از متادون همین امر است.

درمان دارویی اعتیاد

در درمان اعتیاد به مواد مخدر می توان از روشهای سم زدایی و یا درمان نگهدارنده استفاده نمود. درمان به روش سم زدایی چندان ماندگاری نداشته و احتمال عود مجدد بسیار بالاست مگر اینکه توسط درمانهای نگهدارنده و یا درمانهای غیر دارویی ( روان درمانی) حمایت شود.

سم زدایی یعنی استفاده از دارو و روشهای پزشکی برای خروج بدون عارضه و ناراحتی مواد مخدر از بدن فرد و رفع وابستگی جسمی به مواد مخدر، انواع روشهای معمول سم زدایی که امروزه کاربرد دارند:

1- درمان علامتی و کلودئیدبن:در این روش از کلوئیدین بعنوان داروی غیر مخدر در درمان استفاده می شود. این دارو با تاثیر بر گیرنده های خاصی در مغز و سایر قسمتهای بدن سبب کاهش علائم ناخوشایند ترک می شود. به همراه کلوئیدین داروهایی بصورت کمکی برای کاهش درد، بهبود خواب ، کاهش آبریزش بینی، دل پیچه و ... تجویز می شود. در این روش بهتر است فرد برای مدت کوتاه به استراحت بپردازد تا علائم قابل تحمل باشد. این درمان برای مصرف کنندگان کم تا متوسط تریاک توصیه می شود.

2- درمان با استفاده از داروهای مخدر: در این درمان از داروهایی همچون متادون یا بوپرنورفین می توان با روش خاصی استفاده کرد. در این روش پزشک با شیوه خاصی میزان مناسب دارو تجویز می کند و سپس بتدریج ظرف حدود سه هفته از میزان دارو کاسته می شودو در نهایت قطع می گردد. در این روش فرد می تواند به فعالیتهای روزمره خود بپردازد و علائم جسمی و روانی اندکی را تجربه خواهد کرد.

3- سم زدایی سریع: این روش که سم زدایی سه روزه نامیده می شود با ساتفاده از داروهای مخدر و غیرمخدر با بستری کوتاه مدت بیمار صورت می گیرد. در این روش بیمار مختصری درد و ناراحتی را در روزهای اول تجربه خواهدکرد . ولیکن در صورتی که تحت نظر پزشک مجرب انجام شود خطری بیمار را تهدید نمی کند. این روش برای مصارف کم تا متوسط مواد و برای کسانی که بیماریهای قلبی و تنفسی مناسب است.

4- سم زدایی فوق سریع یا Urdo : که در اصطلاح عوام تعویض خون نیز نامیده می شود و در حقیقت سم زدایی بیمار با داروهای ضد مخدر تحت بیهوشی می باشد. بیمار در یک مرکز مجهز بمدت چند ساعت بیهوش می شود و در مدت بیهوشی با تزریق داروی نالوکسان به مقدار مورد نیاز مواد موجود در بدن خنثی می شود. پس از بهوش آمدن بیمار با تجویز دارو مرخص می شود. این روش، برای مصارف بالا خصوصاً کراک و هروئین توصیه می شود و لیکن قابل ذکر است ریسک بیهوشی برای این افراد وجود دارد. منتهی پس از سم زدایی این بیماران باید تحت درمان نگهدارنده قرار گیرند.

از نظر اقتصادی هزینه مصرف سرپائی کمتر از روش سریع یا فوق سریع می باشد چرا که در دو روش اخیر امکانات و تجهیزات بیشتری مورد نیاز است.

سم زدایی در حقیقت سهم کوچکی از درمان اعتیاد را به خود اختصاص می دهد.

بیمار به هر روشی که سم زدایی شود می بایست تحت درمانهای نگهدارنده با نالترکسون یا متادون یا درمانهای غیر دارویی و مشاوره ای قرار گیرد. در غیر این صورت احتمال لغزش و یا عود بیماری بسیار زیاد خواهد بود.

تمام این درمانها با هدف تقویت انگیزه و حفظ تمایل بیمار به دوری از عادت مصرف مواد و بازگشت به زندگی عادی صورت می گیرد. اکثر بیماران معتقدند نیاز به روانشناسی و مشاوره ندارند و تمام آنچه در این جلسات گفته می شود را به خوبی می دانند و فقط لگر سم زدایی شوند برای همیشه می توانند خود را حفظ کنند.

شاید این حرف در موارد نادری به عمل درآید و لیکن عادت اعتیاد ریشه دارتر از آن است که یک فرد به تنهایی با تمام مشغله های ذهنی و فکری با عدم آگاهی به روشهای پیشگیری از عئد بتواند در برابر عود مجدد اعتیاد مقاومت کند. لذا قویاً توصیه می کنیم اگر می خواهید زحمات خود و خانواده خود را هدر ندهید حتما بنا به دستور پزشک معالجتان د رجلسات روان درمانی شرکت کنید و یا تحت درمان نگهدارنده داروئی قرار گیرید.

درمان نگهدارنده با نالترکسون

پس از اینکه سم زدایی شد و 10 – 7 روز از قطع متادون و یا داروهای مخدر کذشت فرد مورد ازمایش قرار خواهد گرفت و در صورتی که اثری از مواد مخدر در بدن موجود نبود با احتیاط و تحت نظر پزشک داروی نالترکسون برای بیمار شروع خواهد شد.

در نهایت با مصرف روزانه این دارو فرد به مصرف مواد مخدر را از دست می دهد و احیاناً اگر در مصرف مواد سماجت کند بعلت تداخل این دو، دچار حالات بدی از نظر جسمی و روانی خواهد شد لذا تا زمانی که از داروی نالترکسون استفاده می کند به سمت مصرف مواد مخدر نخواهد رفت. این زمان، زمان مناسبی برای درمانهای مشاوره ای و غیر دارویی و شرکت در جلسات NA خواهد بود. در طول مصرف نالترکسون تحت نظر پزشک می بایست کارکرد کبد مورد آزمایش قرار گیرد.

درمان نگهدارنده با متادون یا بوپرنورفین ( داروی مخدر)

در روش فوق بیمار از ابتدا با داروی مخدر مورد درمان قرار می گیرد. دارو به اندازه مورد نیاز برای فرد تنظیم می شود و مدت طولانی بنا به صلاحدید پزشک تجویز و در اختیار بیمار قرار می گیرد. تا زمانی که فرد از این روش استفاده می کند میل و کشش بیمار به مصرف مواد مخدر کاهش یافته و حتی به صفر می رسد.

روشهای فوق بر اساس وضعیت جسمی و روانی بیمار، نوع ماده مصرفی، مدت مصرف مواد مخدر و ... توسط پزشک معالج تجویز و اجرا می گردد.

درمانهای مکمل: از روشهای دیگری که در درمان اعتیاد کاربرد دارد و می تواند سبب موفقیت بعضی از افراد شود می توان به درمانهای مکمل زیر اشاره نمود:

· طب سوزنی

· هومیوپاتی

· طب سنتی و گیاه درمانی

· هیپوتیزم

· و ...

نکاتی در مورد درمانهای غلط و خطرناک

- اعتیاد بعنوان بیماری پیچیده و سخت نیاز به یک درمان تخصصی و دقیق دارد، لذا بجز پزشکان، روانشناسان و افراد دوره دیده هیچکس صلاحیت درمان اعتیاد را ندارد.

- استفاده از داروهای خطرناک و بعضاً اعتیادآور همچون اکستازی، مواد محرک همچون شیشه، استفاده از مخدرهای قویتر مانند هروئین نه تنها کمکی به درمان اعتیاد نمی کند بلکه مشکل را دو چندان خواهد کرد.

- استفاده از مشروبات الکلی یا حشیش در درمان اعتیاد جایگاهی ندارد و می تواند خطراتی را برای بیمار در بر داشته باشد.

- استفاده از داروهای مخدر تزریقی همچون تمجیزیک، نورجیزیک، ترامادول تزریقی در درمان اعتیاد به هیچ عنوان توصیه نمی شود و شدیداً اعتیاد آور است.

- استفاده و مصرف داروهایی همچون کدئین، ترامادول، دیفنوکسیلات و ... بعلت اعتیادآوری ممنوع است و عوارض کبدی و کلیوی فراوانی به همراه دارد.

خطرات مصرف خودسرانه داروهای ترک اعتیاد

بوپرنورفین و متادون

بعلت دفع کند این دارئ و تجمع دارو در بدن خطر، این داروها مخدر بوده و در صورت عدم مصرف اصولی و تحت نظر پزشک اعتیادآور است :

مسمومیت با این داروها وجود دارد

کلوئیدین

این دارو با اینکه مخدر نیست ولیکن سوء مصرف آن اعتیاد آور است

کسانی که مشکلات مربوط به فشار خون و یا بیماریهای قلبی دارند و همچنین خانم های باردار می بایست فقط با تجویز پزشک از این دارو استفاده کنند.

این دارو سبب خشکی دهان، خواب الودگی و افت فشار خون می شود.

نالترکسون

یا داروی ضد مخدر که برای ایجاد انزجار و تنفر از مصرف مواد بین عوام مصرف گردیده دارویی بسیار مفید در عین حال بسیار خطرناک است . در وصرت مصرف غیر اصولی این دارو مخصوصاً در فرد مصرف کننده خطر مرگ وجود دارد.

توصیه های درمانی

در خاتمه این بحث نظر خوانندگان محترم را به نکات ذیل جهت افزایش موفقیت در درمان جلب می کنیم:

- فبل از شروع درمان امگیزه کافی و قوی برای درمان داشته باشید در غیر این صورت بعلت عدم موفقیت در درمان دچار سرخوردگی و کاهش اعتماد به نفس خواهید شد.

- جهت درمان حتماً به پزشکان دوره دیده و یا مراکز دراای مجوز دولتی یا خصوصی زیر نظر وزارت بهداشت و یا سازمان بهزیستی مراجعه نمایید.

- دقیقاً به توصیه های پزشک گوش فرا داده و از تغییر دستور دارویی جداً بپرهیزید و از مصرف همزمان داروهای ترک اعتیاد و سایر داروها بدون اطلاع و تجویز پزشک خودداری کنید.

- در صورا بارداری، وجود بیماری قلبی، تنفسی، بیماریهای اعصاب و روان، بیماریهای کبد همچون هپاتیت ها و بیماریهای کلیوی حتماً پزشک معالجتان را مطلع کنید.

- در طول درمان از نظرات و مشورت روانشناسان، مطالعه کتب روانشناسی عمومی و تفکر در خصوص اعتیاد استفاده کنید.

آنچه خانواده معتاد باید بداند

1- اعتیاد یک عادت است نه بیماری. بیماری درمان درد ولی اعتیاد به عنوان یک عادت درمان ندارد و باید کنترل شود.

2- شروع به ترک اعتیاد به معنی کنار گذاشتن مطلق اعتیاد نیست، ممکن است معتاد در طول ترک دچار لغزش و حتی عود گردد اما آنچه انسان را به موفقیت امیدوار می کند این است که فرد پشیمان شود و به درمان برگردد. نباید با لغزش و یا حتی عود اعتیاد، ناایمد شد و احساس بی لیاقتی و ناتوانی کرد. در چنین زمانی خانواده به هیچ عنوان نباید برخورد نامناسب و پرخاشگرانه داشته باشند و نباید او را تحقیر کنند و بلکه برعکس م ی بایست اعتماد به نفس او را تقویت کنند و او را به درمان باز گردانند.

3- برای ترک اعتیاد هر زحمت و تلاشی نتیجه دارد حتی اگر نتیجه اش در زمان طولانی حاصل شود. هر خزینه ای که برای ترک اعتیاد صورت می یگرد نوعی سرمایه گذاری و پس انداز است و در هر شرایطی کمتر از هر هزینه مصرف مواد مخدر خواهد بود.

4- زندگی با معتاد صبر و حوصله فراوان می خواهد. اعتیاد و یا بهتر بگوییم عادات جزء زندگی فرد است با بروز هر عادت نقاط ضعف بیمار را شناسایی کنیم و به اصلاح آن بپردازیم.

5- هر عادت زشت نشان دهنده یک نقطه ضعف در شخصیت، تربیت، شیوه تفکر با شیوه زندگی فرد است با بروز هر عادت نقاط ضعف بیمار را شناسایی کنیم و به اصلاح آن بپردازیم.

6- بروز بعضی از عادات به شیوه زندگی، توقعات ما و رفتارهای غلط ما بستگی دارد قبل از جستجوی عامل اعتیاد در بیرون به خودمان نگاه کنیم شاید علت را پیدا کنیم.

7- خانواده های متشنج و نا آرام، والدین ایرادگیر، والدین متعصب و بدون انعطاف، والدین بی خیال و ... معتاد پرورند.

8-کسانی که در کنترل این عادت موفقند که با هدفی متعالی، با اشتیاق برای رسیدن به هدف خود با سختی و تلاش قدم بردارند. از شکستها نهراسند، در همه حال سعی کنند امیدوار باشند. تمام عوامل شکست خود را شناسایی و کنار بگذارند و عوامل موفقیت خود را تقویت کنند. حمایت خانواده را با صداقت و تلاش خود جلب کنند و خانواده نیز برای موفقیت آنها از هیچ تلاشی فروگذار نکند. باید منظم و امیدوارانه زندگی کرد و عادات خوب را در زندگی تقویت نمود تا عادات زشت ایجاد نشود.

درمانهای غیر دارویی در اعتیاد:

اعتیاد یک بیماری جسمی – روانی- اجتماعی و معنوی است (Biophycosocio spirilual)

این به این معنی است که علاوه بر مداخله داروئی برای تغییر ساختار شیمیایی بدن مداخله روانشناختی، مداخله جامعه شناختی و همچنین مداخله روحانی نیز در امر درمان می تواند موثر واقع شود.

روشهای درمان غیر دارویی یا روانشناختی به صورت خلاصه عبارتند از :

· مشاوره انگیزشی برای تغییر

· آموزش مهارتهای سازگاری

· آموزش روشهای پیشگیری از عود

· درمان شبه ای و قرار داد مشروط

· تغذیه و ورزش

آموزش خانواده به منظور کنترل مشکلات خانوادگی

*ایجاد انگیزش با مشاوره انگیزشی : انگیزه نیروی محرک فرد در حرکت به سوی هدف می باشد. هر کاری بدون انگیزه به سرانجام نخواهد رسید، قدم اول در درمان اعتیاد ایجاد انگیزه کافی در فرد می باشد گاهی این انیگزه تحت تاثیر دیدن صحنه های عبرت انگیزه، دلسوزی برای خانواده و فرزند ، هزینه زیاد زندگی، تحقیر و توهین ناشی از اعتیاد، نداشتن وقت کافی برای مصرف مواد، تغییر ظاهری در چهره بیمار و ترس از دست دادن اعتبار و شخصیت در فرد معتاد ایجاد می شود. .لی گاهی هیچ چیز برای بیمار مهم نیست ایجاد انگیزه نیاز به مداخله خانواده، پزشک و روان درمانگر دارد. با روشهای زیر می توان تا حدودی به انگیزش بیمار برای درمان کمک کرد:

1- توصیه: نصیحت یا توصیه مستقیم به فرد معتاد ساده ترین روش است. گاهی یک توصیه ساده منجر به یک تک دائمی می شود. در یک نصیحت باید به زمان و مکان را رعایت کرد و بگونه ای استدلال نمود که فرد معتاد قانع شود از پا فشاری و اصرار نیز باید پرهیز نمود. از همه مهم تر فرد نصیحت کننده خود نباید معتاد باشد.

2- برداشتن موانع: روش دیگر، از بین بردن موانع در سر راه درمان اعتیاد برای معتاد است. مثلاً نگهداری از فرزندان کوچک فرد معتاد، حمایت مالی از بیمار، حمایت شغلی و کاری از بیمار، تسهیل در رفت و آمد بیمار به مرکز درمانی علی الخصوص در مسافت های دور.

3- حق انتخاب، بیمار باید در انتخاب روش درمان آزادی داشته باشد. روشی را که خود انتخاب می کند ممکن است امکان موفقیت بیشتری برای او فراهم کند.

4- کاهش جذابیت مواد: با آگاه سازی بیمار از نتایج منفی و خطرات مصرف مواد از بعد فردی روانی- اجتماعی- خانوادگی و اقتصادی می توان انگیزه بیمار را برای درمان تقویت کرد.

5- درمان مشروط: بیمار باید میان از دست دادن شغل، جدا شدن همسر، محروم شدن از ارث و ...و درمان بیمار یکی را انتخاب کند.

6- هدف گذاری: نشان دادن یک هدف روشن و دست یافتنی به بیمار انگیزه او را تقویت می کند. هدف بهترین وسیله برای حرکت است. ایجاد امید و اشتیاق برای رسیدن به هدف انگیزه تحمل سختی ترک و مقاومت در برابر وسوسه مصرف مواد است.

* آموزش مهارتهای سازگاری: بسیرای از افراد در دوران رشد و تربیت آگاهانه و ناآگاهانه مهارتهایی را جهت سازگاری با محیط و مواجهه با مشکلات کسب می کنند. یکی از تبعات تمدن و شهر نشینی عدم توجه به والدین معلمین به آموزش مهارت های سازگاری است. ده مهارت اصلی که سازمان بهداشت جهانی برای سلامت روان افراد ضروری می داند عبارتند از : - خود آگاهی، همدلی، ارتباط موثر، روابط بین فردی، تصمیم گیری، حل مسئله، تفکر خلاق، تفکر انتقادی، توانایی حل مسئله، توانایی مقابله با استرس

* آموزش مهارتهایی همچون کنترل خشم، کنترل افسردگی، کنترل اضطراب و ... نیز بعنوان مهارتهای فرعی در درمان اعتیاد و پیشگیری از عود موثر است.

* آموزش روشهای پیشگیری از عود همچون تغییر شیوه زندگی، تغییر و تجدید نطر در دوست یابی، حذف تمام مظاهر مصرف مواد، پرهیز از خشم و تنهایی و ... در کنترل از عود اعتیاد توصیه می شود.

* همچنین درمان شبکه ای، قرار داد مشروط، تغذیه مناسب، برنامه منظم و آموزش خانواده می تواند فرد را در کنترل و درمان اعتیاد یاری رساند.

منابع و مآخذ :

کتب دارو و رفتار : تالیف آقای سعید نقاش زاده تهرانی استادیار دانشگاه تهران

Benet,L,J. Mitchell snd L.sheiner(1990). Phar,aco kinetice: Dynamics af Drug

Absorptim and Eliminatin. In: L.Goudwen and A.Gilman(Eds), The pharmacological

Basis of Therapeutics, NewYork: McGraw Hill

Bloom,F.E.(1983). The Endophins.A Growing Family of Pharmacologially pertinent

Peptides, Annual Review of pharmacology and Toxicology.PP.151-170

Jaffe,j,H.(1985).Drug Addiction and Drug Abuse,in A.G.Gilman,L.S.Goodman,T.W.Rall and F.Murad(Eds), The Pharmacological Basis of Therapeutics.7 ed. (NewYork:MacMilian),PP.567-568.

Jaffe,J. and W.Martin(1975). Nancotic Analfesics and Antagouists. In:L.Goodman and A.Gilman(Eds) pharmacological Basis of Therapeutcs, New York, Macmillan.

Robins(1974). The Vietnam Drug User Returns: Final Report, Septamber 1973.

Special Action Office Monograph, Series A no.2(Washington D.C:U.S.Goverment Prin ting Office).

Swonger, A. and L.Constantine,(1983).Drugs and Therapy Boston: Little, Brown.

اعتیاد و مواد مخدر (2)

مطالب مشابه :

مقاله ای در مورد اعتیاد

پژوهشهایی درباره مواد مخدر .16 مقاله PDF

اعتياد چيست؟ عنوان مقاله اي است از دكتر صحرايي محقق اعتياد

پایان نامه در مورد اعتیاد

بدانیم که متادون چیست ؟

علل گرايش به سوء مصرف مواد مخدر

مقاله ترک مواد...

اعتیاد و مواد مخدر (2)

3492 علل گرايش جوانان به مصرف مواد مخدر

اعتیاد