سودجویان تیشه بر دار قالی بروجرد زدند/ افول صنعتی از عرش به فرش!

بروجرد -  صنعت فرش بروجرد از زمانهای دور تا کنون از نظر مرغوبیت و زیبایی زبانزد خاص و عام بوده است ولی متاسفانه امروزه این صنعت به دلایل مختلفی از سوی متولیان امر مورد غفلت قرار گرفته و به حال خود رها شده است.

مهر: اذهان مردم بروجرد پر است از نقش و نگاره هایی که زنان بروجردی روزی با عشق از دلاوریهای مردان این سرزمین بر تار و پود قالیها نگارگری می کردند و امروز با گذشت سالها از آن روزها دیگر خبری از آن نقشهای ناب بر پهنه فرش بروجرد نیست.

افول فرش بروجرد معلول عوامل مختلفی است که این هنر - صنعت را به انزوا کشانده و موجب از رونق افتادن آن شده است.

مرور روند تصدی گری متولیان در حوزه فرش

مروری بر روند فعالیت ها در حوزه صنعت فرش نشان می دهد که این هنر - صنعت اصیل ایرانی تا سال 1383 تحت نظارت متولیان امر در جهاد سازندگی بوده و پس از آن وزارت بازرگانی(صنعت، معدن و تجارت) عهده دار این مسئولیت می شود.

این در حالیست که به اعتقاد کارشناسان امر دوره مسئولیت هر کدام از این متولیان با کاستی ها و کوتاهی هایی همراه بوده تا امروز وضعیت صنعت فرش چه در سطح کلان ملی و چه در سطح شهرستان بروجرد با مشکلاتی دست در گریبان باشد.

در این راستا سه سال پیش بود که برای ساماندهی وضعیت بافت فرش در بروجرد خانه فرش در این شهرستان افتتاح شد تا بلکه بتواند بخشی از مشکلات این هنر - صنعت را رفع کند.

خانه فرش یک تشکل غیردولتی است که به همت مردم و مسئولین بروجرد در سال 1387 تاسیس شد و تا کنون توانسته امور فرش مربوط به سه تشکل شرکت تعاونی فرش دستباف روستایی، اتحادیه صنفی و تعاونی های شهری فرش دستباف را بر عهده بگیرد و بر روند فعالیت همه قالی بافان بروجردی را نظارت کند.

کارگاههای فرش بافی از مسیر تولید خارج شده اند

کارشناس امور فرش اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان بروجرد در گفتگو با خبرنگار مهر با آسیب شناسی فعالیت کارگاههای قالی بافی در بروجرد، از انحراف این کارگاهها از مسیر خود یعنی تولید انتقاد کرد.

محمد کیانی در این رابطه اظهار داشت: در این سالها کارگاههایی در سطح شهر مشغول به آموزش بوده که تنها هدف آنها گرفتن هزینه های سنگین از کار آموزان فرش بوده است.

وی مدعی است که این کارگاهها با گرفتن 30 الی 150 هزار تومان برای آموزش فرش بافی از متقاضیان و یاد دادن فقط گره زدن عملا در حق آنان ظلم کرده اند.

کیانی تصریح کرد: متاسفانه این کارگاهها از مسیر تولید خارج شده و بیشتر به سمت آموزش فرش روی آورده اند که این موضوع ضربه سختی بر صنعت فرش شهرستان وارد کرده است.

وی معتقد است که این کارگاهها فقط با گرفتن پول از مردم و وعده های پرداخت تسهیلات آن هم به افرادی که اصلا تخصصی در زمینه فرش ندارند که باعث شده تولید فرش به نقطه ای از رکود کشانده شود.

متولی آموزش فرشبافی سازمان فنی و حرفه ای است

کارشناس امور فرش اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان بروجرد با تاکید بر اطلاع رسانی و آگاهی بخشی به مردم در این زمینه اظهار داشت: متولی آموزش فرش سازمان فنی و حرفه ای و متولی بیمه گری سازمان صنعت و معدن و تجارت است که هردو این سازمانها وظیفه دارند این خدمات را ارائه کنند.

کیانی افزود: با این وجود کارگاهها از این خدمات رایگان ارائه شده توسط دولت سوءاستفاده کرده و با فراخوان مردم و هجوم به روستاها و حواشی شهر در حال ارائه خدمات دولتی به نام خود بوده و با سوء استفاده از ناآگاهی مردم پول هنگفتی از افراد می گیرند.

وی ادامه داد: این روند تا به آنجا رسیده که اخیرا برخی از افراد بیکار به سمت تاسیس کارگاههای قالیبافی رفته و زمانیکه از آنها سوال می شود که کارگاه را برای چه منظوری می خواهند عنوان می کنند که برای آموزش و به هیچ وجه امر تولید در مخیله آنها نیست.

تسهیلات فرش در کجا هزینه می شود؟!

و اما در سالهای اخیر به منظور حمایت از فرش بافان در کشور تسهیلاتی به این قشر پرداخت می شود که گویا این تسهیلات نیز به گفته متولیان امر به دست فرش بافان واقعی نمی رسد.

کارشناس امور فرش صنعت و معدن و تجارت شهرستان بروجرد در این رابطه اظهار داشت: متاسفانه تمامی متقاضیان دریافت تسهیلات از فرش بافان نیستند و افراد غیر متخصص نیز به خاطر عدم بضاعت مالی اقدام به گرفتن تسهیلات کرده اند.

وی با بیان اینکه به دلیل عدم نظارت صحیح متولیان امر برخی از فرش بافان تا کنون توانسته اند دوبار تسهیلات دریافت کنند، تصریح کرد: این در حالیست که به هر متقاضی مبلغ 3 میلیون تومان وام پرداخت می شود که در راستای تولید فرش به کار برده نمی شود بلکه در دیگر موارد هزینه شده است.

پرداخت تسهیلات به 480 فرش باف بروجردی

بیمه قالی بافان از دیگر حمایت هایی است که دولت از این بخش به عمل آورده تا قالی بافان با حاشیه امنیت شغلی بیشتری به فعالیت بپردازند و این امر منجر به رونق گرفتن صنعت فرش شود، با این اوصاف وضعیت بیمه در این بخش چگونه است؟

کارشناس امور فرش اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان بروجرد گفت: تا کنون مسیر برای بیمه قالیبافان باز بوده است و افراد به سهولت بیمه می شدند.

کیانی تصریح کرد: اما امسال دولت ضوابط ویژه ای را برای بحث بیمه قالی بافان قائل شده و در این راستا ارائه مدرک فنی و حرفه ای و بازدید کارشناسان فرش از کارگاههای را ضروری دانسته است.

وی با بیان اینکه این ضوابط منجر می شود که فرش بافان واقعی از محل کمک های دولت بیمه شوند، افزود: سال گذشته به 480 نفر قالی باف خانگی که مجوز مشاغل خانگی دریافت کرده اند تسهیلات پرداخت شده است.

کارشناس امور فرش اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان بروجرد گفت: امسال نیز مبلغ یک میلیارد تومان تسهیلات به استان لرستان اختصاص داده شده که بخشی از آن به شهرستان بروجرد تعلق گرفته است.

اجرای طرح ساماندهی آموزش و تولید فرش در بروجرد

و اما با توجه به مشکلات مطرح شده راهکار عملی برای نظارت هر چه بهتر بر روند فعالیت کارگاههای قالی بافی بروجرد و در نهایت ارتقا سطح تولید و کیفیت فرش این شهرستان چیست، کارشناس امور فرش اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان بروجرد برای حل این مشکلات از اجرای طرح ساماندهی فرش بروجرد خبر می دهد.

محمد کیانی در خصوص اجرای طرح ساماندهی آموزش و تولید فرش در بروجرد اظهار داشت: با مشاهده وضعیت نگران کننده عدم تولید فرش و آموزش غیر استاندارد آن توسط کارگاههای سودجو بر آن شدیم تا با همکاری سازمان فنی و حرفه ای طرح ساماندهی آموزش و تولید فرش را در شهرستان به طور جدی دنبال کنیم.

وی افزود: متاسفانه تا کنون برخی افرادی که در این راستا فعالیت داشته اند صرفا به صورت صوری کار کرده و تنها هدف آنها گرفتن وام و بیمه کردن هنر آموزان خود بوده است.

7 هزار قالیبافت و فرش هایی که بافته نشده است!

کیانی تصریح کرد: تعداد هفت هزار عضو زیر نظر خانه فرش و امور فرش شهرستان فعالیت می کنند که از این تعداد دو هزار و 500 قالی باف بیمه شده است.

کارشناس امور فرش اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان بروجرد ادامه داد: در حال حاضر از این تعداد فرش باف در شهرستان عملا تولید فرشی دیده نشده و با توجه به این وضعیت ما اصلا وضعیت خوبی در صادرات فرش نداریم.

وی گفت: وضعیت کنونی تولید فرش در شهرستان رضایت بخش نیست و مشخص است که متولیان امر در این زمینه کوتاهی کرده اند.

کیانی در پایان سخنان خود یادآور شد: با پا فشاری بر روی طرح ساماندهی آموزش و تولید فرش به منظور برگرداندن کارگاهها از مسیر منحرف شده می توانیم بگوییم تولید از لحاظ کمی و کیفی بهبود خواهد یافت.

وی افزود: با اجرای این طرح می توانیم زمینه صادارات را با توجه به سابقه و ظرفیتهای موجود در صنعت فرش بروجرد فراهم کنیم.

سوجویانی که صنعت فرش بروجرد را به رکود کشاندند

و اما رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان بروجرد نیز با طرح مشکلات یاد شده گفت: یکی از پتانسیلهای خوب شهرستان بروجرد فرش است که متاسفانه توسط متولیان امر مورد غفلت قرار گرفته است.

مرضیه مرادی افزود: با رها سازی صنعت فرش طی چند سال گذشته راه برای سودجویی برخی افراد باز شده که عملا این صنعت را به رکود کشانده است.

وی تصریح کرد: وجود کارگاههای غیر استاندارد در سطح شهرستان باعث شده که تولید فرش فراموش شده و تنها این کارگاهها به حوزه آموزش و آن هم نه در قالب استانداردها بپردازند که این امر موجب شده فرش بروجرد در مهجوریت قرار بگیرد.

رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان بروجرد در پایان افزود: امید است با اجرای طرح ساماندهی آموزش و تولید فرش این صنعت فراموش شده دوباره احیا شود.

به هر روی، زمانی را از دست داده ایم و با رشد هر روزه کارگاههای غیراستاندارد فرش بافی از هدف واقعی خود یعنی رونق بخشیدن به هنر- صنعت فرش بافی در بروجرد دور شده ایم، حال زمان آن رسیده است که با اصلاح مسیر و نظارت هر چه بیشتر روزگار خوب فرش بروجرد را دوباره احیا کنیم، احیای این صنعت علاوه بر نظارت متولیان امر نیازمند تلاش بیش از پیش فرش بافان بروجردی است تا شاید دوباره تولدی دیگر برای فرش بروجرد در عرصه جهانی را به نظاره بنشینیم.