نظم نوین جهانی
بسمه تعالی
پروژه : نظم نوین جهانی
از مجموعه مقاله های روح الله پورطالب رشته علوم سیاسی
در مقطع کارشناسی
اهداف :
آشنایی دانشجویان علوم سیاسی با نظم نوین جهانی
آیا امریکا با ایجادنظریه نظم نوین جهانی توانست به طرح خود یعنی تسلط کامل بر خاورمیانه دست پیدا کند یا خیر؟؟؟
گرد آورنده : روح الله پورطالب
دانشگاه آزاد اسلامی اندیمشک
پیشگفتار
بحثی که من درنظر گرفتم بحث نظم نوین یا همان نظریه دکترین جرج بوش پدر است که بعد از مطرح کردن ان نظریه و پایان دوران ریاست جمهوری این نظریه تا حدودی از سر صدای کمتری بر خوردار شد تا اینکه دوباره پس از 8 سال جرج بوش پسر این امر یعنی نظم نوین جهانی را ادامه داد و از این طریق می خواست بر روی خاور میانه تسلط پیدا کند ازاین رو دیپلمیسین های امریکایی نقشه خاورمیانه بزرگ را مطرح کردند که با حضور در خاورمیانه بتوانند بر جهان تسلط یابند در این تحقیق که انجام داده ام به پرسشی که در این بخش کرده بودم جواب می دهم یعنی ابتدا تعریفی از نظم نوین جهانی بعد طرح جرای خاورمیانه را مورد بررسی قرار می دهم در پایان هم یک نتیجه گیری کلی دارم که عرض می کنم
سوال
آیا امریکا با ایجادنظریه نظم نوین جهانی توانست به طرح خود یعنی تسلط کامل بر خاورمیانه دست پیدا کند یا خیر؟؟؟
مقدمه
در برخي مقاطع تاريخي هميشه تغيير زمان باعث تغيير تاريخ نيز شده است و دگرگوني‌هايي در آن بوجود آورده است. از جمله اين مقاطع كه زمان و تاريخ بر هم منطبق شده‌اند قرن بيستم است. پايان قرن بيستم و آغاز قرن بيست و يك تنها پايان و شروع يك زمان نيست بلكه پايان و شروع تاريخ است و حكايت از پايان و شروع يك استراتژي جديد در جهان مي‌كند. يعني پايان قرن بيستم به منزله پايان نظم جهاني كهن و آغاز قرن بيست و يك شروع نظم نوين جهاني است. به عبارتي پايان جنگ سرد در اواخر قرن بيستم نظام دو قطبي حاكم بر جهان نيز روبه زوال و نيستي گذاشت و نظم نوين جهاني جايگزين آن گرديد و كليه معادلات سياسي و به تبع آن اقتصادي، فرهنگي ، اجتماعي و... جهاني را دگرگون ساخت و بدين ترتيب جهاني شدن را به ارمغان آورد. گرچه اين نظم نوين جهاني در ابعاد مختلف اثرات سوء خود را دارد ولي به مانند سيلي مي‌رود تا جهان را با خود هم‌آواز كرده و هرگونه جريان خلاف جهت را از بين ببرد. اگر در نظم گذشته جرياني مي‌توانست از خلاء بوجود آمده دو قدرت جهاني گريزي بزند و جريان ديگري را به راه اندازد اما امروزه تار و پودهاي نظم نوين جهاني چنان مي‌روند به هم تنيده شوند كه اين بار تمامي خلاءهاي موجود را پر كند و جهان مي‌رود به مانند طعمه‌اي در تارهاي عنكبوتي نظم نوين جهاني ديگر امكان هيچ تحركي را نيابد و بدين طريق جهان مي‌رود كه براي بلعيده شدن آماده گردد.تا آغاز قرن بيستم تحولات شگرفي در نظام بين‌الملل به‌وجود نيامد اما دو جنگ جهاني هر كدام به‌گونه‌اي مناسبات جهاني را متحول ساختند. ظهور كمونيسم و بروز جنگ سرد به‌تنهايي چهار دهه از تاريخ جهان را به‌دنبال قواعد خود كشاند تااينكه سرانجام با فروپاشي بلوك شرق زمينه براي تشكيل نظام تك‌قطبي بين‌المللي با محوريت امريكا فراهم شد. اما عوامل زيادي باعث شدند كه در استراتژي جهاني و منطقه‌اي امريكا تغييرات جدي به‌وجود آيد. بااين‌همه، بيشتر از عوامل، بايد بهانه‌هاي اين تغييرات را مورد توجه قرار داد. مهمترين آنها رويداد يازدهم سپتامبر و مبارزه با تروريسم بودند كه نظم نوين جهاني امريكا را با تغييرات ماهوي مواجه ساختند. از جمله اين تغييرات مهم در سياستهاي خاورميانه‌اي امريكا، مي‌توان تحول از استراتژي نقشه راه به استراتژي خاورميانه بزرگ را ذكر كرد. اين‌كه هدف اصلي امريكا از اين استراتژي چيست و چگونه و تا چه حد به آن دست خواهد يافت، امروز به بغرنج‌ترين موضوع در مطالعات بين‌المللي تبديل شده است. مقاله زير پژوهشي در راستاي تشريح اهداف امريكا در جديدترين استراتژي خاورميانه‌اي اين كشور است./روح الله پورطالب/
نظم جهاني
نظم جهاني هميشه و در همه وقت بوده است و هنگامي كه جهان از عدم اين نظم در رنج بود شاهد بحرانها و بي‌نظمي هاي فراواني در سطح بين‌المللي بود و در نتيجه هرج و مرج در آن روا داشت . نظم جهاني قرن بيستم در دوران جنگ سرد برآيند دوقطب متعارض جهان با دو مكتب مخالف بود. مكتب سوسياليسم در اردوگاه شوروي سابق و مكتب سرمايه داري در اردوگاه غرب به رهبري امريكا. نظم جهاني اين دوره تقريبا شفاف و قابل درك بود چراكه ارزشهاي حاكم بر آن و چارچوبهاي آن مشخص بود و هر گونه تحليلي در چارچوب اين جايگاه مورد نقد و بررسي قرار مي‌گرفت. اين جنبه ايدئولوژيك نظم سابق بود كه دفاع از يك ديكتاتوري را موجه جلوه مي‌ساخت و به خاطرهمين ايدئولوژي بود كه مثلا دفاع از صدام را موجه مي‌ساخت و يا در حوزه قفقاز امريكا از ديكتاتوري شواردنازه در گرجستان و يا چائوشسكو به عنوان يك رهبر كمونيست ولي ديكتاتور مورد نظر امريكا بود. در آن زمان و در آن چارچوب حمله به عراق و سقوط صدام حسين معني نداشت چراكه دفاع از منظقه مورد نفوذ خود از سوي شوروي، به عنوان يك قطب نظم جهاني، قطعي بود. در اين چارچوب فقط تضعيف موقعيت جهاني رقيب مورد نظر بود و به همين دليل در اين چارچوب نظم جهاني سياست داخلي كشورها مورد نظر نبود و به اين خاطر واژه‌هايي نظير حقوق بشر، دموكراسي، آزادي و... محلي از اعراب نداشت. اين نظم جهاني هرچه بود با فروپاشي اتحاد جماهير شوروي و پايان جنگ سرد در اواخر قرن بيستم به حيات خود پايان داد.
نظم نوين جهاني
پس از جنگ سرد در اواخر قرن بيستم نظم جهاني تعريف دگرگونه‌اي يافت و اين بار آرايش كنشگران در سطح جهاني موقعيت متفاوتي يافتند. نظم نوين جهاني امروزه اگرچه به صورت تك محوري است ولي ماهيت قدرت و تركيب جهاني آن از روند پيچيده‌اي برخوردار است. البته هدف اين نظم نوين جهاني به مانند نظم جهاني دنياي دوقطبي، كنترل خشونت و هرج و مرج در جهان است تا بدين طريق بازيگران عرصه بين‌الملل امكان تسري ارزشهاي خود را در تمام زمينه‌هاي سياسي، اقتصادي، و فرهنگي داشته باشند چراكه بدون كنترل اين خشونتها و در يك جهان هرج و مرج امكان دست‌يابي به اين ارزشها وجود ندارد. تركيب جديد قدرت در نظم جهاني فعلي اگرچه به صورت تك محوري است ولي به صورت سلسله مراتبي اعمال مي‌گردد و هر بازيگري به اندازه حد و اندازه خود در عرصه بين‌الملل و در اين سيستم اعمال قدرت مي‌نمايد و سزاوار پاداش مي‌گردد به عبارتي قدرتي در راس هرم نظم نوين جهاني وجود دارد كه نسبت به تقسيم سهم در سطح جهان اقدام مي‌كند و اين پاداشها به تناسب عملكرد آنها تضمين مي‌گردد به هيمن خاطر است كه مثلا لهستان در عرصه عراق به چنان جايگاه بي‌نظيري دست مي‌يابد كه براي آن كشور متصور نبود و يا فرانسه به علت مخالفت با جنگ عراق و در واقع مخالفت با روند سيستم نظم نوين جهاني جايگاه خود را به عنوان مطرح‌ترين كشور اروپائي در عراق قبل از فروپاشي و به عنوان بزرگترين شريك تجاري رژيم بعث عراق، از دست مي‌دهد و به خاطر همين است كه پس از سقوط صدام، رئيس جمهور امريكا مي‌گويد از خطاي آلمان مي‌گذريم ولي فرانسه را تنبيه مي‌نمائيم. و تنبيه او نيز محروميت از پاداش بود. اگرچه مخالفت فرانسه بيشتر به خاطر سهم‌خواهي بيشتري بود تا مخالفت ايدئولوژيك ، ولي سيستم توزيع‌گر سهم در نظم نوين جهاني امكان سهم‌خواهي بيشتر را براي بازيگران خود نمي‌دهد چراكه در غير اين صورت اين سيستم ثبات خود را از دست مي‌دهد. به عباريت ديگر سيستم نظم بين‌المللي در صورتي از ثبات برخوردار است كه بتواند به صورت سيستم همگرا و همگون عمل نمايد و براي اين همگرايي بايد محوريتي وجود داشته باشد. آنچه كشورهاي مختلف را با امكانات و قدرت متفاوت به سوي يك مركزيت سوق مي‌دهد وجود همان چارچوبهايي است كه توسط راس هرم تعيين و تبيين مي‌گردد و اين محوريت چيزي نيست جز اعمال پاداش و تنبيه متناسب در سطح بين‌المللي. و بخاطر همين مكانيسم است كه در مسئله سلاحهاي هسته‌اي ليبي به مانند عراق مورد هجوم واقع نمي‌شود و مدل تنبيه آن به گونه‌اي ديگر و توسط انگليس اعمال مي‌گردد. /روح الله پورطالب
اين مكانيسم بقا در سيستم نظام بين‌المللي كنوني است و هرگونه تفسيري خارج از اين چارچوب جايي نمي‌يابد. نظم نوين جهاني اگرچه در ظاهر تك قطبي است ولي در واقع با مشاركت جدي ساير قدرتها همراه است. هرچند ماهيت اين قدرتها ممكن است متفاوت و گاه متضاد باشد و همين عامل باعث گردد كه عملكردهاي آنان همسو با يكديگر نگردد و باعث برخوردهايي در سطح جهاني گردد ولي لزوم نظم جهاني ايجاب ايجاب مي‌كند كه قدرتها با وجود تفاوتهاي ساختاري، از يك به هم پيوستگي شديدي برخوردار گردند و از به هم پيوستن اين قدرتها، قدرت و تركيب هژموني جديدي آفريده مي‌گردد كه به نظام جديد امكان دوام و استمرار مي‌دهد و بر اساس چنين تركيبي است كه چارچوبها تعيين مي‌گردد. بنابراين تغيير و تحولات كنوني جهاني بر اساس سيستم سهم خواهي و سهم طلبي تعيين مي‌گردد نه بر اثر چارچوبهاي ايدئولوژيك. و بر اساس اين چارچوبهاست كه سقوط افغانستان و عراق و همچنين رويگرداني امريكا از شواردنادزه در گرجستان قابل تجزيه و تحليل مي‌گردد و بر اساس اين چارچوبهاست كه تعاملات جهاني و رفتارهاي بين‌المللي شكل مي‌گيرد و تحولات بين‌المللي با وجود تمايزات، از يك به هم پيوستگي برخوردار مي‌گردد.
حال ممكن است اين سوال مطرح گردد كه چه عاملي وجوب اين چارچوبها را الزامي مي‌سازد؟ و يا به عبارتي اين سيستم سهم‌خواهي چرادر نظم نوين جهاني پذيرفته شده است؟ جواب به اين پرسش راحت است چراكه جهان امروزي نمي‌تواند هزينه‌هاي اين نظم نوين را به تنهايي متقبل گردد و به عبارتي اجازه چنين كاري هم داده نمي‌شود بنابراين براي كم كردن سطح هزينه‌ها و بالا بردن دستاوردها كنشگران جهاني را ملزم مي‌سازد كه علي رغم مخالفتها، در يك جهت حركت كنند.
امروزه بسياري معتقدند كه امريكا در سيستم نظم نوين جهاني موقعيت خوبي را داشته است چراكه توانسته خود را در راس هرم قرار داده و سيستم مشاركتي مطلوبي را در سطح جهان پديد آورد و همانگونه كه ذكر گرديد اين سيتم مشاركتي را با سيستهاي تنبيه و تشويق اداره نمايد و همين امر ضامن نظم جهاني مي‌گردد و دنياي غرب، به صورت عام، مي‌تواند به سلطه خود دوام بخشد. نمونه عملكرد اين نظم نوين جهاين همين روزها در همه جا قابل مشاهده است. همانگونه كه ذكر شد در اين سيستم جهاني صدام به شدت تنبيه مي‌گردد ولي معمر قذافي با يك گوشمالي تشويق مي‌شود و در اثر اين سياست تشويق است كه انگلستان با ليبي وارد مذاكره مي‌شود و درست پس از يك هفته از دستگيري صدام حسين، قذافي اعلام مي‌كند كه قصد دارد برنامه دسترسي به سلاحهاي كشتار جمعي را متوقف كند و در اين هنگام است كه تشويق مي‌شود و تحريمهاي ليبي لغو مي‌گردد. اين سيستم چنان دقيق عمل مي‌كند كه حتي زماني كه ليبي با پذيرش مسئوليت انفجار هواپيماي پان امريكن و پرداخت 7/2 ميليارد دلار غرامت موافقت كرد باز نتوانست تحريمهاي خود را لغو نمايد.
نظم نوين جهاني براي دست‌يابي به اهداف خود نيازمند اهرمهايي در سطح جهاني است تا بر اساس آن عمل نمايد. اشاعه دموكراسي - مبارزه با تروريسم و منع گسترش سلاحهاي هسته‌اي، سه اهرمي هستند كه حيات نظم جهاني را بقا مي‌بخشند و بر اساس همين اهرمهاي فشار است كه امريكا، به عنوان بازيگر اصلي سيستم جهاني، به همراه ديگران به بهانه مبارزه با تروريسم و دستگيري بن لادن به تسخير افغانستان مي‌پردازد در حاليكه در نظم جهاني سابق همين تروريسم مورد مطلوب واشنگتن بود و يا به بهانه منع گسترش سلاحهاي كشتار جمعي به خلع سلاح ليبي اقدام مي‌كند و به كره شمالي و ايران فشار وارد مي‌كند و يا در چارچوب اشاعه دموكراسي و حقوق بشر و دموكراتيك كردن است كه دخالت امريكا را در منطقه خاورميانه موجه جلوه مي‌سازد. همه اين تغيير و تحولات در چارچوب همين نظم نوين جهاني قابل تعبير و تفسير است.(1)
مطالب مشابه :
نمونه سوالات درس انقلاب اسلامی ایران
نمونه سوالات درس 25-بر اساس قانون كه در جريان انقلاب مشروطيت تدوين شد رژيم 39-در تفكر نوين
نظم نوین جهانی
شوش از نگاه نوين شريك تجاري رژيم بعث عراق، از دست مي نمونه عملكرد اين نظم
بيش از 25 بيماري با منشا ژنتيکي و وراثتي با روش نوين قابل تشخيص شدند
بيش از 25 بيماري با منشا ژنتيکي و وراثتي با روش نوين که نمونه اي مناسب رژيم درماني
شبکه های عصبی در امور مالی
مديريت مالي نوين مدل‌هاي چرخش رژيم انتقال-نرم نمونه‌هایی از صنعت و
نمونه سؤالات درس انقلاب اسلامی ایران
نمونه سوالات درس 25-بر اساس قانون كه در جريان انقلاب مشروطيت تدوين شد رژيم 39-در تفكر نوين
كنكور 94 را با انتخاب صحيح آغاز كنيد+از تابستان 93 براي كنكور 1394 آماده شويد(باراد)
با كادري از مشاوران برجسته و بنام تهران و باسابقه در زمينه مدارس نمونه رژيم هاي خاص در
پاسخ فعالیت های کتاب علوم تجربی پایه دوم راهنمایی( زيست شناسي )
در این وبلاگ فقط سعی شده به بررسی موضوعات درسی و نمونه رژيم هاي گياه خواري مي
برچسب :
نمونه رژيم نوين