تکیه معاون الملک : تکیه معاون الملک یکی از بناهای به جای مانده از دور قاجاریه در شهر کرمانشاه است . کاشی های منحصر به فرد آن، این بنا را از دیگر تکایای شهر متمایز می کند . این بنا در بافت قدیم شهر ، در محله آبشوران قدیم و در خیابان شهید حداد عادل قرار دارد . این تکیه به دستور حسن خان معروف به معاون الملک ساخته شد . این بنا از سه قسمت حسینیه ، زینبیه و عباسیه تشکیل شده است.
حسینیه : مجموعه بنا حدود شش متر از سطح خیابان پایین تر است و برای ورود به حسینیه باید از 17 پله بزرگ عبور کرد . در کنار این پله ها ، سقاخانه کوچکی وجود دارد که با کاشی هایی با شمایل منسوب به حضرت ابوالفضل (ع) تزیین شده است . در این تصویر حضرت ابوالفضل (ع) سوار بر اسب است و شمشیر به کمر و پرچم در دست دارد . روی پرچم «نصر من الله و فتحاً قریب» نوشته شده است . جلوی پای سوار نیز تصویر کودک خردسالی دیده می شود . مردم محل سوار را به حضرت ابوالفضل (ع) و تصویر کودک را به حضرت سکینه (س) نسبت می دهند که از عموی خود – عباس – طلب آب کرده است . مردم این مکان را محترم می شمارند و در آن جا شمع روشن کرده و طلب حاجت می کنند . سراسر نمای مدخل و سردر ورودی بنا نیز با کاشی های نفیس تزین شده است . حسینیه صحن کوچکی است و در اطراف آن حجره های دو طبقه و طاق نماهای متعددی دیده می شود که تمام دیوارهای آن با کاشی کاری زیبا تزیین شده است . داخل طاق نماهای این بخش با مجالس کاشی کاری شده پوشیده است و این مجالس ، صحنه هایی از عزاداری شامل سینه زنی ، قمه زنی و همچنین تصاویری از خلفا سلاطین ایران و بارگاه حضرت سلیمان را نشان می دهد . علاوه بر کاشی های با نقوش انسانی، کاشی هایی نیز با نقوش هندسی زیبا به چشم می خورد . در ذیل تصویر مجلس روضه خوانی مرحوم «اشرف الواعظین»، در دیوار جنوبی حسینیه ، اشعاری در توصیف بنا و تاریخ خاتمه کاشی کاری آن دیده می شود . اشعار سروده «واله» شاعر کرمانشاهی است و دو بیت ماده تاریخ آن چنین است:
این عزاخانه چو از حسن عمل گشت تمام
سال تاریخش واله زلب بانی خواست
گفت با نیش معاون پی تاریخ بگو
به هنگام مرمت حسینیه ، آثاری از آیینه کاری و گچبری بر دیوارهای آن ظاهر شد . ظاهراً بنای اولیه با گچ بری و آیینه کاری تزیین شده بود .
زینبیه : بخش میانی یا زینبیه صحن مسقفی است که اطراف آن به وسیله حجره های متعددی احاطه شده است . غرفه های طبقه فوقانی، محل استقرار زنان شرکت کننده در مراسم سوگواری بود . سقف بنا به صورت گنبدی دو پوش است . گنبد زیرین به صورت عرق چین و نمای گنبد فوقانی فلزی است . تمام دیوارها و حجره های اطراف با کاشی های زیبا شامل 18 مجلس از صحنه های غم انگیز کربلا نظری آمدن زعفر جنی به خدمت امام حسین(ع) ، رزم حضرت علی اکبر(ع) ، رزم حضرت قاسم(ع) ، رزم حضرت ابوالفضل(ع) ، صحنه هایی از قیام توابین ، به خاک سپاری شهدای کربلا توسط قبیله بنی اسد ، صحنه ورود اهل بیت به مدینه ، مجلس مختار و بردن اهل بیت(ع) و امام سجاد(ع) به خرابه های شام و مجلس یزید است . در بالای قسمت دیواره گنبد ، هشت مجلس کاشی کاری شده وجود دارد . این تصاویر عبارتند از : صحنه عروج پیامبر(ص) و دیدن حضرت علی(ع) در معراج ، ضمانت حضرت رضا(ع) از آهو ، قربانی کردن حضرت اسماعیل (ع) توسط حضرت ابراهیم(ع) ، نبرد حضرت علی (ع) با سردار خیبریان ، باطل کردن جادوی جادوگران فرعون توسط حضرت موسی(ع) و مکتب خانه فرزندش حضرت علی(ع) . در حاشیه پایین آن نیز اشکال متعددی از سلاطین و پادشاهان اساطیری و تاریخی دیده می شود . همچنین در اطراف بنا مرثیه های متعددی از محتشم کاشانی به چشم می خورد . خطاط خطوط و اشعار سقف دیوارهای زینبیه و حسنیهف «میرزا حسن خان» خطاط کرمانشاهی بوده است . قبر مرحوم معاون الملک- بانی تکیه - که در سال 1327 ش درگذشت ، در اتاق کوچکی در جنوب شرقی زینبیه قرار دارد .
عباسیه : بنای عباسیه صحن وسیعی است که در قسمت شرقی آنیک بنای دو طبقه و در قسمت جنوبی آن، ایوانی با دو ستون آجری ساخته شده است . دیوارهای عباسیه نیز با کاشی های رنگارنگی با مجالسی از ورود حضرت یوسف به کنعان ، بارگاه حضرت سلیمان و تصاویری از آستان مقدس حضرت علی(ع) و امام حسین(ع) تزیین شده است . در این صحن نیز ، تصاویری از شخصیت های مذهبی ، سیاسی و چهره هایی از رجال دوره قاجار کرمانشاه از جمله حسن خان معاون الملک و آیت الله سید حسین حایری طباطبایی بر روی کاشی ها دیده می شود .
تکیه بیگلربیگی : این بنا در محله قدیمی فیض آباد شهر کرمانشاه قرار دارد . این تکیه که در دوره قاجاریه توسط عبدالله خان ملقب به «بیگلربیگی» ساخته شد ، از لحاظ آیینه کاری در میان تکایای کرمانشاه بی نظیر است . در سمت غربی حیاط ، تالار آیینه کاری بزرگی وجود دارد که به حسینیه معروف است . این تالار با تزیینات عالی و کتیبه های متعددی از دوران سلطنت مظفر الدین شاه ، تزیین شده است . در دو سوی دیگر ، اتاق وسیع میهمان خانه بیگلربیگی قرار دارد .
حسینیه امام جمعه : این بنا در محله سبزه میدان شهر کرمانشاه قرار دارد . حسینیه امام جمعه از دو بخش تشکیل شده است : بخش اول شامل دو اتاق، شاه نشین ها و گنبد خانه است و در روزگار «آقا عبدالله» فقیه معروف و نواده «آقا محمد علی» بنا شد . بخش دوم که جدیدتر است ، صحن سرپوشیده ای است و در سال 1324 ه.ق توسط «آقا اسدالله امام جمعه» فرزند آقا عبدالله بنا شد . در این حسینه حوض سنگی منقشی وجود دارد |