بررسی سطح آمونیاک خون

امونیاک ترکیب شیمیایی تولید شده توسط باکتریهای ساکن روده و همچنین به عنوان یک متابولیت در مسیر سنتز پروتئینها در بدن ایجاد میشود که جزء ترکیبات سمی برای بدن محسوب میشود . بنابراین این ترکیب به کبد انتقال داده شده و به ۲ فرم غیر سمی تبدیل میشود. یکی از این ترکیبات اوره بوده که توسط خون از محل تولید یعنی کبد به کلیه حمل شده واز طریق ادرار از بدن دفع میشود و ترکیب دیگر گلوتامین میباشد که از ترکیب اسید گلوتامیک با آمونیاک در کبد تولید شده و بعد از انتقال به کلیه توسط آنزیم گلوتامیناز کلیوی به آمونیوم قابل دفع از طریق ادرار و گلوتامین تبدیل میشود. اشکال در مکانیسم های دفع آمونیاک از بدن با عث تجمع این ماده سمی برای بدن در خون و سپس ورود آن به مغز و تجمع در مغز میشود که این باعث ایجاد علائمی مانند خواب آلودگی، گیجی، خستگی زیاد، تشنج، مشکلات تنفسی و استفراغ و در نهایت کما و مرگ میشود. در واقع میتوان گفت که افزایش آمونیاک باعث ایجاد حالتی تحت عنوان Hepatic Encephalopathy میشود. افزایش میزان آمونیاک خون به دلایل مختلفی اتفاق میافتد از جمله میتوان به موارد زیر اشاره نمود:

۱- نوعی نقص نادر در سیکل اوره: در این نقص مادرزادی یکی از آنزیمهای مورد نیاز در مسیر ساخت اوره وجود ندارد و بنابراین تبدیل آمونیاک به اوره دچار اختلال شده که این امر باعث تجمع این ماده سمی در خون میشود زیرا در واقع میتوان گفت که اصلی ترین راه دفع آمونیاک از بدن مختل شده است.

۲- بیماری های کبدی: یکی دیگر از مواردیکه باعث افزایش میزان آمونیاک خون میشود ناتوانی کبد در دفع آمونیاک میباشد. معمولا در بیماران با بیماری مزمن کبدی و در پی اتفاق حالاتی مانند خونریزی دستگاه گوارش و یا به هم ریختن تعادل سدیم و سایر الکترولیتهای خون افزایش ناگهانی در میزان آمونیاک خون دیده میشود.

۳-کاهش جریان خون به سمت کبد.

۴-سندرم ری: این سندرم به دنبال عفونتهای ویروسی در بچه هایی که به ویژه آسپرین مصرف کرده اند اتفاق میافتد و اثرات خودرا روی خون، مغز و کبد بارز میکندو بنابراین به دلیل تحت تاثیر قرار گرفتن کبد مشکلات مختلفی مانند افزایش آ مونیاک ایجاد میکند.

۵- نارسایی کلیوی: در این حالت کلیه توانایی لازم را در دفع اوره نداشته و در نتیجه باعث افزایش میزان آمونیاک خون میشود.

تست اندازه گیری میزان آمونیاک در گروهای مختلف در پی بروز علائمی خاص و همچنین با هدفی خاص اندازه گیری میشود. این تست در نوزادانی که به فاصله چند روز بعد از تولد دچار حالاتی مانند بیقراری، استفراغ، تشنج و خستگی مفرط باشند در خواست میشود. در اطفال این تست در صورت بروز علائم فوق به دنبال عفونتهای ویروسی مانند آنفولانزا و سرما خوردگی و به ویژه به دنبال مصرف آسپرین برای بررسی سندرم ری و در بزرگسالان در پی بروز علائمی مانند تغییرات ذهنی، خواب آلودگی مفرط، فراموشی و زوال عقلی و کما در خواست میشود. همچنین این تست در بیماران کبدی به همراه سایر تستهای بررسی عملکرد کبد برای بررسی وضعیت بیمار و در بیماران کلیوی به همراه تستهای عملکردی کلیه و اندازه گیری الکترولیتها برای بررسی وضعیت بیمار و روند درمان درخواست میشود. در واقع افزایش میزان آمونیاک خون میتواند مطرح کننده یک مشکل در بدن و نقص در دفع آمونیاک باشد و لی به تنهایی علت را مشخص نمیکند. در نوزادان معمولا افزایش خفیف آمونیاک طبیعی است ولی افزایش پاتولوژیک آن اغلب به دنبال نقص آنزیمی مسیر سنتز اوره و یا آنمی های همولیتیک اتفاق میافتد افزایش آمونیاک به دنبال کاهش قند خون در بچه ها معمولا احتمال بروز سندرم ری را مطرح میسازد. همچنین پایین بودن سطح آمونیاک خون احتمال بروز انسفالوپاتی کبدی را 100٪ رد نمیکند زیرا ممکن است آمونیاک در مغز تجمع یافته و بنابراین میزان مغزی آن بالاتر میزان آن در خون میباشد.

افزایش میزان آمونیاک همچنین در موارد زیر دیده میشود:

1- خونریزی دستگاه گوارش و آنمی همولیتیک

2- تمرینات عضلانی سنگین: عضلات هنگام فعالیت آمونیاک تولید کرده و هنگام استراحت آن را جذب میکنند.

3- خونگیری با استفاده از تورنیکت اگر تورنیکت به مدت طولانی بسته شود.

4- سیگار کشیدن.

5- استفاه از داروهایی مانند الکل باربیتورات، داروهای مدر.

کاهش آمونیاک نیز به دنبال مصرف آنتی بیوتیکهایی مانند نئومایسین و افزایش فشار خون دیده میشود.

نمونه مورد استفاده اغلب نمونه خون سیاهرگی بوده که برروی ضدانعقاد EDTA گرفته شده و سریعا روی یخ و به دور از هرگونه همولیز باید به آزمایشگاه منتقل شود. بهتر است این تست ظرف مدت 20 دقیقه انجام شود. در غیر اینصورت پلاسما را در20- درجه سانتیگرادبه مدت چند ساعت میتوان نگهداری نمود.

بررسی سطح آمونیاک خون

مطالب مشابه :

درمان اوره واسید اوریک خون

بیماری های کلیه

علل افزایش اوره و اسید اوریک خون

بررسی سطح آمونیاک خون

علل افزایش اوره و اسید اوریک خون

همه چیز درباره اسید اوریک و رژیم غذایی مخصوص اسید اوریک

اوره خون

بررسی سطح امونیاک خون

فشار خون بالا و راههاي پيشگيري از آن